ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ Εικοσιένα συμπληρώνει φέτος 179 χρόνια, που ξεσπούσε ο ηρωικός ξεσηκωμός του λαού μας για τη Λευτεριά και την Εθνική Ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Κι η μέρα αυτή της εθνικής επετείου φέρνει στο νου τις πρώτες καταγραφές, αυτές που έγιναν εδώ και μισόν αιώνα στις σχολικές αίθουσες εκεί, που για πρώτη φορά κάναμε τη γνωριμιά με τους αγωνιστές του Εικοσιένα.

ΗΤΑΝ τα πορτρέτα των αγωνιστών, που κοσμούσαν τους τοίχους, τους διαδρόμους και που καρτερούσαν από μας να φέρουμε από τις γύρω πλαγιές μερσίνες, δάφνες κι άλλα αγριολούλουδα για να τα στολίσουμε ολόγυρα, να 'ναι έτοιμα για την καθιερωμένη σχολή γιορτή, με τα λογύδρια αλλά και τις απαγγελίες που την πλαισίωναν.

ΟΜΩΣ αυτό, που μας τραβούσε περισσότερο, ήταν η «έφοδος» στον κάμπο για το μάζεμα των λουλουδιών... Μας καλωσόριζαν οι ξωμάχοι της γης μας, που έσκαφταν τις σταφίδες και τα αμπέλια. Μας φώναζαν κοντά τους για να μας φιλέψουν από το κολατσιό τους την ώρα που ξαπόσταιναν. Γνωριμιές με τη γη και το αγκομαχητό της στο μεγάλο κι αξέχαστο σχολειό του κάμπου.

ΕΠΕΙΤΑ από μερικά χρόνια και καθώς φτάναμε στα χρόνια του πολέμου, μια καλή τύχη θα μας έφερνε κοντά στα χαρτιά του Εικοσιένα, κοντά σ' όλα τα ιστορικά ντοκουμέντα, τα οποία είχαν διασωθεί με τους αγώνες που έκανε ο Γιάννης Βλαχογιάννης, ο οποίος θεμελίωσε την Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ), που γνώρισε για χρόνια την πιο τραγική εγκατάλειψη.

Η ΩΡΑ του νέου ξεσηκωμού της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης έφερε τη λαϊκή ψυχή κοντά στο λαογέννητο Εικοσιένα. Και ποτέ άλλοτε, σ' όλη τη διαδρομή του ελεύθερου εθνικού βίου, ο λαός μας δεν τραγούδησε με τόση συγκίνηση τον εθνικό μας ύμνο και δεν έσκυψε με λαχτάρα πάνω στα ντοκουμέντα του αγώνα, όσο τότε.

Η ΕΡΕΥΝΑ πάνω στα χαρτιά του Εικοσιένα, πολλές φορές, άνοιγε πρωτοφανέρωτα νέους ορίζοντες για την ιστορία μας, που ολόκληρο αιώνα ο πνευματικός κοτζαμπασισμός τυράννησε την Ελλάδα, αγνόησε τους παλμούς του έθνους, τις λαχτάρες του λαού, τη λαχτάρα του για προκοπή. Και δεν ήταν μόνο η γλώσσα, το τραγούδι, αλλά και οι κανόνες της ζωής που αγνοήθηκαν.

ΗΤΑΝ ακόμη η ίδια η εθνική Ιστορία, που περιφρονήθηκε. Ενα πρόσφατο παρελθόν, που βαστούσε ολοζώντανο στη μνήμη του έθνους έναν ηρωικό αγώνα, με μεγάλες θυσίες, με ολοκαυτώματα, με ποτάμια αίματα. Για την ολιγαρχία υπήρχε το «Ελεύθερο Βασίλειο» με τους Βαυαρούς. Κι έπειτα τους Γλύξμπουργκ, αλλά δεν υπήρχε επανάσταση. Ολα τα 'χαν αποσιωπήσει και τα 'χαν ράψει στα δικά τους μέτρα!

ΚΑΙ το απέραντο υλικό της μεγάλης Επανάστασης του '21 - γράφει ο Γ. Λαμπρινός - πήγαινε να χαθεί από την περιφρόνηση και την αδιαφορία του επίσημου κράτους. Ο υπέροχος πίνακας έχανε με τον καιρό τα χρώματά του. Μα ο λαός, αγνοημένος, περιφρονημένος, αδικημένος έμενε η δύναμη και η ζωή κυλούσε κι έπλαθε ξανά τις αξίες της.

ΑΣ θυμηθούμε του εθνικού ποιητή το κάλεσμα, όταν στα βουνά της Αλβανίας άρχιζε το φθινόπωρο του 1940 ο πόλεμος με τους Ιταλούς φασίστες. Ο Παλαμάς στο γνωστό εκείνο μήνυμα στη νιότη την προσκαλούσε να «μεθύσει από το κρασί το αθάνατο, το κρασί του Εικοσιένα». Κι αυτό ακριβώς έγινε στην Πίνδο. Και αργότερα στα μακεδονικά οχυρά και στης Κρήτης τα χώματα.

ΚΙ ΕΠΕΙΤΑ έφτασε η ώρα για το νέο Εικοσιένα, όπως εκείνο το πρώτο, με τα νέα Μεσολόγγια, τα Καλάβρυτα, την Καισαριανή, την Κοκκινιά, το Δίστομο και τόσα άλλα. Η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, που κι αυτή πέρασε από μεγάλες δοκιμασίες. Κι ο κόσμος της, κυνηγημένος, μια ζωή δοκιμάζει και τώρα πίκρες και βάσανα, αδικαίωτος και αγνοημένος.

ΑΓΡΙΑ, ματωμένα, πέτρινα χρόνια έζησε η γενιά της Αντίστασης. Με κάθε τρόπο και μ' όλα τα μέσα ζήτησαν να την εξοντώσουν, ν' αφανίσουν την παρουσία της, να συκοφαντήσουν την ηρωική προσφορά της, να αμαυρώσουν γενικά το μεγάλο αυτό κεφάλαιο. Και την ίδια ώρα να εμφανίσουν τους μασκοφόρους, τους ταγματααφαλίτες, όλα τα κατακάθια της εθνικής προδοσίας, με το φωτοστέφανο του αγωνιστή.

ΟΠΩΣ στα χρόνια που ακολούθησαν τον αγώνα του ξεσηκωμού για την αποτίναξη της τουρκικής σκλαβιάς, έτσι και στα χρόνια της φασιστικής κατοχής οι αγωνιστές πέρασαν του «λιναριού τα πάθη» και για πολλά χρόνια. Η ΕΑΜική Αντίσταση άντεξε, βάσταξε. Αποδείχτηκε «βάτος φλεγομένη αλλά μηδέποτε καιομένη».

Ο ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ του Εικοσιένα, που ερευνά τα ιστορικά αρχεία και τα άλλα ντοκουμέντα (τον Μακρυγιάννη, τον Κασομούλη κ.ά.) έχει μπροστά στα μάτια τη λαογέννητη φλέβα, που αγκάλιασε και έφερε στα μετερίζια του αγώνα το λαό και τότε αλλά και πιο ύστερα, όταν ξανά η ξένη ακρίδα πατούσε κι αφάνιζε τη γη μας.

ΜΕ ΤΟ κρασί το αθάνατο του Εικοσιένα μεθύσαμε ψηλά στα βουνά πολεμώντας το φασισμό. Με του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, του ΕΛΑΣ τα λάβαρα στους δρόμους της Αθήνας. Αψηφώντας τους χιτλερικούς δημίους και τους προδότες συνεργάτες τους.

ΜΕ την κούπα τ' αθάνατο μπρούσκο κρασί μας σήμερα, αύριο, μεθαύριο στους δρόμους της Αντίστασης. Με τα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ στην κάλπη και στους νέους αγώνες.