Με επιταχυνόμενους ρυθμούς συνεχίζεται η ανισόμετρη ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών σε βάρος της χώρας, στο πλαίσιο της λεγόμενης εντός ΟΝΕ εποχής, της απελευθέρωσης των αγορών και των αναδιαρθρώσεων. Ετσι, κάθε χρόνο, σαν χώρα ξοδεύουμε όλο και περισσότερα για εισαγωγές, ενώ εισπράττουμε όλο και λιγότερα από τις εξαγωγές ελληνικών εμπορευμάτων. Το γεγονός αυτό προκύπτει ανάγλυφα και από τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, που αποδείχνουν τη συντελούμενη παραγωγική υποβάθμιση της χώρας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, οι εμπορικές και οι άλλες δοσοληψίες της χώρας με τα άλλα κράτη παρουσιάζουν συνεχή επιδείνωση σε βάρος της Ελλάδας. Ετσι, στο περσινό εντεκάμηνο (Γενάρης - Νοέμβρης 2002), μόνο το έλλειμμα από τις εμπορικές συναλλαγές αυξήθηκε κατά 4,5%, ήτοι 885,1 εκατ. ευρώ, με συνέπεια να αγγίξει το 16% του ΑΕΠ. Ειδικότερα, από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, που αφορούν στις κάθε είδους δοσοληψίες της χώρας για το 11μηνο Γενάρης - Νοέμβρης 2002, προκύπτουν τα εξής:

• Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας (περιλαμβάνει όλες τις δοσοληψίες με τα άλλα κράτη) έφτασε στα 7,85 δισ. ευρώ (από 7,05 δισ. στο 11μηνο του 2001), κατέγραψε, δηλαδή, ραγδαία αύξηση σε ποσοστό 11,3%.
• Το εμπορικό έλλειμμα έφτασε σε 20,7 δισ. ευρώ (έναντι ελλείμματος 19,8 δισ. το 11μηνο του 2001). Χαρακτηριστικό της κατάστασης που διαμορφώνεται αποτελεί το γεγονός ότι η αξία των εξαγωγών μειώθηκε κατά 11,2% ή 1.189,4 εκατ. ευρώ (9,44 δισ. ευρώ στο 11μηνο του 2002, αντί 10,64 εκατ. ευρώ το 2002), έναντι μικρής σχετικά μείωσης 1% ή 304,4 εκατ. ευρώ της αξίας των εισαγωγών (διαμορφώθηκε σε 30,15 δισ. ευρώ αντί 30,46 δισ. ευρώ το 11μηνο του 2001).
• Το ισοζύγιο των υπηρεσιών είναι πλεονασματικό και εμφανίζεται στο 11μηνο του 2002 στα 9,7 δισ. ευρώ (από πλεόνασμα 8,6 δισ. το 2001). Στην κατηγορία αυτή, εμφανίζεται σημαντική αύξηση του πλεονάσματος από «ταξιδιωτικές και λοιπές υπηρεσίες», που όμως, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, οφείλεται «εν μέρει στην αλλαγή της μεθοδολογίας καταγραφής των μεγεθών του ταξιδιωτικού ισοζυγίου».
• Στο ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών, σε ό,τι αφορά στις άμεσες επενδύσεις, παρουσιάζει καθαρή εκροή ύψους 517 εκατ. ευρώ και σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας προέρχεται «κυρίως από επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό», δηλαδή εξαιτίας της φυγής κεφαλαίων από την Ελλάδα σε χώρες χαμηλότερου κόστους εργασίας. Αντίθετα, σημαντική εισροή 11 δισ. ευρώ εμφανίζεται στην κατηγορία «επενδύσεων χαρτοφυλακίου» και συνδέεται με τοποθετήσεις που έκαναν στην Ελλάδα οι διάφοροι ξένοι ρεντιέρηδες, που απομυζούν το δημόσιο χρέος της χώρας.

Μικρή υποχώρηση κατέγραψε για το μήνα Δεκέμβρη ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στην Ελλάδα, όπου από τις 102,2 μονάδες το Νοέμβρη, «έπεσε» στις 101,1 μονάδες. Σε επίπεδα Ευρωζώνης για το ίδιο διάστημα, ο δείκτης παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος, ήτοι 98,5 από 98,4, ενώ σε επίπεδα ΕΕ, ο δείκτης υποχώρησε στις 98,8 από τις 99 μονάδες του Νοέμβρη.

Σύμφωνα με το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), τον περασμένο Δεκέμβρη οι εκτιμήσεις και οι προσδοκίες των βιομηχανιών παρουσιάζουν υποχώρηση έναντι του Νοέμβρη, με αποτέλεσμα τη μείωση του σχετικού δείκτη από τις 104,6 μονάδες σε 98,5. Η τιμή αυτή είναι η χαμηλότερη που καταγράφεται στη διάρκεια του 2002, ελαφρώς όμως υψηλότερη από τον ίδιο μήνα του 2001. Η πτώση του δείκτη οφείλεται στις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις των επιχειρήσεων όσον αφορά το ύψος των παραγγελιών που διαθέτουν, στις λιγότερες αισιόδοξες προβλέψεις έναντι του Νοέμβρη για την εξέλιξη της παραγωγής τους 3-4 προσεχείς μήνες και στην ελαφρά διόγκωση των αποθεμάτων ετοίμων προϊόντων.

Στον τομέα των κατασκευών, μετά από τη σοβαρή άνοδο του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών που καταγράφηκε το Νοέμβρη, το Δεκέμβρη υπήρξε μικρή μείωση και συγκεκριμένα από τις 133,8 «έπεσε» στις 130,2. Η πτώση αυτή οφείλεται στη διεύρυνση του ποσοστού των επιχειρήσεων που κρίνουν χαμηλό το πρόγραμμα των εργασιών τους. Μετριοπαθέστερες επίσης είναι και οι εκτιμήσεις για την πορεία των εργασιών το τελευταίο τρίμηνο του έτους.

Στον τομέα του λιανικού εμπορίου, το κλίμα χειροτέρευσε έναντι του Νοέμβρη, με το δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών να περιορίζεται από 102,3 μονάδες σε 99,6. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στις δυσμενέστερες εκτιμήσεις για το επίπεδο των πωλήσεων, το οποίο θεωρείται από μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων κατώτερο του κανονικού για την εποχή.