Πέρασαν χρόνοι από την πρώτη τετραετία του "σοσιαλιστικού" ΠΑΣΟΚ και τις αλλεπάλληλες υποσχέσεις ότι "του χρόνου θα δώσουμε πιο πολλά στον πολιτισμό", ωθώντας την Μ. Μερκούρη να ευελπιστεί ματαίως για 1%, ενώ το ποσοστό του πολιτισμού, σ' όλη την οκταετία, έφτανε δεν έφτανε το 0,3%. Δεν έχει περάσει, όμως, πολύς καιρός από την προεκλογική ομιλία του "εκσυγχρονιστή" Κ. Σημίτη στους διανοούμενους, που τους έταξε "στρατηγικό ρόλο" και ήρθε και πάλι ο προϋπολογισμός του 1997 για να τους θέσει... εν αποστρατεία, με το 0,3% στο ΥΠΠΟ.

Ηρθε, λοιπόν, ο προϋπολογισμός να διαψεύσει τον Κ. Σημίτη και με τα ψευδόμενα ονομαστικά κονδύλια.Λ.χ. για το 1997, όπως το 1996, προβλέπεται επιχορήγηση 800 εκατ. στο Μέγαρο Μουσικής,ενώ η επιχορήγησή του και με κονδύλια από τις Δημόσιες Επενδύσεις - οι οποίες προορίζονται υποτίθεται για την πολιτιστική μας κληρονομιά - και από το ΛΟΤΤΟ το 1996 έφθασε τα 2,5 δισ. Και βέβαια, όλα δείχνουν ότι θα του ξαναδοθεί η "μερίδα του λέοντος", από τις ίδιες "πηγές" (τακτικού προϋπολογισμού, ΠΔΕ και ΛΟΤΤΟ). Ανάλογα πλασματικές είναι και οι ονομαζόμενες στον τακτικό προϋπολογισμό επιχορηγήσεις για τις ιδιωτικοποιημένες κρατικές σκηνές,αφού το 1996 χρηματοδοτήθηκαν και από το ΠΔΕ και από το ΛΟΤΤΟ, πράγμα που όπως όλα δείχνουν θα γίνει και το 1997.

Εκεί που ανερυθρίαστα η κυβέρνηση και ο προϋπολογισμός της λένε την πάσα αλήθεια,είναι στην οριστική κατάργηση της επιχορήγησης στην ΤΑ για τον πολιτισμό - κυνικά εξάλλου επέβαλε "πολιτιστικό τέλος" στους δημότες - και στους συλλογικούς φορείς των εικαστικών, του κινηματογράφου, της μουσικής.

Ο τακτικός προϋπολογισμός του ΥΠΠΟ για το 1997, με τα 36 δισ. προοιωνίζεται, βέβαια, μισθούς πείνας για τους μονίμους, εκτάκτους και ωρομίσθιους εργαζόμενους στο ΥΠΠΟ (επιστήμονες, εργατοτεχνίτες, φύλακες και άλλους υπαλλήλους) και υποβάθμιση του έργου των υπηρεσιών του υπουργείου, αφού τα περισσότερα γι' αυτό το σκοπό κονδύλια είναι "παγωμένα" ή και μειωμένα.

Αλλά και οι επιχορηγούμενοι, εποπτευόμενοι από το ΥΠΠΟ, πολιτιστικοί οργανισμοί δε θα έχουν καλύτερη "μοίρα" με τις μικροαυξήσεις σε απόλυτους αριθμούς και με προβλεπόμενο πληθωρισμό 6,5%. Το μόνο έργο που μπορεί να κάνει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών,λ.χ, με τα 160 εκατ. του 1997 (142 εκατ. το 1996) είναι να πληρώνει τους μισθούς των μουσικών για να εμφανίζεται, σπανίως, στο ιδιωτικό Μέγαρο Μουσικής. Πόσο να αυξήσει το έργο της η Αρχαιολογική Εταιρεία με τα 20 εκατ. (18 το 1996); Τι να κάνουν με 1 εκατ οι βιβλιοθήκες; Πώς να λύσει το στεγαστικό και υπαλληλικό του πρόβλημα το Μουσείο Τεριάντ με 28 εκατ. (25 το 1996); Πώς να "ανασάνει" το Μουσείο Μπενάκη μετά από μεγάλο και πολύχρονο αγώνα για της επέκτασή του με 100 εκατ (83 το 1996), όταν και τα χρήματα της επιχορήγησης δίνονται με μεγάλη καθυστέρηση, όπως συμβαίνει και με άλλους - όχι και με τους προνομιούχους βέβαια - επιχορηγούμενους φορείς; Πώς να ξεπεράσει τα χρόνια προβλήματά του - και το στεγαστικό - το Ωδείο Αθηνών με τα 290 εκατ. (308 το 1996);

Ποια προστασία της αρχαίας κληρονομιάς μας μπορεί να υπάρξει με 0,3% (30,2 δισ. έναντι των 25,7% το 1996), από τις Δημόσιες Επενδύσεις,όταν και από αυτό το ποσό μεγάλο μέρος θα πάει για τα Μέγαρα Μουσικής, τις... ιδιωτικά "κρατικές" σκηνές και τη χρηματοδότηση ταινιών; Πώς να σωθούν μνημεία, να γίνουν απαλλοτριώσεις αρχαιολογικών χώρων, όταν αυτά που θα μείνουν από το κονδύλιο των Δημοσίων Επενδύσεων, θα αφορά κυρίως το νέο Μουσείο Ακρόπολης;

Οσοι, από τον κόσμο του πολιτισμού, εθελοτυφλούν και δεν παλεύουν για να ανατραπεί αυτή η χρόνια "πολιτιστική" πολιτική, απλώς θέτουν και οι ίδιοι εαυτούς εν αποστρατεία...

Προνοιακοί φορείς ατόμων με ειδικές ανάγκες, οι αθλητικές δραστηριότητες, φορείς του πολιτισμού, κυριολεκτικά "μάτωσαν" από τον κρατικό προϋπολογισμό του 1997. Ενας προϋπολογισμός ο οποίος επιβεβαιώνει πλήρως την άποψη ότι Συνθήκη του Μάαστριχτ και ανάπτυξη της κοινωνικής προστασίας, του πολιτισμού και του αθλητισμού είναι πράγματα ασυμβίβαστα και αλληλοαποκλειόμενα. Σε πολλούς επιχορηγούμενους φορείς τα σχετικά κονδύλια έχουν περικοπεί κατά 10 - 15% μέχρι και 83%! Ιδιαίτερα αποκαλυπτικό είναι το παρακάτω μικρό ανθολόγιο της... κοινωνικά ευαίσθητης κυβέρνησης Σημίτη.

Το κονδύλι "Εισοδηματικές ενισχύσεις και λοιπές μεταβιβάσεις" μειώνεται από 128,8 δισ. δραχμές σε 98,2 δισ. δραχμές το 1997. Από την ανάλυση των επιμέρους κονδυλίων προκύπτει η ακόλουθη εικόνα:

• Το κονδύλι για τα επιδόματα των πολυτέκνων και την... ισόβια σύνταξη της πολύτεκνης μητέρας μειώνεται αθροιστικά, από 122 δισ. δραχμές σε 81,9 δισ. δραχμές το 1997.
• Το ποσό του προϋπολογισμού που προορίζεται για βοηθήματα για υγειονομική περίθαλψη μειώνεται το 1997 σε 606,5 εκατ. δρχ. από 1.324 εκατ. δρχ. που ήταν φέτος. Πρόκειται για μία μείωση της τάξης του 54,2% που θα πλήξει νεφροπαθείς, χανσενικούς, οικονομικά αδύνατους για υγειονομική περίθαλψη στο εξωτερικό κλπ., αφού τέτοιες ομάδες αφορά το σχετικό κονδύλι.
• Το συνολικό ποσό των ειδικών επιδομάτων κοινωνικής πρόνοιας προβλέπεται να μειωθεί το 1997 κατά 40% περίπου και να φτάσει μόλις τα 2.500 εκατ. δρχ. από 4.150 εκατ. δρχ. που ήταν το 1996. Πρόκειται για επιδόματα σε απροστάτευτους ανήλικους, τυφλούς, κωφάλαλους, παραπληγικούς, τετραπληγικούς και ακρωτηριασμένους, νοητικά καθυστερημένους, βαριά ανάπηρους ανίκανους προς εργασία, σπαστικούς κλπ.

Μειώσεις επιχορηγήσεων έχουμε και:

• Στα Νομαρχιακά Ταμεία (για κτίρια διοίκησης και λοιπά κτίρια). Το συνολικό ποσό προβλέπεται να φτάσει τα 20 εκατ. δρχ. από 34 εκατ. δρχ. φέτος, δηλαδή μειώνεται κατά 41,2%.
• Σε ιδρύματα προστασίας ηλικιωμένων για δαπάνες λειτουργίας,η συνολική επιχορήγηση μειώνεται στα 200 εκατ. δρχ. από 210 εκατ. δρχ., φέτος, δείγμα και αυτό της ευαισθησίας της κυβέρνησης για τους απόμαχους της δουλιάς.
• Το συνολικό κονδύλιο για βιβλιοθήκες και μουσεία μειώνεται σε 1.091,8 εκατ. δρχ. από 1.205,9 εκατ. δρχ.
• Η επιχορήγηση για την ανάπτυξη πολιτιστικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων της νεολαίας,μειώνεται στα 110 εκατ. δρχ. από 143 εκατ. δρχ. το 1996.
• Η επιχορήγηση σε αθλητικούς οργανισμούς θα φτάσει το ποσό των 2.447 εκατ. δρχ. από 2.815 εκατ. δρχ. το '96.
• Το συνολικό κονδύλι για επιχορήγηση σε εκπαιδευτικά και επιστημονικά ιδρύματα,μειώνεται σε 2.270,8 εκατ. δρχ. από 2.492 εκατ. δρχ.
• Για επιχορηγήσεις σε πολιτιστικά ιδρύματα και οργανισμούς προβλέπεται να διατεθεί ποσό 2.581 εκατ. δρχ. από 2.794,8 εκατ. δρχ. φέτος.
• Σημαντικά μειωμένο εμφανίζεται το συνολικό κονδύλι που διατίθεται σε αθλητικούς φορείς (αθλητικές ομοσπονδίες, σωματεία) και το οποίο προβλέπεται να φτάσει σε 2.773,5 εκατ. δρχ. από 3.195 εκατ. δρχ. το 1996.
• Οι δαπάνες πρόσληψης απολυθέντων μειώνονται από 6 δισ. σε 1 δισ. δραχμές το 1997.
• Η απόδοση εσόδων στον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκου (ΕΟΦ) μειώνεται από 5 δισ. σε 3,9 δισ. δραχμές το 1997.
• Τέλος, η συνολική επιχορήγηση για παροχή υποτροφιών μειώνεται κατά 50,3% και θα πέσει στα 350,5 εκατ. δρχ. από 705,5 εκατ. δρχ.

Οσο για τον πολιτισμό η κυβερνητική ευαισθησία ξεχειλίζει. Αναφέρουμεπ.χ. ότι το κονδύλι "Για την ενίσχυση των γραμμάτων, του θεάτρου και της μουσικής" είναι αυξημένο κατά 3,4%, από 677 εκατ. δραχμές στα 700 εκατ. δραχμές. Η επιχορήγηση στο Εθνικό Θέατρο αυξάνει κατά 3,9%, από 962 εκατ. στο 1 δισ. δραχμές, στο Κρατικό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας μειώνεται κατά 2,9% από 919 εκατ. δραχμές το 1996 σε 900 εκατ. δραχμές το 1997, η Εθνική Λυρική Σκηνή επιχορηγείται με κονδύλι αυξημένο κατά 1,2% από 1.185 εκατ. δραχμές σε 1.200 εκατ. δραχμές.

Τα ίδια τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι έχουμε να κάνουμε με μία κυβέρνηση με βαθιές ευαισθησίες. Σαν τις ευαισθησίες που διακατέχουν τον κουκουλοφόρο πριν τραβήξει το σκοινί της γκιλοτίνας.

Σε "άγριες" περικοπές κονδυλίων που απευθύνονται σε πολλούς "μη έχοντες" - ακόμη και σε όσους ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι πολύτεκνες ή τα άτομα με ειδικές ανάγκες - προχωρά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με την πολιτική προς τους επιχορηγούμενους φορείς. Οπως φαίνεται και στο σχετικό πίνακα, το σύνολο των επιχορηγήσεων του προϋπολογισμού προβλέπεται να ανέλθει στα 1.286,4 δισ. δρχ. το 1997 έναντι 1.230,3 δισ. δρχ. το 1996 και να παρουσιάσει ονομαστική αύξηση μόλις 4,6%, αρκετά χαμηλότερα δηλαδή και από τον επίσημα εκτιμώμενο (και υποτιμημένο) πληθωρισμό, που αναμένεται να φτάσει το 6,5%.

Ο πίνακας με την ανάληψη των επιχορηγήσεων κατά τομέα είναι αποκαλυπτικός για το "άγριο μαχαίρι" που βάζει η κυβέρνηση στις κοινωνικές δαπάνες. Αναλυτικότερα, οι επιχορηγήσεις προς το ΙΚΑ προβλέπεται να μειωθούν το 1997 σε απόλυτα ποσά κατά 2,5% και να περιοριστούν σε 230 δισ. δρχ. έναντι 236 δισ. δρχ. το 1996. Ανεπαίσθητη αύξηση κατά 2,9% προβλέπεται στις επιχορηγήσεις για συγκοινωνιακούς φορείς, οι οποίες θα ανέλθουν συνολικά στα 62 δισ. δρχ. έναντι 60,3 δισ. δρχ. το 1996. Μηδενική αύξηση προβλέπεται στις επιχορηγήσεις που θα λάβουν τα 1997 τα ταμεία των επαγγελματοβιοτεχνών και εμπόρων (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ), αφού το σχετικό κονδύλι θα παραμείνει ακριβώς στα ίδια επίπεδα με φέτος.

Το ίδιο ισχύει και για τους υπόλοιπους φορείς. Αναλυτικότερα: Απόλυτη μείωση κατά 2,3% προβλέπεται για την επιχορήγηση στο Εθνικό Ιδρυμα Νεότητας, ενώ το αντίστοιχο κονδύλι για τον κλασικό Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) προβλέπεται να αυξηθεί το 1997 μόλις κατά 2,2% συγκριτικά με φέτος. Κατακόρυφη μείωση κατά 27% προβλέπεται στις επιχορηγήσεις που προορίζονται να δοθούν το 1997 για τις δαπάνες λειτουργίας των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, οι οποίες αναμένεται να ανέλθουν σε 9,8 δισ. δρχ. το 1997 έναντι 13,4 δισ. δρχ. το 1996!

Μειωμένα κατά 1% σε απόλυτα ποσά θα είναι και τα διάφορα επιδόματα πρόνοιας. Ενδεικτική εξάλλου είναι η μείωση κατά 15,4% των επιχορηγήσεων που προορίζονται για παιδικές εξοχές.

Στο πρόσθετο χαράτσωμα του λαού και το ξεπούλημα υπηρεσιών των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης οδηγεί, με μαθηματική ακρίβεια, ο προϋπολογισμός που συνέταξε, για τον επόμενο χρόνο, η κυβέρνηση. Η πενιχρή χρηματοδότηση του θεσμού και οι αυθαίρετες παρακρατήσεις πόρων του σφίγγουν τη θηλιά στο λαιμό της Αυτοδιοίκησης. Και με δεδομένη την υποταγή αρκετών αιρετών στα αντιλαϊκά κελεύσματα της κυβέρνησης και των Βρυξελλών, οδηγούν στην επιβολή νέων φόρων από δήμους και νομαρχίες. Αντίδοτο σ' αυτόν τον αναμενόμενο φορολογικό παροξυσμό, μπορεί να αποτελέσει μόνον η αντίσταση στις κυβερνητικές επιλογές. Η απαίτηση για μια ΤΑ, οικονομικά επαρκή, ενισχυμένη με ένα σημαντικό ποσοστό από το σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού και αυξανόμενο, ανάλογα με τις ανάγκες και τις αρμοδιότητές της.

Συγκεκριμένα, η πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση,με βάση τον προϋπολογισμό, το 1997, θα εισπράξει, μόλις, 343,4 δισ. (ποσοστό 2,3% του συνόλου των δαπανών του προϋπολογισμού). Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση σκοπεύει να της παρακρατήσει αυθαίρετα, το '97, 170,7 δισ., τα οποία αποτελούν μερίδια φόρων εισοδήματος, από τους οποίους η ΤΑ, βάσει του νόμου, πρέπει να εισπράττει το 20%. Συνολικά, στην περίοδο 1990 - '97, η ΤΑ χάνει, από τις αυθαίρετες παρακρατήσεις πόρων της, 892,2 δισ. δρχ.

Παράλληλα, η κυβέρνηση από τα 42 δισ., που οφείλει να αποδώσει στην ΤΑ, από τα έσοδα των τελών κυκλοφορίας,της αποδίδει μόνο 31,5 δισ. Επιπλέον, ενώ σκοπεύει να εισπράξει 40 δισ. από το Φόρο Περιουσίας που θεσμοθέτησε, δεν αποδίδει δεκάρα στην ΤΑ. Και αυτό, ενώ ο νέος φόρος αποτελεί ουσιαστικά Φόρο Ακίνητης Περιουσίας, ο οποίος υπήρχε και πριν καταργηθεί και αποδιδόταν αποκλειστικά στους δήμους. Επιπλέον, η κυβέρνηση χορηγεί ως "οικονομικά κίνητρα", για συνενώσεις των δήμων και κοινοτήτων, μόλις 1,5 δισ.

Σε ό,τι αφορά τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, η κυβέρνηση σκοπεύει να ..."ενισχύσει" το θεσμό με, περίπου, 566 δισ., έναντι 589 που είχε πάρει πέρσι (μείωση 3,8%). Η πενιχρή αυτή χρηματοδότηση δεν επαρκεί, όπως παραδέχονται αρκετοί νομάρχες, για να καλύψει ούτε τα λειτουργικά έξοδα των νομαρχιών.

Ο οικονομικός στραγγαλισμός της Αυτοδιοίκησης από την κυβέρνηση οδηγεί αυτόματα στις ιδιωτικοποιήσεις δημοτικών υπηρεσιών και στο παραπέρα χαράτσωμα των δημοτών από δήμους και κοινότητες. Χαράτσωμα, που τα τελευταία χρόνια παίρνει τραγικές διαστάσεις, λόγω της άρνησης αρκετών αιρετών να αντιδράσουν στην αντιλαϊκή, κυβερνητική πολιτική και να διεκδικήσουν όσα οφείλονται στο θεσμό. Επίσης, οδηγεί στο χαράτσωμα του λαού και από τις νομαρχίες, καθώς αρκετοί νομάρχες προτίθενται να επιδράμουν στην τσέπη των εργαζομένων, προς ανεύρεση κονδυλίων. Κάτι που γίνεται, ήδη, στη Βοιωτία και προωθείται σε Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Εύβοια και άλλους νομούς.

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες αναδεικνύεται, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η ανάγκη για μια ΤΑ - εργαλείο ανάπτυξης, με αρμοδιότητες και πόρους. Για ανάδειξή της σε ουσιαστικό συμμέτοχο μιας ανάπτυξης, που θα έχει κέντρο τον εργαζόμενο και τις ανάγκες του. Επαναβεβαιώνεται η θέση ότι η οικονομική επάρκεια του θεσμού εξασφαλίζεται, μόνο όταν οι ΟΤΑ έχουν στη δικαιοδοσία τους ένα σημαντικό ποσοστό από το σύνολο του κρατικού προϋπολογισμού, που θα αυξάνει ανάλογα με τις αρμοδιότητες και την υλοποίηση όλων των βαθμών της ΤΑ.

Ν. Μ.

Ενα κράτος, όμως, έχει και τις δημόσιες σχέσεις του. Πώς, έτσι; Κάτι από δω, κάτι από κει, οι δημόσιες σχέσεις του κράτους θα μας κοστίσουν φέτος περί τα 2,3 δισ. δρχ. Εχει, δε, και απόρρητες δαπάνες. Αυτές, που δεν πρέπει να τις γνωρίζουν οι φορολογούμενοι κι ας τις πληρώνουν από την τσέπη τους. Πάντως, θα πληρώσουμε 9,2 δισ. δρχ. περίπου για κάτι, που ...δε γνωρίζουμε. Αποκλείεται να 'ναι κάτι καλό...