Copyright 2016 The Associated

Απογοήτευση από την οριακή νίκη του «όχι» στη συμφωνία ειρήνης

Το δημοψήφισμα της Κυριακής αποτέλεσε κατά γενική ομολογία μια έκπληξη, άφησε πολλά ερωτήματα και εισάγει σε μια περίοδο που τίποτε δεν μπορεί να θεωρείται βέβαιο. Παρά τις δημοσκοπήσεις, που έδιναν άνετο προβάδισμα στην έγκριση της συμφωνίας ειρήνης ανάμεσα στην κυβέρνηση της Κολομβίας και τους αντάρτες των Ενοπλων Επαναστατικών Δυνάμεων της Κολομβίας - Στρατός του Λαού (FARC - EP), που υπογράφτηκε και επίσημα στις 26 Σεπτέμβρη, αποδεικνύεται ότι πέρα από τις ανοιχτές δυνάμεις της αντίδρασης κατά της συμφωνίας με επικεφαλής τον πρώην Πρόεδρο, Αλβαρο Ουρίμπε, και την ανώτατη εκκλησιαστική ηγεσία, υπήρχε και μια «βουβή» πλειοψηφία που δεν πήγε να ψηφίσει. Η εξήγηση για το φαινόμενο της αποχής, της τάξης του 62,57%, προφανώς απαιτεί βαθύτερη μελέτη και σίγουρα δεν είναι μονοδιάστατη.

Στο ερώτημα του δημοψηφίσματος «Συμφωνείτε με την τελική συμφωνία για τον τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης για μια σταθερή και μόνιμη ειρήνη», με καταμετρημένο το 99,98% των 81.928 εκλογικών τμημάτων, «Οχι» απάντησε το 50,21% ή 6.431.376 ψήφοι και «Ναι» το 49,78% ή 6.373.482 ψήφοι, υπήρχαν 170.000 άκυρα και 86.243 λευκά ψηφοδέλτια.

Αν δει κανείς το χάρτη της κατανομής στις περιοχές της Κολομβίας, θα δει ότι η πρωτεύουσα Μπογκοτά ψήφισε «Ναι» με ποσοστό 56,07% έναντι 43,92% του «Οχι», όπως επίσης και οι περισσότερες περιφερειακές επαρχίες τόσο στο βορρά όσο και προς το νότο, εκτός από δύο επαρχίες που συνορεύουν με τη Βενεζουέλα. Αντίθετα, «προπύργια του «Οχι» στη συμφωνία ήταν οι περισσότερες κεντρικές επαρχίες, με την επαρχία της Αντιόκια με πρωτεύουσα το Μεντεγίν, περιφέρεια του Ουρίμπε να ξεχωρίζει. Ενδεικτική, επίσης, είναι και η εικόνα της ψήφου Κολομβιανών στο εξωτερικό. Στην πλειοψηφία των χωρών όπου ζουν Κολομβιανοί, αν και με πολύ χαμηλή συμμετοχή, καταγράφηκε έγκριση της συμφωνίας (στη χώρα μας επικράτησε το «Ναι» με 82,6%). Οι λίγες χώρες όμως όπου επικράτησε το «Οχι» είναι οι ΗΠΑ, η Κόστα Ρίκα, ο Παναμάς, η Παραγουάη και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Το αποτέλεσμα θεωρείται αποτυχία για την κυβέρνηση του Κολομβιανού Προέδρου, Χουάν Μανουέλ Σάντος, που κίνησε όλη τη διαδικασία, παρότι πολλοί αστοί πολιτικοί τού έλεγαν ότι δεν ήταν υποχρεωτική. Ο Σάντος (υπουργός Αμυνας στις κυβερνήσεις Ουρίμπε) επέλεξε τη συμφωνία με τους αντάρτες, εκφράζοντας μερίδα του ντόπιου κεφαλαίου που βλέπει στη συμφωνία αυτή μεγαλύτερη δυνατότητα για τη δράση των μονοπωλιακών ομίλων. Οσο για το δημοψήφισμα, στο οποίο αρχικά είχαν αντίρρηση και οι αντάρτες, επιδίωξε να δώσει πανηγυρικό χαρακτήρα στην όλη διαδικασία. Ετσι, μετά το αποτέλεσμα, ο Σάντος δήλωσε ότι μέχρι το τέλος της θητείας του δεν «παραιτείται από την αναζήτηση της ειρήνης» και ανακοίνωσε ότι έδωσε εντολή στη διαπραγματευτική του ομάδα να επιστρέψει σήμερα στην Κούβα για συνέχιση των διαβουλεύσεων με την αντιπροσωπεία ανταρτών του FARC-EP. Ταυτόχρονα, διαβεβαίωσε πως θα ακούσει τις φωνές των πολέμιων της συμφωνίας με στόχο την επαναδιαπραγμάτευσή της. Ακόμη, διαβεβαίωσε ότι θα εξακολουθήσει να ισχύει η διμερής κατάπαυση του πυρός.

Ο επικεφαλής των FARC-EΡ, Ροντρίγκο Λοντόνιο ή Τιμολέων Χιμένες, από την Αβάνα της Κούβας, χαρακτήρισε το αποτέλεσμα αρνητικό και αναφέρθηκε στην «καταστροφική δύναμη εκείνων που σπέρνουν μίσος και εκδίκηση επηρεάζοντας τη βούληση του κολομβιανού λαού», κάνοντας λόγο για το τμήμα της ολιγαρχίας που εκφράζει ο Ουρίμπε, ο ανώτατος κλήρος, τμήμα των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως ο κλάδος της Αεροπορίας. Σημειώνει, ταυτόχρονα, ότι «οι λέξεις θα είναι τα όπλα μας για την ειρήνη» και ότι δεν μπορεί η συμφωνία να «απονομιμοποιηθεί ή να αλλάξει». Ταυτόχρονα, προτείνει το επόμενο βήμα να είναι η δημιουργία νέας συνταγματικής συνέλευσης με ευρεία συμμετοχή όλων των πολιτικών δυνάμεων.

Ο Αλβαρο Ουρίμπε, νυν γερουσιαστής που εμφανίζεται ως ο νικητής, ερμήνευσε το «όχι» ως ναι στην ειρήνη, αλλά όχι με αυτή τη συμφωνία, δηλώνοντας ότι δεν πρέπει να υπάρξει «ατιμωρησία για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι αντάρτες». Ακριβώς αυτό το σημείο είναι ένα ζήτημα που δουλεύτηκε από σύσσωμα τα αστικά ΜΜΕ, που παρότι εμφανίζονταν ως υπέρμαχοι της ειρήνης, χρησιμοποιούσαν το θυμικό για τη χειραγώγηση λαϊκών συνειδήσεων.

Η επόμενη μέρα για το τι μέλλει γενέσθαι και για το αν θα αρχίσουν νέες διαπραγματεύσεις είναι αβέβαιη, ενώ εκκρεμεί και πιθανότητα έναρξης διαπραγματεύσεων με το «Στρατό Εθνικής Απελευθέρωσης» (ELN), μια μικρότερη οργάνωση ανταρτών.

Θυμίζουμε ότι η συμφωνία των 6 σημείων που απορρίφθηκε οριακά προέβλεπε: Μιας μορφής αγροτική μεταρρύθμιση, αντικατάσταση των παράνομων καλλιεργειών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ναρκωτικών, στήριξη με προγράμματα στην επαρχία που θα χρηματοδοτηθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, ένταξη των ανταρτών των FARC-EP στην κοινωνική ζωή ως πολιτικού κόμματος, εγκατάλειψη των όπλων σε 3 μήνες, διάλυση των παραστρατιωτικών ταγμάτων θανάτου, διεθνείς εγγυητές και νομοθετικές παρεμβάσεις.