Δυο ήταν τα σπουδαιότερα στοιχεία των ερευνών του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), που παρουσιάστηκαν χτες:

• Οτι τα τελευταία πέντε χρόνια υπερδιπλασιάστηκε η χρήση ναρκωτικών απ' τους μαθητές. Το ποσοστό έφτασε στο 14% - από 6% που ήταν το 1984 και το 1993 (Πίνακας 1).
• Οτι η αύξηση που παρατηρείται στη χρήση των ναρκωτικών από τους μαθητές φαίνεται να συμβαδίζει με τη μεταβολή της στάσης, τόσο των μαθητών, όσο και του μεγαλύτερου πληθυσμού, να θεωρούν τη χρήση της κάνναβης "ακίνδυνη" ή "ελαφρά επικίνδυνη".

Οσον αφορά τις αυξητικές τάσεις - είπε η πρόεδρος τους ΟΚΑΝΑ Μ. Μαλιώρη - ήταν αναμενόμενες και γι' αυτό - κατά την Μ. Μαλιώρη - η κυβέρνηση προχώρησε στη δημιουργία των 32 Κέντρων Πρόληψης. Ομως και αυτά τα Κέντρα Πρόληψης δεν καλύπτουν όλους τους νομούς, ενώ τα αποτελέσματά τους θα μπορέσουν "να μετρηθούν" μετά τουλάχιστον από μία τριετία.

Η έλλειψη των κοινωνικών παραγόντων και αναφορών περιόριζε χτες το αντικείμενο της χτεσινής παρουσίασης. Ωστόσο όμως, αποκαλύφθηκε πια και "με νούμερα" η σχεδόν ευθεία συσχέτιση της χρήσης των ναρκωτικών με την προβολή ή την ανοχή της ναρκοκουλτούρας - όποια έκφραση κι αν παίρνει αυτή.

Στην έρευνα για τους μαθητές αναφέρονται τα εξής: "Η αύξηση συμβαδίζει με τις μεταβολές στις στάσεις τους: Διπλάσιος αριθμός μαθητών το 1998 σε σύγκριση με το 1993 θεωρεί "ακίνδυνη" τη δοκιμή (14,4% και 6,1%, αντίστοιχα). Επίσης θεωρεί "ακίνδυνη" ή "ελαφρά επικίνδυνη" τη συστηματικότερη χρήση κάνναβης το 6,6% των μαθητών το 1998, σε σύγκριση με το 2,6% το 1993".

Επίσης, σύμφωνα με τη μελέτη στο γενικό πληθυσμό, και σχετικά με την επικινδυνότητα της δοκιμής κάνναβης, οι αντιλήψεις στους νέους ηλικίας 18 - 24 χρονών φαίνεται να συμβαδίζουν με την αύξηση της χρήσης την τελευταία δεκαπενταετία. Μέσα στο 1998, η συστηματική χρήση της κάνναβης θεωρείται από πολύ μεγαλύτερο ποσοστό νέων ακίνδυνη ή ελάχιστα επικίνδυνη (15,6%), σε σύγκριση με το 1984 (4,1%). Ειδικότερα, στο δείγμα της Αθήνας, όπου υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης και με το 1993, διαπιστώνεται ότι η αντίληψη περί της μη επικινδυνότητας παγιώθηκε και εξαπλώθηκε μετά το 1993 (Βλέπε και Πίνακα 2).

Σε τρεις παράγοντες απέδωσε αυτή τη συσχέτιση η αναπληρώτρια καθηγήτρια Αν. Κοκκέβη: Την αύξηση της διαθεσιμότητας της κάνναβης, των μηνυμάτων - κυρίως μέσω δημοσιευμάτων και διαφημίσεων - που θεωρούν αβλαβή την κάνναβη και τις ομάδες εκείνες που ζητούν τη νομιμοποίηση της χρήσης.

Θυμίζουμε ότι αυτό που αποδεικνύει η έρευνα του ΕΠΙΨΥ το είχε επισημάνει η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των ναρκωτικών στη φετινή της έκθεση: "Κατά την άποψη του Συμβουλίου, ανέφερε η έκθεση, η συνεχιζόμενη δημόσια συζήτηση γύρω από τη νομιμοποίηση και αποποινικοποίηση της χρήσης κάνναβης και η επιθετική δημοσιότητα υπέρ της νομιμοποίησης επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη στάση πολλών νέων ανθρώπων απέναντι στη χρήση κάνναβης".

Ωστόσο, η απάντηση του Κ. Στεφανή στο ερώτημα ποια είναι η άποψή του για την αποποινικοποίηση μετά τα τελευταία στοιχεία θύμιζε την παροιμία τα "λέμε της πεθεράς για τα τ' ακούσει η νύφη". Αφού επισήμανε ότι το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό, μίλησε για το ότι καμιά χώρα δεν μπόρεσε να μειώσει τη χρήση, εκτός από ορισμένες κατηγορίες ναρκωτικών. Στη συνέχεια, είπε ότι δεν πρέπει να εξαγνίζεται ο χρήστης και να μη γίνεται υπερπροβολή και να παρουσιάζεται ως κοινωνικός καθηγητής.

Σύμφωνα με την έρευνα για τους μαθητές, το 13,7% δήλωσαν - βλέπε και Πίνακα 1 - ότι έχουν την εμπειρία κάποιας παράνομης ουσίας.

Στα αγόρια, το 17,9% κάνουν χρήση ναρκωτικών (κάνναβη, ηρωίνη, κοκαϊνη, κρακ, έκσταση, LSD και άλλα οπιούχα), σε σύγκριση με τα κορίτσια που είναι το 9,9%. Στα αγόρια 17 - 18 ετών, η χρήση ναρκωτικών ανεβαίνει στο 29,3% Η Αθήνα έρχεται πρώτη στη χρήση ναρκωτικών με 18,8%, σε σύγκριση με τη Θεσσαλονίκη (16,9%), 10,5% στα υπόλοιπα αστικά κέντρα και 7,9% στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές.

Το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό είναι η κάνναβη με αναφερόμενη χρήση από το 12,6% των μαθητών.

Από τα λεγόμενα "συνθετικά ναρκωτικά", στα οποία περιλαμβάνονται οι αμφεταμίνες, τα παραισθησιογόνα (LSD) και η έκσταση, υψηλότερη επικράτηση παρουσιάζουν οι αμφεταμίνες, με ποσοστό αναφερόμενης χρήσης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους από το 4% (5% στα αγόρια και 3% στα κορίτσια), και ακολουθούν τα παραισθησιογόνα (LSD) με ποσοστό 3% (4,1% στα αγόρια και 1,9% στα κορίτσια), και η συνθετική ουσία έκσταση με ποσοστό 2,1% (3,1% τα αγόρια και 1,1% τα κορίτσια). Τέλος, η κοκαϊνη αναφέρεται από το 2%, η ηρωίνη από το 1,1% και το κρακ από το 1% των μαθητών.

Τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης αναφέρονται στους νέους 18 - 35 χρονών. Αν και η αύξηση των ναρκωτικών αφορά όλες τις ουσίες και στο γενικό πληθυσμό η κάνναβη αποτελεί την περισσότερο διαδεδομένη ουσία (11% του συνόλου).

Το Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) έκανε μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 1998 τρεις έρευνες - δύο πανελλήνιες επιδημιολογικές στο γενικό και μαθητικό πληθυσμό και μια ποιοτική έρευνα στην περιοχή της Αθήνας.

Στόχος της έρευνας ήταν η διαπίστωση της έκτασης της χρήσης των εξαρτησιογόνων ουσιών (καπνός, οινοπνευματώδη, ψυχοδραστικά φάρμακα και ναρκωτικά), των ομάδων υψηλού κινδύνου, των ψυχοκοινωνικών παραγόντων που συνδέονται με τη χρήση και η διαχρονική εξέλιξη του φαινομένου.

Η έρευνα αποτελεί επανάληψη των δύο προηγούμενων ερευνών που πραγματοποιήθηκαν η πρώτη το 1994 και η δεύτερη το 1993. Τα δείγματα αποτελούνταν από περίπου 11.000 μαθητές το 1984, 10.500 το 1993 και 8.500 το 1998, ηλικίας 13-18 ετών.

Χτες σε συνέντευξη Τύπου παρουσιάστηκε μόνο η έκταση του προβλήματος, ενώ για την κοινωνική διάσταση - αν και υποβλήθηκαν ερωτήσεις - η απάντηση που δόθηκε ήταν ότι δεν έχει γίνει η επεξεργασία και τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν αργότερα. Την παρουσίαση των στοιχείων έκανε η αναπληρώτρια καθηγήτρια Α. Κοκκέβη,ενώ παρόντες ήταν ο καθηγητής της Ψυχιατρικής Κ. Στεφανής και η πρόεδρος του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών Μ. Μαλιώρη.

Στη συνέχεια δημοσιεύουμε συνοπτική παρουσίαση - όπως την παρουσίασε το ΕΠΙΨΥ - των συμπερασμάτων:

• Ιδιαίτερα διαδεδομένη εξακολουθεί να είναι στη χώρα μας η χρήση καπνού,με ποσοστά συστηματικών καπνιστών που φτάνουν το 34,7% στους μαθητές ηλικίας 17-18 ετών, καθώς και το 60% στους άνδρες και το 38% στις γυναίκες ηλικίας 25-35 ετών.
• Το κάπνισμα αυξήθηκε στους μαθητές τα τελευταία χρόνια μετά από μία σημαντική μείωση που είχε παρουσιάσει ανάμεσα στο 1984 και στο 1993. Παρουσιάζει, δε, μια αυξητική τάση μέσα στην τελευταία δεκαπενταετία και στους ενήλικες.
• Διαδεδομένη είναι και η χρήση οινοπνευματωδών.Περισσότεροι από τους μισούς μαθητές αναφέρουν πως έχουν κάνει περιστασιακή χρήση οινοπνευματωδών μέσα στον τελευταίο μήνα, ενώ το 15,8% των αγοριών και το 8,6% των κοριτσιών κάνουν συχνή έως πολύ συχνή κατανάλωση (πάνω από 10 φορές το μήνα). Σχεδόν καθημερινά δηλώνουν ότι πίνουν το 28,5% των ανδρών και το 6,5% των γυναικών ηλικίας 12-64 χρονών. Οι μισοί νεαροί άνδρες (18-24 ετών) και παραπάνω από τους μισούς ώριμους άνδρες (άνω των 35 ετών) κάνουν πολύ συχνή χρήση οινοπνευματωδών, ενώ η σχεδόν καθημερινή χρήση κλιμακώνεται από το 21% στους νεαρούς άνδρες στο 36% στους ώριμους. Η μεγαλύτερη κατανάλωση οινοπνευματωδών παρατηρείται στις ημιαστικές/αγροτικές περιοχές.
• Η χρήση ψυχοδραστικών φαρμάκων χωρίς ιατρική σύσταση ("χάπια") μειώνεται σχεδόν στο σύνολο του πληθυσμού. (Αυτό αποδόθηκε στην αυστηρότερη συνταγογραφία).
• Η χρήση όλων των ναρκωτικών και ιδιαίτερα της κάνναβης υπερδιπλασιάζεται στους μαθητές μέσα στα πέντε τελευταία χρόνια, φθάνοντας το ποσοστό 18% στα αγόρια και 10% στα κορίτσια ηλικίας 17-18 ετών και το ποσοστό 32% στους άνδρες και 12% στις γυναίκες 18-24 ετών, ηλικία στην οποία παρουσιάζεται και η μεγαλύτερη συστηματική χρήση.
• Το ανδρικό φύλο εξακολουθεί να κρατάει τα σκήπτρα στη χρήση ναρκωτικών, αν και ο ρυθμός αύξησης της χρήσης μέσα στην τελευταία δεκαπενταετία είναι κατά πολύ μεγαλύτερος στις γυναίκες όπου και εξαπλασιάζεται.
• Η μεγαλύτερη διάδοση "ναρκωτικών" παρατηρείται στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα, Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
• Η χρήση ναρκωτικών στο γενικό πληθυσμό έχει το 1998 ξεπεράσει τη χρήση "χαπιών" σε αντίθεση με το 1984.
• Εκτός από την αύξηση της κάνναβης και των άλλων "ναρκωτικών" στους νέους, έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια και νέες ουσίες, όπως η συνθετική ουσία έκσταση.
• Τέλος, την εμφάνισή της κάνει μέσα στο 1998 και η χρήση αναβολικών - 6,4% στα αγόρια και 3,2% στα κορίτσια. (Η χρήση των αναβολικών αποδόθηκε στη ραγδαία εμφάνιση των γυμναστηρίων).

Μουσική βραδιά με τους Βασίλη Παπακωνσταντίνου,Γιάννη Ζουγανέλη και Σάκη Μπουλά διοργανώνει απόψε η Μονάδα Απεξάρτησης "18 Ανω", στο πλαίσιο της 3ης Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Πρόληψης της Τοξικοεξάρτησης. Η είσοδος στη Μουσική Σκηνή "Σφεντόνα" (Λ. Αλεξάνδρας 22) είναι δωρεάν.Το μόνο που πρέπει να κάνετε όσοι θέλετε να απολαύσετε απόψε τους τρεις καλλιτέχνες, είναι να προμηθευτείτε πρόσκληση από το δισκοπωλείο "METROPOLIS" (Πανεπιστημίου 64).

Οι υπεύθυνοι της Μονάδας Απεξάρτησης "18 Ανω" ευχαριστούν όλους τους καλλιτέχνες, οι οποίοι θα αφιερώσουν την αποψινή μουσική βραδιά στην πρόληψη και στο "18 Ανω" σε ημέρα αργίας και αφιλοκερδώς.

Αμεση και στενή είναι η σύνδεση της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών, ιδιαίτερα του καπνού, της κάνναβης, του αλκοόλ και των συνθετικών ναρκωτικών - αμφεταμίνες, έκσταση και LSD - με τη νυχτερινή διασκέδαση των νέων και τους χώρους στους οποίους αυτή γίνεται, αναφέρεται στην έκθεση του ΕΠΙΨΥ.

Σύμφωνα με την έρευνα ο καπνός καταναλώνεται καθημερινά από το 62% των ερωτώμενων, γεγονός που θα μπορούσε να συνδεθεί με τη διαδεδομένη χρήση κάνναβης.

Το αλκοόλ καταναλώνεται από το 73% αυτών, με συχνότητα χρήσης μία φορά την εβδομάδα έως και καθημερινά, ενώ η χρήση αλκοόλ και κάνναβης είναι ο συχνότερος συνδυασμός ουσιών και γίνεται από το 16,3% αυτών που συνδυάζουν τη χρήση περισσότερων από μιας ουσίας.

Τα συνθετικά ναρκωτικά,έκσταση, LSD και αμφεταμίνες, η κοκαϊνη και λιγότερο τα "μανιτάρια" συνδέονται με τη διασκέδαση των νέων. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα, τα συνθετικά ναρκωτικά καταναλώνονται κυρίως το Σαββατοκύριακο και ενισχύουν τη διάθεσή τους για επικοινωνία και χορό στους χώρους διασκέδασης και ιδιαίτερα στα λεγόμενα κλαμπ.

Ειδικότερα, το 12% των νέων, που ρωτήθηκαν στη διάρκεια της έρευνας, έχουν κάνει χρήση έκστασης και από αυτούς το 5% κάνουν χρήση μια φορά την εβδομάδα ή και συχνότερα. Το 7% έχουν κάνει χρήση αμφεταμινών και το 11% έχουν κάνει χρήση LSD. Οπως αναφέρεται, το LSD και η έκσταση έχουν κάνει την "είσοδό" τους στη νυχτερινή διασκέδαση των νέων τα τελευταία χρόνια.