Με σύνθημα την ενίσχυση του δημόσιου δωρεάν εκπαιδευτικού συστήματος, η κυβέρνηση οδεύει σαν οδοστρωτήρας, ισοπεδώνοντας στην κυριολεξία ό,τι έχει απομείνει από αυτό το δημόσιο και δωρεάν σύστημα.

Αμέσως μετά τη λήξη του Υπουργικού Συμβουλίου, που έγινε χτες και είχε ως κύριο θέμα του την Παιδεία, ο υπουργός Παιδείας Γερ. Αρσένης έδωσε συνέντευξη Τύπου, παρουσιάζοντας στη λεπτομέρειά τους όλα τα μέτρα της εκπαιδευτικής αντιμεταρρύθμισης, που από καιρό έχει εξαγγελθεί, έχοντας αυτήν τη φορά και επισήμως την ομόφωνη στήριξη της κυβέρνησης. Από την επίσημη πλέον φρασεολογία του υπουργού Παιδείας, αλλά και από την ουσία των μέτρων που εφαρμόζονται, γίνεται καθαρό πως το εκπαιδευτικό μοντέλο που θέλει η κυβέρνηση είναι πλήρως εναρμονισμένο με το νόμο της αγοράς και τις ορέξεις του μεγάλου κεφαλαίου.

Πρόκειται για ένα βαθύτατα συντηρητικό έως αντιδραστικό μοντέλο εκπαίδευσης, βγαλμένο κατ' ευθείαν μέσα από τις σελίδες της "Λευκής Βίβλου" για την Παιδεία, που έρχεται να οξύνει τις αντιθέσεις, τις διακρίσεις, τους ταξικούς φραγμούς. Η ταξική "κρησάρα" από εδώ και μπρος θα ξεχωρίζει αυτούς που θα αποκτήσουν επιστημονική μόρφωση και αυτούς που απλώς θα παίρνουν μια εντελώς εξειδικευμένη κατάρτιση και κάποιες δεξιότητες, τόσες όσες αρκούν για να στρίψει ένα "παξιμάδι". Η "ελεύθερη πρόσβαση" στα ΑΕΙ, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και οι ΕΛΚΥΣ, η δήθεν κατάργηση των γενικών εξετάσεων κρύβουν από πίσω τους το αποκρουστικό τέρας του άκρατου εκπαιδευτικού νεοφιλελευθερισμού, έτσι όπως τον εμπνεύστηκε το πολυεθνικό κεφάλαιο και τον εισήγαγε στη χώρα μας η εκσυγχρονιστική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ μέσω ενός υπουργού που υποτίθεται ότι εκπροσωπεί την εσωκομματική αριστερή αντιπολίτευση...

Ο Γερ. Αρσένης ανακοίνωσε την κατάργηση της επετηρίδας διορισμού των εκπαιδευτικών,αν και πολλές φορές στο παρελθόν είχε πει ότι δε θα προχωρούσε σε κάτι τέτοιο. Μέχρι την οριστική κατάργηση της επετηρίδας θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος πενταετούς διάρκειας (1998 - 2003), οπότε θα ισχύει διπλό σύστημα διορισμού. Ενα ποσοστό θέσεων που θα μειώνεται σταδιακά θα καλύπτεται από την επετηρίδα, ενώ οι υπόλοιπες θέσεις θα καλύπτονται με διαγωνισμό που διενεργείται από το ΑΣΕΠ. Κάτι που πολλοί προηγούμενοι υπουργοί ήθελαν, αλλά δεν το έκαναν, το κάνει ο σημερινός υπουργός Παιδείας, κύρια για να απαλλαγεί από την πίεση για διορισμό που ασκούσαν οι χιλιάδες αδιόριστοι εκπαιδευτικοί.

Το υπουργείο Παιδείας προχωράει στη θέσπιση ενός συστήματος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, αλλά και των σχολικών μονάδων.Για το σκοπό αυτό ιδρύεται το Ειδικό Σώμα Αξιολογητών (βλ. επιθεωρητές), που σύμφωνα με τα έντυπα του υπουργείου η αξιολόγηση που θα διενεργείται από αυτό το ειδικό σώμα "θα αφορά στην υλικοτεχνική υποδομή, στις κτιριακές εγκαταστάσεις, στη διοίκηση του σχολείου, στην εκπαιδευτική διαδικασία, στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και των στελεχών της εκπαίδευσης και τελικά στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας κάθε εκπαιδευτικής μονάδας".

Είναι φανερό ότι η παραπάνω διαδικασία θα οδηγήσει εν ριπή οφθαλμού σε ακόμα μεγαλύτερη ένταση των ταξικών ανισοτήτων μεταξύ των μαθητών που θα παρακολουθούν τον "Ενιαίο Τύπο Λυκείου" από τα σχολεία - φυλακές των περιοχών του Πειραιά και της Δυτικής Αθήνας και αυτών που θα φοιτούν στα σχολεία των βορείων προαστίων. Είναι επίσης φανερό ότι πλέον η δήθεν ελεύθερη πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δε θα είναι και τόσο ελεύθερη για τα παιδιά που θα προέρχονται από τα σχολεία εκείνα που δε θα έχουν καλό βαθμό στην αξιολόγησή τους από το ειδικό σώμα των "Ράμπο" της εκπαίδευσης.

Ο υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε χτες τη δημιουργία του "Ενιαίου Λυκείου", το οποίο σταδιακά θα απορροφήσει τους υπάρχοντες τύπους Λυκείων (Γενικό, Πολυκλαδικό, Τεχνικό). Ωστόσο, το Ενιαίο Λύκειο μόνο στην ονομασία θα είναι έτσι,αφού ο θεσμός όπως θα λειτουργήσει καμία σχέση δε θα έχει με το πάγιο αίτημα του εκπαιδευτικού κινήματος για τη θέσπιση πραγματικού Ενιαίου Πολυτεχνικού Τύπου Λυκείου. Η λειτουργία αυτού του Ενιαίου Λυκείου, που ιδρύει το υπουργείο Παιδείας, ξεκινά από το φετινό Σεπτέμβρη με ειδικό πρόγραμμα σπουδών για όλα τα λύκεια στην Α Τάξη του Λυκείου. Το έτος 2000 θα έχουμε τους πρώτους απόφοιτους αυτού του τύπου Λυκείου. Στο πρόγραμμα σπουδών υπάρχουν μαθήματα γενικής παιδείας, που θα αποτελούν το 100% των μαθημάτων της Α Λυκείου, το 60% των μαθημάτων της Β και το 50% των μαθημάτων της Γ Τάξης του Λυκείου, ενώ θεσπίζονται τρεις κατευθύνσεις στη Β και Γ Λυκείου η θεωρητική, η θετική και η τεχνολογική. Αυτές οι τρεις κατευθύνσεις είναι που κάνουν το ενιαίο λύκειο της κυβέρνησης να μην έχει καμία σχέση με τον πραγματικά Ενιαίο Τύπο Λυκείου.

Η αξιολόγηση των μαθητών στο νέο Λύκειο, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, "αποφεύγει τους εξεταστικούς μηχανισμούς και αποθαρρύνει την αποστήθιση", όμως στην πραγματικότητα γίνεται ακόμα πιο αυστηρή χωρίς φυσικά να καταργεί τις εξετάσεις. Οι εξετάσεις ξεκινούν από την Α Λυκείου, όπου με την έναρξη της σχολικής χρονιάς οι μαθητές θα υποβάλλονται σε μια "διαγνωστικού χαρακτήρα εξέταση, ώστε να διαπιστωθεί το επίπεδο γνώσεών τους". Στη Β Λυκείου εκτός από τα τεστ τα διαγωνίσματα και την καθημερινή αξιολόγηση του μαθητή που γίνονται στην Α Τάξη, τώρα οι μαθητές θα εξετάζονται με κοινά θέματα σε 7 μαθήματα (τέσσερα υποχρεωτικά, τρία που επιλέγει ο μαθητής) σε νομαρχιακό επίπεδο, ενώ στα υπόλοιπα μαθήματα, οι προαγωγικές εξετάσεις γίνονται σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Στην Γ Λυκείου ισχύει η ίδια διαδικασία που ισχύει και στην προηγούμενη τάξη, με τη διαφορά ότι τα θέματα των απολυτήριων εξετάσεων στα 7 μαθήματα που θα έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην εξαγωγή του τελικού μέσου όρου, θα είναι κοινά σε εθνικό επίπεδο. Πρόκειται δηλαδή στην ουσία για πανελλαδικές εξετάσεις και μάλιστα ακόμα πιο άδικες από ό,τι ήταν μέχρι τώρα, αφού ο βαθμός που θα πετυχαίνει ο μαθητής δε θα μπορεί να αλλάξει στο μέλλον, αν ήθελε κάποιος να ξαναδώσει εξετάσεις.Αν δηλαδή κάποιος τελειώσει το λύκειο με βαθμό 14, δεν του δίνεται το δικαίωμα να ξαναδώσει εξετάσεις για να τον βελτιώσει.

Το δικαίωμα στη μόρφωση δε συνεπάγεται δικαίωμα στην εργασία. "Τάδε έφη" ο Γερ. Αρσένης, αναφερόμενος στις αλλαγές που θα προκύψουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σερβίροντας πρώτα την "καραμέλα" ότι μέχρι το 2000 "θα προσφέρονται 85.000 θέσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αριθμός που θα υπερκαλύπτει τον αριθμό των αποφοίτων του Ενιαίου Λυκείου, που θα επιθυμεί συνέχιση σπουδών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ". Ο Γερ. Αρσένης εξήγγειλε τη δημιουργία 70 νέων πανεπιστημιακών τμημάτων δυναμικότητας 18.500 φοιτητών στα αμέσως επόμενα έτη, ενώ εξήγγειλε επίσης τη λειτουργία από το Σεπτέμβρη 30 Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής (ΠΣΕ) - πρόκειται για το νέο όνομα των Ελεύθερων Κύκλων Σπουδών. Η εισαγωγή σ' αυτά γίνεται χωρίς εξετάσεις, με βάση ένα ακαθόριστο ακόμα σύστημα μορίων και θα είναι ανοιχτά σε όλες τις ηλικίες. Μερικά από τα τμήματα που θα λειτουργήσουν από φέτος αφορούν τις τουριστικές σπουδές, τις ξένες γλώσσες, τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, τον τομέα της αγροτικής οικονομίας κ. ά. Φέτος θα εισαχθούν στα ΠΣΕ γύρω στους 3.000 φοιτητές. Από το Σεπτέμβρη επίσης θα λειτουργήσει το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, αρχικά με λίγα προγράμματα σπουδών που θα αφορούν μόνο μεταπτυχιακά, ενώ μέχρι το 2000 θα δημιουργηθούν συνολικά 30 προγράμματα θεωρητικής κυρίως κατεύθυνσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο Παιδείας δίνει ιδιαίτερο βάρος στην αναβάθμιση των γραφείων διασύνδεσης εκπαίδευσης - παραγωγής σε όλα τα ΑΕΙ και ΤΕΙ, με σκοπό να δεθεί ακόμα περισσότερο η τριτοβάθμια εκπαίδευση στο άρμα των επιχειρήσεων. Τέλος θεωρείται βέβαιη η καθιέρωση διδάκτρων τουλάχιστον για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και για τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής. Βεβαίως μελετώνται διάφορα σενάρια από την κυβέρνηση για την καθιέρωση διδάκτρων ακόμα και για τα συμβατικά προγράμματα σπουδών.

Στα πλαίσια της "αναβάθμισης" της τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης, το υπουργείο Παιδείας εντάσσει στο βασικό κορμό του εκπαιδευτικού συστήματος τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, δημόσια και ιδιωτικά, συνδέοντάς τα με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και δίνοντας τη δυνατότητα στους αποφοίτους τους να εισάγονται στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Το δίπλωμα μεταλυκειακής επαγγελματικής κατάρτισης και η επαγγελματική εμπειρία των αποφοίτων ΙΕΚ θα λαμβάνονται υπόψη στο σύστημα μορίων που θα καθοριστεί για την επιλογή τους από τα ίδια τα τμήματα των ΑΕΙ - ΤΕΙ. Οπως πάει το πράγμα και αφού το υπουργείο Παιδείας αρχίζει να ενσωματώνει στην Ελληνική Νομοθεσία τις Κοινοτικές Οδηγίες που αφορούν τα επαγγελματικά δικαιώματα, αλλά και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ίσως σε λίγο καιρό ο κάθε Κορέλλας και Ξυνής, χάρη στον Γερ. Αρσένη, να μετονομαστούν από "σχολάρχες" σε "πρυτάνεις"... Μίλησε κανείς για το άρθρο 16 του Συντάγματος;

Ξεκινώντας από την προσχολική αγωγή, το υπουργείο Παιδείας εισάγει το θεσμό του ολοήμερου νηπιαγωγείου για παιδιά από 4-6 ετών, μέτρο που θα εφαρμόζεται αρχικά από φέτος σε 160 νηπιαγωγεία, στα οποία θα απασχοληθούν 320 νηπιαγωγοί.

Στην υποχρεωτική εκπαίδευση εισάγεται ο θεσμός του Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου από το 1997 και εισάγονται σε αυτό προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας για μαθητές που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες, καθώς και προαιρετικά προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης. Μέσα στο 1997 θα έχει ολοκληρωθεί και θα εφαρμόζεται από το Σεπτέμβριο του 1998 το Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών από το Δημοτικό μέχρι και το Λύκειο "με ενιαίους στόχους και αρχές για το σύνολο των μαθημάτων όλων των βαθμίδων".

Η σταδιακή καθιέρωση διδάκτρων στο ολοήμερο νηπιαγωγείο και δημοτικό, αν δε γίνει αμέσως, είναι βέβαιο ότι θα προκύψει από τις ανάγκες που θα δημιουργούνται με την πάροδο των χρόνων. Αυτό άλλωστε δείχνει η εμπειρία από τη μέχρι τώρα πειραματική εφαρμογή του μέτρου.