Η ιστορική επιστήμη, επιστήμη κατ' εξοχήν καθοδηγητική στη βάση της εξαγωγής των σωστών ιστορικών συμπερασμάτων, αποτελούσε και αποτελεί συν τοις άλλοις και οδηγό για δράση. Ας εντρυφήσουμε μέσα από τα αυθεντικά κείμενα στον κόσμο του 1821, με δεδομένη την οικονομία χώρου, για να γνωρίσουμε τους τότε προσγειωμένους ρεαλιστές της εποχής, των οποίων οι σημερινοί απόγονοι τους μοιάζουν καταπληκτικά αλλά και τους αγωνιστές που μεθυσμένοι με το κρασί του '21 λευτέρωσαν την πατρίδα.

«Γελώ και μη θέλων, οσάκις συλλογισθώ ότι τους νυν ονομαζομένους και νομιζομένους άρχοντας των Γραικών προσφυέστατα ήθελε τις συγκρίνει με τα πολλά εκείνα τετράποδα, όσα βλέπομεν εις τας αυλάς των μακελείων τρεφόμενα. Λακτίζονται, δάκνονται, τρώγονται συναλλήλως, έως να φτάσει εκάστου η φοβερά της σφαγής ώρα και τότε ο Σουλτάν χασάπης παραδίδει άκριτον και ανεξέταστον εις του δημίου τας χείρας τον υψηλότατον άρχοντα διά να τον πληροφορήσει με την ακάταμάχητον απόδειξιν της μαχαίρας ότι δεν ήτο πλην ουτιδανόν και κτηνώδες ανδράποδον».

«Χιλιάδες εργάζονται για να τρέφουν τους λίγους τσιφλικάδες. Μερικοί τύραννοι βυζαίνουν από ολόκληρες επαρχίες τον όγκο των δουλευτάδων της γης. Στους δυστυχισμένους αγρότες αφήνουν μόνο ένα μερτικό όσο για να ζουν τ' άλλο το τρώνε τ' αφεντικά».

«Οι Ρωμιοί έχουν τους μεγαλύτερους εχθρούς ανάμεσά τους. Αυτοί είναι οι Κοτζαμπάσηδες, από ρωμαίικη γενιά που ενώ κάνουν τούμπες μπροστά στον Τούρκο, φορολογούν με τον πιο σκληρό τρόπο εκείνους που έπρεπε να αγαπούν και να παρηγορούν... Η εκφυλισμένη αυτή γενιά έχει όλα τα ελαττώματα των σκλάβων. Μέσα στις εκκλησίες κάθονται σε στασίδια κοντά στο δεσποτικό και σαν τους φαρισαίους τους αρέσει να εξαγοράζουν την πρωτοκαθεδρία, αδιαφορώντας για την ευτυχία των συγχωριανών τους. Κάτω από το μαχαίρι των Τούρκων ο Ρωμιός είναι σκλάβος. Κάτω όμως από την εξουσία των συγχωριανών του (κοτζαμπάσηδων), γδύνεται ολότελα και είναι εκατό φορές πιο δυστυχισμένος».

«Αυτοί οι άρχοντες είναι σωρός οκνηρών ανδρών όπου ζουν με μίαν ιδέαν... ότι το αίμα των είναι από βασιλικάς γενεάς της Κωνσταντινουπόλεως παλαιάς και με αυτήν την ιδέαν απατούν τους χωρικούς και τρώγουν τον ιδρώτα τους».

«Οι κοτζαμπάσηδες ή προύχοντες δεν ήσαν λαοπρόβλητοι καθώς τινές γράφουσι και λέγουσι. Αλλ' ήσαν ένα σώμα ενωμένον διά του μεταξύ τους συμφέροντος. Ούτοι ενήργουν ως υπηρέται των ορέξεων των Τούρκων και το επάγγελμα αυτό ήτο ο πόρος της απαλλαγής των από τα βάρη και τις φορολογίες. Η ευζωία ήτο ομοία με εκείνην των Τούρκων και μόνο κατά το όνομα διέφερεν. Αντί να τον λέγουν Χασάνην τον έλεγαν Γιάννη και αντί να πηγαίνει εις τζαμί, επήγαινεν εις εκκλησίαν...».

«Αφού σκοτώσουμε τους Τούρκους σε ποιον θα παραδοθούμε; Ποιον θα έχουμε ανώτερο; Ο ραγιάς μόλις πάρει τα όπλα δε θα μας ακούει και δε θα μας σέβεται και θα πέσουμε στα χέρια εκείνων, που μέχρι χθες δεν μπορούσαν να κρατήσουν το πιρούνι».

«Πού πολεμοφόδια; Πού όπλα; Πού χρήματα πολυάριθμα; Πού στρατός πεπαιδευμένος; Πού στόλος εφοδιασμένος; Οποίον αρχηγόν έχομεν; Υπάρχουν βάσιμες υποσχέσεις πως θα συντρέξει κάποια ξένη δύναμη»;

Μετά τις μη ικανοποιητικές απαντήσεις του Παπαφλέσα κατά τη γνώμη των προκρίτων και των δεσποτάδων που είχαν μαζευτεί εκεί αποφασίστηκε από τους ίδιους να αναβληθεί η επανάσταση και Ο Παπαφλέσας να κλειστεί σε μοναστήρι.

Α. Μαυροκορδάτος. Σχέδιο αναφοράς συνταγμένο από τον ίδιο που απεστάλη στην Αγγλία το 1825. Μνημείο ραγιαδισμού και ξενόδουλης υποτέλειας.

«Το ελληνικόν έθνος δυνάμει της παρούσης πράξεως θέτει εκουσίως την ιεράν παρακαταθήκην της αυτού ελευθερίας, εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό τη μοναδικήν υπεράσπισην της Μ. Βρετανίας».

Η άλλη όχθη, της προδομένης κλεφτουριάς και των αγωνιστών.

ΘεόδωροςΚολοκοτρώνηςπροςτονΙμπραήμτηςΑιγύπτου:

«Οχι τα κλαριά να μας κάψεις, όχι τα δέντρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, μόνο πέτρα πάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμεν. Τι τα δέντρα αν τα κόψεις και τα κάψεις, τη γη δε θέλει τη σηκώσεις και η ίδια η γη που τα έθρεψε μένει δική μας και τα ματακάνει, Μόνον ένας Ελληνας να μείνει, πάντα θα πολεμούμε, και μην ελπίζεις πως τη γη μας θα την κάμεις δική σου, βγάλτο από το νου σου».

«Πρέπει να ξέρετε πως αυτά έχει ο πόλεμος. Θα πέσουν κεφάλια, θα χαλάσουν σπίτια, θα καούν χωριά, θα κλάψουν πολλές μανάδες. Μα τι να γίνει; Η ελευθερία δεν μπορεί να παρθεί με τα ψέματα. Ούτε μπορούμε να πάρουμε μ' ένα ρεσάλτο τα κάστρα της Τουρκιάς. Θα πολεμήσουμε, θα πεινάσουμε, θα ψειριάσουμε, θα σκοτωθούμε, μα στο τέλος θα νικήσουμε...»

«Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς. Ημείς αν δεν είμεθα τρελοί, δεν εκάμναμεν την επανάστασιν διατί εθέλαμεν συλλογισθεί πρώτον διά πολεμοφόδια, καβαλαρία μας πυροβολικό μας πυριτοθήκες μας, τα μαγαζιά μας, ηθέλαμεν λογαριάσει τη δύναμη την εδική μας, την τουρκική δύναμη. Τώρα οπού ενικήσαμε οπού ετελειώσαμεν καλά τον πόλεμόν μας μακαριζόμεθα, επαινόμεθα. Αν δεν ευτυχούσαμεν, ηθέλαμεν τρώγει κατάρες αναθέματα».

Στρατηγός Μακρυγιάννης, απάντηση σε παρατήρηση του Δεριγνύ.

«... Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ' έναν τρόπο, ότι η τύχη μας έχει εμάς τους Ελληνες, πάντοτε ολίγους. Οτι αρχή και τέλος παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θερία πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν. Και όταν κάνουν αυτήνη την απόφασιν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν. Η θέση όπου είμαστε σήμερα εδώ είναι τοιαύτη. Και θα ιδούμεν την τύχη μας οι αδύνατοι με τους δυνατούς».

«Ισως τέλος πάντων προσμένετε να μας δώσει την ελευθερίαν κανένας από τους αλλογενείς δυνάστας; Ω θεέ μου! Εως πότε ω Ελληνες να πλανώμεθα τόσον αστοχάστως; Διατί να μη στρέψωμεν και μίαν φοράν τους οφθαλμούς μας εις τα απελθόντα διά να καταλάβωμεν ευκολότερα και τα μέλλοντα; Ποίος αγνοεί ότι κύριος στοχασμός των αλλογενών δυναστών είναι εις το να προσπαθήσουν να κάμουν το ίδιον τους όφελος με τη ζημίαν των άλλων; Και ποίος στοχαστικός άνθρωπος ημπορεί να πιστεύσει ότι όποιος από τους αλλογενείς δυνάστας ήθελε κατατροπώσει τον Οθωμανόν ήθελε μας αφήσει ελεύθερους; Ω απάτη επιζήμιος Διατί αδελφοί μου να θέλωμεν να αλλάξουμε κύριον όταν μόνοι μας ημπορούμε να απελευθερωθούμε; Νομίζετε ότι είναι ελαφρότερος ο Ζυγός μιας ξένης δυναστείας; Δε στοχάζεστε ότι πάλι ζυγός είναι»;

Πηγές:

Ι. Κορδάτου: «Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επανάστασης».

Συμπόσιο του ΚΜΕ: «Η επανάσταση του '21».

Δ. Φωτιάδη: «Η ελληνική επανάσταση του '21».

Τ. Βουρνά: «Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, 1821-1909»

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ Εικοσιένα συμπληρώνει φέτος 179 χρόνια, που ξεσπούσε ο ηρωικός ξεσηκωμός του λαού μας για τη Λευτεριά και την Εθνική Ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Κι η μέρα αυτή της εθνικής επετείου φέρνει στο νου τις πρώτες καταγραφές, αυτές που έγιναν εδώ και μισόν αιώνα στις σχολικές αίθουσες εκεί, που για πρώτη φορά κάναμε τη γνωριμιά με τους αγωνιστές του Εικοσιένα.

ΗΤΑΝ τα πορτρέτα των αγωνιστών, που κοσμούσαν τους τοίχους, τους διαδρόμους και που καρτερούσαν από μας να φέρουμε από τις γύρω πλαγιές μερσίνες, δάφνες κι άλλα αγριολούλουδα για να τα στολίσουμε ολόγυρα, να 'ναι έτοιμα για την καθιερωμένη σχολή γιορτή, με τα λογύδρια αλλά και τις απαγγελίες που την πλαισίωναν.

ΟΜΩΣ αυτό, που μας τραβούσε περισσότερο, ήταν η «έφοδος» στον κάμπο για το μάζεμα των λουλουδιών... Μας καλωσόριζαν οι ξωμάχοι της γης μας, που έσκαφταν τις σταφίδες και τα αμπέλια. Μας φώναζαν κοντά τους για να μας φιλέψουν από το κολατσιό τους την ώρα που ξαπόσταιναν. Γνωριμιές με τη γη και το αγκομαχητό της στο μεγάλο κι αξέχαστο σχολειό του κάμπου.

ΕΠΕΙΤΑ από μερικά χρόνια και καθώς φτάναμε στα χρόνια του πολέμου, μια καλή τύχη θα μας έφερνε κοντά στα χαρτιά του Εικοσιένα, κοντά σ' όλα τα ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία είχαν διασωθεί με τους αγώνες που έκανε ο Γιάννης Βλαχογιάννης, ο οποίος θεμελίωσε την Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ), που γνώρισε για χρόνια την πιο τραγική εγκατάλειψη.

Η ΩΡΑ του νέου ξεσηκωμού της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης έφερε τη λαϊκή ψυχή κοντά στο λαογέννητο Εικοσιένα. Και ποτέ άλλοτε, σ' όλη τη διαδρομή του ελεύθερου εθνικού βίου, ο λαός μας δεν τραγούδησε με τόση συγκίνηση τον εθνικό μας ύμνο και δεν έσκυψε με λαχτάρα πάνω στα ντοκουμέντα του αγώνα, όσο τότε.

Η ΕΡΕΥΝΑ πάνω στα χαρτιά του Εικοσιένα, πολλές φορές, άνοιγε πρωτοφανέρωτα νέους ορίζοντες για την ιστορία μας, που ολόκληρο αιώνα ο πνευματικός κοτζαμπασισμός τυράννησε την Ελλάδα, αγνόησε τους παλμούς του έθνους, τις λαχτάρες του λαού, τη λαχτάρα του για προκοπή. Και δεν ήταν μόνο η γλώσσα, το τραγούδι, αλλά και οι κανόνες της ζωής που αγνοήθηκαν.

ΗΤΑΝ ακόμη η ίδια η εθνική Ιστορία, που περιφρονήθηκε. Ενα πρόσφατο παρελθόν, που βαστούσε ολοζώντανο στη μνήμη του έθνους έναν ηρωικό αγώνα, με μεγάλες θυσίες, με ολοκαυτώματα, με ποτάμια αίματα. Για την ολιγαρχία υπήρχε το «Ελεύθερο Βασίλειο» με τους Βαυαρούς. Κι έπειτα τους Γλύξμπουργκ, αλλά δεν υπήρχε επανάσταση. Ολα τα 'χαν αποσιωπήσει και τα 'χαν ράψει στα δικά τους μέτρα!

ΚΑΙ το απέραντο υλικό της μεγάλης Επανάστασης του '21 - γράφει ο Γ. Λαμπρινός - πήγαινε να χαθεί από την περιφρόνηση και την αδιαφορία του επίσημου κράτους. Ο υπέροχος πίνακας έχανε με τον καιρό τα χρώματά του. Μα ο λαός, αγνοημένος, περιφρονημένος, αδικημένος έμενε η δύναμη και η ζωή κυλούσε κι έπλαθε ξανά τις αξίες της.

ΑΣ θυμηθούμε του εθνικού ποιητή το κάλεσμα, όταν στα βουνά της Αλβανίας άρχιζε το φθινόπωρο του 1940 ο πόλεμος με τους Ιταλούς φασίστες. Ο Παλαμάς στο γνωστό εκείνο μήνυμα στη νιότη την προσκαλούσε να «μεθύσει από το κρασί το αθάνατο, το κρασί του Εικοσιένα». Κι αυτό ακριβώς έγινε στην Πίνδο. Και αργότερα στα μακεδονικά οχυρά και στης Κρήτης τα χώματα.

ΚΙ ΕΠΕΙΤΑ έφτασε η ώρα για το νέο Εικοσιένα, όπως εκείνο το πρώτο, με τα νέα Μεσολόγγια, τα Καλάβρυτα, την Καισαριανή, την Κοκκινιά, το Δίστομο και τόσα άλλα. Η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, που κι αυτή πέρασε από μεγάλες δοκιμασίες. Κι ο κόσμος της, κυνηγημένος, μια ζωή δοκιμάζει και τώρα πίκρες και βάσανα, αδικαίωτος και αγνοημένος.

ΑΓΡΙΑ, ματωμένα, πέτρινα χρόνια έζησε η γενιά της Αντίστασης. Με κάθε τρόπο και μ' όλα τα μέσα ζήτησαν να την εξοντώσουν, ν' αφανίσουν την παρουσία της, να συκοφαντήσουν την ηρωική προσφορά της, να αμαυρώσουν γενικά το μεγάλο αυτό κεφάλαιο. Και την ίδια ώρα να εμφανίσουν τους μασκοφόρους, τους ταγματααφαλίτες, όλα τα κατακάθια της εθνικής προδοσίας, με το φωτοστέφανο του αγωνιστή.

ΟΠΩΣ στα χρόνια που ακολούθησαν τον αγώνα του ξεσηκωμού για την αποτίναξη της τουρκικής σκλαβιάς, έτσι και στα χρόνια της φασιστικής κατοχής οι αγωνιστές πέρασαν του «λιναριού τα πάθη» και για πολλά χρόνια. Η ΕΑΜική Αντίσταση άντεξε, βάσταξε. Αποδείχτηκε «βάτος φλεγομένη αλλά μηδέποτε καιομένη».

Ο ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ του Εικοσιένα, που ερευνά τα ιστορικά αρχεία και τα άλλα ντοκουμέντα (τον Μακρυγιάννη, τον Κασομούλη κ.ά.) έχει μπροστά στα μάτια τη λαογέννητη φλέβα, που αγκάλιασε και έφερε στα μετερίζια του αγώνα το λαό και τότε αλλά και πιο ύστερα, όταν ξανά η ξένη ακρίδα πατούσε κι αφάνιζε τη γη μας.

ΜΕ ΤΟ κρασί το αθάνατο του Εικοσιένα μεθύσαμε ψηλά στα βουνά πολεμώντας το φασισμό. Με του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, του ΕΛΑΣ τα λάβαρα στους δρόμους της Αθήνας. Αψηφώντας τους χιτλερικούς δημίους και τους προδότες συνεργάτες τους.

ΜΕ την κούπα τ' αθάνατο μπρούσκο κρασί μας σήμερα, αύριο, μεθαύριο στους δρόμους της Αντίστασης. Με τα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ στην κάλπη και στους νέους αγώνες.