Eurokinissi

Η ομιλία του υπουργού ΕΣΔΔΑ, Πρ. Παυλόπουλου, στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο (Δεκέμβρης 2006) για την ισότητα των δύο φύλων, περιγράφει καλύτερα τα αδιέξοδα των νέων ζευγαριών και των εργαζομένων μητέρων: «Το γεγονός ότι οι εργαζόμενες γυναίκες σε πολλά κράτη - μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, αποφεύγουν να αποκτήσουν περισσότερα από δύο παιδιά, διότι αυτό θα σήμαινε τη σχεδόν βέβαιη έξοδό τους από την αγορά εργασίας, εξακολουθεί να αποτελεί μια πραγματικότητα».

Στην ομιλία του, παραθέτει ακόμα στοιχεία που επιβεβαιώνουν την παραπάνω εκτίμηση: «Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, τα ποσοστά απασχόλησης των μητέρων μειώνονται όσο αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών τους. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος των εργαζομένων μητέρων με ένα παιδί ανέρχεται περίπου στο 65%. Το ποσοστό απασχόλησης μειώνεται στο 58% για τις μητέρες με δύο παιδιά, ενώ κατέρχεται στο 41% για τις εργαζόμενες μητέρες με τρία ή περισσότερα παιδιά».

Τα στοιχεία αυτά, παρ' όλο που αποκαλύπτουν μια ζοφερή κατάσταση για τις γυναίκες εργαζόμενες, «επιστρατεύονται» από την ΕΕ και τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών της, για την προώθηση ακόμα πιο ζοφερών αντεργατικών μέτρων, και κυρίως της μερικής απασχόλησης, με την οποία επιδιώκουν να δώσουν δήθεν διέξοδο σ' ένα τεράστιο πρόβλημα για τις εργαζόμενες μητέρες ιδιαίτερα τις νέες. Από τη μια να υπερεκμεταλλεύονται την εργατική τους δύναμη, γιατί με τη μισή δουλιά και μισθό - ψίχουλα βγάζει τεράστια κέρδη το κεφάλαιο. Από την άλλη, με την ημιαπασχόληση, με την οποία προσπαθούν να πείσουν τις νέες γυναίκες ότι μπορούν να συγκεράσουν, υποτίθεται, τις ανάγκες που δεν καλύπτει το κράτος και ένα χαρτζιλίκι για συμπλήρωμα στο οικογενειακό εισόδημα, ότι δηλαδή αυτή η πραγματικότητα «βολεύει» τις μητέρες εργαζόμενες. Και έτσι το κράτος απαλλάσσεται από το να εφαρμόζει κοινωνική πολιτική. Η ΕΕ ως γνήσιος εκφραστής των συμφερόντων του κεφαλαίου, παίρνει μέτρα, τα οποία δε θα «πετούν» τις γυναίκες εντελώς έξω από την αγορά εργασίας - κάτι που δε συμφέρει το κεφάλαιο - αλλά θα τις σπρώχνουν προς την ημιαπασχόληση.

«Οργιάζει» η επιχειρηματική δραστηριότητα και η κερδοφορία των ιδιωτών, όπου οι υπαρκτές λαϊκές ανάγκες μένουν - εσκεμμένα - ακάλυπτες από το κράτος. Τα νοικοκυριά (και μάλιστα από νέους γονείς - εργαζόμενους) δαπανούν περισσότερα από 284,6 εκατ. ευρώ το χρόνο για υπηρεσίες φύλαξης των παιδιών στο σπίτι, για δίδακτρα σε παιδικούς σταθμούς και παιδότοπους, προκειμένου να εργαστούν και οι δυο γονείς (στοιχεία ΚΑΝΕΠ - ΓΣΕΕ).

Χαρακτηριστικό των μεγάλων ελλείψεων σε δημόσιους παιδικούς σταθμούς αλλά και της οικονομικής δυσχέρειας των λαϊκών οικογενειών είναι ότι η φροντίδα και η φύλαξη του 80,5% των παιδιών έως 2 ετών, πραγματοποιείται από συγγενείς ή άλλα άτομα. Ακόμη και στην ηλικία των 3 έως 5 ετών, το ποσοστό όσων φυλάσσονται από συγγενείς ή άλλα άτομα ανέρχεται στο 56,8%, ενώ μόνο το 7,3% συμμετέχει σε προγράμματα φύλαξης σε σχολείο (έρευνα της ΕΣΥΕ, 2006).

Αντί να δημιουργηθούν παιδικοί σταθμοί κρατικοί, δωρεάν και αναβαθμισμένοι, η κυβέρνηση της ΝΔ προτείνει να χρηματοδοτούνται οι επιχειρήσεις για να παρέχουν στις εργαζόμενες λειτουργία βρεφονηπιακών σταθμών! Δηλαδή ζεστό χρήμα για αμφίβολης ποιότητας παιδικούς σταθμούς, και επιπλέον, άμα κλείσει η επιχείρηση, να μένουν και τα παιδιά χωρίς σχολείο! Το ίδιο ακριβώς προτείνει με το πρόγραμμά του και το ΠΑΣΟΚ. Και έτσι κάνουν διπλά εξαρτημένους τους εργαζόμενους ιδιαίτερα τις μητέρες από την εργοδοσία, που δε θα διεκδικούν το δίκιο τους αφού ο «καλός επιχειρηματίας» ασκεί κοινωνική πολιτική.

Το σχετικό πρόγραμμα απόδοσης οικονομικών κινήτρων στις επιχειρήσεις, που θα χρηματοδοτηθεί από το ΚΠΣ, παρουσίασαν τον Γενάρη ο υπουργός Εσωτερικών, Π. Παυλόπουλος και η Γενική Γραμματέας Ισότητας, Ευ. Τσουμάνη. Η φύλαξη των παιδιών στους βρεφονηπιακούς σταθμούς γίνεται υπόθεση ενός κοινοτικού προγράμματος και όχι του κράτους όπως θα έπρεπε. Και, μάλιστα, ενός προγράμματος χρηματοδότησης επιχειρήσεων. Είναι και αυτό ένα παράδειγμα της επικίνδυνης για τους εργαζόμενους «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης». Ετσι, οι επιχειρήσεις και «ευαίσθητες» πλασάρονται στους εργαζόμενους και οι εργαζόμενοι αποκτούν ένα πιο... προσωπικό δέσιμο με την εταιρεία τους κι ένα σοβαρό λόγο όχι μόνο να μην εναντιωθούν στα συμφέροντά της, αλλά να τα στηρίζουν και δουλεύουν εντατικά για την πραγματοποίησή τους. Δηλαδή, να συμβάλουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι στην ένταση της εκμετάλλευσής τους.

Βέβαια, την κοινωνική αυτή υποδομή, τόσο ο Π. Παυλόπουλος όσο και οι προκάτοχοί του, της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, φρόντισαν να τη μετατρέψουν σε υπηρεσία προς αγορά, καθώς μετέφεραν τους βρεφονηπιακούς σταθμούς στους δήμους που τους λειτουργούν ως επιχειρήσεις με την επιβολή ακριβών τροφείων στους γονείς αν παρέχουν στοιχειωδώς κάποιες καλές υπηρεσίες ή φθηνότερων αν οι σταθμοί είναι απλά παιδοφυλακτήρια.

Τα εργαζόμενα ζευγάρια με παιδιά υποχρεούνται κατά κανόνα να επιλέξουν έναν ιδιωτικό παιδικό σταθμό, καθώς οι δημοτικοί είτε δεν επαρκούν για να φιλοξενήσουν το σύνολο των παιδιών, είτε δεν προσφέρουν υπηρεσίες αντίστοιχες με τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων. Αλλά και στους δημοτικούς τα καθιερωμένα τροφεία δεν είναι καθόλου «συμβολικά ποσά». Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

• Στο Δήμο Αθηναίων υπάρχουν σήμερα μόλις 93 δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, οι οποίοι φιλοξενούν συνολικά περίπου 5.600 παιδιά. Αριθμός που ούτε καν προσεγγίζει τις πραγματικές ανάγκες. Λειτουργούν από τις 7 το πρωί μέχρι τις 4 το απόγευμα. Παραμένουν κλειστοί κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων, του Πάσχα και τον Αύγουστο. Τα τροφεία είναι 45 ευρώ το μήνα και αυξάνονται ανάλογα με το εισόδημα των γονιών, ενώ να σημειώσουμε, ότι δε δέχονται παιδιά των οποίων δεν εργάζονται και οι δύο γονείς...
• Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει 31 δημοτικούς παιδικούς σταθμούς, όπου φιλοξενούνται μόλις 2.000 παιδιά. Τα τροφεία καταβάλλονται σε 8 ισόποσες δόσεις και η καθεμιά φτάνει τα 192,50 ευρώ για το πρώτο παιδί. Συνολικά δηλαδή, ο γονιός θα καταβάλει το χρόνο 1.540 ευρώ! Υπάρχουν και οι λεγόμενες «ειδικές κατηγορίες» για γονείς με πολύ χαμηλά εισοδήματα. Εκεί, η χαμηλότερη δόση για το τρίτο παιδί, είναι... 74,25 ευρώ!
• Δήμος Περιστερίου: Υπάρχουν 18 δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, σε έναν δήμο περίπου 350.000 κατοίκων. Πρόσφατα, ορίστηκαν τροφεία για τους γονείς με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα 10.000 ευρώ και πάνω (δηλαδή όλοι) και αυτά κυμαίνονται από 25 - 150 ευρώ το μήνα.

Με τους πενιχρούς μισθούς τους, οι λαϊκές οικογένειες δεν καλούνται απλά να «τα φέρουν κάπως βόλτα». Αντίθετα, αγαθά αναγκαία για τη ζωή και τη διαμόρφωση του ανθρώπου, που οι εργαζόμενοι είχαν κατακτήσει να τα απολαμβάνουν δωρεάν, σήμερα είναι πανάκριβα. Από την επίσκεψη στο γιατρό μέχρι την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, ένα άθλημα, μια πολιτιστική δραστηριότητα, τίποτα από όλα αυτά δεν τους προσφέρεται χωρίς να βάλουν το χέρι στην τσέπη.

Σήμερα, και περισσότερο χρόνο με το χρόνο, η ανατροφή και η μόρφωση ενός παιδιού κοστίζει πολύ ακριβά. Σύμφωνα με έρευνα της ΓΣΕΕ - ΚΑΝΕΠ για τις ιδιωτικές εκπαιδευτικές δαπάνες(στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία), το ποσοστό των δαπανών των νοικοκυριών για αγαθά και υπηρεσίες εκπαίδευσης (ως προς το σύνολο των μηνιαίων δαπανών) το χρονικό διάστημα 1982 - 1994 παρουσιάζει αύξηση 82%, ενώ για την περίοδο 1999 - 2004 παρουσιάζεται νέα αύξηση (15,4%).

Δίπλα στη διαρκή εργασιακή ανασφάλεια, την ανεργία και τους χαμηλούς μισθούς, έρχεται να προστεθεί ένας ακόμη παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη για τη δημιουργία οικογένειας, για την απόκτηση παιδιών: Το μεγάλο κόστος της μόρφωσης. Τα ποσά που αναφέρονται στην έρευνα είναι αποκαλυπτικά:

• Πάνω από 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ δαπανώνται από τα ελληνικά νοικοκυριά ετησίως προκειμένου να αποκτήσουν οι μαθητές βασικές δεξιότητες και γνώσεις. Συγκεκριμένα, 596 εκατ. ευρώ περίπου το χρόνο δαπανώνται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, ενώ για ιδιαίτερα και φροντιστήρια δαπανώνται 805 εκατ. ευρώ.
• Συνολικά για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, δηλαδή για τη διαβίωση των φοιτητών και σπουδαστών, τα ελληνικά νοικοκυριά δαπανούν ετησίως 1.441,8 εκατ. ευρώ.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) για το «κοινωνικό πορτρέτο της Ελλάδας 2006», παιδιά εργατοτεχνιτών και άνεργων γονέων δεν αποτελούν ούτε το 1% του συνόλου των νέων που σπουδάζουν σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ.

Με την ευχή... «να είμαστε καλά» προχωρούν οι νέοι άνθρωποι στη δημιουργία οικογένειας, καθώς είναι... πολλά τα μεροκάματα που καταβάλλονται μηνιαίως από τα λαϊκά νοικοκυριά για δαπάνες Υγείας. Στη χώρα μας οι ιδιωτικές δαπάνες Υγείας εκτινάχτηκαν στο 57,2% των συνολικών δαπανών Υγείας. Και μπορεί αυτό το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ να το ονομάζουν «πρόοδο» ή «εκσυγχρονισμό», για τους εργαζόμενους όμως αποτελεί ξεκάθαρη οπισθοδρόμηση. Είναι ένας ακόμη παράγοντας που υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής και αδειάζει τη λαϊκή τσέπη.

Με βάση την Ερευνα των Οικογενειακών Προϋπολογισμών (ΕΟΠ), το ποσοστό των μηνιαίων δαπανών έφτασε στο 7,15% τη χρονιά 2004 - 2005. Αυτή τη χρονιά η μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών ανήλθε στα 128,17 ευρώ, έναντι 94,3 ευρώ το 1998 - 99. Χαρακτηριστικό είναι, όπως προκύπτει από έρευνες, ότι τα φτωχότερα στρώματα πληρώνουν πιο ακριβά για την Υγεία, ή αποκλείονται εντελώς από τις υπηρεσίες Υγείας.