ΑΓΚΥΡΑ. -

Η κυβέρνηση του Μεσούτ Γιλμάζ δείχνει να ρισκάρει, σε αρκετά και διαφορετικά μέτωπα. Αν πετύχει, θα εδραιώσει τη θέση της. Αν όχι, θα κατακρημνιστεί...

-Πρώτο μέτωπο, το Κουρδικό ζήτημα. Πριν λίγο καιρό, με αφορμή την κουρδική γιορτή του Νεβρόζ, ο Γιλμάζ επιχείρησε διπλωματική προσέγγιση των μετριοπαθών κουρδογενών. Μίλησε για άρση της απαγόρευσης χρήσης της γλώσσας τους και για άρση της απαγόρευσης εκπομπής κουρδικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών. Ουσιαστικά, υποσχέθηκε την ικανοποίηση του πάγιου αιτήματος των πιο διαλλακτικών Κούρδων. Αυτό ήταν το... "καρότο". Ακολούθησε το "μαστίγιο": Η "καθιερωμένη" ετήσια επιχείρηση του στρατού κατά των αυτονομιστών κουρδογενών του Εργατικού Κόμματος των Κούρδων, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Και, μέχρι στιγμής, εξελίσσεται σε νίκη του στρατού, τη μεγαλύτερη των τελευταίων χρόνων. Χτες, ο αριθμός των νεκρών Κούρδων ανταρτών είχε φτάσει τους 91, ενώ οι απώλειες των κυβερνητικών δυνάμεων τους 27.

Οι μάχες συνεχίζονταν χτες με σφοδρότητα στις επαρχίες Τουντσελί, Μπινγκόλ, Σιρτ και Μαρντίν. Ενας στόχος της επιχείρησης είναι να εξοντωθούν 300 μαχητές που εδρεύουν σε ένα ορεινό στρατόπεδο, κοντά στο Ντιγιαρμπακίρ. Κατά τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Ναχίτ Μεντεσέ, οι Κούρδοι "κάνουν τις τελευταίες τους προσπάθειες για να διατηρηθούν σε αυτή τη ζώνη, αλλά θα σαρωθούν"...

Παραμένει αμφίβολο αν ο ηγέτης του ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, θα διατάξει τις δυνάμεις του να παύσουν τη μονομερή ανακωχή που είχε κηρύξει το Δεκέμβρη. Αν το πράξει, ο "εσωτερικός εμφύλιος" της Τουρκίας θα μετατραπεί σε ολομέτωπη σύγκρουση μέχρις ενός.

Η επιχείρηση του τουρκικού στρατού, η οποία ονομάζεται "Γεράκι", αποτελεί ρίσκο για την κυβέρνηση Γιλμάζ στο εξής: Αν πετύχει, η κυβέρνηση θα βρεθεί σε θέση ισχύος έναντι συλλήβδην των Κούρδων. Αν αποτύχει, ή αν οι Κούρδοι απαντήσουν με εκτενή τρομοκρατική βία στη βία, η κυβέρνηση θα βρεθεί προ αδιεξόδου. Και, ασφαλώς, οι υποσχέσεις Γιλμάζ για άρση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης θα πάνε... περίπατο.

-Δεύτερο μέτωπο, οι σχέσεις της με τον αραβικό κόσμο. Οι αντιδράσεις των αραβικών κρατών της Μέσης Ανατολής, όσον αφορά τη συμφωνία - "φάντασμα", με το Ισραήλ (κατά τους Ισραηλινούς, καθόλου φάντασμα... ), για αμοιβαία χρήση στρατιωτικών αεροδρομίων και εναέριου χώρου, οξύνονται διαρκώς.

Στις φωνές που καταδικάζουν τη συμφωνία αυτή προστέθηκαν χτες αυτές της Λιβύης, του Ιράκ και του Ιράν. Το υπουργείο Αραβικής ενότητας της Λιβύης εξέδωσε χτες ένα ανακοινωθέν, με το οποίο χαρακτηρίζει τη συμφωνία ενάντια "στα συμφέροντα του αραβικού έθνους και των Μουσουλμάνων", ενώ το Ιράν διά στόματος του υπουργού των Εξωτερικών, Αλί Ακμπάρ Βελαγιατί, τόνισε ότι η συμφωνία είναι "πολύ θλιβερή".

Πάντως, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τις αντιδράσεις από τη Συρία και τους υπόλοιπους ισχυρούς του αραβικού κόσμου, η Τουρκία μίλησε για "εκπαιδευτική συνεργασία" και όχι συμμαχία. Ενώ, παράλληλα, ανώτερος αξιωματούχος της τουρκικής διπλωματίας, ο οποίος μετέβη στην Τεχεράνη για συνομιλίες διαβεβαίωσε την ιρανική ηγεσία ότι "δε θα επιτρέψει στο σιωνιστικό καθεστώς να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο και τις βάσεις της" (η διατύπωση ανήκει στο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων ΙΡΝΑ).

Η υπόθεση της συμφωνίας διογκώθηκε υπέρμετρα, αλλά η βάση της είναι υπαρκτή. Το "ρίσκο" που ανέλαβε η τουρκική ηγεσία (διά... χειρός του Προέδρου Ντεμιρέλ, ο οποίος την υπέγραψε) είναι να κερδίσει μεν την εύνοια του Ισραήλ, αλλά να χάσει τα όποια ερείσματά της στον αραβικό κόσμο και να επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τις σχέσεις της με τη Συρία...

-Τρίτο μέτωπο, η οικονομία. Η κυβέρνηση Γιλμάζ επιχειρεί με νύχια και με δόντια να φρενάρει τον καλπάζοντα πληθωρισμό και να προσελκύσει επενδύσεις από το εξωτερικό. Ακόμα, να καταφέρει να βρει ζωτικό χώρο για τις τουρκικές επιχειρήσεις. Αν τα καταφέρει, οι οικονομικοί δείκτες δεν αποκλείεται να βελτιωθούν δραματικά. Ηδη, γράφει στο αμερικανικό περιοδικό "Business Week" από την Κωνσταντινούπολη ο Τζον Ντόξι, το χρηματιστήριο ανέβηκε κατά 41%. Αν όχι, λόγω π. χ. της αδύνατης πλειοψηφίας της στην τουρκική εθνοσυνέλευση, η οικονομία θα βουλιάξει...

ΣΕΟΥΛ.-

Συγκεχυμένη και τεταμένη παραμένει η κατάσταση στην Κορεατική Χερσόνησο, παρά το γεγονός ότι η Νότια Κορέα άρχισε να διερευνά τις δυνατότητες εκτόνωσης της κρίσης στα σύνορά της με τη ΛΔ Κορέας διά της διπλωματικής οδού.

Ετσι, μετά τις προχτεσινές έντονες προειδοποιήσεις της Σεούλ ότι οποιαδήποτε διείσδυση Βορειοκορεάτη στρατιώτη στο έδαφός της θα αποτελέσει αιτία πολέμου, οι αξιωματούχοι του νοτιοκορεατικού υπουργείου Εξωτερικών άρχισαν χτες να επιδίδονται σε μαραθώνιο πυρετωδών επαφών με δυνάμεις που θα μπορούσαν να ασκήσουν πιέσεις στη γείτονα χώρα. Μεταξύ των δυνάμεων αυτών, συγκαταλέγονται τα Ηνωμένα Εθνη, η Ρωσία και η Κίνα. Αν και στη δημοσιότητα δεν ανακοινώθηκε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα αυτών των διπλωματικών επαφών, αργά το απόγευμα έγινε γνωστή μόνον η αντίδραση της Κίνας. Στη διάρκεια της τακτικής ενημέρωσης των ξένων δημοσιογράφων, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Σεν Τσιάν, υπογράμμισε ότι το Πεκίνο παρακολουθεί την κατάσταση με την ελπίδα ότι θα διατηρηθεί η σταθερότητα και η ειρήνη στην Κορεατική Χερσόνησο. "Είμαστε της άποψης ότι για να επιλυθεί το ζήτημα, θα πρέπει τα ενδιαφερόμενα μέρη να έρθουν σε απευθείας διαπραγματεύσεις, ώστε να υπάρξει κοινή κατανόηση σε μερικά κοινά θέματα", τόνισε ο Τσιάν, προσθέτοντας, πάντως, ότι η βορειοκορεατική κυβέρνηση δε συμβουλεύτηκε το Πεκίνο, προτού δοθεί η εντολή στους Βορειοκορεάτες στρατιώτες για διείσδυση στην Αποστρατικοποιημένη Ουδέτερη Ζώνη, που χωρίζει τα σύνορα Νότιας και ΛΔ Κορέας.

Επιπλέον, η Ιαπωνία ζήτησε χτες επίσημα από τη ΛΔ Κορέας να σεβαστεί τη συμφωνία εκεχειρίας του 1953 και να θέσει τέρμα στις παραβιάσεις της αποστρατικοποιημένης ζώνης. Η Γαλλία, από την πλευρά της και ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, κάλεσε τη ΛΔ Κορέας να δείξει "μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση και να σταματήσει τις επανειλημμένες παραβιάσεις της συμφωνίας εκεχειρίας, γιατί αυτή μαζί με το διάλογο αποτελεί τα θεμέλια της ειρήνης στην Κορεατική".

Ολες οι παραπάνω προσπάθειες μάλλον δε φάνηκαν να έχουν άμεσο αποτέλεσμα, μιας που η ΛΔ Κορέας έδωσε χτες εντολή στις ένοπλες δυνάμεις της να απαντήσουν στο πυρ με πυρ, αν οι νοτιοκορεατικές και αμερικανικές δυνάμεις επιχειρήσουν να διεισδύσουν στο έδαφός της. Σε χτεσινό δημοσίευμα της εφημερίδας "Ροντόγκ Σινμούν" αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι "όλοι οι άνδρες του Λαϊκού Στρατού είναι πλήρεις πολεμικού πνεύματος και έτοιμοι να συντρίψουν τους εχθρούς με μόνο ένα χτύπημα".

ΠΑΡΙΣΙ.-

Μια σειρά οικονομικών συμφωνιών θα συνάψουν Κίνα και Γαλλία, επ' ευκαιρία της επίσκεψης του Κινέζου πρωθυπουργού, Λι Πενγκ, στη γαλλική πρωτεύουσα. Η κυριότερη συμφωνία αφορά στην αγορά από την Κίνα τριάντα μεταγωγικών αεροσκαφών "Ερμπάς - Α320" και άλλων τριών "Ερμπάς - Α340". Η συμφωνία, αν οριστικοποιηθεί, θα είναι μια από τις μεγαλύτερες.

Αναμένεται, επίσης, να υπογραφούν οικονομικές συμφωνίες στον τομέα του εμπορίου δημητριακών, της ενέργειας και της βιομηχανίας αυτοκινήτων.

ΠΑΛΕ.-

Τρεις μουσουλμάνους αιχμάλωτους πολέμου απελευθέρωσαν χτες οι Σερβοβόσνιοι, χωρίς, ωστόσο να καταφέρουν να κάμψουν εντελώς τις επιφυλάξεις της ευρωπαϊκής επιτροπής αναφορικά με την επικείμενη διάσκεψη κορυφής στις Βρυξέλλες για την ανοικοδόμηση της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.

Οπως δήλωσαν νωρίς χτες βράδυ εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, η διάσκεψη της 12ης και 13ης Απρίλη θα γίνει χωρίς τη συμμετοχή των Σέρβων της Βοσνίας, γιατί οι τελευταίοι δεν έχουν αφήσει ελεύθερους όλους τους αιχμαλώτους πολέμου. Ομως, την ίδια ώρα, ο Κόλουμ Μέρφι, εκπρόσωπος του διεθνούς μεσολαβητή Καρλ Μπιλτ, δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι η απόφαση για το εάν θα κληθούν ή όχι οι Σερβοβόσνιοι δεν έχει ακόμη ληφθεί. "Εχουμε πολύ ενθαρρυνθεί από την απελευθέρωση των τριών αιχμαλώτων", τόνισε με σημασία ο Κόλουμ Μέρφι.

Οι υπουργοί Εξωτερικών 17 ισλαμικών χωρών, που συγκροτούν την "Ομάδα Επαφής για τη Βοσνία της Ισλαμικής Διάσκεψης", έφτασαν χτες στο Σαράγεβο, για να καθορίσουν τη δική τους συμβολή και να συντάξουν κοινή διακήρυξη σχετικά με τη συμμετοχή τους στη διάσκεψη των Βρυξελλών. Η διάσκεψη των Βρυξελλών έχει στόχο τη συγκέντρωση 1,2 δισ. δολαρίων, ποσό στο οποίο προστίθενται τα 600.000.000 δολάρια που μαζεύτηκαν το Δεκέμβρη. Υπολογίζεται ότι η ανοικοδόμηση της Βοσνίας θα κοστίσει 5,1 δισ. δολάρια μέχρι το 1999, από τα οποία το 1,8 δισ. για το 1996.

ΕΛΣΙΝΚΙ.-

Σε 24ωρη απεργία κατέβηκαν οι εργαζόμενοι της κρατικής επιχείρησης οινοπνευματωδών ποτών "Αλκο", διαμαρτυρόμενοι για τις σχεδιαζόμενες περικοπές από τη διοίκηση.

Η απεργία είχε μεγάλη επιτυχία μιας και έκλεισαν όλα τα μεγάλα παραρτήματα της "Αλκο", εκτός από 15 μικρότερα μαγαζιά στην επαρχία.

Η διοίκηση της "Αλκο", η οποία παράγει κρασιά, λικέρ και μπίρες, προειδοποίησε πως θα προβεί σε πιθανές περικοπές, εξαιτίας της υποκατανάλωσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η "Αλκο" έχει 2.200 υπαλλήλους, από τους οποίους, ήδη, οι μισοί έχουν προσληφθεί με σύμβαση μερικής απασχόλησης.

Από τη χτεσινή κηδεία Τούρκων στρατιωτών θυμάτων των συγκρούσεων με τους Κούρδους