Ενα χρόνο μετά, και η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να κρατά το κεφάλι της χωμένο στην άμμο. Η κρίση της Ιμιας, δυστυχώς, δε δίδαξε κανέναν από τους πρωταγωνιστές - υπουργούς, τίποτε απολύτως. Συνεχίζουν απτόητοι, με το κεφάλι βουτηγμένο στη λάσπη της μικροπολιτικής αντιπαράθεσης, να αγνοούν την οδυνηρή πραγματικότητα, προφανώς γιατί αποτελούν και αυτοί οι ίδιοι αναπόσπαστο τμήμα της.

Τα προφανή αποτελέσματα της κρίσης της Ιμιας είναι η εδραίωση των τουρκικών απόψεων περί γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο και η ανάδειξη του αμερικανικού παράγοντα στο ρόλο του επιδιαιτητή,προκειμένου να ...διευκρινιστεί το αμφισβητούμενο καθεστώς!

Η κυβέρνηση της χώρας στο σύνολό της και το κάθε μέλος της ξεχωριστά, κάνουν ό,τι μπορούν, όχι για να αντιμετωπίσουν τη νέα οδυνηρή πραγματικότητα που προέκυψε για τη χώρα το βράδυ της κρίσης της Ιμιας, αλλά για να δημιουργήσουν σύγχυση, να συσκοτίσουν και, τελικά, να αποκρύψουν τα νέα δεδομένα και τις συνέπειές τους. Ετσι, λοιπόν, όλοι μαζί μέσα στο ΠΑΣΟΚ και στην κυβέρνηση, "εκσυγχρονιστές" και "προεδρικοί", "ιταλοί" και "κεντρογενείς", σφυρίζουν αδιάφορα, προσπαθώντας να δημιουργήσουν την εικόνα πως δεν έγινε και τίποτε σπουδαίο το βράδυ της 30ής προς 31η Γενάρη του 1996. Κι αν κάτι παρά λίγο να γίνει, αυτό προέκυψε από την ανικανότητα είτε ενός προεδρικού, είτε ενός εκσυγχρονιστή, ανάλογα με το ποιο κυβερνητικό στέλεχος εκθέτει τα γεγονότα.

Οσο προφανή είναι τα αποτελέσματα της κρίσης των βραχονησίδων, άλλο τόσο προφανής είναι και ο λόγος, για τον οποίο η σημερινή κυβέρνηση μεθοδικά και οργανωμένα επιχειρεί να τα συγκαλύψει: Η προσαρμογή των συμφερόντων της χώρας στις επιδιώξεις και τους σχεδιασμούς της αμερικανικής διπλωματίας είναι ο λόγος, για τον οποίο τα στελέχη της ελληνικής κυβέρνησης "σφυρίζουν" ομαδικά και "αδιάφορα".

Η ελληνική κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του γνώριζαν και γνωρίζουν, ή τουλάχιστον είναι σε θέση βάσιμα να εκτιμήσουν, τους αμερικανικούς στόχους στην περιοχή. Υπάρχουν, μάλιστα, δεκάδες "εμπιστευτικά" σημειώματα από στρατιωτικούς και διπλωματικούς τεχνοκράτες, οι οποίοι σκιαγραφούν με σαφήνεια τις επιδιώξεις της Ουάσιγκτον στην περιοχή. Και η ελληνική κυβέρνηση συμπλέει με αυτές τις επιδιώξεις, καθώς αυτό αποτελεί τη στρατηγική της πολιτική επιλογή. Μια επιλογή, την οποία δε δίστασε να διακηρύξει ο Α. Παπανδρέου, όταν, μόλις ανέλαβε την τελευταία πρωθυπουργία του, δήλωσε πως "τα ελληνικά και τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή συμπίπτουν". Μια επιλογή, που κατά γράμμα ακολουθεί και ο σημερινός πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, ειδικά μετά τα γεγονότα στην Ιμια. Το πρόβλημα, όμως, για την κυβέρνηση, είναι πως οι αμερικανικές επιδιώξεις δε συμφωνούν με τα ελληνικά συμφέροντα, όπως αυτά εκφράζονται στις πάγιες θέσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Αυτός, λοιπόν, είναι ο λόγος της "σιωπής", των "σφυριγμάτων αδιαφορίας" και των προσπαθειών συσκότισης των δεδομένων που δημιουργήθηκαν στην περιοχή μετά την κρίση της Ιμιας. Με την τακτική αυτή, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να συγκαλύψει τα δεσμά που τη δένουν πισθάγκωνα στο άρμα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Πράγματι, όπως αποδεικνύουν τα γεγονότα, η Ουάσιγκτον, μετά την κρίση της Ιμιας, έχει ενισχύσει το ρόλο της στην περιοχή, προβάλλοντας τη βούλησή της για μια συνολική διευθέτηση των προβλημάτων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, αρχής γενομένης από το Κυπριακό. Η αμερικανική πρωτοβουλία για το Κυπριακό προβάλλεται, ήδη, ως η μόνη διέξοδος από το πρόβλημα. Διέξοδος, η οποία αναμένεται να δρομολογήσει ταχύτατες εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με την επιβολή ρυθμίσεων στο Αιγαίο.

Τα αμερικανικά σχέδια για την Κύπρο και το Αιγαίο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις και τις αναλύσεις παραγόντων των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας, όχι μόνο δε "συμπίπτουν" με τα ελληνικά συμφέροντα, όπως αυτά είναι διακηρυγμένα, αλλά υπονομεύουν σε βάρος της Ελλάδας το διαμορφωμένο από τη Συνθήκη της Λωζάνης καθεστώς στην περιοχή. Η ανοχή και οι ίσες αποστάσεις που κρατά η Ουάσιγκτον στη "νέα" ελληνοτουρκική διαμάχη για το καθεστώς στο Αιγαίο, μετά την κρίση της Ιμιας, είναι η σαφέστερη ένδειξη για τους αμερικανικούς στόχους στην περιοχή. Η παγίωση ενός καθεστώτος αμφισβητούμενων περιοχών στο Αιγαίο είναι ο πλέον πρόσφορος τρόπος για τη διαιώνιση των αμερικανικού διαμεσολαβητικού ρόλου ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, οι οποίες θα συνεχίσουν απρόσκοπτα να αιμοδοτούν σε δολάρια τις αμερικανικές πολεμικές βιομηχανίες. Η νομιμοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για τη μετατροπή του νησιού σε ΝΑΤΟικό αεροπλανοφόρο, το οποίο θα διασφαλίζει την "αμερικανική ειρήνη" σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Τα πιο πάνω "σενάρια" δεν αποτελούν εκτιμήσεις "φαντασιόπληκτων παρατηρητών", όπως θα 'λεγε και ο Θ. Πάγκαλος. Αποτελούν αναλύσεις ειδικών τεχνοκρατών των υπουργείου Εξωτερικών και Αμυνας και κοινή πεποίθηση κάθε αξιόπιστου συνομιλητή από αυτά τα υπουργεία, όταν, βέβαια, μιλούν με κλειστό μαγνητόφωνο. Παρ' όλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση, αντί να καταγγείλει και να υπονομεύσει τα αμερικανικά σχέδια, προετοιμάζει το έδαφος για την εκδήλωση των σχετικών πρωτοβουλιών, έχοντας πάντα το κεφάλι της βουτηγμένο στη λάσπη του "απαραίτητου" μικροπολιτικού παιχνιδιού απόσεισης των τεράστιων ευθυνών που συνεπάγονται οι αμερικανικές "ρυθμίσεις".

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ

Πού ήταν η Ευρωπαϊκή Ενωση το βράδυ της 30ής προς 31η Ιανουαρίου 1996;

Η ελληνική κυβέρνηση διατείνεται ότι η απουσία της οφείλεται σε εγγενείς αδυναμίες, ότι, δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είχε πολιτική οντότητα, ούτε και κοινή εξωτερική πολιτική, επομένως δεν μπορούσε να παρέμβει στις εξελίξεις. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι απουσίαζε γιατί, απλούστατα, δεν της ζητήθηκε από κανέναν να παρέμβει. Ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, είπε ότι εκείνο το βράδυ η Ευρωπαϊκή Ενωση.... "κοιμόταν"!

Οποια εκδοχή κι αν διαλέξει κανείς, το γεγονός παραμένει, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, την ώρα που ένα κράτος - μέλος της αντιμετώπιζε τον άμεσο κίνδυνο εμπλοκής σε πολεμική σύρραξη, εξαιτίας της αμφισβήτησης των εθνικών κυριαρχικών του δικαιωμάτων, δεν ήθελε και δεν μπορούσε να παρέμβει.

Λίγους μήνες πριν οι Ευρωπαίοι "εταίροι" υποχρεώθηκαν να παραδεχτούν ότι είναι ανίκανοι να αντιμετωπίσουν την κρίση στην πρώην Γιουγκοσλαβία, την οποία οι ίδιοι δημιούργησαν και η οποία απειλούσε να τινάξει στον αέρα την "πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης", τα Βαλκάνια. Κατέφυγαν, λοιπόν, στον "Μεγάλο Αδελφό", που ανέλαβε να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, για να εισπράξουν στη συνέχεια τις ταπεινωτικές κατηγορίες του Ρ. Χόλμπρουκ, ο οποίος σε συνέντευξή του στην "Ουάσιγκτον Ποστ" τον περασμένο Φλεβάρη, με το γνωστό κυνισμό του δήλωνε: "Αναρωτιέται κανείς γιατί η Ευρώπη δεν είναι ικανή να πάρει μια απόφαση στα ίδια της τα εδάφη. Οταν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι έτοιμες να ρίξουν το πολιτικό και στρατιωτικό τους βάρος, για να βρουν μια λύση στην ευρωπαϊκή αστάθεια, δε γίνεται τίποτα". Αναφερόμαστε στην υπόθεση της Βοσνίας γιατί, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, σηματοδότησε την εκχώρηση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις ΗΠΑ του ελέγχου των εξελίξεων όχι μόνο στη συγκεκριμένη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής, της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, του "μαλακού υπογαστρίου" της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Φυσικά αυτή την εκχώρηση την προσυπέγραψε, και μάλιστα με ιδιαίτερο ενθουσιασμό, η ελληνική κυβέρνηση.

Οταν, λοιπόν, ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δηλώνει για το βράδυ της 30ής προς 31η του Γενάρη 1996 ότι "την ώρα που ο Πρόεδρος Κλίντον μιλούσε στο τηλέφωνο με την Αθήνα και την Αγκυρα, οι Ευρωπαίοι κυριολεκτικά κοιμούνταν", λέει το ένα και βασικό μέρος της αλήθειας. Το υπόλοιπο είναι ότι κανείς δεν τους "ξύπνησε" και τέλος ότι ακόμα και "ξύπνιοι" δε θα είχαν να κάνουν τίποτα. Ετσι φαίνεται ότι έχει δίκιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όταν στην ολιγόλογη δήλωσή της, λίγες μέρες μετά την κρίσιμη βραδιά, τόνιζε ότι "ούτε η Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε κάποια κυβέρνηση χώρας - μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να αναμειχθεί σε μια τέτοια κρίση, αν δεν έχει προηγηθεί έκκληση (για βοήθεια) της εμπλεκόμενης χώρας της Ενωσης".

Αυτό που καταδείχτηκε στην κρίση των Ιμίων και επιβεβαιώθηκε στο χρόνο που μεσολάβησε είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, δηλαδή οι ιθύνουσες δυνάμεις της, ασκούν "συμπληρωματική" πολιτική σ' αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η αναγνώριση του στρατηγικού πλεονεκτήματος της Τουρκίας στα σχέδια της "Νέας Τάξης" αποτυπώνεται στη μόνιμη και σταθερή επιδίωξη για τη δημιουργία στενότερων οικονομικών και πολιτικών σχέσεων με την Αγκυρα. Η πιο πρόσφατη απόδειξη ήταν η συνάντηση πριν λίγες μέρες των"πέντε" της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία) με την υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας. Απ' την άλλη, στις αγωνιώδεις εκκλήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την εκδήλωση αλληλεγγύης, η μέγιστη παραχώρηση των "εταίρων" ήταν η δήλωση του περασμένου Ιουλίου, όπου ζητούν από την Τουρκία να προσφύγει για το θέμα των Ιμίων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Είναι μάλιστα εκπληκτική εκδήλωση υποτέλειας ο πανηγυρισμός των κυβερνώντων για μια δήλωση που παραπέμπει εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα σαν επίδικα θέματα στη Χάγη, όταν μάλιστα είναι γνωστός ο βίος και η πολιτεία του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Και αν χρειάζεται και άλλη απόδειξη για την πολιτική των "μεγάλων" της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναφέρουμε την τύχη του αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης να αναγνωριστούν, με τις αποφάσεις της Διακυβερνητικής, τα σύνορα της χώρας σαν εξωτερικά σύνορα της Ενωσης και να δηλωθεί ότι τα κράτη - μέλη θα συνδράμουν στην περίπτωση που η Ελλάδα δεχτεί επίθεση, ή θα αμφισβητηθούν τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Οι απαντήσεις, που πήραν οι Ελληνες αξιωματούχοι κινούνται από συγκαταβατικά χαμόγελα μέχρι οργισμένες αρνήσεις σαν αυτή του Προέδρου της Γαλλίας Ζακ Σιράκ, ο οποίος θεώρησε "ενοχλητικό" το θέμα, ανάξιο να απασχολεί τους ηγέτες της Ενωσης, τη στιγμή που έχουν να ασχοληθούν με τα σοβαρά ζητήματα της Διακυβερνητικής.

Η ελληνική κυβέρνηση, παγιδευμένη στις ίδιες τις επιλογές της, αφού συμφώνησε να χριστούν οι ΗΠΑ επικυρίαρχοι και επιδιαιτητές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κηδεμόνες της εξωτερικής της πολιτικής, αντιμετωπίζει την εχθρική αδιαφορία των "εταίρων" της στην ΕΕ. Ετσι, δέσμια της πολιτικής της αναζήτησης "προστατών", της απομένει ο "μονόδρομος" της αποδοχής των αμερικανικών πρωτοβουλιών για τη διχοτόμηση της Κύπρου και την περιορισμένη κυριαρχία στο Αιγαίο.

Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Η κρίση στα Ιμια δε δίδαξε, δυστυχώς, τίποτε απολύτως σε κανέναν από τους πρωταγωνιστές - υπουργούς