Με αφορμή αυτή την πρωτοβουλία, μιλήσαμε με τον Κύριλλο Παπασταύρου, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ για τον πολιτικό στόχο της εκδήλωσης, αλλά και με τους συντελεστές της θεατρικής παράστασης που θα έχει ιδιαίτερη θέση σ' αυτή τη νεολαιίστικη πολιτική γιορτή της Κυριακής.

-- Πού στοχεύει η ΚΝΕ μέσα από τη διοργάνωση της εκδήλωσης της Κυριακής;

Μέσα από αυτή την εκδήλωση θέλουμε καταρχήν να επικοινωνήσουμε με τους χιλιάδες νέους, με τους οποίους το προηγούμενο διάστημα ήρθαμε σε επαφή, μέσα από εκδηλώσεις που διοργάνωσε και πρωτοβουλίες που πήρε η ΚΝΕ, με αφορμή τις δυο μεγάλες εκλογικές μάχες, το 30ό Φεστιβάλ της Οργάνωσης, αλλά και τους διάφορους σταθμούς του κινήματος. Θέλουμε να αναδείξουμε την ιστορική προσφορά του ΚΚΕ στα 86 χρόνια ύπαρξης και δράσης του και την ανάγκη ισχυροποίησής του στις σύγχρονες συνθήκες, όπως προβάλλεται και μέσα από τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 17ο Συνέδριο του Κόμματος. Εχουμε στόχο να αποτελέσει αυτή η εκδήλωση μια νεανική, ζωντανή τιμή προς το Συνέδριο του Κόμματος και την επέτειο των 86 χρόνων από την ίδρυσή του.

Παράλληλα, θεωρούμε ότι είναι σημαντική ευκαιρία, στα 30 χρόνια από το θάνατό του, να τιμήσουμε και τον ποιητή Κώστα Βάρναλη, που είναι ο ποιητής του «Οδηγητή», με σημαντική προσφορά στο κίνημα της χώρας μας.

-- Στο κάλεσμα που έβγαλε η ΚΝΕ για την εκδήλωση, αναφέρει ότι το 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ είναι υπόθεση κάθε νέου. Γιατί θα πρέπει να ενδιαφερθεί ένας νέος για το Συνέδριο;

Το κύριο θέμα του Συνεδρίου είναι η ανάγκη ισχυροποίησης του Κόμματος και μέσα από το σύνθημα του Συνεδρίου, «Ισχυρό ΚΚΕ για το λαό, τη λαϊκή συμμαχία, το σοσιαλισμό», μπορούμε να διακρίνουμε το γιατί αφορά τη νεολαία, γιατί δηλαδή αφορά τη νεολαία η ισχυροποίηση του ΚΚΕ... Την αφορά, λοιπόν, γιατί ισχυρό ΚΚΕ στις σημερινές συνθήκες σημαίνει εγγύηση για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων, τη διεκδίκηση των αναγκών και των σύγχρονων δικαιωμάτων της νεολαίας. Γιατί, ισχυρό ΚΚΕ σημαίνει σοβαρή προϋπόθεση για την οικοδόμηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου στο οποίο κατά τη γνώμη μας, η νεολαία έχει ξεχωριστή θέση, μαζί με την εργατική τάξη και τα υπόλοιπα φτωχά λαϊκά στρώματα. Γιατί, ισχυρό ΚΚΕ αποτελεί εγγύηση για την προοπτική, για το σοσιαλισμό, που θεωρούμε ότι αποτελεί τη μοναδική διέξοδο για τα προβλήματα της νεολαίας, αλλά και για την εξυπηρέτηση, ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών και δικαιωμάτων της.

Ο Κ. Παπασταύρου

Οι εκτιμήσεις των Θέσεων της ΚΕ για τη νεολαία είναι κοινή διαπίστωση και της ΚΝΕ. Είναι εκτιμήσεις που έχουν να κάνουν με το πώς οι αντικειμενικές εξελίξεις που σημειώθηκαν τα τελευταία 10 - 15 χρόνια έχουν επιδράσει στην κατάσταση της νεολαίας και στο νεολαιίστικο κίνημα, αλλά και με τον εντοπισμό υποκειμενικών αδυναμιών του Κόμματος και της ΚΝΕ στη δράση μέσα στο νεολαιίστικο κίνημα. Οι συγκεκριμένες διαπιστώσεις συμπίπτουν με τις εκτιμήσεις που κάναμε στο 8ο Συνέδριο της Οργάνωσης πριν τριάμισι χρόνια και μέσα από τις αποφάσεις αυτού του Συνεδρίου προσπαθήσαμε να δώσουμε απαντήσεις σε μια σειρά τέτοια ζητήματα, που βγαίνουν μέσα από την ίδια τη ζωή.

Το βασικό ζήτημα που αναδεικνύεται είναι το πώς θα καταφέρνει η ΚΝΕ να συνδέεται με τη νεολαία μέσα από τις διεκδικήσεις της, τους αγώνες και γενικότερα τη δράση της. Από την άλλη, σημαντικό είναι το πώς καταφέρνει η ΚΝΕ να αντιπαρατίθεται με την ιδεολογικοπολιτική επίθεση που αυτή τη στιγμή διεξάγεται στο χώρο της νεολαίας, με κύρια αιχμή τον αντικομμουνισμό, την αντισοσιαλιστική προπαγάνδα. Επίσης, εντοπίζουμε τη γενικότερη προσπάθεια που πρέπει να κάνει η ΚΝΕ και το Κόμμα - γιατί όπως μπαίνει και στις Θέσεις δεν είναι μόνο υπόθεση της ΚΝΕ η νεολαία, αλλά είναι υπόθεση και της αυτοτελούς δράσης του Κόμματος - ώστε να ανεβαίνει συνολικά η συνείδηση της νεολαίας.

Θεωρούμε ότι μέσα σ' αυτή τη διαδικασία έχουμε αρκετά θετικά αποτελέσματα, έχουμε όμως ακόμα και αρκετές αδυναμίες. Νομίζουμε ότι δείγματα - που υπάρχουν ειδικά το τελευταίο διάστημα - αφύπνισης τμημάτων της νεολαίας, αγωνιστικών διεργασιών κλπ., διαμορφώνουν σημαντικές δυνατότητες, όπως θεωρούμε πολύ θετική και την πείρα μας από τη μάχη των βουλευτικών εκλογών και των ευρωεκλογών, όπου συναντήσαμε μεγάλα τμήματα νεολαίας, τα οποία εκφράζονται μέσα από το ΚΚΕ.

-- «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός»... Πρόκειται για σύνθημα που ακούγεται πάντα στις συγκεντρώσεις της ΚΝΕ και συγκινεί τα μέλη της. Σήμερα, όμως, τι καταλαβαίνει ένας νέος εκτός της ΚΝΕ όταν ακούει για σοσιαλισμό και τι προσπαθεί να του πει για το σοσιαλισμό η ΚΝΕ;

Ενα στοιχείο της σημερινής πραγματικότητας είναι αυτό που ήδη αναφέραμε, της αντικομμουνιστικής, αντισοσιαλιστικής προπαγάνδας, που είναι έντονη και περνάει μέσα από διάφορες μορφές - από το σχολικό μάθημα, το μάθημα στο πανεπιστήμιο, μέσα από διάφορα αφιερώματα των ΜΜΕ. Στη νεολαία υπάρχει δυσαρέσκεια για την κατάσταση στην οποία ζει. Υπάρχει επίσης αμφισβήτηση στο αν πραγματικά ο καπιταλισμός μπορεί να δώσει λύση στα προβλήματά της. Αλλού είναι πιο έντονη, αλλού πιο αθόρυβη, πάντως πλευρές αυτής της αμφισβήτησης μπορεί κανείς να τις διαπιστώσει. Το πρόβλημα είναι ότι μέσα από όλη αυτή την προσπάθεια που γίνεται για να απαξιωθεί η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, ο σοσιαλισμός σε αρκετούς νέους φαίνεται σαν κάτι το ουτοπικό, που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ή έχει αποτύχει. Σ' αυτό τον άξονα, εμείς προσπαθούμε να δώσουμε απάντηση, μέσα από την ίδια την κατάσταση που γεννά τις προϋποθέσεις για την κατανόηση της αναγκαιότητας του σοσιαλισμού, να απαντήσουμε ότι σήμερα ο σοσιαλισμός είναι ρεαλιστικός κι αναγκαίος.

Παρ' όλα αυτά, πρέπει να σημειώσουμε με την πείρα που έχουμε, ότι το θέμα του σοσιαλισμού εξακολουθεί να απασχολεί τη νεολαία. Αυτό φαίνεται και από το ότι δεκάδες εκδηλώσεις με θέμα το σοσιαλισμό, την αναγκαιότητα και τη ρεαλιστικότητά του, που έχουμε διοργανώσει σε διάφορες πόλεις, σε πανεπιστήμια κλπ, έχουν βρει μαζική ανταπόκριση. Βέβαια, είναι μια δουλιά δύσκολη, γιατί είναι δουλιά διαπάλης με την κυρίαρχη ιδεολογία, η οποία προσπαθεί να πείσει για το αντίθετο, αλλά θεωρούμε ότι η ίδια η πείρα της νεολαίας, η πείρα που διαμορφώνεται μέσα από το νεολαιίστικο κίνημα, η πολιτική της ωρίμανση, η κατανόηση της αναγκαιότητας του σοσιαλισμού ως κάτι σημερινό, επίκαιρο, θα επαναφέρει το σοσιαλισμό σαν ένα όραμα που θα μπορεί πραγματικά να συγκινεί μεγάλες μάζες της ελληνικής νεολαίας.

Πρόβα από τους συντελεστές της παράστασης (από αριστερά προς τα δεξιά: Γ. Βάκρος, Χρ. Ασλανίδης, Ν. Ζώκας, Ν. Καραγιώργης)

μαχαίρι δίνω σ' ολονούς /

βαθιά το μπήγω μες στο χώμα /

γίνεται φως γίνεται νους»

Σ' αυτό το τετράστιχο του «Οδηγητή» κινείται ολόκληρο το έργο «Το φως που καίει» του Κώστα Βάρναλη, το οποίο μια ομάδα νέων ηθοποιών θα παρουσιάσει δραματοποιημένο στην εκδήλωση της Κυριακής. «Ψυχή» αυτής της δουλιάς, σκηνοθέτης - ή όπως προτιμάει ο ίδιος - συντονιστής είναι ο Γεράσιμος Βάκρος, ο οποίος μίλησε στο «Ρ» για το έργο, τη σημασία του και την προσπάθεια που έκανε με την ομάδα των ηθοποιών να το δραματοποιήσει.

«Το φως που καίει» γράφτηκε το 1922 στην Αίγινα και ο Βάρναλης το δημοσίευσε αργότερα στην Αλεξάνδρεια με το ψευδώνυμο «Νίκος Τανάλιας». Στην ουσία του αποτελεί ένα «κατηγορώ» στο παγκόσμιο μακελειό που προηγήθηκε κι αποτελεί το πρώτο τέτοιου είδους έργο στα ελληνικά γράμματα. Είναι η περίοδος που ο ποιητής, έχοντας γυρίσει από το Παρίσι κι έχοντας ασπαστεί το μαρξισμό, κάνει στροφή στο έργο του. Από τον ιδεαλισμό περνάει στον ιστορικό υλισμό και στρέφεται στα ιδανικά του σοσιαλισμού. Μέσα από «Το φως που καίει» αποκαλύπτει την αστική κατάπτωση, αναδεικνύει τα προβλήματα του λαού και την αθλιότητα των απόκληρων της κοινωνίας, με μέσο τη σάτιρα. Η σάτιρα γίνεται εργαλείο για να γίνει πιο κατανοητό, για να περάσει το δικό του μήνυμα που είναι και το μήνυμα μιας τάξης.

Η συντάκτρια του «Ρ» συζητά με τον σκηνοθέτη

Στην εκδήλωση της Κυριακής θα παρουσιαστεί ένα μέρος του έργου και συγκεκριμένα ο μονόλογος του Μώμου. Ο Μώμος είναι ένας από τους χαρακτήρες κι εκφράζει τη συνείδηση του λαού. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες είναι ο Προμηθέας, που εκφράζει την αστική κυριαρχία και τον υλισμό της αστικής τάξης, ο Χριστός, που εκφράζει την ιδεαλιστική αρχή, τη μεταφυσική αναγκαιότητα, κι η Μάνα Γη, που ο Βάρναλης τη χρησιμοποιεί για να αποκαθηλώσει τους θεούς, για να κατηγορήσει τις εξουσίες της πρόληψης και του μύθου. «Τι να την κάνω την εξουσία της πρόληψης και του μύθου;», βάζει ο Βάρναλης τον Μώμο να λέει και στην ουσία παίζει με τα σύμβολα αυτά - τον Χριστό, τον Προμηθέα - τα χρησιμοποιεί και το ομολογεί κι ο ίδιος. «Εκείνη την περίοδο που γράφτηκε», εξηγεί ο Γ. Βάκρος, «η απομυθοποίηση των συμβόλων του μεγαλοϊδεατισμού ήταν πολύ μεγάλο πράγμα. Ο Βάρναλης καταγράφει την αδικία, η αδικία γεννά την οργή κι η οργή βγαίνει μέσω της σάτιρας».

Η δύναμη κι η ομορφιά του έργου είναι δεδομένες. Επίσης, γίνεται εύκολα κατανοητό γιατί επιλέχτηκε για τη συγκεκριμένη εκδήλωση, πώς συνδέεται με τις αξίες, τα ιδανικά και την ηρωική 86χρονη δράση του ΚΚΕ. Εξάλλου, όπως λέει κι ο ίδιος ο Βάρναλης, «μονόλογοι σαν κι αυτόν θα 'ναι ολότελα περιττοί όταν θα 'χουμε περάσει το γεφύρι», δηλαδή όταν οι λαοί θα 'χουν απελευθερωθεί από την εκμετάλλευση.

Εδώ και ένα μήνα δουλεύουν για την παράσταση ο Γ. Βάκρος, οι τέσσερις ηθοποιοί και μια ομάδα καλλιτεχνών του ΚΚΕ που ετοίμασε τα σκηνικά και τα κοστούμια. Ο Νίκος Ζώκας υποδύεται τον Μώμο, ο Νίκος Καραγιώργης τον Χριστό, ο Χρήστος Ασλανίδης τον Προμηθέα και η Ελενα Βουμβάκη τη Μάνα Γη. Ολοι τους μας μίλησαν με τα καλύτερα λόγια τόσο για το έργο όσο και για τη συμμετοχή τους στην εκδήλωση.

«Ο Βάρναλης είναι δύσκολος αλλά έχει μια εγκυρότητα διαχρονική, αφορά όχι μόνο το χθες αλλά και το σήμερα και το αύριο. Ετσι, τον προσεγγίσαμε μ' έναν τρόπο δικό μας, μέσα από τα βιώματά μας», εξηγεί ο Γ. Βάκρος, και προσθέτει: «Είναι μια δοκιμασία για μας, γιατί στήθηκε η παράσταση σε μικρό χρονικό διάστημα. Αισθανόμαστε ευθύνη, είναι κάτι όμορφο και πιστεύουμε ότι μέσα από αυτή την εκδήλωση θα έχουμε βγει πιο ώριμοι».

Ο Γ. Βάκρος δείχνει πραγματικά χαρούμενος μ' αυτό που κάνει. Πέρα από το θεατρικό, έχει επιμεληθεί, εξάλλου, και το δεκάλεπτο βίντεο που θα παρουσιαστεί στην εκδήλωση και είναι αφιερωμένο στην ιστορία του ΚΚΕ και του κομμουνιστικού κινήματος. Πρόκειται για μια εικονογράφηση της ιστορίας του Κόμματος, όχι με αφηγηματικό λόγο, αλλά με ποιητικές κατευθύνσεις.