ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 31 Ιούλη 2004
Σελ. /28
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
Ταινίες καλές λίγο πριν εισβάλει το ΝΑΤΟ!

Τέσσερα γερά φιλμ, διαφορετικά στη γραφή, και δυο (2) αρκετά... προβληματικά: 1) Οδηγώντας στα όρια, 2) Στη μαμά μου αρέσουν τα κορίτσια (θα ασχοληθούμε μαζί τους σε προσεχή σημειώματα), παρουσιάζονται αυτή τη βδομάδα.


Κριτική:
Νίκος ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ

ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΤΡΙΦΟ
«Κλεμμένα φιλιά»

Ο νεαρός Αντουάν διωγμένος από το στρατό, γιατί αδυνατεί να προσαρμοστεί με το περιβάλλον, προσπαθεί να επανενταχτεί στο μεγαλύτερο στρατό: την κοινωνία!

Το «στόρι» προδιαθέτει για δραματική ταινία. Ο Τριφό προτίμησε να το δει τρυφερά. Να «ρίξει» μια γλυκιά ματιά στα άγουρα χρόνια της εφηβείας. Εκεί που όλα είναι δύσκολα. Και παράλληλα υπέροχα, μοναδικά. Εκεί που ο άνθρωπος καλείται να «μεγαλώσει». Να βάλει τα θεμέλια για την «ένταξη»!

Ο απροσάρμοστος Αντουάν Ντουανέλ είναι μια εμμονή του σκηνοθέτη (τον συναντάμε τουλάχιστον σε τέσσερις ταινίες του). Αυτή η εμμονή έκανε πολλούς να θεωρήσουν ότι ο Αντουάν είναι το άλτερ έγκο του ίδιου του σκηνοθέτη (ο Τριφό στα δεκαπέντε παράτησε το σχολείο, ωστόσο στη συνέχεια έγινε διανοούμενος)!

Οι ταινίες της Νουβέλ Βαγκ - «Τα Κλεμμένα Φιλιά» είναι μια απ' αυτές - δεν είναι αφελείς, παρότι δείχνουν σαν τέτοιες. Δείχνουν να εξετάζουν τη ζωή, τις σχέσεις, τα πράγματα επιφανειακά. Αυτή η στάση είναι το σήμα κατατεθέν του κινήματος της Nουβέλ Βαγκ. Στην «παράδοση» και τη «σοβαρότητα» οι δημιουργοί της Νουβέλ Βαγκ απαντούσαν με ποίηση (άλλο πράγμα, βέβαια, αν δικαιώθηκαν ιστορικά).

Ο Αντουάν στα «Κλεμμένα Φιλιά» πετάγεται από θηλυκό σε θηλυκό, από δουλιά σε δουλιά. Στο τέλος θα «καταλήξει» επιδιορθωτής συσκευών τηλεόρασης και στη γυναίκα από την οποία ξεκίνησε. Και πάλι ευτυχισμένος είναι! Στο μεταξύ, στη διαδρομή, πολλά πράγματα θα σχολιαστούν. Ομως, με «ανάλαφρο» τρόπο. Με πνεύμα. Με πολύ έξυπνους διαλόγους. Υπέροχο κινηματογραφικό σχόλιο, το σχόλιο για τον φιλοχιτλερικό υποδηματοποιό. Και απόδειξη πως τα πράγματα, τελικά, λέγονται, έστω και «ποιητικά».

Αλλά τα «Κλεμμένα Φιλιά» πρέπει να ιδωθούν και για... ιστορικούς λόγους. Η Νουβέλ Βαγκ και ο Τριφό, σημάδεψαν τον κινηματογράφο. Ακόμα και για τη λυτή κινηματογραφική αφήγηση. Ο φίλος, λοιπόν, του σινεμά πρέπει να ξέρει!

Παίζουν: Ζαν Πιέρ Λεό (πολύ καλός), Κλοντ Ζαντ, Ντελφίν Σεϊρίγκ, Μάικλ Λονσντέιλ.

ΦΕΡΖΑΝ ΟΖΠΕΤΕΚ
«Το απέναντι παράθυρο»

Μια νεαρή παντρεμένη γυναίκα μοιράζεται το χρόνο της ανάμεσα στο εργοστάσιο, στον ανώριμο άντρα της και στα δυο παιδιά της. Ευτυχώς υπάρχει το μπροστινό παράθυρο...

Χαμηλοί τόνοι, πολύ καλοί ηθοποιοί, καθημερινοί άνθρωποι. Μια ταινία για τη μεγάλη οικογένεια των εργαζόμενων ανθρώπων. Με τα προβλήματά τους, με τις αγωνίες τους, με τα αδιέξοδά τους. Εχεις την αίσθηση πως βρίσκεσαι σε μια «λαϊκή» συνοικία της Αθήνας. Οπου ακούς αναστεναγμούς... Βέβαια, μην περιμένετε κινητοποιήσεις, αντιδράσεις, ταξική πάλη. Η ταινία δε βάζει τέτοια ζητήματα! Στέκεται στα «προσωπικά». Εκεί δηλαδή που βραχυκυκλώνεται ο άνθρωπος.

Βραχυκυκλωμένη, λοιπόν, η ηρωίδα ζητάει διέξοδο στο απέναντι παράθυρο. Η εύκολη λύση (Πού να κοιτάς πέρα στον κόσμο που βάζει άλλες υποχρεώσεις!). Απέναντί της μετακομίζει η «προσωπική» ελπίδα. Ενας νέος άντρας. Ενας άντρας, ο οποίος μεγαλώνει τον προβληματισμό της για το δικό της άντρα, που δεν κατορθώνει να βρει μια σταθερή δουλιά, σε ανθρώπινη βάρδια και, κατ' επέκταση, να την αναστατώνει ερωτικά. Και εκεί που λες πως όπου να 'ναι η νέα γυναίκα θα πετάξει, έρχεται ο Σιμόνε. Ενας ηλικιωμένος άνθρωπος που κουβαλάει την πείρα και τη σοφία. Αλλά και την πίκρα πως αντί να «πετάξει» όταν τον κάλεσε η στιγμή, εκείνος προτίμησε το «καθήκον». Οπως κάνουν εκατομμύρια άνθρωποι...

Τον Σιμόνε τον «βρήκαν» στο δρόμο η ηρωίδα και ο άντρας της. Είχε πάθει αμνησία. Τον έφεραν σπίτι τους. Η παρουσία του στο στενό χώρο αποσυντονίζει τελείως το ζευγάρι. Ομως, τελικά, η παρουσία του θα αποκαταστήσει την τάξη. Η ηρωίδα, με τη συμβουλή - και τη συμβολή - του ηλικιωμένου θα ξαναρχίσει. Οχι φεύγοντας με τον άλλον. Αλλά μένοντας και αλλάζοντας όσα την ενοχλούν. Και πρώτα τη δουλιά της... Η Τζιοβάνα άλλαξε. Και ζήτησε να κάνει το ίδιο και ο άντρας της. Στη μνήμη της κράτησε την ανάμνηση του «άλλου». Μια ανάμνηση που της θυμίζει πως είναι ζωντανή και, ανά πάσα στιγμή, μπορεί.

Η ταινία έχει πολύ καλό σενάριο και πολλές σκηνοθετικές αρετές. Πουθενά δε φωνάζει. Τα περάσματα στο χρόνο γίνονται με άψογο τρόπο. Η διδασκαλία των ηθοποιών είναι πολύ καλή. Η ατμόσφαιρα επίσης. Το τέλος της αφήνει, οπωσδήποτε, μια πίκρα, όμως δεν απογοητεύει. Μπορεί να ιδωθεί και με αισιόδοξο τρόπο.

Παίζουν: Τζιοβάνα Μετσοτζόρνο, Μάσιμο Τζιρότι, Ραούλ Μπόγια, Φίλιπο Νίγκρο και Σέρα Γιλμάζ.

ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΜΑΜΕΤ
«Ο Σπαρτιάτης»

Η κόρη ενός υψηλόβαθμου κυβερνητικού στελέχους απάγεται. Το FBI τρέχει να τη σώσει ή να την εξαφανίσει, οριστικά! Και τα δυο συμβαίνουν την ίδια ώρα. Και τα κάνει το FBI. Στο τέλος, βέβαια, θα «νικήσει» το δίκαιο, έστω και αν οι «φορείς» που το εκπροσωπούν (ο «καλός» πράκτορας) χρειαστεί να δώσουν κομμάτια του κορμιού τους.

Πράγματι, έχουμε να κάνουμε με αστυνομική ταινία. Με πολύ καλή αστυνομική ταινία. Με γερό σενάριο, γερή δομή, αγωνία, απρόοπτο, ανατροπές, πολύ καλούς ηθοποιούς (με πρώτο τον Βαλ Κίλμερ). Σε αρκετές στιγμές, μάλιστα, η ταινία τολμάει να πάει και λίγο παραπέρα. Οχι, βέβαια, μέχρι την απόλυτη (την αντικειμενική) αλήθεια. Να αποκαλύψει, δηλαδή, τους πραγματικούς μηχανισμούς και οι ήρωές της να «μάθουν» από τις περιπέτειες του «ταξιδιού» τους. Πού τέτοια πράγματα στο Χόλιγουντ! Τα ζητήματα που ανοίγει η ταινία, τα κλείνει με τη γνωστή επωδό, πως στο σύστημα, γενικά, υπάρχουν οι καλοί και οι κακοί! Και τα πράγματα ρυθμίζονται ή μάλλον αυτορρυθμίζονται. Οσο είναι αλήθεια ότι η «ελεύθερη αγορά» από μόνη της ρυθμίζει τις τιμές (προς το δικαιότερο) άλλο τόσο είναι αλήθεια πως το καπιταλιστικό σύστημα αυτορρυθμίζει τα προβλήματά του προς το δημοκρατικότερο!

Ωστόσο, για να είμαστε δίκαιοι, η ταινία ανοίγει ένα μικρό παράθυρο, έστω μια χαραμάδα, για να φανούν - για όσους θέλουν και μπορούν να διαβάσουν ανάμεσα από τις αράδες - κάποια από τα τόσα πολλά που συμβαίνουν στο χώρο της αμερικανικής πολιτικής. Στο χώρο του FBI. Αλλά και στα ΜΜΕ. Στους μηχανισμούς που αλληλομπλέκονται και αλληλοσυμπληρώνονται!

Αποκαλύπτει πώς γίνεται το «χτίσιμο» των πρακτόρων. Ο μιλιταρισμός στην κορύφωσή του (από εκεί και ο τίτλος της ταινίας). Οι πράκτορες διδάσκονται να εκτελούν τις εντολές χωρίς να ρωτούν. Και να τις εκτελούν με κάθε τρόπο και με κάθε μέσον (ποιος δε γνωρίζει τα αποτελέσματα αυτής της αντίληψης;). Αποκαλύπτει πως εκείνο που προέχει είναι η πολιτική καριέρα. Είναι η σελοφάν περιτύλιξη των πολιτικών στελεχών, για να φαντάζουν άγιοι στα μάτια των οπαδών. Και τέλος αποκαλύπτει, έστω διστακτικά, τον αδίστακτο χαρακτήρα που παίρνουν όλα ετούτα την ώρα της κρίσης. Αλλά και την αλληλεξάρτησή τους.

Ο μυστικός πράκτορας Σκοτ αναλαμβάνει να βρει τη χαμένη κοπέλα. Και τη βρίσκει, ύστερα από χίλιες περιπέτειες και κινδύνους. Ομως, πάλι του την παίρνουν μέσα από τα χέρια του. Για να την ξαναχρησιμοποιήσουν, όπως προέβλεπε το αρχικό σχέδιο, και ακόμα χειρότερα! Χαμένος κόπος! Χαμένος κόπος, γιατί με το τέλος της ταινίας δεν επέρχεται η «κάθαρση». Κανένας χαρακτήρας δε μεταμορφώνεται. Ολα μένουν όπως ήταν όταν ξεκίνησε η ιστορία. Μόνο κάποιοι από τους ήρωες έχουν πονέσει. Οχι τόσο, όμως, για να πετάξουν τα σήματα του FBI, ας πούμε. Ή να βγούνε έξω απ' το «σύστημα». Και αυτό, κατά τη γνώμη μας, είναι, μαζί με κάποια κλισέ που ακούγονται στους διαλόγους, το αδύνατο σημείο της ταινίας. Κατά τα άλλα θα σας καθίσει στο κάθισμα ακίνητους.

Παίζουν: Βαλ Κίλμερ, Γουίλιαμ Μέισι.

ΧΕ ΠΙΝΚ
«Πολεμιστές ουρανού και γης»

Ενα καραβάνι, κουβαλώντας πολύτιμο για τον αυτοκράτορα της Κίνας φορτίο, διασχίζει την έρημο Γκόμπι. Δυο «γενναίοι» άντρες, που συνοδεύουν το καραβάνι, περιμένουν το τέλος της διαδρομής για να μονομαχήσουν. Στο μεταξύ, κατά τη διαδρομή, συναντάνε μεγάλα φυσικά και ανθρώπινα εμπόδια.

Η ταινία μοιάζει με την Κίνα! Είναι και αυτή αχανής! Καταπιάνεται με πολλά θέματα. Ιστορία, μύθοι, γνωριμίες διαφορετικών πολιτισμών, ανθρώπινες σχέσεις. Και, βέβαια, καθήκον, έρωτας, μίσος κλπ. Ναι, πράγματι, έχουμε να κάνουμε με ένα επικό έργο. Με τρομερές μάχες και ακόμα τρομερότερες μονομαχίες. Με καλούς και κακούς. Με εκατοντάδες κομπάρσους. Ενα αληθινό γουέστερν! Ενα γουέστερν που δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα τα καλά αμερικάνικα κλασικά γουέστερν.

Ομως, η ταινία είναι κινέζικη! Και γι' αυτό το λόγο - και απ' αυτό το λόγο - γεννιούνται ερωτηματικά. Θα περίμενε κανείς μια πληρέστερη ανάλυση της ιστορικής περιόδου, που διαδραματίζεται η ταινία (7ος π.Χ. αιώνας). Θα περίμενε λιγότερη βία (η αγριότητα δε βγαίνει κατ' ανάγκη με κιλά αίμα...). Θα περίμενε μεγαλύτερο σκύψιμο πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, στις ανθρώπινες εκρήξεις, στην ανθρώπινη αγωνία, στην ανθρώπινη προσπάθεια. Θα περίμενε, με άλλα λόγια, μια διαλεκτική ταινία πάνω στην Ιστορία και τον Ανθρωπο. Μιλάμε για την Κίνα και όχι για το Χόλιγουντ!

Ομως, φαίνεται, αλλού στόχευαν οι δημιουργοί (η πάση θυσία «είσοδος» στην «ελεύθερη αγορά», είναι γνωστό, κοστίζει σε αξίες). Στόχευαν στον εντυπωσιασμό και στο.. ταμείο! Και οι στόχοι τους, όλα δείχνουν, πως θα ευοδωθούν! Γιατί έχουμε να κάνουμε με μια «χορταστική» ταινία, η οποία -φρονίμως ποιούσα- κρατάει τις απαραίτητες αποστάσεις από τη χυδαία δυτική εμπορικότητα. Και, επίσης, κρατάει τα προσχήματα στα ζητήματα της τέχνης. Καθώς έχει πολύ καλούς ηθοποιούς, καταπληκτική φωτογραφία, δυνατή και λειτουργική μουσική, μοναδικούς χώρους, ατμόσφαιρα. Είναι μια ταινία που σε «κρατάει» (με τις παραπάνω ενστάσεις πάντα).

Τα τελευταία χρόνια οι Κινέζοι μας είχαν κάνει να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο. Μας είχαν δείξει κάποιες κινηματογραφικές ποιητικές αρετές, παντρεμένες άριστα σε περιεχόμενο και φόρμα. Ο Πινγκ, όμως, μας επανέφερε στην τάξη. Σίγουρα θα γίνει ο Τζον Φορντ της Κίνας, αν αυτό επιθυμεί. Η Κίνα, όμως, τι θα γίνει με (και με) τέτοιο κινηματογράφο;

Παίζουν: Γιανγκ Γουέν, Νακάι Κιίτσι, Γουάνγκ Ξουέκι.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ