Ο σάλος για τα αυξημένα τιμολόγια της ΔΕΗ, που ξέσπασε τις τελευταίες βδομάδες, έφερε εκ νέου στην επιφάνεια τον αντιλαϊκό χαρακτήρα της τιμολογιακής πολιτικής των ΔΕΚΟ, που εφαρμόζουν χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Τα τιμολόγια των ΔΕΚΟ, αντί να αντικατοπτρίζουν τον κοινωφελή χαρακτήρα των επιχειρήσεων, μετατρέπονται σε μηχανισμούς αφαίμαξης των χαμηλών εισοδημάτων προς όφελος των μεγάλων βιομηχανικών καταναλωτών. Ενδεικτικά στοιχεία ως προς αυτό προκύπτουν απ' τον προϋπολογισμό της ΔΕΗ, σύμφωνα με τα οποία το 1995 τα έσοδα της επιχείρησης από τους οικιακούς καταναλωτές αυξήθηκαν συγκριτικά με το 1994 κατά 13,48%, ενώ τα έσοδα από τη βιομηχανική κατανάλωση αυξήθηκαν μόλις 7,13% (αύξηση η οποία προέρχεται κυρίως από αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος και των συμμετοχών και όχι από αύξηση των τιμολογίων).

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν ως ένα μεγάλο βαθμό τις καταγγελίες απ' τους οικιακούς καταναλωτές για αυξήσεις που φτάνουν μέχρι και 40%, αφού τα κέρδη της Επιχείρησης από 25 δισ. δρχ., που είχε προϋπολογιστεί ότι θα είναι με βάση τη μεσοσταθμική αύξηση του 7,5%, έφτασαν τα 62 δισ. δρχ. χωρίς αύξηση των τιμολογίων βιομηχανικής κατανάλωσης.Σύμφωνα με την πρακτική αριθμητική, ένα ποσό 37 δισ. δρχ. είναι επιπλέον έσοδα για την Επιχείρηση και εύλογα συμπεραίνει κανείς ότι προέρχονται από "τσουχτερές" αυξήσεις.

Κάτω από το βάρος των κλιμακούμενων αντιδράσεων των καταναλωτών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων (ΓΣΕΕ και ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ), η κυβέρνηση αναδιπλώθηκε και μέσω της υπουργού Ανάπτυξης Βάσως Παπανδρέου παραδέχτηκε δημόσια πως στο νέο σύστημα τιμολόγησης "υπάρχουν αδικίες και άνιση μεταχείριση κάποιων καταναλωτών που βρίσκονται στα οριακά σημεία των κλιμακίων".Στην ίδια αποδοχή κατέληξε και η διοίκηση της ΔΕΗ, αν και αρχικά ο πρόεδρός της Γ. Μπιρδιμήρης υποστήριζε ότι "δεν υπάρχει καμιά αδικία στο νέο σύστημα".

Ωστόσο και το νέο σύστημα, που η Βάσω Παπανδρέου ανακοίνωσε ότι θα εφαρμοστεί από 1/7/96 (μαζί δηλαδή με την ανακοίνωση των νέων αυξήσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ), σύμφωνα με την υπουργό, θα έχει την ίδια λογική με το προηγούμενο. Αναφορικά με το αίτημα των καταναλωτών για επιστροφή των επιπλέον καταβληθέντων, η υπουργός το απέκλεισε προς το παρόν, προβάλλοντας τον αστήρικτο ισχυρισμό πως... κάτι θα προκαλούσε την "κατάρρευση της ΔΕΗ"! Οσο για την περίπτωση του συμψηφισμού των χρημάτων με επόμενους λογαριασμούς, τοποθετήθηκε με ασάφειες, αφού εμφανίστηκε να το εξετάζει, αλλά δε διευκρίνισε με ποιο τρόπο και ποια κριτήρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι το όλο θέμα αξιοποιήθηκε και για την εξυπηρέτηση της ενδοκυβερνητικής διαμάχης που συνεχίζεται με δηλώσεις - αλληλομαχαιρώματα.

Το νέο χαράτσι στους χαμηλόμισθους, που επέβαλε η κυβέρνηση, σχετίζεται με πολλά τεχνάσματα και πρώτα απ' όλα με το νέο σύστημα τιμολόγησης της οικιακής κατανάλωσης της ΔΕΗ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το νέο σύστημα τιμολογίων της ΔΕΗ, που φούσκωσε τους λογαριασμούς σε πολλούς οικιακούς καταναλωτές και έκανε ελαφρύτερα τα πορτοφόλια τους, επιλέχθηκε από την κυβέρνηση από τα 100 σενάρια που είχε υποβάλει η διοίκηση.Το μεγάλο πλήγμα για τα χαμηλά εισοδήματα συνδέεται με την κατάργηση του κλιμακωτού τιμολογίου και σε αυτό προστίθεται ο τρόπος υπολογισμού των πάγιων, ο τρόπος καταμέτρησης, καθώς και η αύξηση των τελών που περιέχονται στους λογαριασμούς της ΔΕΗ.

Αναλυτικότερα, οι αυξήσεις, που προκύπτουν απ' το νέο σύστημα τιμολόγησης, έχουν ως εξής:

Ενας καταναλωτής, ο οποίος καταναλώνει το δίμηνο 850 κιλοβατώρες, σύμφωνα με το παλιό κλιμακωτό τιμολόγιο, θα πλήρωνε:

• Για τις πρώτες 200 κιλ. με τιμή 18,02 3.604 δρχ. Για τις επόμενες 400 με τιμή 20,76 8.304 δρχ. και για τις επόμενες 250 με τιμή 23,76 5.940 δηλαδή σύνολο 17.848 δραχμές. Με το νέο σύστημα τιμολόγησης ο ίδιος καταναλωτής θα πληρώνει για το σύνολο των 850 κιλ. με τιμή 23,76 20.176 δρχ. Θα πληρώνει δηλ. αύξηση 13%.
• Για έναν καταναλωτή, που καταναλώνει κάτω από 800 κιλ., για παράδειγμα 350, με το παλιό σύστημα θα πλήρωνε για τις πρώτες 200 κιλ. 3.604 δρχ και για τις επόμενες 150 3.114 δρχ. σύνολο δηλαδή 6.718 δρχ. Με το νέο σύστημα ο ίδιος καταναλωτής θα πληρώνει 350 επί 20,76, 7.266 δρχ.. αύξηση 8,1%.
• Πολύ μεγαλύτερη αύξηση πληρώνει ο καταναλωτής με άνω των 1.600 κιλ. κατανάλωση. Αυτός καταναλωτής με 1.650 κιλ. κατανάλωση με το προηγούμενο σύστημα θα πλήρωνε τις πρώτες 200 κιλ. με τιμή 18,02 δηλ. 3.604 δρχ. τις επόμενες 400 με τιμή 20,76 δηλ. 8.304 δρχ., τις επόμενες 1.000 με τιμή 23,76 δρχ. δηλαδή 23.761 δρχ. και τις επόμενες 50 με τιμή 28,39 δρχ. δηλαδή 1.420 δρχ. Σύνολο 37.089 δρχ. Με το νέο σύστημα, ο ίδιος καταναλωτής θα πληρώνει το σύνολο των 1.650 κιλ. με τιμή 28,39 δρχ. δηλαδή σύνολο 46.843 αύξηση 26,2%.

Πέρα από τις αυξήσεις αυτές, οι καταναλωτές απ' ό,τι φαίνεται πλήρωσαν πολύ με βάση το σύστημα καταμέτρησης της ΔΕΗ, το οποίο γίνεται ανά τετράμηνο και διαιρείται διά το δύο, για να προκύψει η εικονική κατανάλωση του διμήνου.Ετσι, ένας καταναλωτής που το πρώτο δίμηνο κατανάλωσε 780 κιλοβάτ και θα 'πρεπε αυτές να τιμολογηθούν με βάση την τιμή των 20,76 του πρώτου κλιμακίου, αλλά το δεύτερο δίμηνο κατανάλωσε 860 κιλοβάτ, πληρώνει και τις πρώτες του διμήνου με την τιμή των 23,76 δρχ., αφού η συνολική κατανάλωση του τετραμήνου διά του δύο μας κάνει 820 και χρεώνονται και οι πρώτες και οι δεύτερες με την τιμή του δεύτερου κλιμακίου.

Ακόμη και με αυτό το σύστημα, εάν η ΔΕΗ έκανε σωστή καταμέτρηση ο καταναλωτής αυτός θα έπρεπε να πληρώσει για το πρώτο δίμηνο 16.193 δρχ. και για το δεύτερο 20.473 δρχ. σύνολο τετραμήνου 36.666 δρχ. Με τον τρόπο καταμέτρησης της ΔΕΗ πληρώνει το πρώτο δίμηνο 820 κιλ. επί 23,76 και άλλες τόσες το δεύτερο δίμηνο δηλαδή σύνολο 38.972 δρχ. Αύξηση επιπλέον 6,2% απ' τον τρόπο καταμέτρησης στην ήδη υπάρχουσα αύξηση απ' τον νέο τρόπο τιμολόγησης. Επιπλέον, ο καταναλωτής επιβαρύνεται και με τις αυξήσεις των πάγιων που αναλογούν στα κλιμάκια. Στο χαράτσι αυτό προστίθενται και οι υπέρογκες αυξήσεις των δημοτικών και λοιπόν τελών που πληρώνει ο καταναλωτής με το λογαριασμό της ΔΕΗ.

Για το θέμα των αυξημένων τιμολογίων έχουν εκφράσει ήδη τη συμπαράστασή τους προς τους καταναλωτές η ΓΣΕΕ, η ΓΕΝΟΠ - ΔΕΗ και οι οργανώσεις των καταναλωτών, ενώ έχουν υποβάλει και συγκεκριμένες προτάσεις προς τη διοίκηση της ΔΕΗ και την κυβέρνηση. Το σενάριο, το οποίο φέρεται να προωθεί η κυβέρνηση και το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες έχει εξετάσει ήδη το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ, έχει ως εξής:

• Από 0-800 κιλοβατώρες που είναι σήμερα σε 0-1.000 με τιμή 20,76 δρχ.
• Από 801-1.600 που ισχύει σήμερα σε 1.001-2.000 με τιμή 23,76 δρχ. και
• Από 1.601 κιλοβατώρες και πάνω με τιμή 28,39 δρχ.

Το ΚΚΕ θεωρεί ότι οι κατευθύνσεις της ΕΕ δεν αποτελούν μονόδρομο και είναι αντίθετο σε κάθε μορφή ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ. Θεωρεί ότι η ρύθμιση από τις εκάστοτε αστικές κυβερνήσεις για τη μεταφορά κερδών στο μεγάλο μονοπωλιακό κεφάλαιο μέσω του συστήματος των προμηθειών, των τιμών και γενικά της όλης λειτουργίας της ΔΕΗ αντικαθίσταται τώρα με τη ρύθμιση για απευθείας ανάληψη της εκμετάλλευσης τομέων και δραστηριοτήτων της ΔΕΗ από το ιδιωτικό κεφάλαιο, που σ' αυτή την περίπτωση επιθυμεί την απευθείας διαχείριση και εξασφάλιση υπερκερδών και όχι με τη μεσολάβηση των εκάστοτε κυβερνήσεων.

Η ΔΕΗ μπορεί να εξυγιανθεί, να βελτιώσει την οργάνωση και τη λειτουργία της και να ενταχθεί σε έναν κεντρικό σχεδιασμό και προγραμματισμό ανάπτυξης και εξόδου της χώρας μας από την κρίση. Φυσικά, δεν μπορεί να αναζητείται η εξυγίανση της ΔΕΗ αποσπασματικά, ξεκομμένη από μια πολιτική προγραμματισμένης, αντιμονοπωλιακής και αυτοτελούς ανάπτυξης ολόκληρου του ενεργειακού τομέα της οικονομίας. Με τον όρο "αυτοτελή ανάπτυξη", το ΚΚΕ εννοεί μια ανάπτυξη σε αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση που:

• Θα έρχεται σε σύγκρουση με τις επιλογές της ΕΕ.
• Θα στηρίζεται πρωταρχικά στην ορθολογική αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων.
• Θα πραγματοποιείται όχι μέσα από μια πολιτική του απομονωτισμού και της αυτάρκειας, αλλά με την αναδιάρθρωση των διεθνών οικονομικών σχέσεων της χώρας στη βάση της ισοτιμίας και του αμοιβαίου οφέλους, κυρίως μέσα από διακρατικές συμφωνίες.

Το ΚΚΕ δε διαφωνεί με το να πραγματοποιεί η ΔΕΗ κέρδη. Απορρίπτει όμως το κυνηγητό του κέρδους ως το μοναδικό κριτήριο αποδοτικότητας, όταν αυτό γίνεται σε βάρος των εργαζομένων ή όταν έρχεται σε αντίθεση με την προώθηση των γενικότερων αναπτυξιακών και κοινωνικών στόχων. Και διατυπώνοντας τις θέσεις του για τα νέα κριτήρια αποδοτικότητας που πρέπει να έχει η ΔΕΗ, υπογραμμίζει την ανάγκη αυτά τα κριτήρια να έχουν σχέση με τη συμβολή της επιχείρησης:

• Στην κατάκτηση της οικονομικής μας αυτοτέλειας.
• Στην παραγωγική ανασυγκρότηση της βιομηχανίας και όλης της εθνικής μας οικονομίας.
• Στην περιφερειακή ανάπτυξη.
• Στην αποκατάσταση και στην προστασία του περιβάλλοντος.
• Στην ανάπτυξη εγχώριας τεχνολογίας.
• Στο χτύπημα της ανεργίας.
• Στην εξυπηρέτηση του εργαζόμενου λαού με την παροχή σε αυτόν αρκετής και φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας και καλής ποιότητας υπηρεσιών για την ικανοποίηση των αναγκών του.

ΤΟ ΚΚΕ πιστεύει ότι η ΔΕΗ πρέπει να διατηρήσει το μονοπώλιο στην παραγωγή, μεταφορά και διανομή, διατηρώντας το δημόσιο χαρακτήρα της και μη επιτρέποντας σε ιδιώτες να αναλάβουν νέες μονάδες παραγωγής. Επιπλέον, δε θα πρέπει να καταφεύγουμε σε άμεσες λύσεις, χωρίς μακροχρόνιο προγραμματισμό. Θα πρέπει να δοθεί μέγιστη προτεραιότητα στην εκμετάλλευση εγχώριων πόρων. Στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς να ολοκληρωθεί η εγκατάσταση διατάξεων αποθείωσης καυσαερίων για ελάττωση των εκπομπών διοξειδίου του θείου.

Το ΚΚΕ κρίνει θετική την εισαγωγή στη χώρα μας του φυσικού αερίου (ΦΑ), αφού η επίδρασή του στο ενεργειακό ισοζύγιο, στην ενεργειακή, βιομηχανική, οικονομική ανάπτυξη και στο περιβάλλον είναι κοινά αποδεκτή. Ωστόσο, υπογραμμίζει πως σε καμία περίπτωση δε συμφωνεί στο να στηριχτεί το μέλλον της ηλεκτροπαραγωγής της χώρας μας στο φυσικό αέριο και αυτό για λόγους αποφυγής μεγάλης εξάρτησης από συγκεκριμένη πρωτογενή ενέργεια, η οποία μάλιστα λόγω του τρόπου εφοδιασμού του υπόκειται σε κινδύνους διακοπής της ροής του.

Επιπλέον, επισημαίνει ότι οι τεράστιες καθυστερήσεις που υπάρχουν στην εξέλιξη του έργου για την εισαγωγή του ΦΑ κινδυνεύουν να ανατρέψουν τη θετική του διάσταση. Απ' τις καθυστερήσεις αυτές θα προκύψουν αντιοικονομικά αποτελέσματα απ' τη χρήση του, αφού λόγω έλλειψης υποδομής για την απορρόφηση του ΦΑ στη βιομηχανική και οικιακή χρήση, καλείται η ΔΕΗ να απορροφήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος απ' το εισαγόμενο ΦΑ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στην οποία η απόδοσή του είναι πολύ χαμηλή.

Τέλος, το ΚΚΕ θεωρεί θετική την ανάπτυξη των ήπιων μορφών ενέργειας (γεωθερμία, αιολική), αλλά με σταδιακή απεξάρτηση από τα ξένα μονοπώλια και μεταφορά τεχνογνωσίας στη χώρα μας καθώς και δυνατότητα μελέτης και κατασκευής από τη ΔΕΗ σε συνεργασία με τεχνικές εταιρίες με τις οποίεςσυναλλάσσεται.

Οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν ήδη ανοίξει το δρόμο για την υλοποίηση των κατευθύνσεων της ΕΕ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, που προβλέπουν το σπάσιμο του κρατικού μονοπωλίου της, την πρόσβαση τρίτων στα δίκτυα, καθώς και τη φιλελευθεροποίηση της παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος. Συγκεκριμένα, έχει θεσμοθετηθεί ήδη η είσοδος του μεγάλου κεφαλαίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τόσο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όσο και από συμβατικά καύσιμα, με το νόμο 1914/90. Ειδικότερα, ο νόμος αυτός επιτρέπει την ίδρυση σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικά ή νομικά πρόσωπα με οποιοδήποτε καύσιμο, με τον όρο η παραγόμενη ενέργεια να διατίθεται αποκλειστικά στη ΔΕΗ.

Επιπλέον, με το νόμο 2244/94 επιτρέπεται στους ιδιώτες να κατασκευάζουν και να λειτουργούν σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις οποίες μάλιστα επιδοτεί με 50% η ΕΕ, κάτι που δεν επιτρέπεται για τη ΔΕΗ, αλλά και από συμβατικά καύσιμα. Ο ίδιος νόμος υποχρεώνει τη ΔΕΗ να αγοράζει απ' τους ιδιώτες ηλεκτρική ενέργεια σε πολύ υψηλές τιμές, καθώς και να παρέχει δωρεάν τα δίκτυά της στους ιδιώτες. Επιπλέον, επιτρέπει τη δημιουργία θυγατρικών επιχειρήσεων σε συνεργασία με ιδιώτες, προετοιμάζοντας έτσι την πολυδιάσπαση των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ και την ιδιωτικοποίησή τους. Τέλος, υπονομεύει τον εθνικό σχεδιασμό σε ζητήματα ηλεκτρικής ενέργειας.

Στο μεταξύ, αναμένεται το μεγάλο χτύπημα που επιφυλάσσει η κυβέρνηση και για τη ΔΕΗ μέσω του νομοσχεδίου για τον "εκσυγχρονισμό" των ΔΕΚΟ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τα αποτελέσματα της πολιτικής της ιδιωτικοποίησης της ηλεκτρικής ενέργειας, που εφαρμόζει η κυβέρνηση κατ' εντολή των Βρυξελλών, είναι αυτό της Μεγάλης Βρετανίας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, με την ιδιωτικοποίηση της βρετανικής ΔΕΗ, η τιμή του ρεύματος αυξήθηκε πάνω από 40%, οι θέσεις εργασίας μειώθηκαν κατά 40% και μισθοί κατά 30%, ενώ έπεσε και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Πολλαπλά πλήγματα στο καθεστώς λειτουργίας της ΔΕΗ και κατά συνέπεια στις τσέπες των καταναλωτών, θα προκαλέσουν οι αποφάσεις που σχεδιάζει να προωθήσει η κυβέρνηση μέχρι τον Οκτώβρη του 1997, στα πλαίσια υλοποίησης σχετικών οδηγιών από τις Βρυξέλλες, για την "προσαρμογή του τομέα ηλεκτρικής ενέργειας" στα όσα επιτάσσει η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Συνθήκη του Μάαστριχτ για την "εσωτερική αγορά ενέργειας". Αυτό προκύπτει από σχετική μελέτη "ομάδας εργασίας της ΔΕΗ" με τον τίτλο "Απαιτούμενες ενέργειες για την προσαρμογή του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας ενόψει της υιοθέτησης από την ΕΕ της οδηγίας για την εσωτερική αγορά ενέργειας", που αποκαλύπτει στο σημερινό του τρισέλιδο αφιέρωμα για τη ΔΕΗ ο "Ρ".

Στο ίδιο αφιέρωμα για τη ΔΕΗ, θα βρείτε:

• Στοιχεία για το ληστρικό σύστημα τιμολόγησης των καταναλωτών οικιακού ρεύματος που εφαρμόζει από πέρσι τον Ιούλη η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και τις αντιδράσεις που προκάλεσε τις τελευταίες μέρες, τόσο στους καταναλωτές, οι οποίοι κλήθηκαν να πληρώσουν και συνεχίζουν να πληρώνουν φουσκωμένους λογαριασμούς, όσο και στους κόλπους του ΠΑΣΟΚ.
• Στοιχεία για το μεγάλο φαγοπότι με τις προμήθειες της ΔΕΗ, που γίνεται από τους διάφορους επιχειρηματίες στους οποίους ανατίθεται η εκτέλεση διαφόρων κατασκευαστικών έργων της επιχείρησης, αλλά και εκείνους που προμηθεύουν τη ΔΕΗ με διάφορα υλικά.

Να σημειώσουμε πάντως πως τα συμπεράσματα της παραπάνω μελέτης αποτελούν τεκμήρια της αντεθνικής ενεργειακής πολιτικής των δημόσιων επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα κράτη - μέλη της ΕΕ,καθώς το Διευθυντήριο των Βρυξελλών, προκειμένου να υπηρετήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα των πολυεθνικών, αξιώνει από τις κυβερνήσεις των χωρών της Κοινότητα να προχωρήσουν στη λήψη των απαιτούμενων μέτρων για την απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας. Ενδεικτικά αναφέρουμε πως οι συντάκτες της μελέτης επισημαίνουν ορισμένους από τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει η ΔΕΗ (θεωρείται αβέβαιο το ιδιοκτησιακό της καθεστώς ή η τύχη ορισμένων κερδοφόρων δραστηριοτήτων της) και φυσικά οι εργαζόμενοι καταναλωτές. Είναι δε πολύ πιθανό, το ληστρικό σύστημα τιμολόγησης στους οικιακούς καταναλωτές που εφαρμόστηκε πέρσι τον Ιούλη και το οποίο δεν προτίθεται να αλλάξει η κυβέρνηση - πέρα από ορισμένες οριακές αλλαγές που υπόσχεται η υπουργός Ανάπτυξης - να αποτελεί την αρχή εφαρμογής των μέτρων που ετοιμάζεται να πάρει η κυβέρνηση, στα πλαίσια των επιταγών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.