Χαρακτηριστικές είναι οι τραγικές εικόνες από νησιά, όπως η Κρήτη, όπου αναπληρωτές εκπαιδευτικοί και φοιτητές αυτές τις μέρες κοιμούνται «στρωματσάδα» στις παραλίες, ψάχνοντας εναγωνίως στέγη που να μην κοστίζει ολόκληρους μισθούς. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση διαφημίζει τις προσκλήσεις της σε κατοίκους της Βόρειας Ευρώπης να ...ξεχειμωνιάσουν σε «ζεστά» και «οικονομικά» καταλύματα στο νησί, ώστε να προστατευτούν από τον «ενεργειακό χειμώνα» και να αφήσουν ζεστό παραδάκι σε μεγαλοξενοδόχους και εταιρείες διαχείρισης ακινήτων.

Το εκρηκτικό κοκτέιλ των ενοικίων - φωτιά, των «κόκκινων» δανείων και των πλειστηριασμών, της εκτόξευσης του κόστους για θέρμανση και ρεύμα οδηγεί σε απόγνωση χιλιάδες λαϊκά νοικοκυριά, φέρνοντας ξανά στην επιφάνεια τις δίκαιες διεκδικήσεις για άμεσα μέτρα στήριξης, με αυξήσεις στους μισθούς, προστασία του λαϊκού εισοδήματος κ.ο.κ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το δεύτερο τρίμηνο του 2022 καταγράφονται αυξήσεις στα νοίκια, που στην Αττική φτάνουν το 35%, ενώ σε συμβόλαια που ανανεώνονται, οι αυξήσεις μπορεί να φτάνουν και το 25% σε σχέση με το 2019. Ετσι μια οικογένεια, για σπίτι π.χ. 100 τ.μ. καλείται να δώσει μέχρι και 1.000 ευρώ νοίκι για κατασκευές 20ετίας, ενώ για παλιότερες κατασκευές μέχρι και 700 ευρώ! Ιδιαίτερα οξυμένο είναι το πρόβλημα της φοιτητικής στέγης, με το κόστος να εκτινάσσεται ακόμα και πάνω από 40% σε σχέση με πέρυσι.

Στο φόντο αυτό, τα στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν μια τραγική κατάσταση για τους εργαζόμενους, αφού χωρίς να περιλαμβάνουν τα αλλεπάλληλα κύματα ακρίβειας του τελευταίου 10μηνου, δείχνουν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά πληρώνουν περίπου το 40% του εισοδήματός τους για τη στέγη (δόσεις δανείων, ενοικίων, φόροι, λογαριασμοί «κοινής ωφέλειας» κ.ά.).

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η ιδιοκατοίκηση να μειώνεται σταθερά στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, αντιστρέφοντας τη σχετική «παράδοση» για την οποία γίνεται συχνά λόγος. Σήμερα, το 73% των νοικοκυριών διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ), όταν το 2005 το ποσοστό αυτό βρισκόταν στο 84,6%! Η μεγάλη πτώση ξεκίνησε μετά το 2010 και κλιμακώθηκε στη διάρκεια της προηγούμενης καπιταλιστικής κρίσης.

Ανάμεσα στους παράγοντες που επέδρασαν και επιδρούν, πέρα από την αύξηση του κόστους της στέγης με τα κάθε λογής χαράτσια τα προηγούμενα χρόνια και τους πλειστηριασμούς, την κατακόρυφη αύξηση των λογαριασμών του ρεύματος, είναι και η κατάργηση μετά το 2012 του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας και άλλων προγραμμάτων για τη λαϊκή στέγη, που στη συγκρότησή τους από το κράτος έπαιξαν καθοριστικό ρόλο οι αγώνες του εργατικού - λαϊκού κινήματος σε προηγούμενες περιόδους.

Μπροστά σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση που φέρει τις υπογραφές όλων των κυβερνήσεων, ετοιμάζεται η ΝΔ ενόψει ΔΕΘ προκλητικά να ανακοινώσει «πρωτοβουλίες» για «στεγαστικό πακέτο» με έμφαση στα νέα ζευγάρια. Κι αυτό όταν το κράτος, με όλες διαχρονικά τις κυβερνήσεις, είναι ο μεγαλύτερος «δήμιος» του δικαιώματος στη λαϊκή στέγη, για να διασφαλίζονται τα συμφέροντα και τα κέρδη των τραπεζών και των άλλων επιχειρηματικών ομίλων, είτε με τη φοροαφαίμαξη των λαϊκών νοικοκυριών, είτε με τους νόμους που αφήνουν τους δανειολήπτες έρμαια των πλειστηριασμών και των εκβιασμών, είτε με τη συνολικότερη αντιλαϊκή πολιτική, που πυροδοτεί την ακρίβεια και εκτοξεύει τις τιμές κυρίως στο ρεύμα.

Πέρα από τα γνωστά μέτρα - κοροϊδία, όπως τα επιδόματα ενοικίου κ.ά., σύμφωνα με δημοσιεύματα, το «πακέτο» θα περιλαμβάνει σπρώξιμο πελατείας στις τράπεζες με επιδοτήσεις επιτοκίων, αλλά και «κατασκευαστικά προγράμματα» με ΣΔΙΤ, πατώντας στον πρόσφατο νόμο που ψήφισε για τον ΟΑΕΔ.

Πρόκειται για μέτρα που όχι μόνο δεν αντιμετωπίζουν το στεγαστικό πρόβλημα που οι ίδιοι δημιούργησαν, αντίθετα το «αξιοποιούν» για να μπουκώσουν επιχειρηματικούς ομίλους με φρέσκο χρήμα, το οποίο θα προέρχεται από τις εισφορές των εργαζομένων στον ΟΑΕΔ, ενώ θα ρίχνει ακόμα περισσότερους στη μέγγενη της δανειοδότησης. Παρόμοιες θέσεις διατυπώνει άλλωστε και ο ΣΥΡΙΖΑ, με το «πακέτο» τελικά να αφορά περισσότερο τους κατασκευαστικούς ομίλους παρά τους εργαζόμενους.

Στόχος τους είναι - όσο γίνεται σε αυτές τις συνθήκες - όχι να ικανοποιηθεί η ζωτική ανάγκη του λαού για φθηνή και ασφαλή στέγη, αλλά να αμβλυνθούν δυσλειτουργίες που δημιουργεί η πανάκριβη κατοικία στην αγορά εργασίας, π.χ. διεκδικήσεις για μισθούς, αλλά και να διασφαλίζεται η «κοινωνική συνοχή».

Αυτό που για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνεται, είναι ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να λύσει ένα ζωτικό πρόβλημα, αλλά αντίθετα να το οξύνει. Παρά τις τεράστιες σύγχρονες παραγωγικές δυνατότητες, παρά το γεγονός ότι πλέον έχουν ελαχιστοποιηθεί σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες ο χρόνος και ο «κόπος» για να φτιαχτεί μια κατοικία, αυτή γίνεται όλο και πιο δυσεύρετη για τους μεροκαματιάρηδες, τους λαϊκούς ανθρώπους και τα παιδιά τους.

Η αντιμετώπιση της στέγης ως χρυσοφόρου εμπορεύματος, ως πεδίου επενδύσεων και μάλιστα αποδοτικών για μια χούφτα κατασκευαστικούς ομίλους έχει ως αποτέλεσμα τέτοια φαινόμενα να οξύνονται. Η ίδια «πηγή του κακού» είναι που θέλει τις λαϊκές κατοικίες να πνίγονται τον χειμώνα και να καίγονται το καλοκαίρι, να είναι εκτεθειμένες στην έντονη σεισμικότητα και στις ελλείψεις αντίστοιχης θωράκισης.

Η ίδια πηγή «θέλει» τους οικοδόμους να περιπλανώνται από την ανεργία στην αναζήτηση μεροκάματων φτώχειας, να τους βγάζει στους δρόμους του αγώνα για την εφαρμογή ΣΣΕ, να σακατεύονται στα εργοτάξια επειδή ο στενός κορσές της κερδοφορίας δεν χωράει ουσιαστικά μέτρα προστασίας.

Γι' αυτό, η πραγματική διέξοδος για τον λαό προϋποθέτει σύγκρουση με τη στρατηγική του κεφαλαίου, περνάει μέσα από την εργατική - λαϊκή πάλη για κατάργηση των πλειστηριασμών, για ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης του λαϊκού εισοδήματος και ανακούφισης από το κόστος της στέγης, προγράμματα λαϊκής στέγης με ευθύνη και χρηματοδότηση από το κράτος, φθηνά και ασφαλή σπίτια για όλο τον λαό.

Από συγκέντρωση των φοιτητικών συλλόγων την περασμένη Πέμπτη

Αντιδρώντας στην άσχημη κατάσταση με τη λαϊκή στέγη, άλλωστε, η Ομοσπονδία Οικοδόμων παίρνει πρωτοβουλία και καλεί εργατικά συνδικάτα να κάνουν υπόθεσή τους την πάλη για φτηνά, ασφαλή σπίτια για τον λαό.

Σε ανακοίνωσή της που κυκλοφόρησε την περασμένη βδομάδα σημείωνε ότι «η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των εργατικών - λαϊκών οικογενειών, των παιδιών μας που σπουδάζουν, των νέων ζευγαριών, είναι δικαίωμά μας. Δεν μπορεί να κόβεται και να ράβεται στις εξαγγελίες της εκάστοτε κυβέρνησης, που έχει πάντα το βλέμμα της στο πώς θα εξασφαλίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις της κερδοφορίας των μεγαλοκατασκευαστών, των εμποροσπιτάδων, των τραπεζιτών».

Και, όπως τονίζει ο Γ. Τασιούλας, «η στεγαστική πολιτική όλων των κυβερνήσεων εδώ και χρόνια είναι ανύπαρκτη».

Τα εργαλεία δήθεν στήριξης των νέων ζευγαριών για στέγη οδηγούν πάλι τους εργαζόμενους στα νύχια των τραπεζών, που θα εισπράττουν τις δόσεις των δανείων και θα απειλούν με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς».

«Δεν μπορεί να υπάρχει προστασία της λαϊκής κατοικίας όσο η πολιτική που ασκείται υπηρετεί την κερδοφορία των λίγων. Μόνη διέξοδος είναι ο αγώνας και η διεκδίκηση με επίκεντρο τις ανάγκες, με το πλαίσιο πάλης των συνδικάτων. Ετσι θα έχουμε αποτελέσματα για το σήμερα και το αύριο σε όλα τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε», προσθέτει ο συνδικαλιστής.

Ο Θ. Γκώγκος, εκπρόσωπος των εργαζομένων στο ΔΣ του ΟΑΕΔ, σημειώνει για τα «κροκοδείλια δάκρυα» και την υποκρισία κυβέρνησης και αστικών κομμάτων σχετικά με το στεγαστικό πρόβλημα:

«Μόνο μία δεκαετία έχει περάσει από την κατάργηση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας από την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, καθεστώς που διατηρήθηκε και με τη συγκυβέρνηση που ακολούθησε (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ) και αργότερα με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και την τωρινή της ΝΔ. Ολες ανεξαιρέτως δηλαδή οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας έχουν σβήσει από τον χάρτη την ανάγκη της λαϊκής στέγασης, υπηρετώντας άμεσα ή έμμεσα την πολιτική που βρίσκει κερδοφορία στο κατασκευαστικό έργο και μετατρέπει σε εμπόρευμα την ανάγκη για σύγχρονη, φτηνή κατοικία.

Οι πολιτικές και συνδικαλιστικές δυνάμεις που έβαλαν ταφόπλακα στις παροχές του ΟΕΚ δεν μπορούν να επανέρχονται σήμερα ως τιμητές. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), καθολικός διάδοχος των πρώην Οργανισμών Εστίας και Κατοικίας, τώρα προσπαθεί να ολοκληρώσει έργα που είχαν ξεκινήσει 20 χρόνια πριν. Υπάρχουν σταθερά εκκρεμότητες στην αποπεράτωση εργατικών κατοικιών σε οικισμούς σε όλη τη χώρα και κυριολεκτικά "μηδέν" νέο κατασκευαστικό έργο. Η ασφυξία που νιώθουν οι εργατικές - λαϊκές οικογένειες, οι φοιτητές αλλά και οι αναπληρωτές δάσκαλοι, όσον αφορά το στεγαστικό πρόβλημα, πρέπει να μετατραπεί σε διεκδικητικό αγώνα για να μπει το ζήτημα της αστεγίας στο επίκεντρο».

Ακόμα πιο εφιαλτική είναι φέτος η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν χιλιάδες φοιτητές και οι οικογένειές τους. Λίγο πριν την έναρξη της νέας ακαδημαϊκής χρονιάς, το στεγαστικό πρόβλημα αναδεικνύεται όλο και περισσότερο σε άμεσο εμπόδιο ακόμα και στις ίδιες τις σπουδές όσων φοιτούν σε σχολές μακριά από τις οικογένειές τους.

Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εξετάσεων εισαγωγής, μετά από κόπους και οικονομική αιμορραγία των οικογενειών, για όσους περνούν σε σχολές σε άλλες πόλεις ξεκινά ένας μαραθώνιος εύρεσης στέγης καταρχάς και στη συνέχεια ανταπόκρισης στα υπέρογκα σε σχέση με τον προϋπολογισμό της λαϊκής οικογένειας ενοίκια. Σε συνθήκες συρρίκνωσης των εισοδημάτων, ανατιμήσεων και ακρίβειας, αυξήσεων - φωτιά στους λογαριασμούς της Ενέργειας, το κόστος της ενοικίασης φοιτητικής στέγης εκτινάσσεται ακόμα και πάνω από 40% σε σχέση με πέρυσι (ενδεικτικά: 43% στην Πάτρα , 25% στη Θεσσαλονίκη, 26% στην Αθήνα κ.ο.κ.). Στην Αθήνα και ειδικότερα στου Ζωγράφου, συνοικία που προτιμούν οι φοιτητές, καθώς εκεί βρίσκονται πολλές μεγάλες σχολές, γκαρσονιέρες και στούντιο του ενός δωματίου κατά κύριο λόγο, 20 - 30 τ.μ., ξεκινούν από 320 ευρώ, ενώ σε ό,τι αφορά άλλες περιοχές του κέντρου τα ενοίκια κυμαίνονται μεταξύ 250 και 350 ευρώ στην Κυψέλη και στα 250 ευρώ στην περιοχή Πατησίων - Αχαρνών. Στα παραπάνω προστίθενται και μια σειρά ακόμα ανελαστικές δαπάνες διαβίωσης που αφορούν το ρεύμα, το νερό, τα κοινόχρηστα, το φαγητό, το τηλέφωνο και το ίντερνετ, έχοντας ήδη ξεπεράσει τα 500 ευρώ, χωρίς καν τη δυνατότητα να μπορέσει ο νέος να πάει μια βόλτα, όπως επισημαίνουν και οι φοιτητές. Αντίστοιχα, οι τιμές που θα συναντήσουν οι φοιτητές στη Θεσσαλονίκη κυμαίνονται από 200 έως 330 ευρώ, και στην Πάτρα από 220 έως 450 ευρώ για ενοίκια κατοικιών έως 25 τ.μ.

Την ίδια στιγμή οι ελάχιστες και εγκαταλελειμμένες στο έλεος της υποχρηματοδότησης φοιτητικές εστίες μετά βίας επαρκούν για το 9% των φοιτητών που σπουδάζουν σε άλλη πόλη. Στην Αττική 6 Πανεπιστημιακά Ιδρύματα δεν έχουν φοιτητική εστία, με τις υπάρχουσες στην Αθήνα να καλύπτουν μόλις 2.262 σε σύνολο 262.686 εγγεγραμμένων φοιτητών ή 127.246 φοιτητών που δεν ξεπερνούν τα ν+2 έτη σπουδών, και με πολλά προβλήματα στις υποδομές τους. Στη Θεσσαλονίκη, οι Εστίες του ΑΠΘ καλύπτουν μόνο το 2% των αναγκών, το ΠΑΜΑΚ διαθέτει για μόλις το 1% των αναγκών, ενώ το ΔΙΠΑΕ, με περισσότερους από 15.000 φοιτητές, διαθέτει περίπου 200 κλίνες.

Απέναντι σ' αυτήν την κατάσταση, φοιτητικοί σύλλογοι σε Αθήνα και άλλες πόλεις δυναμώνουν τη διεκδίκηση και την αλληλεγγύη, καταγγέλλοντας την επιλογή η ανάγκη για στέγαση να μένει ανικανοποίητη τη στιγμή που δίνονται εκατομμύρια για την πανεπιστημιακή αστυνομία ή για την επιχειρηματική δραστηριότητα των Ιδρυμάτων, συμπιέζοντας πραγματικές ανάγκες των φοιτητών, όπως η στέγαση. Θέτουν επιτακτικά το ζήτημα της ανέγερσης νέων Εστιών και της συντήρησης των υφιστάμενων, καθώς οικότροφοι που προκρίθηκαν στον «διαγωνισμό φτώχειας», προκειμένου να εξασφαλίσουν δωμάτιο, σπουδάζουν ζώντας ακόμα και χωρίς κλιματισμό, χωρίς πόσιμο ή ζεστό νερό, σε μικρά ή ακατάλληλα δωμάτια. Το δε πολυδιαφημισμένο φοιτητικό επίδομα των 1.000 ευρώ τον χρόνο αναλογεί στην πραγματικότητα σε 83 ευρώ τον μήνα και έρχεται με μεγάλη καθυστέρηση, ενώ σύμφωνα με τους συλλόγους ακόμα αναμένεται το επίδομα της περσινής χρονιάς.

Στην κατεύθυνση αυτή, 14 φοιτητικοί σύλλογοι της Αθήνας έχουν προχωρήσει σε πρωτοβουλίες διεκδίκησης αλλά και αλληλεγγύης, δηλώνοντας: «Κανένας φοιτητής δεν είναι μόνος του στην προσπάθεια να στεγάσει τα όνειρά του για σπουδές!».

Προβάλλουν πλαίσιο άμεσων, δίκαιων αιτημάτων που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μέτρα για ουσιαστική στήριξη, όπως αύξηση, άμεση καταβολή και διεύρυνση των δικαιούχων του φοιτητικού στεγαστικού επιδόματος, και για ελάφρυνση του κόστους των λογαριασμών. Ζητούν την αξιοποίηση ακινήτων των πανεπιστημίων που μένουν αναξιοποίητα ή διατίθενται σε επιχειρηματικούς σκοπούς, άλλων δημόσιων φορέων και ξενοδοχείων, για την κάλυψη των άμεσων αναγκών. Απαιτούν επίσης την άμεση ολοκλήρωση της απαραίτητης ανακαίνισης των Εστιών και τη δημιουργία νέων, χωρίς ΣΔΙΤ.

Ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν πάρει φοιτητικοί σύλλογοι στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα και στα Γιάννενα.

Στον αντίποδα των ψίχουλων που διαρρέει η κυβέρνηση ότι θα ανακοινώσει, αλλά και των αντιδραστικών σχεδιασμών της για το «στεγαστικό πρόγραμμα», η Ομοσπονδία Οικοδόμων σημειώνει ότι «μόνο με τον αγώνα μας, με τη δική μας δύναμη, μπορούμε να ξεμπερδέψουμε με όσους βάζουν εμπόδιο στην ικανοποίηση των αναγκών μας. Αυτός είναι ο δρόμος που θα μας εξασφαλίσει νίκες και ουσιαστικά μέτρα για την προστασία της ζωής μας». Και καλεί σε διεκδίκηση για:

-- Κάλυψη της στέγης και των στεγαστικών αναγκών του λαού, με ευθύνη του κράτους.

-- Ολοκληρωμένο στεγαστικό σχεδιασμό με στόχο την κάλυψη των εργατικών - λαϊκών αναγκών, επανασύσταση του ΟΕΚ και ενίσχυση του αποκλειστικά κρατικού κατασκευαστικού προγράμματος.

-- Αξιοποίηση των αποθεματικών του πρώην ΟΕΚ και της μεγάλης ακίνητης περιουσίας του με επίκεντρο τις ανάγκες των εργαζομένων και όχι στα «δόντια» των λίγων.

-- Ατοκα δάνεια στους δικαιούχους εργαζόμενους και ανέργους, στα νέα ζευγάρια, για απόκτηση, αποπεράτωση, συντήρηση και επισκευή κατοικίας.

-- Αξιοποίηση των κτιρίων του πρώην ΟΕΚ για τη στέγαση εργατικών σωματείων για τις πολιτιστικές και αθλητικές ανάγκες τους.

-- Επιδότηση ενοικίου ουσιαστική και όχι ψίχουλα. Πλαφόν στα φοιτητικά ενοίκια και επιδότηση 300 ευρώ τον μήνα σε κάθε φοιτητή που σπουδάζει μακριά από τον τόπο κατοικίας του. Με ευθύνη του κράτους να αξιοποιηθούν διαμερίσματα και ξενοδοχεία για δωρεάν στέγαση, ώστε να μη μείνει χωρίς στέγη κανένας φοιτητής που το έχει ανάγκη.

-- Μείωση και πλαφόν στο ηλεκτρικό ρεύμα, ένταξη της φοιτητικής στέγης στο κοινωνικό τιμολόγιο, κατάργηση του ειδικού τέλους κατανάλωσης και του ΦΠΑ σε πετρέλαιο, βενζίνη, φυσικό αέριο. Καμία διακοπή ρεύματος στις λαϊκές οικογένειες.

-- Να σταματήσει εδώ και τώρα το αίσχος των πλειστηριασμών των λαϊκών κατοικιών.

-- Κατώτατο μισθό 825 ευρώ και επίδομα ανεργίας 600 ευρώ.

«Το ζήτημα της στέγης μάς αφορά όλους!».