Εφαλτήριο για μεγάλες «μπίζνες» εντός και εκτός συνόρων, καθώς και σε διαφορετικούς τομείς, η τεράστια περιουσιακή βάση της
Eurokinissi |
Αυτά είναι τα αποτελέσματα της διαβόητης «απελευθέρωσης» των αγορών, αυτό είναι το «πρότυπο» που ενστερνίζονται οι διοικούντες τη ΔΕΗ, που είναι παράλληλα ο βασικός παραγωγός και προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η εμπλοκή της στο νέο περιβάλλον ξεκίνησε τυπικά τουλάχιστον, από τη στιγμή που μετατράπηκε σε «Ανώνυμη Εταιρεία» το 2001. Είναι η χρονική στιγμή της επισημοποίησης μιας επιχειρηματικής πρακτικής που νωρίτερα είχε εκφραστεί με την εργολαβοποίηση, τη μείωση του προσωπικού, το χτύπημα των εργασιακών σχέσεων και θα συνεχιζόταν, ποιοτικά αναβαθμισμένη, με τις αλλεπάλληλες μετοχοποιήσεις, το «σπάσιμο» των δραστηριοτήτων της σε επιμέρους τομείς - την αρπαγή στο ενδιάμεσο των χρημάτων της ασφάλισης των εργαζομένων - την επέκτασή της σε κλάδους εκτός ηλεκτρικής ενέργειας, όπως οι τηλεπικοινωνίες και τελευταία τα... κτηματομεσιτικά, καθώς κρίθηκε ότι δεν της είναι απαραίτητα όλα της τα ακίνητα.
Η ΔΕΗ ΑΕ έχει μπει κι αυτή στη διαδικασία εξόδου από τα στενά σύνορα της Ελλάδας και αναζητά επενδυτικές ευκαιρίες στο χάος που έχει προκληθεί στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι οποίες πιέζονται από την ΕΕ να «απελευθερώσουν» τις αγορές τους και πουλάνε ό,τι μπορούν, όσο πιο γρήγορα μπορούν. Ετσι, προωθείται η εξαγορά του σταθμού παραγωγής Μπόμπολ Ντοβ στη Βουλγαρία και «έκλεισε» η συνεργασία με την περίφημη «ΚΟΝΤΟΥΡ ΓΚΛΟΜΠΑΛ» αμερικανικών συμφερόντων. Αμερικανοί εξάλλου έχουν στην κατοχή τους και μετοχές της ΔΕΗ. Την περασμένη Πέμπτη ανακοινώθηκε και η συνεργασία με τον ιταλικό ενεργειακό κολοσσό «ΕΝΕΛ» για τη διεκδίκηση ουσιαστικά της ηλεκτροπαραγωγής στο Κόσσοβο.
Αυτή τη στιγμή η ΔΕΗ είναι κάτι παραπάνω από τη... ΔΕΗ. Ο όμιλος αποτελείται από τις εταιρείες:
Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΑΕ έχει συστήσει εταιρικά σχήματα με τις ιδιωτικές εταιρείες ΡΟΚΑ, ΤΕΡΝΑ, ΔΙΕΚΑΤ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ - ΤΕΒ, ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΕ. Παράλληλα, η ΔΕΗ κατέχει το 28,6% της ΛΑΡΚΟ.
Η ίδια η ΔΕΗ ΑΕ επιμερίζεται σε πέντε επιχειρησιακές μονάδες, τις Γενικές Διευθύνσεις Ορυχείων, Παραγωγής, Μεταφοράς, Διανομής, Εμπορίας. Συνολικά τα περιουσιακά της στοιχεία είναι τεράστια, όπως και οι επιδόσεις της. Το 2005 είχε: 207.299 χλμ δικτύου διανομής μέσης και χαμηλής τάσης, καθώς και 11.373 χλμ δικτύου υψηλής τάσης. Παρήγαγε 67,30 εκατ. τόνους λιγνίτη. Η εγκαταστημένη της ισχύ ήταν 12.276 MW. Επίσης διαθέτει: 34 μεγάλους θερμικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς και 3 αιολικά πάρκα στο διασυνδεδεμένο σύστημα (ηπειρωτική χώρα). Ακόμη 60 αυτόνομους σταθμούς στα νησιά (38 θερμικούς, 2 υδροηλεκτρικούς, 15 αιολικά πάρκα και 5 φωτοβολταϊκούς σταθμούς). Με όλα αυτά παράγει περίπου το 96% της ηλεκτρικής ενέργειας και έχει περίπου 7 εκατ. πελάτες.
Το θεσμικό πλαίσιο «δωρίζει» τον τομέα της ενέργειας στους ιδιώτες και τους ...πληρώνει γι' αυτό, προκαλώντας ακόμη και την «κοινή» λογική
Περίπου ένα χρόνο πριν, στα τέλη του Νοέμβρη του 2005, ο υπουργός Ανάπτυξης Δ. Σιούφας, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής για το νομοσχέδιο «απελευθέρωσης» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και αξιολογώντας τα αποτελέσματα της μέχρι τότε πολιτικής των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, σημείωνε ότι «στο χώρο της ενέργειας το νερό έχει μπει για τα καλά στο αυλάκι». Το «αυλάκι» έχει μετατραπεί σε «χαντάκι» όπου ενταφιάζεται ο, όποιος, ενεργειακός σχεδιασμός και οι λαϊκές ανάγκες. Ο νόμος Ν. 3426/05 για την «απελευθέρωση» της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας χαρακτηρίστηκε από τον υπουργό ως το δεύτερο βήμα για την επίτευξή της.
Το πρώτο βήμα, σύμφωνα με τον υπουργό, είχε γίνει λίγους μήνες πριν, το Μάη του 2005 με την έκδοση του νέου Κώδικα Διαχείρισης του Συστήματος και Συναλλαγών Ηλεκτρικής Ενέργειας, από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Ο Κώδικας ρυθμίζει την πρόσβαση στο Σύστημα Μεταφοράς, την κατανομή των φορτίων, τους τεχνικούς και εμπορικούς κανόνες των εμπορικών συναλλαγών ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) και παραγωγών. Το τρίτο και τελικό βήμα, σύμφωνα με όσα είπε στη Βουλή ο υπουργός, έγινε στα τέλη του περασμένου Απρίλη, με την προκήρυξη από τον ΔΕΣΜΗΕ του πρώτου διαγωνισμού για τη δημιουργία μιας ηλεκτροπαραγωγού μονάδας στο νότιο σύστημα της χώρας, ισχύος τουλάχιστον 360 MW, από τον οποίο αποκλείεται η ΔΕΗ, (στο πλαίσιο της ρύθμισης για αδρή επιδότηση μονάδων συνολικής ισχύος 900 MW από ιδιώτες). Ο υπουργός, βεβαίως, αναφερόταν στα τελικά στάδια της επίπονης και αντιλαϊκής «απελευθέρωσης» που ξεκίνησε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ χρόνια πριν, με την απόλυτη συμφωνία της ΝΔ, ως εξής:
Σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο βασίστηκαν μια σειρά από αποφάσεις και ρυθμίσεις που τα τελευταία 7 χρόνια έχουν αλλάξει τόσο την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και τη ΔΕΗ. Κυρίως αυτή. Εχει σημασία όμως να επισημανθεί ότι υπάρχουν και «παρεμφερή» νομοθετήματα, όπως αυτά που αφορούν στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που συμπληρώνουν τα παραπάνω, ενώ η είσοδος των ιδιωτών στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος είναι πολύ πιο παλιά υπόθεση, όταν επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ (1985) είχε διαμορφωθεί το πλαίσιο για τους μικρούς παραγωγούς ΑΠΕ, των οποίων η παραγωγή απορροφάται υποχρεωτικά και σε υψηλές τιμές. Μόνο που στην πορεία οι παραγωγοί ...«μεγάλωσαν». Μία ακόμη σημαντική νομοθετική παρέμβαση είχε γίνει το 1994.
Μπορεί η ΕΕ να θεωρεί ότι η Ελλάδα έχει καθυστερήσει σημαντικά την προώθηση της «απελευθέρωσης» της αγοράς και αυτό να αγχώνει την κυβέρνηση, που εκλιπαρεί τους ιδιώτες να έρθουν και υπόσχεται γερή «μπάζα», ωστόσο οι αλλαγές δεν ήταν λίγες, ούτε ασήμαντες. Με την παραπάνω νομοθεσία:
Στο πλαίσιο αυτής της νομοθεσίας η ΔΕΗ ιδιωτικοποιήθηκε, αποχωρίστηκε τον έλεγχο του Συστήματος Μεταφοράς, μετατράπηκε σε «ΑΕ», επεκτάθηκε σε άλλα αντικείμενα όπως οι τηλεπικοινωνίες και τώρα τα κτηματομεσιτικά, διαχωρίστηκε σε λειτουργικά κομμάτια, δημιούργησε θυγατρικές στο νησιωτικό μη διασυνδεδεμένο σύστημα. Σοβαρότατες είναι και οι επιπτώσεις για τους εργαζόμενους της επιχείρησης: Η παραγωγή αυξήθηκε αλλά το προσωπικό μειώθηκε κατά χιλιάδες. Εντατικοποιήθηκε η εργασία. Θέσεις πλήρους απασχόλησης αντικαταστάθηκαν από υπηρεσίες εργολάβων, ενοικιαζόμενους και έκτακτους. Μπήκαν σε εφαρμογή νέα συστήματα αξιολόγησης και αμοιβής, κ.ο.κ. Οι ηγεσίες της πλειοψηφίας του συνδικαλιστικού κινήματος στη ΔΕΗ αντιμετώπισαν την ίδια την «απελευθέρωση» ως μονόδρομο, εγκλωβίζοντας στη λογική της τους εργαζόμενους, βοηθώντας στην αποδοχή και των αντεργατικών συνεπειών. Αυτή την περίοδο συντάσσονται με τη διοίκηση της ΔΕΗ και ασκούν «κριτική» στις ρυθμίσεις για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μόνο στα σημεία που έχουν να κάνουν με το «ρίξιμο» της ΔΕΗ ΑΕ από τους ανταγωνιστές της.
Μια σειρά επιχειρηματικοί όμιλοι διαγκωνίζονται για τα υπερκέρδη της αγοράς
Eurokinissi |
Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο, ιδιωτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συνολικής ισχύος 900 MW θα πριμοδοτηθούν για την κατασκευή και τη λειτουργία τους με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, ακόμη ευνοϊκότερους κι από αυτούς που ισχύουν για τους υπόλοιπους ιδιώτες παραγωγούς. Ο πρώτος διαγωνισμός προκηρύχτηκε ήδη από τον ΔΕΣΜΗΕ για μια μονάδα τουλάχιστον 360 MW. Βασικό κριτήριο επιλογής του σχήματος που θα κατασκευάσει τη μονάδα είναι το εγγυημένο έσοδο που θα ζητήσει. Σε κάθε περίπτωση, η επιδότηση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη από 75.000 ευρώ ανά MW ανά έτος, ενώ το ανώτερο ύψος της είναι 92.000 ευρώ! Ανώτερο όριο είναι το 70% της ισχύος ή τα 300 MW, που σημαίνει ότι ο επιχειρηματίας ξεκινά με ελάχιστα εξασφαλισμένα έσοδα 22,5 εκατ. ευρώ το χρόνο και με ανώτερο όριο τα 27,6 εκατ. ευρώ! Η διάρκεια της σύμβασης για το εγγυημένο έσοδο της μονάδας είναι τα 12 χρόνια με αυξομείωση σε συνδυασμό με το χρόνο έναρξης λειτουργίας.
Πρέπει να επισημανθεί ότι τα προσδοκώμενα κέρδη είναι ακόμη μεγαλύτερα. Για παράδειγμα, η μονάδα των ΕΛΠΕ στη Θεσσαλονίκη, από ζημιογόνα το πρώτο τρίμηνο του 2006 έφτασε συνολικά στο 9μηνο να έχει 20 εκατ. ευρώ κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων! Μεσολάβησε η απόφαση της ΡΑΕ, με την οποία άλλαξε ο τρόπος υπολογισμού της λεγόμενης Οριακής Τιμής, της χονδρικής τιμής πώλησης του ηλεκτρικού ρεύματος, (αυξήθηκε κατά 73% από τον Γενάρη μέχρι τον Αύγουστο!) με αποτέλεσμα να προσφέρεται ηλεκτρικό ρεύμα στον ΔΕΣΜΗΕ, με υψηλή τιμή και να το αγοράζει η ΔΕΗ που το προσφέρει στη συνέχεια στους πελάτες της με... χαμηλότερη τιμή! Ετσι θέλουν να «δουλέψουν» όλοι.
Στο διαγωνισμό εκτιμάται ότι θα υπάρξει μεγάλη συμμετοχή από επιχειρηματικά σχήματα που έχουν συνάψει ελληνικές εταιρείες μεταξύ τους και με συνεταίρους μεγάλες ενεργειακές επιχειρήσεις του εξωτερικού. Ενδεικτικά, εμπλέκονται οι Βαρδινογιάννης, Κοπελούζος, Μυτιληναίος, Μπόμπολας, Στασινόπουλος, Κόκκαλης, Λάτσης, Αγγελόπουλος, Αλαμανής. Οι ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, όμιλος Μυτιληναίου, ΙΝΤΡΑΚΑΤ (πιθανόν), ΗΡΩΝ (ΤΕΡΝΑ), ΕΛΠΕ, «Χαλυβουργική», ΕΝΕΛΚΟ, ΒΙΟΧΑΛΚΟ, HE&D, ΑΛΦΑ ΑΛΦΑ ΕΝΕΡΤΖΥ είναι μερικά από τα αντίστοιχα εταιρικά σχήματα. Μέσα σε αυτά διαπλέκονται ήδη ή επιζητούν συμμετοχή, (ή καλούνται να συμμετάσχουν) η γαλλική EDF, οι γερμανικές EON και RWE, οι ιταλικές ENEL και EDISON και η ισπανική IBERDROLA. Ουσιαστικά, αυτές οι ξένες εταιρείες είναι και οι «παίκτες», καθώς ήδη σε επίπεδο ΕΕ των «15» οι 5 ισχυρότεροι όμιλοι κατέχουν το 55% της αγοράς. Η γενική εκτίμηση όλων των εμπλεκομένων με την ενέργεια είναι ότι θα κυριαρχήσουν 3-4 όμιλοι. Το ελληνικό κεφάλαιο επιζητά συνεργασία με έναν από τους «μεγάλους» που θα επικρατήσουν, για να αποτελέσει τμήμα του.
Η προκήρυξη σήμανε και την έκρηξη ενός διαπραγματευτικού μαραθωνίου και επαφών για τη σύναψη νέων συμμαχιών με τις ξένες εταιρείες, μερικές από τις οποίες δραστηριοποιούνται και τώρα στην Ελλάδα στις ΑΠΕ. Η κατάσταση είναι ακόμη ρευστή, ενώ οι στόχοι μπορεί να διαφοροποιηθούν, αφού θα ακολουθήσουν και άλλοι δύο διαγωνισμοί. Επιπρόσθετα, θα προκηρυχτεί αργότερα ένας ακόμη διαγωνισμός για 400MW με ανάλογους όρους, όπου εκεί θα μπορεί να συμμετάσχει και η ΔΕΗ κατά 50%.
Στο μεταξύ:
Με συνέπεια και από την πρώτη στιγμή που οι μηχανισμοί των ελληνικών κυβερνήσεων και της ΕΕ έθεσαν σε κίνηση τον «οδοστρωτήρα» της «απελευθέρωσης» της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα, το ΚΚΕ κατήγγειλε τα αντιλαϊκά σχέδια. Οι γενικοί άξονες πάλης, γύρω από τους οποίους καλεί σε συσπείρωση το λαϊκό κίνημα, είναι:
Αυτό σημαίνει: Σταθερή, πλήρη απασχόληση. Ασφάλεια των εργαζομένων. Προστασία περιβάλλοντος. Κατοχύρωση της επικοινωνίας, της μεταφοράς, της ενέργειας κλπ, ως κοινωνικών αγαθών και όχι ως εμπορευμάτων. Φθηνή και γρήγορη πρόσβαση των εργαζομένων στις σχετικές υπηρεσίες.
Το ΚΚΕ πιστεύει ότι έχει ωριμάσει η ανάγκη της παραγωγής με στόχο τη λαϊκή ευημερία, στη βάση της λαϊκής οικονομίας. Σ' αυτό το πλαίσιο, η χάραξη της ενεργειακής πολιτικής θα έπαιρνε υπόψη: Την αξιοποίηση εγχώριων πηγών (π.χ. λιγνίτης, αιολική ενέργεια). Τη συστηματική έρευνα για εξεύρεση νέων πηγών (π.χ. πιθανά κοιτάσματα σε Ιόνιο - Αιγαίο κλπ.). Τη διακρατική αμοιβαία επωφελή συνεργασία σε σχέση με τα δίκτυα μεταφοράς του ενεργειακού προϊόντος, τη μεταφορά τεχνογνωσίας, την καλύτερη διαχείριση του προβλήματος των εισαγωγών καυσίμων.