Πού ήταν η Ευρωπαϊκή Ενωση το βράδυ της 30ής προς 31η Ιανουαρίου 1996;

Η ελληνική κυβέρνηση διατείνεται ότι η απουσία της οφείλεται σε εγγενείς αδυναμίες, ότι, δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είχε πολιτική οντότητα, ούτε και κοινή εξωτερική πολιτική, επομένως δεν μπορούσε να παρέμβει στις εξελίξεις. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι απουσίαζε γιατί, απλούστατα, δεν της ζητήθηκε από κανέναν να παρέμβει. Ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, είπε ότι εκείνο το βράδυ η Ευρωπαϊκή Ενωση.... "κοιμόταν"!

Οποια εκδοχή κι αν διαλέξει κανείς, το γεγονός παραμένει, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, την ώρα που ένα κράτος - μέλος της αντιμετώπιζε τον άμεσο κίνδυνο εμπλοκής σε πολεμική σύρραξη, εξαιτίας της αμφισβήτησης των εθνικών κυριαρχικών του δικαιωμάτων, δεν ήθελε και δεν μπορούσε να παρέμβει.

Λίγους μήνες πριν οι Ευρωπαίοι "εταίροι" υποχρεώθηκαν να παραδεχτούν ότι είναι ανίκανοι να αντιμετωπίσουν την κρίση στην πρώην Γιουγκοσλαβία, την οποία οι ίδιοι δημιούργησαν και η οποία απειλούσε να τινάξει στον αέρα την "πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης", τα Βαλκάνια. Κατέφυγαν, λοιπόν, στον "Μεγάλο Αδελφό", που ανέλαβε να ξεκαθαρίσει τα πράγματα, για να εισπράξουν στη συνέχεια τις ταπεινωτικές κατηγορίες του Ρ. Χόλμπρουκ, ο οποίος σε συνέντευξή του στην "Ουάσιγκτον Ποστ" τον περασμένο Φλεβάρη, με το γνωστό κυνισμό του δήλωνε: "Αναρωτιέται κανείς γιατί η Ευρώπη δεν είναι ικανή να πάρει μια απόφαση στα ίδια της τα εδάφη. Οταν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι έτοιμες να ρίξουν το πολιτικό και στρατιωτικό τους βάρος, για να βρουν μια λύση στην ευρωπαϊκή αστάθεια, δε γίνεται τίποτα". Αναφερόμαστε στην υπόθεση της Βοσνίας γιατί, όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, σηματοδότησε την εκχώρηση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις ΗΠΑ του ελέγχου των εξελίξεων όχι μόνο στη συγκεκριμένη, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής, της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, του "μαλακού υπογαστρίου" της πρώην Σοβιετικής Ενωσης. Φυσικά αυτή την εκχώρηση την προσυπέγραψε, και μάλιστα με ιδιαίτερο ενθουσιασμό, η ελληνική κυβέρνηση.

Οταν, λοιπόν, ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ δηλώνει για το βράδυ της 30ής προς 31η του Γενάρη 1996 ότι "την ώρα που ο Πρόεδρος Κλίντον μιλούσε στο τηλέφωνο με την Αθήνα και την Αγκυρα, οι Ευρωπαίοι κυριολεκτικά κοιμούνταν", λέει το ένα και βασικό μέρος της αλήθειας. Το υπόλοιπο είναι ότι κανείς δεν τους "ξύπνησε" και τέλος ότι ακόμα και "ξύπνιοι" δε θα είχαν να κάνουν τίποτα. Ετσι φαίνεται ότι έχει δίκιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όταν στην ολιγόλογη δήλωσή της, λίγες μέρες μετά την κρίσιμη βραδιά, τόνιζε ότι "ούτε η Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτε κάποια κυβέρνηση χώρας - μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να αναμειχθεί σε μια τέτοια κρίση, αν δεν έχει προηγηθεί έκκληση (για βοήθεια) της εμπλεκόμενης χώρας της Ενωσης".

Αυτό που καταδείχτηκε στην κρίση των Ιμίων και επιβεβαιώθηκε στο χρόνο που μεσολάβησε είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, δηλαδή οι ιθύνουσες δυνάμεις της, ασκούν "συμπληρωματική" πολιτική σ' αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η αναγνώριση του στρατηγικού πλεονεκτήματος της Τουρκίας στα σχέδια της "Νέας Τάξης" αποτυπώνεται στη μόνιμη και σταθερή επιδίωξη για τη δημιουργία στενότερων οικονομικών και πολιτικών σχέσεων με την Αγκυρα. Η πιο πρόσφατη απόδειξη ήταν η συνάντηση πριν λίγες μέρες των"πέντε" της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία) με την υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας. Απ' την άλλη, στις αγωνιώδεις εκκλήσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την εκδήλωση αλληλεγγύης, η μέγιστη παραχώρηση των "εταίρων" ήταν η δήλωση του περασμένου Ιουλίου, όπου ζητούν από την Τουρκία να προσφύγει για το θέμα των Ιμίων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Είναι μάλιστα εκπληκτική εκδήλωση υποτέλειας ο πανηγυρισμός των κυβερνώντων για μια δήλωση που παραπέμπει εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα σαν επίδικα θέματα στη Χάγη, όταν μάλιστα είναι γνωστός ο βίος και η πολιτεία του Διεθνούς Δικαστηρίου.

Και αν χρειάζεται και άλλη απόδειξη για την πολιτική των "μεγάλων" της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αναφέρουμε την τύχη του αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης να αναγνωριστούν, με τις αποφάσεις της Διακυβερνητικής, τα σύνορα της χώρας σαν εξωτερικά σύνορα της Ενωσης και να δηλωθεί ότι τα κράτη - μέλη θα συνδράμουν στην περίπτωση που η Ελλάδα δεχτεί επίθεση, ή θα αμφισβητηθούν τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Οι απαντήσεις, που πήραν οι Ελληνες αξιωματούχοι κινούνται από συγκαταβατικά χαμόγελα μέχρι οργισμένες αρνήσεις σαν αυτή του Προέδρου της Γαλλίας Ζακ Σιράκ, ο οποίος θεώρησε "ενοχλητικό" το θέμα, ανάξιο να απασχολεί τους ηγέτες της Ενωσης, τη στιγμή που έχουν να ασχοληθούν με τα σοβαρά ζητήματα της Διακυβερνητικής.

Η ελληνική κυβέρνηση, παγιδευμένη στις ίδιες τις επιλογές της, αφού συμφώνησε να χριστούν οι ΗΠΑ επικυρίαρχοι και επιδιαιτητές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κηδεμόνες της εξωτερικής της πολιτικής, αντιμετωπίζει την εχθρική αδιαφορία των "εταίρων" της στην ΕΕ. Ετσι, δέσμια της πολιτικής της αναζήτησης "προστατών", της απομένει ο "μονόδρομος" της αποδοχής των αμερικανικών πρωτοβουλιών για τη διχοτόμηση της Κύπρου και την περιορισμένη κυριαρχία στο Αιγαίο.

Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ