ΠΑΛΕ.-

Το ρόλο του μεσολαβητή στην πολιτική κρίση που πλήττει την ηγεσία των Σερβοβόσνιων ανέλαβε χτες ο Πρόεδρος της Νέας Ομοσπονδίας Γιουγκοσλαβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, με αποτέλεσμα τη σύντομη διεξαγωγή προεδρικών και βουλευτικών εκλογών στη Σερβική Οντότητα της Βοσνίας. Ελάχιστοι, βέβαια, αμφέβαλαν πως η χτεσινή συνάντησή του στο Βελιγράδι με τη Σερβοβόσνια Πρόεδρο, Μπιλιάνα Πλάβσιτς, και τον αντιπρόσωπο των Σέρβων στην τριμελή Προεδρία της Βοσνίας, Μομτσίλο Κράισνικ, έγινε δίχως την ισχυρή πίεση των ΗΠΑ...

"Νομίζω πως υπάρχουν πολλά θέματα προς συζήτηση, κυρίως όσον αφορά στην εφαρμογή της Συνθήκης του Ντέιτον", δήλωσε η Πλάβσιτς κατά την άφιξή της στο Βελιγράδι, χωρίς να κάνει καμία νύξη στους δημοσιογράφους για τη διένεξή της με τον Μομτσίλο Κράισνικκαι τα άλλα ηγετικά πολιτικά στελέχη του Πάλε, που πρόσκειται στον πρώην ηγέτη των Σερβοβόσνιων, Ράντοβαν Κάρατζιτς.

Εν ολίγοις, το ουσιαστικό αποτέλεσμα της συνάντησης της Προέδρου Πλάβσιτς με τον Μομτσίλο Κράισνικ και τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στο Βελιγράδι συνοψίζεται σε δύο ημερομηνίες: στις 15 Νοέμβρη, όπως ανακοινώθηκε, θα γίνουν βουλευτικές εκλογές στη Σερβική Οντότητα της Βοσνίας και στις 7 Δεκέμβρη οι προεδρικές! Σε σχετικό τηλεγράφημα του πρακτορείου ΤΑΝΓΙΟΥΓΚ σημειώνεται πως η ψηφοφορία για την εκλογή του Σέρβου εκπροσώπου στη συλλογική Προεδρία της Βοσνίας θα διεξαχθεί επίσης στις 7 Δεκέμβρη. Αυτό σημαίνει ότι η παρέμβαση Μιλόσεβιτς εκτονώνει αρχικώς, τουλάχιστον, τη σερβοβοσνιακή πολιτική κρίση των τελευταίων μηνών με λύση εκείνη της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες για την ανάδειξη νέας κυβέρνησης και νέου Προέδρου...

Στο μεταξύ, οι Ευρωπαίοι πιέζουν τις ΗΠΑ για παράταση της παραμονής των πολυεθνικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, στο όνομα της Συνθήκης Ντέιτον για της λεγόμενης ειρήνευσης στην περιοχή.

Το αίτημα επαναδιατυπώθηκε χτες, αυτή τη φορά από τον υπουργό Εξωτερικών της Γαλλίας, Ούμπερ Βετρίν, ο οποίος υποστήριξε πως οι χώρες που μετέχουν στα πολυεθνικά στρατεύματα θα πρέπει να ετοιμαστούν προκειμένου να παρατείνουν την παρουσία τους στη Βοσνία τουλάχιστον έως ότου ολοκληρωθεί η εφαρμογή της Συνθήκης του Ντέιτον. Πρόσθεσε δε ότι το έργο της οικοδόμησης πολιτικών θεσμών με διάρκεια στη χώρα αυτή μπορεί να εξασφαλιστεί μόνον με μακροπρόθεσμες προσπάθειες.

Η απάντηση στο αίτημα του Γάλλου υπουργού ήρθε από το ΝΑΤΟ, το οποίο ανακοίνωσε πως αναβάλλει την απόφασή του για τη μείωση του αριθμού των ανδρών της ΝΑΤΟικής Σταθεροποιητικής Δύναμης στη Βοσνία (SFOR) μετά το τέλος των εκλογών. Η εντολή της Σταθεροποιητικής Δύναμης των περίπου 35.000 στρατιωτών που υπηρετούν σήμερα στη Βοσνία εκπνέει στα μέσα του 1998.

ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση Ν. ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ).-

Με την ημίωρη ομιλία του Προέδρου Μπορίς Γιέλτσιν άρχισαν οι εργασίες της φθινοπωρινής συνόδου του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (Ανω Βουλή) της Συνέλευσης της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το οποίο αποτελείται από τους επικεφαλής των περιφερειών της χώρας. Η ομιλία του Γιέλτσιν ήταν πολλή αισιόδοξη. Μίλησε πάλι για την επερχόμενη σταθεροποίηση, την άνοδο της οικονομίας και την "τιθάσευση" του πληθωρισμού, που είναι τώρα μηδενικός. Στα άλυτα προβλήματα ανέφερε τα "μεγάλα κενά" στη νομοθεσία και αιτιολόγησε γιατί απέρριψε πολλά νομοσχέδια. Χαρακτηρίζοντας την κατάσταση της οικονομίας, είπε με έμφαση: "Ξεπεράσαμε την πτώση της βιομηχανίας αυτό το χρόνο. Κάτι περισσότερο, τον Ιούνη η παραγωγή αυξήθηκε για πρώτη φορά κατά 2%, τον Ιούλη κατά 3,3%, το Αύγουστο κατά 3%... Λύνοντας όλα τα προβλήματα, δεν παρατηρήσαμε πως περάσαμε το κύριο όριο: δεν είναι πλέον δυνατή η επιστροφή στο παρελθόν. Σήμερα είναι σαφές σε όλους ότι η ελεύθερη οικονομία εδραιώθηκε γερά στη Ρωσία. Ακόμα και οι αντίπαλοί μας δεν τολμούν πια να πουν ότι είναι κατά των μεταρρυθμίσεων. Το ζήτημα είναι σε ποιο κράτος και σε ποια κοινωνία θα μας οδηγήσει αυτή η ελεύθερη οικονομία". Αφού υποσχέθηκε να επανέλθει στο άμεσο μέλλον στο θέμα αυτό, προειδοποίησε ότι το κράτος οφείλει να διαδραματίσει ενεργότερο ρόλο στην οικονομία. "Χρειαζόμαστε μια νέα οικονομική τάξη και γι' αυτό χρειαζόμαστε μια ισχυρή εξουσία", τόνισε. Σημείωσε, επίσης, "το 1998 πρέπει να είναι έτος οικονομικής ανάπτυξης". Σχετικά με τις δηλώσεις αυτές, πολιτικοί παρατηρητές αναφέρουν ότι αντανακλούν τις απόψεις των φιλελεύθερων μεταρρυθμιστικών κύκλων στους κόλπους της κυβέρνησής του, οι οποίοι έχουν ταχθεί υπέρ της ενίσχυσης του ρόλου του κράτους στην οικονομία, ώστε να αναχαιτιστούν οι μονοπωλιακές τάσεις των λίγων, αλλά ισχυρών οικονομικών κύκλων. "Ολοι σήμερα συμφωνούν ότι πρέπει να αυξήσουμε το ρόλο του κράτους στην οικονομία και εργαζόμαστε στη βάση της πολιτικής αυτής", υπογράμμισε ο Γιέλτσιν, έσπευσε όμως να διευκρινίσει ότι δεν πρόκειται για επιστροφή στα σοβιετικά όργανα κεντρικού οικονομικού σχεδιασμού. Κατάγγειλε τις πιέσεις που ασκούνται στην κυβέρνηση από μεγαλοεπιχειρηματίες και τραπεζίτες και τους κάλεσε να "τεθούν στην υπηρεσία του κράτους και των πολιτών".

Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι κατά την ομιλία, με την όλη του εμφάνιση, με το ύφος του, ο Γιέλτσιν ήθελε να επιδείξει τη δύναμη, τη βούληση και την αποφασιστικότητά του να ακολουθήσει τον επιλεγμένο δρόμο... Δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά στην αντιπολίτευση, ούτε στην πρόταση της αντιπολίτευσης για τη "στρογγυλή τράπεζα" των πολιτικών παρατάξεων, κομμάτων και κινημάτων, με στόχο το σχηματισμό κυβέρνησης λαϊκής εμπιστοσύνης. Στο βήμα του χτεσινού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (24 Σεπτέμβρη 1997) θύμιζε τον Γιέλτσιν του "φθινοπώρου του 1993", όταν είχε δώσει εντολή να βομβαρδιστεί το, εκλεγμένο από το λαό, Κοινοβούλιο.

ΑΛΜΑ ΑΤΑ.-

Υπό το βλέμμα του απερχόμενου Κινέζου πρωθυπουργού, Λι Πενγκ, υπεγράφη χτες στο Καζαχστάν μια συμφωνία δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή ενός πετρελαιαγωγού, ο οποίος θα διασχίζει τις δύο χώρες.

Η ανταποκρίτρια του "Ασοσιέιτεντ Πρες" στην περιοχή, Μπριτζίτ Μπράουερ, σχολίασε πως η συμφωνία θα παράσχει στην Κίνα μια σημαντική ενεργειακή πηγή, μεγαλύτερη σε σημασία κι από την ίδια τη Μέση Ανατολή, ενώ θα δώσει στο Καζαχστάν την ευκαιρία να αξιοποιήσει περισσότερους φυσικούς του πόρους.

Ο Πρόεδρος του Καζαχστάν, Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, δήλωσε πως πρόκειται "πραγματικά για τη συμφωνία του αιώνα"...

Ο αγωγός θα κατασκευαστεί εντός μιας περιόδου πέντε ετών, και το κόστος του αναμένεται να ανέλθει σε 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η συμφωνία προβλέπει επίσης την κατασκευή ενός αγωγού 250 χιλιομέτρων από το Δυτικό Καζαχστάν μέσω του Τουρκμενιστάν προς το Ιράν, και την εξόρυξη από το αναξιοποίητο, τεράστιο κοίτασμα πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ουζέν, γεγονός που θα ανεβάσει το κόστος για τους Κινέζους σε 9,5 δισ. δολάρια.

Οι πετρελαιοπηγές του Καζαχστάν "είναι πολύ εγγύτερες σε εμάς από ό,τι αυτές της Μέσης Ανατολής", είπε ο Λι Πενγκ, σύμφωνα με το "Ασοσιέιτεντ Πρες". Η κατασκευή του αγωγού θα αρχίσει από την Κίνα εντός του 1998 κι αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2005.

Από την ανακήρυξή του ως ανεξάρτητου κράτους, έξι χρόνια πριν, το Καζαχστάν βασιζόταν κυρίως στο σύστημα αγωγών της Ρωσίας για τις εξαγωγές του, οι οποίες ήτανε σχετικά περιορισμένες.

Ο αγωγός προς την Κίνα θα είναι ο δεύτερος που θα κατασκευαστεί στο Καζαχστάν. Τον περασμένο Μάη, το "Κονσόρτσιουμ των Αγωγών της Κασπίας" ("Caspian Pipeline Consortium" - το συγκροτούν η Ρωσία, το Καζαχστάν, το Ομάν και οκτώ διεθνείς ενεργειακές εταιρίες) συμφώνησε για τη δημιουργία ενός ακόμη αγωγού από το Δυτικό Καζαχστάν μέσω του εδάφους της Ρωσίας προς το λιμάνι Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα.