Η πρώτη ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αυτή των Βαυαρών του 1833. Οι χιλιάδες κοινότητες της τουρκοκρατίας καταργήθηκαν με συγκεντρωτική πυγμή και ενσωματώθηκαν διοικητικά αρχικά σε 750 δήμους, για να καταλήξουν στο τέλος σε 250, οι οποίοι δέσποζαν στο πελατειακό σύστημα και ασκούσαν ασφυκτική επιρροή στους βουλευτές, και είχαμε φαινόμενα «δημαρχοκρατίας».

Η δεύτερη Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι του Βενιζέλου, που θέτοντας ως στόχο την εξυγίανση του κοινοβουλευτισμού ενάντια στους δημάρχους «τοπάρχες» με το νόμο ΔΝΖ΄/1912 επανέφερε σε ισχύ τις 6.000 κοινότητες της τουρκοκρατίας.

Η τρίτη Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η σημερινή συγκεντρωτική του σχεδίου «Ι. Καποδίστριας» που κατήργησε τις χιλιάδες κοινότητας, δημιουργώντας 900 δήμους και 133 κοινότητες.

Η αναγκαστική συνένωση των χιλιάδων κοινοτήτων σηματοδοτεί τη συγκέντρωση και τη συγκεντροποίηση του κράτους και σε περιφερειακό επίπεδο. Το γενικό ισοζύγιο μας δείχνει ότι το κράτος κεντρικό και περιφερειακό μεγεθύνεται. Τα δημαρχεία γίνονται λιγότερα, επειδή εκεί χάνονται οι χιλιάδες κοινότητες και μαζί τους εξουδετερώνεται ο πολίτης. Περιορίζεται η λαϊκή έκφραση και η άμεση δημοκρατία. Είναι άλλο πράγμα να έχεις τον αιρετό «μέσα στα πόδια σου» και διαφορετικό όταν συναντάς τον δήμαρχο μια φορά στα τρία έτη ή και καθόλου.

Η γνωστή μας λαϊκή ρήση «τα παράπονά σου στο δήμαρχο» δεν ακούγεται πια. Οι «σύγχρονοι» δήμαρχοι, κάτοχοι των μυστικών του μάνατζμεντ, έλκονται από τη δύναμη του χρήματος. Τοποτηρητές του κεντρικού κράτους, σαν βδέλλες, απομυζούν μεγάλα ποσά, με την επιβολή τελών και φόρων από τους ανυπεράσπιστους δημότες, ζεσταίνουν τα ταμεία τους, και στη συνέχεια τα προσφέρουν δώρα στις μεγάλες ιδιωτικές εταιρίες. Η αυτοδιοίκηση μετατράπηκε σε μια μεγάλη αγορά. Το τελευταίο μετερίζι των δημοτών και του κράτους πρόνοιας κατεδαφίστηκε. Το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του κράτους πρόνοιας είναι ο γνωστός πια σ' όλους μας δημοτικός αστυνόμος. Δε χρειάζεται άλλος μάρτυρας, για να δούμε το ανάλγητο πρόσωπο της «σύγχρονης» αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι φόροι των δημοτών, αντί να τους ανακουφίζουν, γίνονται θηλιά στο λαιμό τους. Στη θέση των νηπιαγωγών, νοσηλευτριών, ιατρών, κτλ. φιγουράρει, ο δημοτικός αστυνόμος και το κράτος καταστολής. Δηλαδή, η τοπική αυτοδιοίκηση αντί να ασχολείται με τα κοινωνικά προβλήματα, τα οποία βρίσκονται κυριολεκτικά ριζωμένα στα πόδια της, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, πέρασε ανοιχτά με το σύστημα.

Κι όπως πολύ εύστοχα σημειώνει ο Οντιλόν Μπαρό για την αποκεντρωμένη μορφή του κράτους, «είναι πάντα το ίδιο σφυρί που χτυπάει, μόνο που έχει κοντύνει το χέρι». Εχει κοντύνει το χέρι το οποίο χτυπά αδιακρίτως τους οικονομικά ανίσχυρους στην περιφέρεια του συστήματος, στοχεύοντας από κοινού με την κεντρική διοίκηση στην αναπαραγωγή κυρίαρχων σχέσεων κοινωνικής αναπαραγωγής, τόσο στο κέντρο, όσο και στην περιφέρεια, απομυθοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και ολοκληρωτικά την αστική και τεχνοκρατική αντίληψη για την αποκέντρωση. Η τάση αυτή αποτυπώνεται ανάγλυφα στις αποφάσεις της ΚΕΔΚΕ, η οποία θεωρεί το θεσμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «μέρος του ενιαίου διοικητικού και πολιτικού συστήματος της χώρας». Τα όρια, λοιπόν, ανάμεσα στην κεντρική διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση όλο και περισσότερο γίνονται δυσδιάκριτα. Η αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, στο πλαίσιο της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού, φαίνεται να ενοποιεί τα δύο επίπεδα διοίκησης.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Β.Ι. Λένιν, «Κράτος και επανάσταση», «Απαντα», τόμος, 33ος εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1976 σελ. 116.

2. Β.Ι. Λένιν, «Κράτος και επανάσταση», «Απαντα», τόμος, 33ος εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα 1976 σελ. 100.