Ερωτήματα για το χαρακτήρα, το ρόλο και την προοπτική του "Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου" (ΩΚΚ), διατυπώνονται έντονα πια απ' τη μεγάλη πλειοψηφία των γιατρών και των εργαζομένων στο ΩΚΚ.

Μάλιστα, χτες, κατά τη διάρκεια περιοδείας αντιπροσωπείας του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον Σπ. Χαλβατζή,μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος, οι απόψεις αυτές δε διατυπώθηκαν μόνο υπό μορφήν ερωτημάτων, αλλά εκφράστηκαν ως φόβοι για απομάκρυνση του ΩΚΚ απ' τον "κοινωνικό του ρόλο". Εν πρώτοις διατυπώθηκαν απ' τον πρώην υπουργό Υγείας Δ. Κρεμαστινό - που εργάζεται στο ΩΚΚ - στη συνάντηση των εκπροσώπων της Διοίκησης του ΩΚΚ με την αντιπροσωπεία του ΚΚΕ. Στη συνέχεια, τα ερωτήματα και οι φόβοι εκφράστηκαν - με τον ένα ή τον άλλο τρόπο - στις συναντήσεις με τους εκπροσώπους των γιατρών και των εργαζομένων.

Στην αντιπροσωπεία του ΚΚΕ, εκτός απ' τον Σπ. Χαλβατζή, συμμετείχαν ο Β. Σγουραμάνης,υπεύθυνος του Τμήματος Υγείας της ΚΕ του Κόμματος, η Ελ. Πανούσου και ο Β. Τουμπέλης.

Η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ συναντήθηκε με τον πρόεδρο του ΔΣ του ΩΚΚ Μ. Σταθόπουλο και τον γενικό διευθυντή Θ. Χαραμή.Στη συνάντηση προσήλθε και ο Δ. Κρεμαστινός ύστερα απ' την έκφραση της επιθυμίας για συνάντηση μαζί του εκ μέρους της αντιπροσωπείας του ΚΚΕ.

Ο Σπ. Χαλβατζής εξήγησε ότι ο ο σκοπός της επίσκεψης στο ΩΚΚ εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο επισκέψεων αντιπροσωπειών του Κόμματος σε νοσηλευτικά ιδρύματα, ώστε να αποκτήσει γνώση των προβλημάτων αυτών των χώρων.

Ο Μ. Σταθόπουλος είπε ότι το ΩΚΚ ανήκει "εξ ολοκλήρου στο Δημόσιο" και ότι ως ΝΠΙΔ διαθέτει ευλυγισία σε σχέση με τα άλλα δημόσια ιδρύματα. Στο εφταμελές ΔΣ διορίζονται έξι μέλη απ' την κυβέρνηση και ένα μέλος απ' το Ιδρυμα "Αλ. Ωνάσης".

Το ΩΚΚ επιχορηγείται κάθε χρόνο απ' τον κρατικό προϋπολογισμό και πληρώνεται απ' τα ασφαλιστικά ταμεία, με βάση το τιμολόγιο που ορίζεται με υπουργικές αποφάσεις. Λόγου χάρη, για κάθε καρδιοχειρουργική επέμβαση πληρώνεται απ' το ΙΚΑ με 2 εκατ. δραχμές - όπως ισχύει για τις ιδιωτικές κλινικές.

Οι αμοιβές, όπως αναφέρθηκε, των γιατρών καθορίζονται απ' τις βασικές αποδοχές - που δε "διαφέρουν και πολύ απ' αυτές των διευθυντών των δημοσίων νοσοκομείων" - αλλά πληρώνονται και για κάθε καρδιοχειρουργική πράξη ξεχωριστά, με αποτέλεσμα κάποιοι να φτάνουν σε αστρονομικά ύψη (ποσά τα οποία απασχόλησαν την κοινή γνώμη).

Απ' τα 127 κρεβάτια του ΩΚΚ, τα 45 είναι σε τετράκλινα δωμάτια. Τα λίγα κρεβάτια στα τετράκλινα δωμάτια οδηγούν στις λίστες αναμονής που αρχίζουν από λίγες βδομάδες και φτάνουν μέχρι τους οχτώ μήνες στα καρδιοχειρουργικά περιστατικά. (Λίγο αργότερα, οι εργαζόμενοι υποστήριξαν ότι οι λίστες υπερβαίνουν τους δέκα και δώδεκα μήνες και υπάρχουν και στα καρδιολογικά περιστατικά).

Η ...υπέρβαση της λίστας γίνεται με τη λεγόμενη αναβάθμιση της θέσης: Δηλαδή, ο ασθενής πληρώνει από 1,3 - 2,5 εκατ. δραχμές - πέρα απ' την κάλυψη του Ταμείου του - και μεταφέρεται σε δίκλινο ή σε σουίτα.

Ο Θ. Χαραμής είπε ότι και ορισμένα δίκλινα δωμάτια έχουν "βαφτιστεί" τετράκλινα για την εξυπηρέτηση των ασθενών. Αναβάθμιση - σύμφωνα με το Θ. Χαραμή - ζητά το 35% των ασθενών. (Δηλαδή απ' τους 4.040 ασθενείς του 1997 οι 1.414 προχώρησαν σε αλλαγή θέσης).

Παρά την είσπραξη της διαφοράς θέσης και παρά την επιχορήγηση, το ΩΚΚ παρουσιάζει έλλειμμα της τάξης 2 - 2,5 δισ. δραχμών ετησίως, ενώ οι οφειλές προς τους προμηθευτές φτάνουν τα 5 - 6 δισ. δραχμές, όπως είπε ο Μ. Σταθόπουλος.

Τόσο ο Μ. Σταθόπουλος, όσο και ο Θ. Χαραμής τάχτηκαν υπέρ της επέκτασης του ΩΚΚ, όπως έχει την πρόθεση να κάνει το Ιδρυμα "Αλ. Ωνάσης".

Ζωηρή συζήτηση προκάλεσαν οι θέσεις του Δ. Κρεμαστινού για το ΩΚΚ που κατέθεσε στη συνάντηση.

Φάνηκε το ΔΣ του ΩΚΚ να μην είναι ενήμερο των προτάσεων Κρεμαστινού - αν και μερικές απ' αυτές τις είχε διατυπώσει και όταν ήταν υπουργός Υγείας. Επιπλέον έγινε φανερό ότι η μη συμμετοχή στο ΔΣ εκπροσώπων των γιατρών και των εργαζομένων δημιουργεί - πέρα απ' όλα τ' άλλα - προβλήματα ενημέρωσης και επικοινωνίας.

Για παράδειγμα: Το ΔΣ του ΩΚΚ αποφάσισε την κατάργηση του ποσού που εισέπραττε ο γιατρός απ' την αναβάθμιση της θέσης, αλλά αυτό το έμαθαν οι γιατροί και οι εργαζόμενοι απ' τον Μ. Σταθόπουλο στη χτεσινή συνάντηση με την αντιπροσωπεία του ΚΚΕ.

Ο Δ. Κρεμαστινός, στην παρέμβασή του, είπε ότι κατά τη διάρκεια της υπουργίας του "υπήρχε πρόθεση του Ιδρύματος για διπλασιασμό του ΩΚΚ". "Αυτό, πρόσθεσε, μετέφερα στον τότε πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου, ο οποίος την αποδέχτηκε και ζήτησε τη διαδικασία: Δηλαδή να συγκληθεί το ΚΤΕ του ΠΑΣΟΚ και να ενημερωθεί το κόμμα για τις προτάσεις. Κάναμε προσπάθειες για τη θετική ευόδωση αυτών των πραγμάτων και ο πρώτος χρόνος ήταν θετικός. Οσον αφορά το αίτημα της αλλαγής σύνθεσης του ΔΣ του ΩΚΚ και να πληρώνονται οι εξετάσεις, το απέρριψε και το ΚΤΕ - πρωτοστατούντος του Σουμάκη και του Παπαδέλη - και το ΠΑΣΟΚ. Τότε ενημέρωσα τον Α. Παπανδρέου ότι υπάρχει σαφής διαφωνία και έλαβα εντολή να εντάξω το ΩΚΚ στο ΕΣΥ".

Στη συνέχεια, ο Δ. Κρεμαστινός είπε: "Εάν δε σεβαστούμε τον κοινωφελή χαρακτήρα του Ιδρύματος, τότε το ΩΚΚ είναι καταδικασμένο να αποτύχει οικονομικά και εμείς να βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση, καθώς υπάρχει πάντα ένα έλλειμμα που δεν καλύπτει το κράτος και αναγκάζεται η εκάστοτε διοίκηση να "τετραγωνίσει τον κύκλο", με αποτέλεσμα να δημιουργούνται παρενέργειες".

Η μεγάλη παρενέργεια, όπως την περιέγραψε ο Δ. Κρεμαστινός, είναι: "Πληρώστε για να αναβαθμιστείτε". Μάλιστα, ο Δ. Κρεμαστινός ανέφερε το εξής τραγικό περιστατικό: Ενας 38χρονος ασθενής προσήλθε στο νοσοκομείο και επειδή δεν υπήρχε θέση σε τετράκλινο, πήγε στην τράπεζα να πάρει το απαραίτητο ποσό για να πληρώσει την αναβάθμιση θέσης. Εκεί έπαθε ανακοπή καρδιάς και πέθανε. "Θα μπορούσε, είπε ο Δ. Κρεμαστινός, να πεθάνει πριν φτάσει στο νοσοκομείο. Εκείνο που είναι γεγονός αναμφισβήτητο, είναι τι θα πει η οικογένεια ή τι θα γράψει η εφημερίδα. Αν δηλαδή είχε ως αιτία το άγχος να πάρει τα χρήματά του απ' την τράπεζα. Βέβαια, συνέχισε, εάν τα έδινε σε ένα ιδιωτικό κέντρο, τότε έχει καλώς. Εάν όμως τα δίνει σε ένα ίδρυμα που επιχορηγείται απ' το κράτος, τότε τα δίνει κακώς. Αφού ξοδεύει το κράτος και πληρώνουν τα Ταμεία, θα πρέπει να αποδεικνύουμε συνεχώς τον κοινωφελή μας χαρακτήρα, έστω κι αν χάνουμε".

Στα αγωνιώδη - όπως έλεγε ο Μ. Σταθόπουλος - ερωτήματα για τη χορήγηση των μονόκλινων και την κάλυψη του ελλείμματος, ο Δ. Κρεμαστινός αντέτεινε τη σειρά προτεραιότητας και την εφαρμογή των προτάσεων από δύο εκθέσεις ορκωτών λογιστών. Επίσης υποστήριξε ότι οι προσλήψεις του προσωπικού - γιατρών και νοσηλευτών - πρέπει να γίνονται με όρους δημοσίου και οι αποδοχές να μην υπερβαίνουν κάποιο πλαφόν - όπως υπήρχαν στο σχέδιο νόμου για το ΩΚΚ που είχε δώσει στη δημοσιότητα ως υπουργός Υγείας στις 10.3.1995.

Σύμφωνα με το σχέδιο εκείνο, οι μισθοί των γιατρών και των εργαζομένων δε θα υπερέβαιναν τις αποδοχές του προέδρου του Αρείου Πάγου. Αυτά για το κανονικό ωράριο, διότι για την απογευματινή απασχόληση προβλέπονταν επιδόματα και υπερωρίες, με βάση την παραγωγικότητα και την απόδοση του προσωπικού, που θα καθορίζονταν με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου.

Ο Δ. Κρεμαστινός έθεσε και ως μείζον θέμα τη μη παραμονή του νοσηλευτικού προσωπικού στο ΩΚΚ. Οι νοσηλευτές, είπε, μετά την εκπαίδευσή τους, λόγω της εργασιακής ανασφάλειας - εργάζονται με συμβάσεις αορίστου χρόνου - και επειδή δεν πληρώνονται καλά, προτιμούν άλλες μονάδες ή τη μονιμότητα του Δημοσίου.

Ο Θ. Χαραμής, μετά την τοποθέτηση του Δ. Κρεμαστινού, υποστήριξε ότι το "νοσοκομείο είναι κοινωφελές και προσφέρει κοινωνικό έργο που δεν προσφέρουν άλλα νοσοκομεία και βασίζεται στο γεγονός ότι το 98% των ασθενών προέρχονται από ασφαλιστικά ταμεία".

Πάντως, ο Μ. Σταθόπουλος παραδέχτηκε ότι η αναβάθμιση της θέσης αποτελεί μείωση της κοινωφελούς προσφοράς του ΩΚΚ

Στη συνέχεια, η αντιπροσωπεία του ΚΚΕ περιόδευσε σε χώρους του ΩΚΚ και η επίσκεψη τελείωσε με μια κοινή συνάντηση εκπροσώπων του Συλλόγου των εργαζομένων και της Ενωσης των γιατρών.

Εκ μέρους της Ενωσης των γιατρών, συμμετείχαν στη συνάντηση η πρόεδρος Κ. Κονιαβίτη και ο γραμματέας Θ. Λιβάνης.Εκ μέρους του σωματείου, συμμετείχαν ο πρόεδρος Στ. Ευσταθόπουλος,ο αντιπρόεδρος Βασ. Γκλεζάκος και τα μέλη της διοίκησης Ν. Γρίβας και Γ. Καρανταλής.

Ο κόσμος, είπε ο Στ. Ευσταθόπουλος, νομίζει ότι όλοι εδώ στο ΩΚΚ τρώνε με χρυσά κουτάλια. Ομως, πρόσθεσε, υπάρχει μια μεγάλη ψαλίδα, καθώς υπάρχουν μισθοί των 200.000 δραχμών μεικτά και των αστρονομικών ποσών με πάνω από 200 εκατ. δραχμές. Εμφαση έδωσε στο γεγονός ότι το νοσηλευτικό προσωπικό εγκαταλείπει το ΩΚΚ και στα πέντε χρόνια έχει αλλάξει δυο φορές. "Παρατηρούμε ότι το νοσοκομείο απομακρύνεται απ' τον κοινωνικό του ρόλο", υπογράμμισε ο Στ. Ευσταθόπουλος.

Οι γιατροί υπογράμμισαν ότι η περίθαλψη είναι ένα απ' τα ακριβότερα αγαθά και συμφώνησαν με την άποψη του Σπ. Χαλβατζή ότι ο ασθενής δεν είναι πελάτης και ότι η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό που αποτελεί υποχρέωση του κράτους. Ακόμα τόνισαν ότι η ευρυθμία του ΩΚΚ οφείλεται στο γεγονός ότι δεν κάνει εφημερία και στην εφημερία του Σαββατοκύριακου τα καρδιοχειρουργικά περιστατικά επιλέγονται από άλλα εφημερεύοντα νοσοκομεία. Επίσης τόνισαν ότι η αίσθηση που έχουν απ' τις κλινικές είναι ότι το 80% των ασθενών ζητούν αναβάθμιση της θέσης.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ

Το "σύννεφο" - όπως δήλωσε προχτές κατά την άφιξή του στην Αθήνα ο βιολόγος δρ. Ρ. Σιντ - δεν καλύπτει μόνο την υπόθεση της κλωνοποιημένης προβατίνας "Ντόλι". Οι μέχρι τώρα δραστηριότητες του επιστήμονα από τις ΗΠΑ, ο τρόπος και ο τόπος εφαρμογής των μελλοντικών σχεδίων του, που αφορούν την κλωνοποίηση σε άνθρωπο, καλύπτονται επίσης από ένα πέπλο μυστηρίου.

Μολονότι οι επιστήμονες διεθνώς, αλλά και οι κυβερνήσεις κρατών, είναι όχι μόνο επιφυλακτικοί, αλλά αρνητικοί, σε μια τέτοια προοπτική, εντούτοις ο δρ. Σιντ είπε χτες ότι είναι αποφασισμένος να προχωρήσει σύντομα στην κλωνοποίηση ανθρώπων και δήλωσε: "Οποιαδήποτε πολιτική ομάδα μπορεί να εμποδίσει, αλλά όχι να σταματήσει". Ομολόγησε, δε, ότι βασίζεται σε πειράματα που έχουν κάνει σε ζώα, μέχρι στιγμής, φίλοι του, καθώς ο ίδιος ασχολήθηκε - επί 16 χρόνια - μόνο με τη μέθοδο της εμβρυομεταφοράς σε αγελάδες! Αναφερόμενος, δε, στη δήλωσή του για "το σύννεφο που καλύπτει την υπόθεση της "Ντόλι"", είπε ότι κατά κάποιον παράδοξο τρόπο δεν έχει αναφερθεί ακόμη ο θάνατος της μητέρας - δότη, της προβατίνας, και ότι είναι δύσκολο πλέον να αποδειχθεί ότι η "Ντόλι" είναι κλώνος.

Προσκεκλημένος του ιδιωτικού νοσοκομείου "Υγεία", ο δρ. Σιντ, έδωσε χτες διάλεξη σε Ελληνες γιατρούς και στη συνέχεια συνέντευξη Τύπου, μία μέρα μετά τη διάλεξη του βιολόγου Γιούρι Βερλίνσκι.Ο Ρώσος επιστήμονας της Γενετικής μίλησε προχτές, στο ίδιο νοσοκομείο, για μια νέα μέθοδο εξωσωματικής γονιμοποίησης, ενώ τάχθηκε κατά της κλωνοποίησης σε ανθρώπους. Η αντίδραση του δρ. Ρ. Σιντ ήταν άμεση: "Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Πρέπει να έχεις ισχυρή προσωπικότητα για να αντιστέκεσαι σε ό,τι ακούς".

Εκπρόσωποι του νοσοκομείου δήλωναν χτες ότι δεν επιθυμούν να βάλουν τους δύο επιστήμονες σε αντιπαράθεση και ισχυρίζονταν ότι ο μόνος λόγος που προσκλήθηκε ο δρ. Σιντ στην Ελλάδα ήταν να ενημερωθεί ο κόσμος "από πρώτο χέρι" για την κλωνοποίηση. Δεν απέκλεισαν - ούτε βεβαίως και επιβεβαίωσαν - το ενδεχόμενο μελλοντικής συνεργασίας του νοσοκομείου με τον δρ. Σιντ. Ωστόσο, δεν κατόρθωσαν να κρύψουν τον εκνευρισμό τους, όταν κλήθηκαν να απαντήσουν στο ερώτημα περί συνεργασίας.

Σε γενικές γραμμές, στη συνέντευξη Τύπου, υπήρχε από την πλευρά των εκπροσώπων του νοσοκομείου ένας αδικαιολόγητος εκνευρισμός και από την πλευρά του δρ. Σιντ απάθεια. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο βιολόγος από τις ΗΠΑ δεν παρακολουθούσε τα ερωτήματα των δημοσιογράφων, ενώ συστηματικά απέφευγε να απαντήσει σε ερωτήσεις που αφορούν την ηθική πλευρά του θέματος. Ασχολίαστη άφησε και την παρατήρηση του Χ. Παταργιά,καθηγητή Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ότι "η έρευνα μπορεί να συνεχιστεί, αρκεί να μην αγγίζει τα όρια της ηθικής και δεοντολογίας. Με την κλωνοποίηση στον άνθρωπο- συνέχισε ο καθηγητής - είμαστε αρνητικοί, διότι υπάρχουν επιστημονικοί και ηθικοί φραγμοί. Δε θέλουμε να φτιάχνουμε παιδιά που θα είναι αδέρφια των πατεράδων τους".

Αψηφώντας τις αντιδράσεις, ο δρ. Σιντ δηλώνει αποφασισμένος να προχωρήσει πολύ σύντομα σε κλωνοποίηση ανθρώπων. Από το αποτέλεσμα των πειραμάτων σε πιθήκους και αγελάδες, που υπολογίζει να έχει σε δύο μήνες, θα εξαρτηθεί το επόμενο βήμα. "Αν το αποτέλεσμα είναι αρνητικό - είπε χαριτολογώντας - θα πέσω να πεθάνω". Αν είναι θετικό, είπε ότι θα προσπαθήσει να βρει έναν άνθρωπο με ισχυρή προσωπικότητα, για να κάνει τον κλώνο.

Τα ερωτήματα, πάντως, που παραμένουν είναι ποιοι στηρίζουν τα σχέδια του δρ. Σιντ και σε ποιες χώρες πρόκειται να εφαρμοστούν, με δεδομένο ότι στα περισσότερα κράτη υπάρχει νομικό πλαίσιο που απαγορεύει την εφαρμογή τέτοιων τεχνικών.

Ελενα ΦΥΝΤΑΝΙΔΟΥ

Μετά το τέλος της περιοδείας, ο Σπ. Χαλβατζής κωδικοποίησε όσα επισήμανε στις συναντήσεις, στην ακόλουθη δήλωση:

"Οι συζητήσεις μας και η πλούσια ενημέρωση που μας έγινε, από όλους τους αρμόδιους, μας βοήθησε να έχουμε καλύτερη γνώση για το επιστημονικό έργο που επιτελείται, για τα προβλήματα που υπάρχουν, καθώς και για την πορεία του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου (ΩΚΚ). Η ιστορία ίδρυσης του ΩΚΚ είναι γενικά γνωστή. Οι κληρονόμοι του Ωνάση δημιούργησαν αυτό το Κέντρο. Διέθεσαν αρκετά χρήματα, για να απαλλαγούν, όμως, όπως και το πέτυχαν, από πολλαπλάσιες οφειλές από φόρους που είχαν προς το Ελληνικό Δημόσιο. Και, φυσικά, εμφανίστηκαν ως δωρητές. Από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, το ελληνικό δημόσιο διέθεσε περισσότερα από 10 δισ. δραχμές. Με βάση αυτό και μόνο το γεγονός, θεωρούμε επιβεβλημένη την ένταξη του ΩΚΚ σε ένα αναβαθμισμένο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και την πλήρη αξιοποίησή του από όλους τους ασφαλισμένους, στη βάση της λειτουργίας των Δημόσιων Νοσοκομείων. Αλλωστε και η πρώτη επιλογή, ήταν η ένταξη στο ΕΣΥ, που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. Αλλά και αυτή η επιλογή ανατράπηκε με ευθύνη της προηγούμενης κυβέρνησης της ΝΔ και εξακολουθεί να ισχύει με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Επίσης θεωρούμε ότι όλοι οι εργαζόμενοι στο Κέντρο, πρέπει να απολαμβάνουν τις παροχές και την προστασία που διεκδικούν το επιστημονικό και το άλλο προσωπικό στα Δημόσια Νοσοκομεία και φυσικά στα εξειδικευμένα Κέντρα".

Και η δήλωση καταλήγει: "Σ' αυτά τα πλαίσια η σκέψη που υπάρχει για την επέκταση του ΩΚΚ, θεωρούμε ότι πρέπει να υλοποιηθεί από το κράτος, με τη διάθεση των ανάλογων κονδυλίων, στη βάση ενός γενικότερου σχεδιασμού κάλυψης των αναγκών της χώρας".

Η συνάντηση στα γραφεία της Διοίκησης

Η επίσκεψη στα πλυντήρια

"Ενας επιστήμονας πρώτα κάνει ό,τι έχει να κάνει και μετά λέει. Αντίθετα, ο κ. Σιντ πρώτα μιλάει και μετά κάνει, αν θα κάνει". Με αυτά τα λόγια, ο καθηγητής Γενετικής Κων. Πάγκαλος σχολίασε τη θέση του καθηγητή Σιντ για την κλωνοποίηση, στο πλαίσιο της παρουσίασης του βιβλίου "Θα γίνω μητέρα". Ο καθηγητής κατέληξε: "Ο άνθρωπος θέλει να αναπαράγεται με τον "κλασικό" τρόπο. Γι' αυτό, άλλωστε, ερωτεύεται".

Κ. ΤΡ.