Ο «Ρ» παρουσιάζει τη μελέτη του Παντείου για τη μητροπολιτική διακυβέρνηση και τη νέα περιφερειακή δομή της χώρας
ICON |
Το τι ακριβώς θα κάνει αυτό το σχήμα και πώς θα συγκροτηθεί δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί - θα προκύψει υποτίθεται μέσα από διάλογο με κόμματα και αρμόδιους φορείς. Το περιεχόμενο του διαλόγου αφορά περισσότερο στην επίλυση τεχνικών ζητημάτων λειτουργίας της ΜΑ. Η πολιτική σημασία της νέας πρότασης είναι ξεκάθαρη και εξυπηρετεί τη λεγόμενη διοικητική σύγκλιση, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Τη διοικητική, δηλαδή, διάρθρωση των κρατών - μελών της ΕΕ, με τέτοιον τρόπο, ώστε να εφαρμόζονται αποτελεσματικότερα οι πολιτικές που αποφασίζονται στις Βρυξέλλες. Στην κατεύθυνση αυτή προωθείται και η ΜΑ, η οποία συμβάλλει στον έλεγχο και περιορισμό της τοπικής εξουσίας, υποκαθιστώντας τους δήμους και υποβαθμίζοντας κατά συνέπεια τη σημασία της αιρετότητας.
Σύμφωνα με την κυβερνητική πρόταση, η ΜΑ οργανώνεται σε επίπεδο δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης ή Περιφέρειας και αναλαμβάνει αρμοδιότητες που σήμερα ασκούνται από το κράτος, ενώ συμμετέχει σε μεικτά διοικητικά σχήματα, τα οποία υλοποιούν εθνικές πολιτικές. Τα διοικητικά όρια των νομών ταυτίζονται με τις Περιφέρειες Αττικής και Θεσσαλονίκης, αντίστοιχα. Σύμφωνα με τον υπουργό Εσωτερικών, Κ. Σκανδαλίδη, «τα όρια οφείλουν να εκτείνονται σε χώρο που διασφαλίζει ολοκληρωμένο αναπτυξιακό προφίλ, με επαρκές μέγεθος, για να ασκούν συγκρίσιμες και ανταγωνιστικές δραστηριότητες με τα ομόλογα ευρωπαϊκά κέντρα». Στην κατεύθυνση αυτή, λοιπόν, οι νομαρχίες καταργούνται με τη μορφή που έχουν σήμερα και αντίστοιχα οργανώνονται σε νομαρχιακά ή μητροπολιτικά διαμερίσματα (η κυρίαρχη άποψη θέλει 8 νομαρχιακά διαμερίσματα στην Αττική και 4 στη Θεσσαλονίκη). Με το νέο σχήμα - ισχυρίζεται η κυβέρνηση - θα αντιμετωπιστούν προβλήματα πολυαρχίας και επικάλυψης αρμοδιοτήτων.
Motion Team |
Στη μελέτη εξετάζονται τα ακόλουθα σενάρια μητροπολιτικής διακυβέρνησης:
Eurokinissi |
Σύμφωνα με τη μελέτη, τα οριστικά μητροπολιτικά σχήματα θα μπορούν να συγκροτηθούν μετά τις εκλογές του 2006. Στο μεταξύ, προτείνεται να υπάρξει ένα μεταβατικό σχήμα που θα εξασφαλίσει τη σταδιακή μετάβαση στο οριστικό και θα προωθήσει τη συνεργασία και όσμωση μεταξύ των αρμοδίων φορέων. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η δημιουργία μητροπολιτικών ή νομαρχιακών διαμερισμάτων και η συγκρότηση Διυπουργικής Επιτροπής Συντονισμού Μητροπολιτικής Μεταρρύθμισης, υπό την προεδρία του υπουργού Εσωτερικών και με τη συμμετοχή και άλλων υπουργών και εκπροσώπων φορέων του δημοσίου τομέα.
Σε ό,τι αφορά στη διαδικασία ολοκλήρωσης του μητροπολιτικού σχήματος διακυβέρνησης προτείνεται:
Τον Οκτώβρη του 2006, μαζί με τις δημοτικές, διενεργούνται και μητροπολιτικές εκλογές σε Αττική και Θεσσαλονίκη για την ανάδειξη μητροπολιτικών συμβουλίων. Ο πρόεδρος της ΜΑ εκλέγεται άμεσα από το μητροπολιτικό συμβούλιο. Ως επικεφαλής των μητροπολιτικών - νομαρχιακών διαμερισμάτων εκλέγονται μέλη του μητροπολιτικού συμβουλίου που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους. Ακολούθως την 1η Γενάρη 2007 προτείνεται να λειτουργήσουν κανονικά οι ΜΑ.
Στο μεταξύ, στη μελέτη του Παντείου προτείνεται η επιβολή φόρων στους δημότες από τις ΜΑ, για να ασκήσουν τις αρμοδιότητές τους. Θεσμοθετείται, δηλαδή, άλλος ένας φοροεισπρακτικός μηχανισμός σε βάρος της τσέπης των δημοτών, οι οποίοι ουσιαστικά θα ξαναπληρώνουν για μια κρατική αρμοδιότητα που έχουν ήδη πληρώσει μέσα από τη φορολογία τους εισοδήματός τους. Συγκεκριμένα, στη μελέτη υπογραμμίζεται: «Ιδιαίτερη σημασία θα έχει η άντληση εσόδων από τις ίδιες τις μητροπολιτικές περιοχές. Είναι θεωρητικά και εμπειρικά αποδεδειγμένο ότι ένα σημαντικό ποσοστό των εσόδων της Αυτοδιοίκησης πρέπει να προέρχεται από ίδιους πόρους και ιδιαίτερα από φορολογικά έσοδα. Και σε ένα τουλάχιστον ποσοστό των εσόδων αυτών πρέπει η Αυτοδιοίκηση να έχει τη δυνατότητα άσκησης φορολογικής εξουσίας. Δηλαδή, τη δυνατότητα, μέσα σε αυστηρώς προκαθορισμένα όρια, επηρεασμού των εσόδων της με τη μεταβολή κυρίως του φορολογικού συντελεστή». Σ' αυτό το πλαίσιο προτείνονται η επιβολή του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας, του φόρου επιτηδεύματος (φορολόγηση της οικονομικής δραστηριότητας), του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών Προσώπων, τα τέλη κυκλοφορίας.
Εκτός από τα φορολογικά έσοδα, που αποτελούν την κύρια πηγή, προτείνεται η χρηματοδότηση των ΜΑ και από κρατικές επιχορηγήσεις, με στόχο την εξασφάλιση κάποιων ελάχιστων επιπέδων παρεχόμενων υπηρεσιών - όπως σημειώνεται στη μελέτη.
Σε κάθε περίπτωση οι όποιες αλλαγές γίνουν σε μητροπολιτικό επίπεδο, συμβαδίζουν με τη νέα περιφερειακή συγκρότηση της χώρας, που θέλει η κυβέρνηση να υλοποιείται από το 2006, οπότε και οι περιφέρειες θα διαχειρίζονται το Δ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η κατάργηση των νομαρχιακών συμβουλίων και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (ΝΑ) με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα, καθώς επίσης η μείωση των Περιφερειών και η θεσμοθέτηση αιρετού Περιφερειακού Συμβουλίου, το οποίο θα διοικείται από κυβερνητικό εγκάθετο και θα εγγυάται την υλοποίηση της πολιτικής της κεντρικής διοίκησης. Στόχος - όπως τον είχε χαρακτηριστικά περιγράψει ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης - είναι «να υπάρχουν αποφάσεις ομόφωνες με όσα προδιαγράφει η ΕΕ».
Η νέα διοικητική δομή στην οποία έχει καταλήξει η κυβέρνηση, διαμορφώνει τις θεσμικές προϋποθέσεις για την απρόσκοπτη υλοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής και την ενίσχυση και θωράκιση του συστήματος στις αναμενόμενες αντιδράσεις στις επόμενες αντιλαϊκές νεοφιλελεύθερες επιλογές. Στην κατεύθυνση αυτή, όχι μόνο συγκεντρώνεται παραπέρα η τοπική εξουσία, αλλά επιχειρείται και η μεταφορά του πολιτικού κόστους αντιλαϊκών επιλογών από το κράτος στις παρακάτω βαθμίδες διοίκησης. Δεν είναι τυχαίο ότι με την πρόσφατη αναθεώρηση του Συντάγματος η κυβέρνηση έδωσε τη δυνατότητα στο κράτος να μπορεί να μεταφέρει στους δήμους κρατικές αρμοδιότητες, τις οποίες καλούνται να ασκήσουν υποχρεωτικά. Με τον τρόπο αυτό οι δήμοι γίνονται συνένοχοι των όποιων αντιλαϊκών επιλογών καλούνται να εφαρμόσουν - όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το θεσμό της μερικής απασχόλησης, που καταστρατηγεί εργασιακά κεκτημένα και δημιουργεί εργαζόμενους ομήρους πολιτικών και μικροκομματικών σκοπιμοτήτων - και από θεσμός εξυπηρέτησης των αναγκών των δημοτών μετατρέπεται σε δεκανίκι της κυβέρνησης.
Η δε ΝΑ - για την οποία ο Κ. Σκανδαλίδης, πρόσφατα, στη διάρκεια της παρουσίασης της μελέτης του Παντείου για τη Μητροπολιτική Διακυβέρνηση, είχε παραδεχτεί ότι ουσιαστικά δεν έχει κάποιο σοβαρό ρόλο - μετεξελίσσεται σε επίπεδο Περιφέρειας, η οποία αποτελεί ουσιαστικά το δεύτερο βαθμό Αυτοδιοίκησης (σσ θυμίζουμε πως στο Σύνταγμα προβλέπονται δύο βαθμοί Αυτοδιοίκησης). Οι Περιφέρειες μειώνονται από 13 σε 10 έως 7. Κριτήριο θα είναι το πληθυσμιακό, με προσανατολισμό κάθε περιφέρεια να καλύπτει πληθυσμό από 1 έως 1,5 εκατομμύριο κατοίκους. Θα εκλέγεται αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο, στο οποίο θα εκπροσωπείται ο κάθε νομός με αιρετό νομάρχη. Ο νομάρχης θα εγγυάται την υλοποίηση των αποφάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου στο νομό του. Επικεφαλής του Περιφερειακού Συμβουλίου θα είναι κυβερνητικός εγκάθετος.
Αλλαγές προβλέπονται και στη λειτουργία των Δήμων, οι οποίοι - όπως ορίζεται και στο νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που αναμένεται να γίνει νόμος με το επόμενο έτος - σύρονται σε Συνδέσμους. Συγκεκριμένα οι ΟΤΑ καλούνται να μετέχουν σε Συνδέσμους που θα συγκροτούν όμοροι δήμοι για να ασκήσουν μια σειρά από αρμοδιότητες υπερτοπικού χαρακτήρα. Οσοι δήμοι αρνηθούν να μετάσχουν στους Συνδέσμους, θα στερούνται των υπηρεσιών που αυτός θα αναλάβει. Είναι προφανές ότι καταστρατηγείται η δυνατότητα του κάθε δήμου να ασκεί μια αυτόνομη πολιτική, ενάντια στην κυρίαρχη. Παράλληλα και με την εξέλιξη αυτή υποθηκεύεται η αιρετότητα, καθώς θα αποφασίζουν για τους δημότες πρόσωπα που δεν τα έχουν εκλέξει, είτε αυτά είναι αιρετά από δημότες άλλου δήμου, είτε είναι μάνατζερ.
Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι ηγεσίες των ανώτατων συλλογικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης - δηλαδή της Κεντρικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ) και της Ενωσης Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων Ελλάδας (ΕΝΑΕ) - έχουν συναινέσει σε όλες τις κυβερνητικές επιλογές, επιφυλάσσοντας για το θεσμό της Αυτοδιοίκησης, ρόλο διαχειριστή της αντιλαϊκής πολιτικής. Η ΕΝΑΕ προτείνει τρόπο... μαλακής μεταβάσης στην αιρετή Περιφέρεια, ζητώντας να υπάρξει από τώρα ανασύνθεση του περιφερειακού συμβουλίου, ενώ η ΚΕΔΚΕ «παλεύει» το ζήτημα της ανάληψης φορολογικής αρμοδιότητας από τους δήμους, ώστε να αποκτήσουν δήθεν «οικονομική αυτοτέλεια».
Α, ρε μπαγάσα Πέτρο, τι ζεστασιά και αυτή! Και τι τιμή! Μόνος εσύ από τις 17.000, περίπου, άστεγους, είχες την τύχη να πέσεις πάνω στο Χριστουγεννιάτικο φιλανθρωπικό γεύμα της Δημάρχου. Πάνω σε όλα αυτά τα εδέσματα με τις «λεπτές γεύσεις», τα ανεπανάληπτα ποτά», τις «μαγικές μελωδίες». Μόνος εσύ -γιατί εσύ ξέρεις και ξεχωρίζεις εφημερίδες- ήσουν ο τυχερός να ακουμπήσεις το μάγουλό σου πάνω στα μάγουλα αυτών των ανθρώπων. Να μυρίσεις παριζιάνικες κολόνιες, τα αρώματα. Να καθίσεις στο ίδιο τραπέζι με όλα αυτά τα «λαμπρά» ονόματα. Στο γεύμα των 500 ευρώ το άτομο!
Κοίτα, ρε Πέτρο, υψηλή φιλοσοφία! Κοίτα σε τι πρόσωπα πάνω έχεις ακουμπήσει το αξύριστο μάγουλό σου. Πάνω σε μοναδικούς ανθρώπους, που με κάθε παρόμοια ευκαιρία, πότε στη Μύκονο και πότε στην Ελβετία, πότε στις Βερσαλλίες και πότε στο νέο Μέγαρο «των τεχνών» του Λαμπράκη, ενώ έχουν πέσει πάνω στους σολομούς και τις καρδιές πουλιών, πάνω στο Mille Feuille Συναγρίδας Perigourdine, πάνω στα μικρά φιλέτα «Charolais» με Foie Gras και Συμφωνίας Λαχανικών, βουτηγμένοι μέσα στους ήχους της Ρωσικής Αυτοκρατορικής Ορχήστρας Αντρέγιεφ, βρίσκουν το χρόνο να «στρέψουν το εσωτερικό «βλέμμα» τους σε σένα. Σε σένα που κείτεσαι στην πλατεία θεάτρου. Σε σένα που ξύνεις τα... σου γιατί έχουν μαζέψει ψείρες.
«Ηταν βραδιά γεμάτη λάμψη σε έναν ουρανό όπου έλαμπαν τα αστέρια της ανθρωπιάς, της αλληλεγγύης, της ανιδιοτελούς προσφοράς και της φροντίδας για τον πάσχοντα συνάνθρωπο, σε μέρες όπου συχνά κυριαρχεί ο ευδαιμονισμός και λησμονιέται η ανάγκη τα πάθη και οι έγνοιες όσων δε χωρούν στην εορταστική ατμόσφαιρα της πόλης».
Ενώ εσύ! Α, ρε Πέτρο, εσύ!.. Εσύ, που είσαι το αντικείμενο του πόθου τους, περνάς ζωή χαρισάμενη πάνω στην «Απογευματινή» και τα χαρτόκουτα. Τυχερέ!