ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 8 Ιούνη 2008
Σελ. /24
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Αρχιτεκτονική και ζωγραφική συμπόρευση

«Το μπετόν υλικό για τους βιαστικούς... Το πρόβλημα όχι τι θα χτίσουμε αλλά πώς αυτό που θα χτίσουμε, θα το εντάξουμε στη φύση. Το κτίριο πρέπει να δένει με το δέντρο, αλλά και το πουλί. Το μαύρο χελιδόνι σκίζει το διάφανο αέρα - αγγίζει με το φτερό του τον τοίχο... Το φως πάνω στα πράγματα. Αυτό κατά τη γνώμη μου πρέπει να είναι το μήνυμα του αρχιτέκτονα. Η μορφή που καταρχήν θα υπαγορεύσει η κατασκευαστική ανάγκη, θα πρέπει να ελεγχθεί και με ένα άλλο κοίταγμα εκ των έσω (τα μάτια της ψυχής)...».

Κυριάκος Κρόκος. Ενας σημαντικός αρχιτέκτονας του τόπου μας, αλλά και ένας ξεχωριστός εραστής της ζωγραφικής. Αυτή τη δεύτερη αγάπη του φωτίζει η έκθεση στην γκαλερί «Αστρα» (Καρυατίδων 8), που πραγματοποιείται δέκα χρόνια μετά το θάνατό του. Με τίτλο «Ενθύμηση» παρουσιάζονται (έως 13/6) σχέδια, φωτογραφίες και ζωγραφιές του Κ. Κρόκου, δείγματα - αποσπάσματα - από την αρχιτεκτονική και ζωγραφική δουλειά του. Παράλληλα, κυκλοφορεί ομότιτλη έκδοση (εκδόσεις «Ικαρος»), στην οποία τα έργα του δημιουργού, συνοδεύουν κείμενα από τους αρχιτέκτονες: Γιώργο Μακρή, Γιώργο Δρίνη και τους ζωγράφους: Νίκο Στεφάνου, Αλέκο Φασιανό.

Ο Κ. Κρόκος γεννήθηκε το 1941 στον Πλάτανο της Σάμου. Φοίτησε στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, απ' όπου πήρε το δίπλωμά του το 1967. Μετά τη στρατιωτική του θητεία έμεινε για ένα χρόνο στο Παρίσι, κάνοντας αυτοσπουδή και μαθητεύοντας για ένα χρονικό διάστημα κοντά στον Γιάννη Τσαρούχη που ζούσε τότε εκεί. Γυρνώντας στην Αθήνα, παράλληλα με την αρχιτεκτονική του εργασία συνέχισε να ζωγραφίζει, ακολουθώντας αυτήν την κλίση που είχε από παιδί και κάνοντας σχέδια τα οποία πίστευε ότι εμπλουτίζουν την αρχιτεκτονική του παιδεία.

Οπως σημειώνει ο Γ. Δρίνης «Η δεκαετία του '70 θα είναι μια δεκαετία ωρίμανσης. Αρχές, στόχοι, βιώματα, εμπειρία και γνώση, θα ζυμωθούν και θα δημιουργηθεί ένα γόνιμο έδαφος για να καρπίσουν σ' αυτό σχέδια, κτίρια, ζωγραφική, καμωμένα με περισσή ευγένεια, που θα απορρίπτουν πιθηκισμούς, πρακτικά προστάγματα και δόγματα».


Ο Κ. Κρόκος «ήταν σχεδιαστής και το βλέμμα του έπεφτε πάντα σε κάτι μικρό που οι άλλοι το πέρναγαν απαρατήρητο», αναφέρει ο Α. Φασιανός. «...Το πλησίαζε και το χάιδευε να αισθανθεί την αναγλυφότητα. Αυτό ήταν η έμπνευσή του. Και μετά έλεγε πόσο πιο ωραίο είναι να φαίνεται η δομή του χτισίματος και να μην κρύβεται από σοβά. Οπως φαίνονται οι σπόνδυλοι στους αρχαίους κίονες, ή τα ισόδομα μάρμαρα του τοιχώματος. Και εφάρμοζε αυτό που είχε εννοήσει μόνος του, από την παρατήρηση τη δικιά του. Και αυτό που έκανε, που δημιουργούσε, έβγαινε από την Ελλάδα, από το φως και τα μικρά βουναλάκια».

Το 1976 δημιούργησε δικό του εργαστήριο. Από τις βραβευμένες εργασίες του, αντιπροσωπευτικές, είναι το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης (1977 - 1993), η μελέτη του οποίου παρουσιάστηκε εκπροσωπώντας την Ελλάδα στην ΙΙΙ Biennale «Αρχιτεκτονική Δημοσίων Κτιρίων» στο Κέντρο Pompidou (Παρίσι 1990). Το κτίριο βραβεύτηκε από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής με Ειδικό Βραβείο (Αθήνα 2001). Το φθινόπωρο του 1996, ο Κ. Κρόκος εκπροσώπησε την Ελλάδα στην VI Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Τα περισσότερα από τα πραγματοποιημένα έργα του είναι δημοσιευμένα σε ελληνικά και ξένα αρχιτεκτονικά περιοδικά. Δείγματα της ζωγραφικής του δουλειάς είχε παρουσιάσει σε ομαδικές εκθέσεις, ενώ το 1987 εκδόθηκε το βιβλίο «Αρχιτεκτονικά Τοπία» με σχέδια και κείμενα δικά του και του Αλέκου Φασιανού.

«Στο ξεκίνημα κάθε αρχιτεκτονικού του έργου αφιέρωνε πολλή σκέψη», σημειώνει ο Γ. Μακρής «και βάζοντας το μυαλό του σε μεγάλη ένταση αναζητούσε μια δυνατή κεντρική ιδέα, ένα κυρίαρχο όραμα που θα τον τροφοδοτούσε με την απαραίτητη κινητήρια δύναμη. Μετά, αποφεύγοντας τις εναλλακτικές "λύσεις" (τον ενοχλούσε η λέξη "λύση", ίσως γιατί του θύμιζε τα μαθηματικά με τα οποία δεν είχε ποτέ καλές σχέσεις), προσηλωνόταν σταθερά στην ανάπτυξη μιας μονάχα, της αρμόδιας κατά τη γνώμη του εκδοχής, που την καλλιεργούσε με τα απαράμιλλα σχέδιά του μέχρι να πεισθεί πως είχε ωριμάσει».

«Εχω την αίσθηση ότι ο Κυριάκος "φοβόταν" μερικές φορές τη γοητεία των ίδιων του των σκίτσων. Φοβόταν, δηλαδή, μήπως η εικαστική δύναμη των σχεδιασμάτων του τον οδηγούσε στην ωραιοποίηση πραγμάτων που στην εφαρμογή τους θα μπορούσαν να αποβούν άκαρπα ή αρχιτεκτονικά αδιάφορα. Γι' αυτό επέμενε, πέρα από τα σκίτσα, να δει κάθε έργο του αυστηρά σχεδιασμένο, προσεκτικά μετρημένο και από κάθε ασάφεια απαλλαγμένο, προκειμένου να διαπιστώσει αν αυτό εξακολουθούσε να διατηρεί την ποιότητα και το χαρακτήρα που απέπνεαν τα ατμοσφαιρικά του σκίτσα».

Ο Κ. Κρόκος έφυγε από τη ζωή πρόωρα, τον Ιούνη του 1998, αφήνοντας ένα πλούσιο έργο, κυρίως στο χώρο της αρχιτεκτονικής. Οπως υπογραμμίζει ο Ν. Στεφάνου, υπήρξε «Ενας αυστηρός και λιγόλογος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας ζωγράφος με ουρανούς που τους διαπερνάνε χρώματα τρυφερά και ονειρικά».


Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ


ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Το ανοιχτό πάρτι του γαλλικού Μάη

1. Τα χαϊδεμένα παιδιά του θεάματος επανέφεραν με μεγάλο ζήλο στη μόδα το Γαλλικό Μάη. Οι απανταχού Αριστεριστές δεν πίστευαν ποτέ ότι θα ζούσαν ξανά τέτοιες δόξες. Ο Μάης γιορτάζεται απ' όλους στην πόλη του φωτός, το ένδοξο Παρίσι, το οποίο ωστόσο δε θέλει ακόμα και τώρα ν' ακούει το παραμικρό για τον Μαξιμιλιανό Ροβεσπιέρο και τον Σαιν - Ζυστ.

2. Η συλλογική εκτόνωση των Παριζιάνων δημιούργησε μια φούσκα όπου μέσα της αναπαύονται όσοι μοιράζουν σήμερα την τράπουλα της εξουσίας. Ακριβώς αυτό που είχε τότε ανάγκη η γέρικη Δημοκρατία για ν' ανανεωθεί. Ο Ντε Γκωλ, αυτό το εθνικό σκιάχτρο, έχοντας διαρκώς δίπλα του σαν σκυλάκι του καναπέ τον Αντρέ Μαλρώ, ένιωσε ότι δεν πρέπει να χάσει την ευκαιρία να δραματοποιήσει τα γεγονότα. Και το κατάφερε. Ο Μάης πήρε τις διαστάσεις που είχαν αποφασίσει να του δώσουν οι τεχνικοί της εξουσίας.

3. Ο Μάης ήταν η μεγαλύτερη «σαπουνόπερα» που ανέβηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθιερώθηκε ως η εθνική γιορτή των Αριστεριστών. Κάθε χρόνο, το Μάη, ξυπνάνε απότομα από την κατάσταση της νάρκης που τους προσδιορίζει και ξεδίνουν, μέσω της νοσταλγίας, εξαργυρώνοντας τα βιώματα εκείνου του μήνα.

4. Μάλλον οι Γάλλοι είχαν κουραστεί να πληρώνουν τους ψυχαναλυτές τους και κατέβηκαν στους δρόμους για άλλες εμπειρίες. Θεωρώ την κατάσταση αυτή πρωτότυπη μόνο για το μέλλον της ψυχανάλυσης.

5. Δεν υπήρξε καμία μεθόδευση εναντίον του Μάη. Η πτώση ήταν μοιραία, όπως του χαρταετού της Καθαρής Δευτέρας. Ο στρατηγός Ντε Γκωλ, παρά την κινδυνολογία που μοίραζε δεξιά κι αριστερά, πήγαινε ήσυχος να κοιμηθεί, σίγουρος πως αυτοί οι κραδασμοί ήταν επιπέδου διατάραξης κοινής ησυχίας.

6. Οσοι εκπροσώπησαν το Γαλλικό Μάη επιδόθηκαν σ' έναν αντικομμουνισμό άνευ όρων και ορίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ήταν υπέρ του πολέμου κατά της Γιουγκοσλαβίας. Αν θέλει κανείς να δει τη σημερινή τους στάση, αρκεί να ρίξει μια ματιά στο περιβάλλον του Σαρκοζί.

7. Εκτός από τους αφορισμούς που είχαν αντιγράψει από κλασικούς φιλοσόφους - τους οποίους κακοποίησαν στην επανάληψη - τι απέμεινε από το Μάη; Πού είναι η ποίηση, η ζωγραφική και η σκέψη που θα μας στέγαζε;

8. Κάποτε ο Μάης θα είναι κεντρικό θέμα σε όλες τις θεολογικές σχολές, θα μιλάνε για απελπισμένα παιδιά που δεν καταλάβαιναν πως ήδη βρίσκονταν στον προθάλαμο του θεού. Γυρνώντας από την ανάποδη την αλήθεια των Αριστεριστών, είναι ν' απορείς πώς όλα αυτά τα χρόνια κανείς από τους θεωρητικούς δεν ήταν αρκετά γενναίος για να προχωρήσει σε μια επαναξιολόγηση των συμβάντων. Αντιθέτως, οι «αγιογραφίες» των ηγετών τους κυκλοφορούν σε χιλιάδες αντίτυπα. Ηδη ορισμένοι βετεράνοι του Μάη των εξήντα ετών και κάτι έχουν πάρει το ύφος των μαρτύρων του Ιεχωβά για την αλήθεια που τους αποκαλύφθηκε προσωπικά σ' εκείνο το ανοιχτό πάρτι.

9. Οι μετριότητες του Γαλλικού Μάη που οδήγησαν εαυτούς και αλλήλους στη σημερινή αξιοθρήνητη κατάσταση συνιστούν ανεκτίμητη μαρτυρία για την ιστορία της βλακείας και καλό είναι, παρά τον ξεπεσμό τους, να βοηθήσουμε με κάθε τρόπο για την παραδειγματική συντήρησή τους.

10. Χάρη στον ηγέτη του Γαλλικού Μάη Ντανιέλ Κονμπεντίτ, μάθαμε τι σημαίνει ξεπούλημα σε ώρες μεγάλης ταραχής. Ας είναι ελαφριά η εξουσία που τον σκεπάζει.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ