Κλείνουμε σήμερα την επισκόπησή μας στα περιβαλλοντικά προβλήματα των Μεσογειακών χωρών "ακτινογραφώντας" την Αλβανία. Μια χώρα με τεράστια οικονομικά, κοινωνικά και κυρίως πολιτικά προβλήματα. Οι εξεγερμένοι πολίτες του Νότου εξακολουθούν να βρίσκονται με το όπλο στο χέρι την ίδια στιγμή που το ΝΑΤΟ έχει στείλει τους χωροφύλακές του, μεταξύ των οποίων και δικούς μας "σοσιαλιστές" που όπως πάντα είναι πρόθυμοι να υπακούσουν τα κελεύσματα των ξένων κέντρων (και παράκεντρων) των Βρυξελλών και της Ουάσιγκτον. Κι ας μην ξεχνάμε ότι αύριο έχουμε και τις εκλογές που θα αναδείξουν νέα (;) κυβέρνηση.

Πολλά από τα περιβαλλοντικά προβλήματα της Αλβανίας είναι όμοια μ' εκείνα που συναντάμε στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ιδιομορφίες που σε πολλές περιπτώσεις είναι μοναδικές, τόσο ως προς την έκταση, όσο κι ως προς την ένταση που εμφανίζονται. Ας ξεκινήσουμε με την πρώτη ομάδα. Σ' αυτή περιλαμβάνεται η κακή διαχείριση των φυσικών πόρων,που έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή 280 εκταρίων δάσους. Την ίδια στιγμή έχουμε τη λειτουργία βιομηχανιών στους κλάδους της μεταλλουργίας, χαρτιού, χημικά και θερμοηλεκτρικά με πεπαλαιωμένη τεχνολογία που προξενούν εκτεταμένη ρύπανση. Η ανεξέλεγκτη χρήση των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων στα πλαίσια της εντατικής καλλιέργειας έχουν υποβαθμίσει το έδαφος (σσ η ερημοποίηση των εδαφών είναι προ των πυλών) και μολύνει τα υπόγεια ύδατα. Στα υγρά και στερεά λύματα δεν υπάρχει σοβαρή διαχείριση. Παράλληλα, η περιβαλλοντική πληροφόρηση είναι ανύπαρκτη. Ετσι δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα αυτή έχει τον υψηλότερο δείκτη παιδικής θνησιμότητας στην Ευρώπη και μεγάλη συχνότητα σε πνευμονικές παθήσεις και καρκίνους. Ομως εκτός της ρύπανσης πρέπει να συνεκτιμηθούν παράγοντες όπως οι ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης, η κακή διατροφή και η χαμηλή ποιότητα υγειονομικής περίθαλψης.

Μπορεί να τους έταξαν "λαγούς με πετραχήλια", όμως η κατάσταση αλλάζει με δραματικό τρόπο μετά την αλλαγή πολιτικού σκηνικού. Το 1991 το ΑΕΠ μειώθηκε 30% και το 1992 11%. Οσο για τον πληθωρισμό έχει ξεπεράσει το 300%. Και είναι πια πέρα από κάθε αμφισβήτηση η συσχέτιση φτώχειας και περιβαλλοντικής υποβάθμισης.Το νομικό πλαίσιο εξακολουθεί να είναι ανεπαρκές και δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη για την πιθανή βελτίωσή του. Το αντίθετο μάλιστα. Οι "συνταγές" του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Διεθνούς Τράπεζας για τη μείωση των ελλειμμάτων και την πτώση του πληθωρισμού δεν αφήνουν το παραμικρό περιθώριο για στροφή προς το περιβάλλον και τη σωτηρία του. Η παράνομη υλοτομία καλπάζει, όπως και οι αυθαίρετες κατασκευές, οι καταστροφές ελαιώνων και οι ζημιές στη χλωρίδα και την πανίδα.Μέχρι και πάρκα μέσα στις πόλεις έχουν καταστραφεί. Εντονότατη είναι η αυθαίρετη δόμηση. Οχι μόνο για κατοικίες, αλλά για παραθεριστικά κέντρα και ξενοδοχεία στα παράλια από κεφαλαιούχους ιταλικής κυρίως προέλευσης. Ας μη ξεχνάμε ότι ο εταίρος μας αυτός θέλει να παίξει τον κηδεμόνα στην περιοχή. Κάτι που το έδειξε με όση έμφαση μπορούσε στην κρίση της εξέγερσης του Νότου ενάντια στον Μπερίσα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει κάνει κι αυτή την εμφάνισή της, παράλληλα με την εμφάνιση ενός μεγάλου αλλά απαξιωμένου τεχνολογικά στόλου αυτοκινήτων. Η αλλαγή του τρόπου ζωής των κατοίκων είχε επιπτώσεις και σε δυο τομείς ακόμα. Αυξήθηκε σημαντικά η αστική ρύπανση και μειώθηκε η παροχή των πόσιμων νερών (κυρίως στις πόλεις). Εκείνο πάντως που είναι το πιο φρικιαστικό, είναι η κατανάλωση τροφίμων χωρίς τον παραμικρό έλεγχο και η χρήση ληγμένων φαρμάκων που κάνει όλα τα παραπάνω να μοιάζουν με σκιές.

Αν και η κατάσταση είναι κάτι παραπάνω από σοβαρή, υπάρχουν κάποια θετικά στοιχεία που μπορεί να οδηγήσουν μακροπρόθεσμα σε λύσεις. Προϋπόθεση φυσικά αποτελεί η αλλαγή του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Γιατί η σημερινή μορφή το μόνο που θα συνεχίσει είναι να εκχωρεί έναντι ψιχίων τη χώρα σε επιχειρηματίες εξ Ιταλίας, Γερμανίας και Ελλάδας. Με το αζημίωτο φυσικά!! Η ρύπανση συνολικά στη χώρα, λόγω χαμηλής ανάπτυξης, είναι χαμηλότερη συγκριτικά με την ΕΕ (σσ: όμως κάποιες περιοχές έχουν μετατραπεί σε κρανίου τόπο). Πολλές περιοχές έχουν μείνει ανέπαφες από κατασκευές και άλλα έργα. Αρκετές επίσης είναι ακόμα "παρθένες", ακόμα και στην παράκτια ζώνη προς το Ιόνιο. Ο παραδοσιακός τρόπος ζωής - όχι σ' όλη τη χώρα πλέον - και η μαζική χρήση των μέσων μεταφοράς αναμφισβήτητα δρουν προς θετικές κατευθύνσεις. Να σημειώσουμε τέλος, τη μεγάλη παράδοση της Αλβανίας στην ανακύκλωση χαρτιού και γυαλιού που έχει υποχωρήσει σήμερα, αλλά που μπορεί εύκολα να ξεκινήσει πάλι.

Η ευαισθητοποίηση των παιδιών για το περιβάλλον είναι μια σπουδαία υπόθεση. Οι αυριανοί πολίτες του πλανήτη ΓΗ πρέπει να γνωρίζουν τι τους περιμένει και παράλληλα να έχουν συνειδητοποιήσει από νωρίς ότι χωρίς αγώνες δεν έχουν να ελπίζουν σε τίποτα. Γι' αυτό η στήλη συχνά πυκνά, είτε παρουσιάζει παιδικά βιβλία με οικολογικό περιεχόμενο, είτε προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και πληροφορίες που συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ομως διαφωνούμε ριζικά με διάφορα "σόου", όπου μαζεύουν μικρά παιδιά, αφού προηγουμένως τα έχουν μάθει να παπαγαλίζουν δέκα κουβέντες και τα "παραμυθιάζουν", ότι οι συνευρέσεις, η "ανταλλαγή" απόψεων και οι εκλύσεις προς τους ισχυρούς, μπορεί να επιλύσουν τα μεγάλα προβλήματα του πλανήτη. Πολύ περισσότερο όταν οικοδεσπότες είναι πολυεθνικές επιχειρήσεις και ενεργό συμμετοχή έχουν από την κυρία Κλίντον μέχρι ο δικτατορίσκος Ντεμιρέλ. Η εμπλοκή προσωπικοτήτων όπως ο Μαντέλα, μάλλον αποπροσανατολίζει παρά βοηθά. Επιτέλους ας αφήσουν και κάτι αμόλυντο.

ΟΙΚΟΑΛΙΕΥΜΑΤΑ

Με πρωταγωνιστές την Δήμητρα, τον εξάδελφο Γιώργο, τον γαμπρό Θεόδωρο, τη θυγατέρα Σοφία κι άλλες εκσυγχρονιστικές δυνάμεις οι τηλεοπτικές συσκευές σε διακαναλική σύνδεση μετέδωσαν ένα ακόμα επεισόδιο της σειράς Α. Παπανδρέου. Οι συνταγματολόγοι Κασιμάτης και Μανιτάκης θα μελετήσουν το φάκελο προσεχώς...

Συλλογή δώδεκα τραγουδιών με στόχο την οικολογική ευαισθητοποίηση των μουσικόφιλων. Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Αλεξίου, Ασιμος, Γαλάνη, Κατσιμιχαίοι, Λεττονός, Μάνου, Μαχαιρίτσας, Σιδερόπουλος, Πορτοκάλογλου, Νικολαϊδης, Φαραντούρη και Μπιθικώτσης. Μια προσφορά του περιοδικού ΔΙΦΩΝΟ.

Οι εκπρόσωποι της τσόντας και της μονοσύλλαβης κουλτούρας κλήθηκαν να μιλήσουν για τα σκουπίδια τους. Μαζί τους και οι γνωστοί δημοσιοσχεσίτες "εκσυγχρονοκεντροαριστεροί" που μονίμως περιφέρονται από συνέδριο σε συνέδριο. Απόντες, όπως πάντα, οι αριστεροί (διανοούμενοι και δημοσιογράφοι) για να μην τους χαλάσει η... σούπα. Σημεία των καιρών.

Το προηγούμενο Σάββατο στο κείμενό μας για την Κύπρο παραπέμπαμε σε πίνακα που δεν υπήρχε. Μην πάει το μυαλό σας στο "δαίμονα" της φωτοσύνθεσης. Αιτία ο κακός υπολογισμός χώρου. Ελπίζουμε να μην το επαναλάβουμε.

ΚΑΙ ΟΙΚΟΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

Ο πλανήτης μάς χρειάζεται. Γίνετε λοιπόν "ειδικοί" και σώστε το περιβάλλον, αφού γνωρίσετε από πρώτο χέρι, όλα όσα συμβαίνουν και μας απειλούν. Ενα έγχρωμο βιβλιαράκι - οδηγός κι ένα κουτί με τα απαραίτητα υλικά για να ανιχνεύσετε τις υπεριώδεις ακτίνες. Αν κάνετε τα πειράματα, καταγράψτε τα αποτελέσματα και βγάλτε τα αναγκαία συμπεράσματα. Ενημερώστε τους συμμαθητές, τους φίλους και τους γονείς σας. Το πρώτο "οικοβήμα" για τη σωτηρία του πλανήτη έγινε. Τουλάχιστο όσο σας αφορά.

Παραδοσιακά χωριά που προς το παρόν αντέχουν