Η αμερικανική διπλωματία, αξιοποιώντας το σκηνικό έντασης στην Κύπρο, για τη δημιουργία του οποίου δεν ευθύνεται μόνο η τουρκική πλευρά, οδηγεί το κυπριακό πρόβλημα σε μια δικής της έμπνευσης Προκρούστεια κλίνη διαπραγματεύσεων.

Η περιοδεία του Κ. Κάβανο, υπεύθυνου για τις υποθέσεις νοτιοανατολικής Ευρώπης του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, στο τρίγωνο Αθήνας - Λευκωσίας - Αγκυρας την περασμένη βδομάδα, ήρθε για να υπογραμμίσει τη βούληση και απαίτηση της Ουάσιγκτον για τη δρομολόγηση της διαδικασίας διευθέτησης του προβλήματος.

Ο Κ. Κάβανο υπογράμμισε στους συνομιλητές του την απόφαση της Ουάσιγκτον για έναρξη συνομιλιών για το Κυπριακό, στη βάση των αμερικανικών προτάσεων, στις αρχές Μάρτη. Ταυτόχρονα, ο Αμερικανός διπλωμάτης απαίτησε και έλαβε δεσμεύσεις, για την προώθηση Μέτρων Αποκλιμάκωσης της Εντασης. Ταυτόχρονα, η ολλανδική προεδρία της ΕΕ σπεύδει να συμπληρώσει τις αμερικανικές προσπάθειες, φέρνοντας το θέμα του Κυπριακού στη συζήτηση των υπουργών εξωτερικών αυτή τη Δευτέρα, κλιμακώνοντας με τον τρόπο αυτό τις πιέσεις προς Αθήνα και Λευκωσία.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, που συνθέτουν οι τελευταίες εξελίξεις, Αθήνα και Λευκωσία αναζητούν, με συσκέψεις, συντονισμό στις κινήσεις τους. Εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο, καθώς, όπως απέδειξε η σύσκεψη στου Μαξίμου την περασμένη Παρασκευή, ο καθένας από τους συμμετέχοντες έχει, όχι μόνο διαφορετική προσέγγιση για το πρόβλημα, αλλά και διαφορετικούς στόχους. Η μόνη, απόλυτα, κοινή συνισταμένη των συνομιλούντων της ελληνικής και κυπριακής κυβέρνησης είναι η αγωνία του πολιτικού κόστους, που θα συνεπάγονται οι προωθούμενες ρυθμίσεις για το Κυπριακό και η προσπάθεια για τη μετάθεση των ευθυνών από την πλάτη του ενός στην πλάτη του άλλου.

Πράγματι, οι κυβερνήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο έχουν αποδεχτεί πλήρως τη λογική της αμερικανικής διπλωματίας για το μέλλον της περιοχής και αναζητούν τρόπους, για να χρυσώσουν το χάπι.

Γνωρίζουν, για παράδειγμα, πως άμεση προτεραιότητα της Ουάσιγκτον είναι η μετατροπή της Κύπρου σε ένα ασφαλές και τεράστιο ΝΑΤΟικό αεροπλανοφόρο, το οποίο θα επιτηρεί την "αμερικανική ειρήνη" στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Γνωρίζουν ότι, για να γίνει αυτό, η Κύπρος πρέπει να παραμείνει διχοτομημένη με δύο κοινότητες, των οποίων οι διαφορές θα καλλιεργούνται συστηματικά και κατά περιόδους θα υποθάλπονται. Γνωρίζουν, τέλος, πως οι προωθούμενες από την Ουάσιγκτον ρυθμίσεις απέχουν κατά πολύ από μια δίκαιη λύση, αλλά τις αποδέχονται, με την ελπίδα να διατηρήσουν στο νέο σκηνικό που ετοιμάζεται στην περιοχή, το ρόλο τους.

Η ανάγκη για τη δημιουργία αυτού του νέου σκηνικού της "νέας τάξης" στην περιοχή, έχει προκαλέσει έντονη κινητικότητα γύρω από το Κυπριακό, η διευθέτηση του οποίου αναμένεται να λειτουργήσει ως καταλύτης εξελίξεων και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και η Λευκωσία, προβάλλουν την αυταπάτη, καλλιεργούν την ψευδαίσθηση, πως οι ρυθμίσεις για την εγκατάσταση της "αμερικανικής ειρήνης" στην περιοχή μπορεί να εξυπηρετήσει τα ελληνικά συμφέροντα. Σίγουρα, δεν είναι τόσο αφελείς για να πιστεύουν κάτι τέτοιο, αφού ήδη έχουν τα σαφή δείγματα των προθέσεων και των στόχων της Ουάσιγκτον για τους σχεδιασμούς της στην περιοχή. Πάνω απ' όλα γνωρίζουν πως για την Ουάσιγκτον η Τουρκία εξακολουθεί, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, να αποτελεί τον προνομιούχο σύμμαχο, αυτόν που μπορεί με τον καλύτερο τρόπο να προωθήσει τα αμερικανικά συμφέροντα.

Η περίπτωση της κρίσης της Ιμιας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο Αγκυρα και Ουάσιγκτον συνεργάστηκαν αρμονικά για τη δημιουργία του "σώματος" της επόμενης ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης για τη ρύθμιση των εκκρεμοτήτων στο Αιγαίο. Οπως όλοι γνωρίζουν οι "γκρίζες ζώνες" στο Αιγαίο αποτελούν τη νέα πραγματικότητα στην περιοχή, με την οποία θα ασχοληθεί αμέσως μετά το Κυπριακό η αμερικανική διπλωματία, προκειμένου να ολοκληρώσει την προσπάθεια για την αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Η ΝΑΤΟποίηση της Κύπρου και κατ' επέκταση η έντονη αμερικανική παρουσία στον μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας χώρο, είναι η εικόνα που λίγο - πολύ μας επιφυλάσσουν για το πολύ κοντινό μέλλον οι σχεδιασμοί της Ουάσιγκτον. Σ' αυτόν τον κόσμο, της νέας τάξης, όπου το σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορά και Νότου θα βρίσκεται υπό τον ασφυκτικό αμερικανικό έλεγχο, οδηγεί η πολιτική, που έχουν αποδεχτεί η ελληνική και η κυπριακή κυβέρνηση, συμβάλλοντας στην κηδεμονία ολόκληρης της περιοχής και των λαών της από τον αμερικανικό παράγοντα.

Το Κυπριακό, λοιπόν, πέρα από πρόβλημα στρατιωτικής εισβολής και κατοχής εμφανίζεται και ως η κερκόπορτα για την επιβολή και παγίωση συμφερόντων δυνάμεων ξένων προς την περιοχή. Αυτός, ίσως, είναι και ο σπουδαιότερος λόγος, για τον οποίο δεν μπορεί να είναι και να γίνει αποδεκτή, πρώτα απ' όλα από τον κυπριακό λαό, μια "διευθέτηση" του Κυπριακού, η οποία δε θα αποκαταστήσει το Διεθνές Δίκαιο όπως αυτό έχει εκφραστεί με τα δεκάδες αποφάσεις και ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αυτός είναι ίσως ο σοβαρότερος λόγος για τον οποίο σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η επιμονή σε μια δίκαιη λύση που θα διασφαλίζει τη μία κυριαρχία και τη μία διεθνή προσωπικότητα της Κύπρου πρέπει να είναι κάθετη και απόλυτη.

Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ

Η "κρίση των πυραύλων", όπως καθιερώθηκε να λέγεται, που τις τελευταίες μέρες εκδηλώθηκε στην Κύπρο, έφερε στην επιφάνεια το σύνολο του κυπριακού προβλήματος και των εμπλεκομένων πλευρών, παράλληλα δε, στάθηκε αφορμή για ιστορικές αναφορές που σχετίζονται με τους χειρισμούς, που κατά καιρούς επιλέγονται.

Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό ανέδειξαν, για άλλη μια φορά, τον επικίνδυνο για τους λαούς και την εθνική τους ανεξαρτησία ρόλο των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας, της Γερμανίας και άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, που θεωρούν δικαίωμά τους να επεμβαίνουν στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών και να καθορίζουν ακόμα και το είδος και την προέλευση του πολεμικού τους εξοπλισμού. Οι πρόσφατες δηλώσεις και ενέργειές τους αποτελούν παραπέρα κλιμάκωση της επέμβασης αυτής και νέα απόδειξη για τις ολέθριες συνέπειες της πολυθρυλούμενης αμερικανικής και δυτικοευρωπαϊκής "πρωτοβουλίας" σχετικά με το Κυπριακό.

Το δικαίωμα ενός ανεξάρτητου κράτους να θωρακίζει την άμυνά του, όταν αυτό δε συμπορεύεται με τα σχέδια των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, είναι ένα απαγορευμένο δικαίωμα. Χαρακτηριστική, η περίπτωση της Κύπρου. Τώρα, τους έπιασε ο πόνος γιατί δήθεν... τροφοδοτείται η ένταση με την αμυντική θωράκιση της Κύπρου. Το ότι οι ίδιοι είναι αυτοί που επί τόσα χρόνια τροφοδοτούν την τουρκική επιθετικότητα και εξοπλίζουν Ελλάδα και Τουρκία αυτό δεν ενοχλεί. Προφανώς, αυτό εντάσσεται στα σχέδιά τους.

Το όλο κλίμα επιβεβαιώνει, για μια ακόμα φορά, μια πραγματικότητα: Αυτό, που πρώτα και κύρια έχει ανάγκη η Κύπρος, αναγκαία προϋπόθεση και για την ίδια την αμυντική της θωράκιση, είναι να θωρακιστεί απέναντι στην αμερικανική πρωτοβουλία και στα σχέδια της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Μέσα από αυτό το πρίσμα, μπορεί να δει κανείς και το πραγματικό πρόβλημα άμυνας της Κύπρου, αλλά και της Ελλάδας.

Εξάλλου, και η ίδια η Ελλάδα επί τόσα χρόνια εξοπλίζεται ως το λαιμό, το αποτέλεσμα όμως είναι να βρίσκεται σε μια πορεία διαρκούς διολίσθησης θέσεων και να χάνει σε συνθήκες μη πολέμου αυτά, που, υποτίθεται, θα υπερασπιζόταν με τα όπλα, τα οποία τα χρυσοπληρώνει στους Αμερικανούς. Το ζήτημα των εξοπλισμών δεν μπορεί να το δει κανείς μέσα σε στενά στρατιωτικά - τεχνοκρατικά πλαίσια. Είναι ζήτημα καθαρά πολιτικό και αυτό έχει αποδειχθεί περίτρανα μέσα από την όλη εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Για τους λόγους αυτούς, ακριβώς, η όποια πρωτοβουλία αμυντικής θωράκισης εμπεριέχει τον κίνδυνο, αν δεν εντάσσεται σε μια στρατηγική που να προσανατολίζει σε καθαρούς ορίζοντες, να μεταβληθεί σε μπούμερανγκ. Η Κύπρος έχει προϊστορία τέτοιων κινήσεων, που για αλλού, υποτίθεται, ξεκίνησαν και αλλού κατέληξαν. Οι φόβοι να έχει ανάλογη εξέλιξη και η υπόθεση της αγοράς των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων τύπου S - 300 PMU - 1 δεν είναι αβάσιμοι.

Αρκεί να θυμίσουμε ανάλογη υπόθεση στην Κύπρο την περίοδο 1964 - '65,που και τότε είχε να κάνει με την αγορά οπλικών συστημάτων από τη Σοβιετική Ενωση και μάλιστα πυραύλων. Το Σεπτέμβρη του 1964, μετά τις συγκρούσεις του καλοκαιριού, όπου τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις χτύπησαν την Κύπρο, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Σπ. Κυπριανού μεταβαίνει στη Μόσχα, με ενδιάμεσο σταθμό την ΑΘήνα, και υπογράφει συμφωνία για την προμήθεια σοβιετικών όπλων, ανάμεσά τους και πυραύλων. Βέβαια, οι σοβιετικοί πύραυλοι και τα άλλα οπλικά συστήματα που περιλάμβανε η παραγγελία ποτέ δεν έφτασαν στην Κύπρο. Οι πιέσεις που στο μεταξύ ασκήθηκαν από Αμερικανούς και λοιπούς "συμμάχους" έφεραν αποτέλεσμα. Ο Γ. Παπανδρέου, που επέμενε στην αρχή ότι η Κύπρος έχει το δικαίωμα να εξοπλίζεται από οποιαδήποτε πηγή, ανέλαβε να πείσει τον Μακάριο να μην πάρει τα σοβιετικά όπλα. Η τότε ελληνική κυβέρνηση "υπέκυψε" στις πιέσεις των ΗΠΑ ή, πιο σωστά, έμεινε συνεπής στην υποτέλειά της.

Και σήμερα, όμως, δεν είναι καθαρό αν οι υπό παραγγελία ρωσικοί πύραυλοι φθάσουν ποτέ στην Κύπρο. Τα σχέδια, που έχουν καταστρωθεί στα επιτελεία της "νέας τάξης πραγμάτων" και, ήδη, έχουν αρχίσει να ξετυλίγονται, είναι άλλα. Σε καμία περίπτωση, δε θέλουν αμυντική θωράκιση της Κύπρου. Θέλουν όμως, για να ανοίξει ο δρόμος για την εφαρμογή τους, τη δημιουργία εντάσεων που θα προετοιμάσουν το έδαφος για τη διχοτόμηση και τη ΝΑΤΟποίησή της. Και το κλίμα των τελευταίων ημερών βοηθάει σε αυτή την κατεύθυνση.

Η εγκατάσταση των S - 300 PMU - 1 στην Κύπρο είναι γεγονός ότι διαμορφώνει ένα άλλο κλίμα, όσον αφορά τις αμυντικές δυνατότητες του νησιού. Το σύστημα αυτό, όταν βρεθεί σε πλήρη ανάπτυξη, προσφέρει στην Κύπρο απόλυτη προστασία από την τουρκική αεροπορία, καλύπτοντας με ασφάλεια την "αχίλλειο πτέρνα" της άμυνάς της. Εχει τη δυνατότητα να εντοπίζει τους στόχους - αεροσκάφη από απόσταση μέχρι 300 χιλιομέτρων, δηλαδή τα τουρκικά αεροπλάνα πριν ακόμα απογειωθούν από τα απέναντι παράλια και στη συνέχεια να τα πλήττει από απόσταση 150 χιλιομέτρων, δηλαδή πριν πλησιάσουν τις κυπριακές ακτές. Ενα σύστημα S - 300 PMU - 1 έχει τη δυνατότητα να εγκλωβίζει και να πλήττει ταυτόχρονα 100 στόχους, με ελάχιστες πιθανότητες αποφυγής του βλήματος. Η ταχύτητά τους είναι 10.000 χιλιόμετρα την ώρα και μπορούν να χτυπήσουν στόχο από ύψος 10 μέτρων μέχρι 27.000 μέτρα. Σημαντικό πλεονέκτημα του συστήματος είναι η δυνατότητα που έχει να προστατεύει τα βλήματα από τα ηλεκτρονικά αντι-μέτρα του στόχου.

Κυριάκος ΖΗΛΑΚΟΣ