Η πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας θα εξαρτάται πια απ' τη δυνατότητα που έχει ο ασθενής να πληρώνει

«Ηδη ασκούμε πολιτικές για τη μείωση της σπατάλης στα φάρμακα και θα ασκήσουμε πολιτικές δραστικού περιορισμού της σπατάλης για τα αναλώσιμα υλικά και τις ιατρικές υπηρεσίες...», αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές του διαβόητου διαλόγου για το Ασφαλιστικό, που συνεχίστηκε την περασμένη Τρίτη. Στη συνέχεια - και εν μέσω ανακοινώσεων των φαρμακοποιών για αναστολή της επί πιστώσει χορήγησης φαρμάκων λόγω χρεών των Ταμείων - έγινε γνωστό ότι είναι έτοιμες οι διατάξεις για τη λίστα φαρμάκων και την εκχώρηση των νοσοκομειακών φαρμάκων στα ιδιωτικά φαρμακεία. Εκ πρώτης όψεως, η απόφαση για τη μεταφορά στα φαρμακεία δείχνει ότι θα έχει ευεργετικό αποτέλεσμα, καθώς προβλέπει μείωση της τιμής των φαρμάκων κατά 13%, όπως δίνονται και στα νοσοκομεία. Ομως αφήνει στο απυρόβλητο την κερδοφορία της φαρμακοβιομηχανίας - που είναι η κύρια αιτία της εκτίναξης των φαρμακευτικών δαπανών - καθώς γι' αυτούς δεν αλλάζει τίποτε και το βάρος μετατίθεται στις πλάτες του μικρομεσαίου φαρμακείου, καταργώντας και τη Λιανική Τιμή, που είναι καθιερωμένη με αγορανομική διάταξη. Την ίδια ώρα, τα λαϊκά στρώματα εκτός απ' τους περιορισμούς στα φάρμακα θα έχουν και την ταλαιπωρία να εξασφαλίσουν τη συνταγή με τα φάρμακα της λίστας και μόνο...

Οι επιλογές αποτελούν πλευρές του λεγόμενου «βασικού πακέτου παροχών» για την Υγεία, την ελάχιστη υποχρέωση της κυβέρνησης, που θα παρέχεται με τη «σύσταση και λειτουργία ενιαίων τοπικών μονάδων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, ώστε να καλύπτεται το σύνολο του πληθυσμού από τις μονάδες αυτές», σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού Εργασίας Ανδρέα Λοβέρδου. Με βάση το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης αλλά και όσες επεξηγήσεις έδωσε η υπουργός Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου οι ενιαίες τοπικές μονάδες θα αποτελούν μια «συνέργεια και δικτύωση όλων των δομών παροχής της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». Δηλαδή, από δημόσιους, δημοτικούς, ιδιωτικούς φορείς και με την εμπλοκή των ΜΚΟ, ενισχύοντας έτσι τη δικτύωση με την εμπορευματοποίηση των υπηρεσιών Υγείας, που θα σημάνει χαράτσια για τους ασφαλισμένους και τα ασφαλιστικά ταμεία. Χαρακτηριστικό είναι παλιότερο μνημόνιο μεταξύ του υπουργείου Υγείας και του δήμου Αθηναίων, που διαθέτει μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Οπως δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων προσδοκά μέσα απ' τη σύμπραξη να εισπράττει και το δημόσιο νοσήλιο απ' τα ασφαλιστικά ταμεία.

Οι υπηρεσίες αυτές πέρα απ' τον περιορισμένο και υποβαθμισμένο χαρακτήρα παρέχονται, ήδη, τμηματικά και έχουν ημερομηνία λήξης, καθώς συνήθως βασίζονται σε προγράμματα με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το αποτέλεσμα, πέρα απ' την υποκατάσταση της κρατικής υποχρέωσης για παροχή δωρεάν υπηρεσιών απ' το κράτος οδηγεί και σε διάσπαση της ενιαίου χαρακτήρα της ΠΦΥ, με αποτέλεσμα περαιτέρω παράδοση στην εμπορευματοποίηση.

Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ακολουθεί την πεπατημένη των προηγούμενων κυβερνήσεων του κεφαλαίου που οδήγησαν τα λαϊκά στρώματα σε άγρια χαράτσια με κάθε μέλος των νοικοκυριών να πληρώνει 722 ευρώ το χρόνο για υπηρεσίες υγείας. Συνολικά, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ, οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας στη χώρα μας είναι 39,7% - με μέσο όρο στον ΟΟΣΑ 26,5% - με αποτέλεσμα η Ελλάδα να καταλαμβάνει την πέμπτη θέση στον κόσμο.

Αλλά και απ' το υπόλοιπο 60,3% που υπολογίζει ως δημόσιες δαπάνες ο ΟΟΣΑ μόνο το 30% καλύπτονται απ' το κράτος και 30,3% απ' τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) λειτουργούν ήδη ως «Κερκόπορτα» για: Εισβολή ιδιωτών στον τομέα της Υγείας και της Πρόνοιας. Λειτουργία της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) με εθελοντές. Κατάργηση του ενιαίου και σταθερού χαρακτήρα των δομών Υγείας και υποβάθμιση των υπηρεσιών αυτών για όλους. Συνεπώς, εμπορευματοποίηση, αφού ανάλογα με το «πορτοφόλι» του ο καθένας θα έχει και την αντίστοιχη ποιότητα ΠΦΥ και πρόληψης. Από μια τέτοια εξέλιξη θίγονται πρώτα τα φτωχά λαϊκά στρώματα, οι άνεργοι, οι άποροι, οι μετανάστες, οι χαμηλοσυνταξιούχοι, τα ΑμΕΑ, οι εργαζόμενοι με ελαστικές μορφές εργασίας, οι ανασφάλιστοι κλπ.

Το Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ παίζει το δικό του ρόλο σε αυτή την κατεύθυνση, προωθώντας τον εθελοντισμό και την ανάθεση σε ΜΚΟ και πολυεθνικές προγραμμάτων που σχετίζονται με ιατρικές, κοινωνικές, ψυχολογικές Δομές Υγείας στα πλαίσια των ΟΤΑ (Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης), καθώς και με ανάπτυξη μηχανισμών πρόληψης της υγείας. Οπως στο Δήμο Αμαρουσίου, όπου στο πολυϊατρείο του απασχολούνται και εθελοντές γιατροί και νοσηλευτές.

Η ανάθεση σε ΜΚΟ και εθελοντές της ΠΦΥ και της πρόληψης - πέρα από προθέσεις - μόνο υποβάθμιση μπορεί να σημαίνει, πολύ απλά γιατί δεν υπάρχει σταθερότητα, καθολικότητα, υψηλή ποιότητα και ενιαίος χαρακτήρας για όλους. Αρκεί να μην ξεχνάμε, ότι εθελοντισμός σημαίνει «προσφέρω στον ελεύθερο χρόνο μου»...

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ΜΚΟ «Πράξις» που συνεχίζει να λειτουργεί τα δύο πολυιατρεία (Αθήνα, Θεσσαλονίκη) των «Γιατρών Χωρίς Σύνορα». Οπως ο ίδιος ο πρόεδρος του ΔΣ της «Πράξις», Τζ. Αντύπας, αποκαλύπτει («Καθημερινή», 18/4/2009) «τέθηκε το ερώτημα αν τα ιατρεία θα έκλειναν ή αν θα έπρεπε να συνεχίσουν να λειτουργούν στο πλαίσιο μιας άλλης ΜΚΟ», όταν το 2004 η ΜΚΟ «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» αποφάσισε να αποχωρήσει από τον «αναπτυγμένο» κόσμο και να δράσει πιο συστηματικά στον «αναπτυσσόμενο». Δηλαδή, μπορεί και να έκλειναν.

Στα πολυιατρεία συνεργάζονται εθελοντικά γιατροί όλων των ειδικοτήτων, συνήθως μέχρι να ξεκινήσουν την ειδικότητά τους. Επειτα, αν βρουν κανονική δουλειά ενδέχεται να αποχωρίσουν, άρα δεν υπάρχει σταθερή σχέση γιατρού - ασθενή. Σ' αυτά τα ιατρεία μπορεί να απευθύνεται το σύνολο των ανασφάλιστων πολιτών, μετανάστες κλπ. Επιπλέον, χορηγούνται και φάρμακα από δωρεές εταιρειών ή ιδιωτών. Στην ουσία πρόκειται για ανάθεση στην ιδιωτική πρωτοβουλία (ΜΚΟ, εταιρείες) δομών της ΠΦΥ, ενώ σήμερα υπάρχει περισσότερο από ποτέ η δυνατότητα για αναβαθμισμένες, δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες Υγείας για όλους.

Η ΜΚΟ «Γραμμή Ζωής» δραστηριοποιείται από το 2006 για πρακτικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. Στόχος της ΜΚΟ είναι η παροχή φροντίδας, προστασίας και ασφάλειας στους ηλικιωμένους μέσω της υπηρεσίας «Τηλε-ειδοποίηση». Ο ηλικιωμένος πατώντας κόκκινο κουμπί, που φορά στο χέρι ή στο λαιμό του επικοινωνεί με το Συντονιστικό Κέντρο Διαχείρισης Κλήσεων και τότε νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, γιατροί και εθελοντές γείτονες, ανταποκρίνονται στο αίτημα του ηλικιωμένου ή ειδοποιείται συγγενικό πρόσωπο, εθελοντής γείτονας, ασθενοφόρο, Αμεση Δράση, Πυροσβεστική κλπ. Το κόκκινο κουμπί μπορεί να προμηθευτεί καθένας με σειρά προτεραιότητας βάσει των συνθηκών διαβίωσης.

Η υποβάθμιση και ο περιορισμένος χαρακτήρας δε μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν. Αρκεί να πούμε ότι σήμερα (δελτίο Τύπου 9/11/2009) μόλις 345 ηλικιωμένοι από όλη την Ελλάδα έχουν αποκτήσει «κόκκινο κουμπί», «μέχρι το τέλος του έτους στόχος της ΜΚΟ είναι να εξυπηρετεί 2.400 ηλικιωμένους», ενώ «η επιτυχία του στόχου, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συμβολή και την ευαισθησία εταιρειών, ιδιωτών και άλλων φορέων», αναφέρεται σε σχετικό δελτίο Τύπου. Το πρόγραμμα στηρίζεται κυρίως σε χορηγίες («Αλφα Μπανκ», «Αllianz», ΟΠΑΠ, Ιδρυμα «Μποδοσάκη», «Praktiker», «Σκλαβενίτης» κ.ά.) και σε εθελοντές. Το πρόγραμμα «Εθελοντή Γείτονα» σημαίνει: «Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης του ηλικιωμένου η Γραμμή Ζωής θα επικοινωνήσει μαζί σου (σ.σ. με το γείτονα!) για να σταθείς δίπλα του μέχρι να φτάσει η απαραίτητη βοήθεια».

Την ίδια στιγμή, το πρόγραμμα «τρέχει» ανάλογα με την ανάγκη των πολυεθνικών να φτιάξουν το προφίλ τους, να δείξουν υποτιθέμενη κοινωνική υπευθυνότητα. Για παράδειγμα, «τα φετινά Χριστούγεννα, η ασφαλιστική εταιρεία Allianz επέλεξε αντί να στείλει δώρα στους συνεργάτες της, να "υιοθετήσει" 30 ηλικιωμένους και να τους προσφέρει το κόκκινο κουμπί».