Τα «ελληνο-τουρκικά» συνόδεψαν ως βαρίδι την ελληνική διπλωματία με την προσχώρηση της χώρας στην ΕΟΚ, το 1981, αλλά δεν επιλέχθηκε ποτέ να γίνουν «ευρωπαϊκή υπόθεση» παρά μόνο ως πάρεργο της αμερικανικής εποπτείας. Η Ελλάδα έθετε βέτο, πλήρως απομονωμένη, στις οικονομικές δοσοληψίες της Ευρώπης με την Τουρκία, μέχρι την 6/3/1995, όταν η άρση του ελληνικού βέτο συνοδεύτηκε από την κατ' αρχήν συμφωνία για ένταξη της Κύπρου στη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ. Ηδη από το 1993 η Κομισιόν είχε γνωμοδοτήσει θετικά, αντίθετα με την αρνητική γνωμοδότηση του 1989 για την Τουρκία. Η συμφωνία του 1995 άνοιξε το δρόμο και για την επιτάχυνση της οικονομικο-πολιτικής Τελωνειακής Ενωσης (ΤΕ) με την Τουρκία. Αρχές του 1996, με τα Ιμια, η νεόκοπη κυβέρνηση Σημίτη προστρέχει στις ΗΠΑ για πυρόσβεση και μετά, για πρώτη φορά, ζητά «συνδρομή» της ΕΕ, η οποία, όμως, είναι χλιαρή και φραστική. Η Ελλάδα βάζει βέτο στην ολοκλήρωση της ΤΕ ζητώντας «ικανοποίηση» για τα Ιμια, που, όμως δεν δίνεται ποτέ. Αντίθετα υπάρχει συσσωρευμένο πολιτικό κόστος για την ελληνική διπλωματία, που αγκιστρωμένη σε αδιέξοδες «επιφυλάξεις» έναντι της Τουρκίας, ξεπουλά συνειδητά ή μη, στα πλαίσια του Μάαστριχτ, σωρεία «θνικών» πλεονεκτημάτων με χαρακτηριστική περίπτωση την καταστροφική συρρίκνωση της ελληνικής αγροτικής πολιτικής. Η αναγκαστική αποπομπή του Θ. Πάγκαλου εξαιτίας της υπόθεσης Οτσαλάν και η ανάληψη της ηγεσίας του ΥΠΕΞ από τον Γ. Παπανδρέου, συνοδεύεται, από το περασμένο καλοκαίρι, με το «ξαφνικό» φλερτ προς την Αγκυρα, με διαρρέουσες προσδοκίες για δήθεν καταλυτική αμερικανική παρέμβαση. Η ελληνική διπλωματία «ξεχνά» τα Ιμια, και αρχίζει να διαδίδει αποψούλες περί δήθεν χρησιμοποίησης της αναβάθμισης της Τουρκίας στην ΕΕ για «κατοχύρωση των εθνικών συμφερόντων» (!!!) Τζίφος. Στο Ελσίνκι τα ελληνο-τουρκικά δεν αναφέρονται καν, αντίθετα. Π.χ. με την παρ. 35 των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Λουξεμβούργου (12/13 Δεκέμβρη 1997) όπου υπενθυμίζεται ότι «η ενίσχυση των δεσμών της Τουρκίας με την ΕΕ εξαρτάται (...) από την καθιέρωση ικανοποιητικών και σταθερών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας και από τη διευθέτηση των διαφορών ιδίως διά της δικαστικής οδού, ειδικότερα δε από το Διεθνές Δικαστήριο». Στην παρ. 4 των αποφάσεων του Ελσίνκι τονίζεται ότι «οι αξίες και οι στόχοι» της ΕΕ αποτελούν «ενιαίο πλαίσιο» και για τα 13 υποψήφια μέλη - 10 χώρες ΚΑ Ευρώπης, Κύπρος, Μάλτα, Τουρκία - άρα δεν υπάρχουν ξεχωριστά «κριτήρια» για την Τουρκία απ' ό,τι π.χ. για την Εσθονία ή την Τσεχία. Αμέσως μετά, χωρίς να τις κατονομάζει, η συμφωνία φωτογραφίζει τις ελληνο-τουρκικές ως «εκκρεμότητες συνοριακής διαφοράς» και, μάλιστα, «παροτρύνει» σε διμερή «επίλυση» καταβάλλοντας «κάθε προσπάθεια» και τότε μόνο («άλλως») θα πρέπει να φέρουν τις διαφορές στη Χάγη «εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος». Δεν υπάρχει καμία ειδική δέσμευση για την Τουρκία, και, όσον αφορά την ΕΕ «το αργότερο στα τέλη του 2004, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει την κατάσταση ως προς κάθε εκκρεμή διαφορά». Η παρ. 12 του Ελσίνκι, που αφορά την υποψηφιότητα της Τουρκίας να προσχωρήσει στην ΕΕ, δεν αφορά ειδικές δεσμεύσεις αλλά «εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων προσχώρησης», όπως για όλες τις άλλες υποψήφιες χώρες. Στη συνοδευτική προς την Τουρκία επιστολή του προεδρεύοντος του συμβουλίου Φινλανδού πρωθυπουργού Π. Λίπονεν, στο όνομα της ΕΕ, τονίζεται ότι «χωρίς αμφισβήτηση από κανέναν», άρα και με συμφωνία Κ. Σημίτη, αποφασίστηκε 1) «δεν περιλαμβάνονται νέα κριτήρια» για την Τουρκία, 2) Τα λεχθέντα στις παραγράφους 4 και 9 (Κύπρος) «δεν σχετίζονται με τα κριτήρια ένταξης αλλά μόνο με τον πολιτικό διάλογο», 3)«στην παρ. 4, η ημερομηνία 2004 δεν αποτελεί τη διορία για τη ρύθμιση των διαφορών μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου, αλλά την ημερομηνία κατά την οποία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει την κατάσταση σχετικά με οποιαδήποτε σημαντική διαφορά».

Από την πλευρά του ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπ. Ετσεβίτ - αυτός που το 1974 είχε εισβάλει στην Κύπρο - χαιρέτισε τη «θετική εξέλιξη» και έκανε ιδιαίτερη αναφορά «στον απαράδεκτο υπαινιγμό ότι τα θέματα Αιγαίου θα πρέπει το αργότερο μέχρι το 2004 να οδηγηθούν στη Χάγη», τονίζοντας ότι σύμφωνα με τη νομικά δεσμευτική γραπτή επιστολή της φινλανδικής προεδρίας, η ημερομηνία του 2004 «δε φέρει την έννοια κάποιας υποχρέωσης». Δηλαδή όχι μόνο επιβραβεύεται για τα Ιμια, αλλά αναγάγει τις τότε επιθετικές αξιώσεις σε θέματα «αρχής» που πρέπει να αφορούν και την ΕΕ. Και για να μην υπάρξει παρεξήγηση, ο Μπ. Ετσεβίτ κατέστησε σαφές ότι «δεν τίθεται θέμα να αποδεχτούμε ως προκαταρκτικό όρο την επίλυση των προβλημάτων με την Ελλάδα για την έναρξη των ενταξιακών μας διαπραγματεύσεων με την ΕΕ». Ετσι μεταφέρει και εντός της ΕΕ, τον πάγιο τουρκικό ισχυρισμό ότι όλα τα διμερή ελληνο-τουρκικά αφορούν μόνο τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας και όχι ΕΕ - Ελλάδας.