Η Αγκυρα, έχοντας επιβάλει τις θέσεις της σε ό,τι αφορά τη διαδικασία των συνομιλιών για το Κυπριακό, κατάφερε να τραβήξει την Αθήνα πιο κοντά στο τραπέζι ενός εφ' όλης της ύλης διαλόγου. Η συμφωνία των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών στη Ν. Υόρκη, για την έναρξη της συζήτησης περί εγκατάστασης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τοποθετεί, όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι, το σύνολο των τουρκικών απαιτήσεων στο τραπέζι των συνομιλιών.

Οι τουρκικές προτάσεις για ΜΟΕ είναι σε γενικές γραμμές γνωστές και μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν τα εξής θέματα:

- Πτήσεις πολεμικών αεροσκαφών χωρίς την υποβολή σχεδίων πτήσης.

- Πτήσεις αφοπλισμένων αεροσκαφών.

- Κοινές αεροναυτικές ασκήσεις στο Αιγαίο.

Οι προτάσεις αυτές, όπως επισημαίνουν Ελληνες διπλωμάτες, οδηγούν την ελληνοτουρκική συζήτηση «στην καρδιά» των απαιτήσεων της Αγκυρας, οι οποίες εν συντομία περιγράφονται με τη φράση «επανεξέταση του καθεστώτος του Αιγαίου».

Ο υπουργός Τύπου μόνο καλά λόγια είχε να πει για τη συνάντηση Παπανδρέου - Τζεμ. «Η συνάντηση αυτή, στον αιώνα της επικοινωνίας που εισήλθαμε, μπορεί να πει κανείς ότι περιέχει θετικά στοιχεία που συμβάλλουν σε μία εποικοδομητική προσέγγιση. Οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας, εμείς επιθυμούμε να εξομαλυνθούν. Θα πρέπει, όμως, η Τουρκία να κάνει τα βήματα που της αναλογούν. Δεν έχει ανταποκριθεί, μέχρι τώρα, σε αυτό. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα πρέπει να διατηρήσουμε ανοιχτούς τους διαύλους της επικοινωνίας. Και πρέπει να σας πω ότι η παρουσία του υπουργού Εξωτερικών της χώρας μας στα Ηνωμένα Εθνη και οι συναντήσεις που είχε την προηγούμενη εβδομάδα ήταν πολύ χρήσιμες για τα εθνικά συμφέροντά μας».

Ο υπουργός Τύπου, ωστόσο, σχολίασε τις δηλώσεις του πρωθυπουργού της Τουρκίας, ο οποίος επανέλαβε τις αξιώσεις της χώρας του για απ' ευθείας διμερή ελληνοτουρκικό διάλογο. «Ενα πρόβλημα, είπε ο Δ. Ρέππας, υπάρχει μόνο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας: Το θέμα της υφαλοκρηπίδας, για το οποίο υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί και από την Τουρκία, ώστε να δοθεί λύση. Κατά τα άλλα, στην απόφαση Κορυφής του Ελσίνκι προβλέπεται η αξιοποίηση των διαδικασιών του Δικαστηρίου της Χάγης, πράγμα το οποίο, ως διαδικασία, ως αρχή στην πολιτική της, δεσμεύει και την Τουρκία. Τέτοιες δηλώσεις του κ. Ετσεβίτ δεν έχουν αποδέκτη. Δεν είναι δυνατό να υπάρχει οποιαδήποτε συζήτηση επί θεμάτων που αφορούν σύνορα ή κυριαρχικά δικαιώματα. Αυτά είναι αποσαφηνισμένα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Κατά τα άλλα, πράγματι, αυτή την περίοδο που απαιτούνται κρίσιμοι χειρισμοί, εμείς δεν είμαστε απλώς κοντά στην Κύπρο, είμαστε μαζί με την Κύπρο. Και το κυπριακό πρόβλημα θα λυθεί - γιατί τότε μόνο μπορούμε να μιλάμε για λύση - εφόσον εφαρμοστούν στην πράξη τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αυτό πρέπει να είναι σαφές. Αυτή είναι η θέση μας και δεν αλλάζει».

Με τη δημιουργία νέων τετελεσμένων στην Κύπρο, η τουρκοκυπριακή πλευρά κλιμακώνει τις απαιτήσεις της, ενώ την ίδια στιγμή συνεχίζονται οι συνομιλίες στη Ν. Υόρκη, που όπως όλα δείχνουν οδηγούν σε μια «λύση» συνομοσπονδίας για το Κυπριακό. Μια λύση, η οποία θεωρείται χειρότερη και από τη διχοτόμηση, καθώς με αυτόν τον τρόπο η Αγκυρα, αποκτά τη δυνατότητα ελέγχου και στο νότιο τμήμα του νησιού.

Την περασμένη Κυριακή στο χωριό Αχερίτου, τα τουρκικά στρατεύματα, μετακίνησαν τα φυλάκια και τα έφεραν προς τις ελεύθερες περιοχές. Ο υπουργός τύπου, Δ. Ρέππας, δε θέλησε με τις δηλώσεις του να διαταράξει τη μακαριότητα που επικρατεί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αλλωστε, οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι το Κυπριακό δεν αποτελεί πρόβλημα, ούτε για την ελληνική κυβέρνηση. Φαίνεται πως ο Ι.Τζεμ, στις αλλεπάλληλες συναντήσεις τους, κατάφερε να πείσει τον Γ.Παπανδρέου, ότι το Κυπριακό επιλύθηκε το 1974, όπως λένε οι Τούρκοι αξιωματούχοι.

Ο Δ.Ρέππας, το μόνο που βρήκε να πει είναι ότι «η αξιοπιστία του ΟΗΕ κρίνεται, κυρίως, από την αποτελεσματικότητά του».

Ο κατοχικός ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς χαρακτήρισε την Κύπρο γεωπολιτική υπόθεση του τουρκικού κόσμου και ισχυρίστηκε προκλητικά ότι ο ίδιος δεν εποφθαλμιά ελληνοκυπριακά εδάφη. Ο Ραούφ Ντενκτάς παρουσιάστηκε ένθερμος υποστηρικτής της ελληνοτουρκικής φιλίας και πρόσθεσε ότι μια τέτοια φιλία απαιτεί αναγνώριση του δικαίου, όπως είπε, των Τουρκοκυπρίων από τους Ελληνοκύπριους, ενώ επανέλαβε για άλλη μια φορά προκλητικά ότι το Κυπριακό θα λυθεί μόνο εάν η ελληνοκυπριακή πλευρά αποδεχτεί ότι δεν είναι κυβέρνηση των Τουρκοκυπρίων. Ο Ντενκτάς μιλούσε σε εκδήλωση της Ομοσπονδίας Τουρκικών Συνδέσμων Αμερικής.

Εν τω μεταξύ ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Ιακώβου, σε γραπτή δήλωσή του, υποστηρίζει ότι «η απόφαση του κ. Κληρίδη να συνεχίσει τις συνομιλίες, χωρίς την πλήρη και σαφή διασαφήνιση ότι οι συνομιλίες διεξάγονται πάνω σε δικοινοτική βάση και ότι το πλαίσιο αναζήτησης λύσης είναι τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για το Κυπριακό και οι συμφωνίες υψηλού επιπέδου, είναι τραγικό λάθος. Οι κίνδυνοι για την Κύπρο είναι τεράστιοι και η ανησυχία των πολιτών είναι πλήρως δικαιολογημένη».