ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Πέμπτη 19 Απρίλη 2007
Σελ. /32
Αλέν Ρενέ: Κινηματογράφος και ποίηση

Από κοντά ο Παν Ναλίν και ο Στράτος Στασινός

Από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις; Δέκα ταινίες μαζεμένες, σου απαγορεύουν κάθε προσπάθεια να ασχοληθείς σοβαρά μαζί τους. Το μόνο που σου μένει είναι να γράψεις κριτικά τηλεγραφήματα: «τι κάνεις; καλά ευχαριστώ!». Ευτυχώς, δυστυχώς δηλαδή, που οι δημιουργοί των περισσοτέρων ταινιών, με τα κακά και αλλοπρόσαλλα έργα τους, μας δίνουν άλλοθι να τους ξεπεράσουμε με τα λιγότερα δυνατόν λόγια. Και ευτυχώς, επίσης, που την τελευταία στιγμή, την τελευταία στιγμή κυριολεκτικά, τα γραφεία απέσυραν δυο.

Τι να πεις, για παράδειγμα, για την ταινία του Ντάνι Μπόιλ, «Sunshine: Ο ήλιος δύει. Για πάντα»; Η οποία, με κάθε σοβαρότητα και αγριότητα, μας πληροφορεί, πως ο ήλιος πεθαίνει και μαζί του πεθαίνει και η ανθρώπινη ζωή; `Η για την ταινία του Στίβεν Χόπκινς «Οι δέκα πληγές»; Οι πληγές του Φαραώ, μπροστά στις πληγές του Χόπκινς, μοιάζουν πταίσμα! Τι να πεις, επίσης, για τη «δημιουργία» του Τζέιμς Φόλεϊ, «Η αποπλάνηση ενός ξένου»; Σας πληροφορώ, λοιπόν, πως ούτε ξένος υπάρχει ούτε, πολύ περισσότερο, βιασμός! (αποπλάνηση)

«Οι χαρλεάδες», του Γουόλτ Μπέκερ, σου προκαλούν ανία. Και ερωτηματικά για τη συμμετοχή τόσων γνωστών και καλών, κατά κάποιο τρόπο, ηθοποιών! «Οι άγγελοι εξολοθρευτές», του Ζαν Κλοντ Μπρισό, δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα άτολμο ψιλοπορνό, που προσπαθεί να διανοουμενίσει! (Αποσύρθηκε προσωρινά. Αποσύρθηκε επίσης και η Miss Potter). Την ταινία «Λάθος πίστη», του Ρόσντι Ζεμ, δεν την είδα (όχι με δική μου ευθύνη) και δεν έχω κριτική γνώμη.

Τι μένει, λοιπόν; Μένει η ταινία του πραγματικά νεαρού, μόλις 84 ετών, Αλέν Ρενέ, «Προσωπικοί φόβοι σε δημόσιους χώρους»! Μπορεί να μην αναστατώνει τον κόσμο με το θέμα της, πρόκειται για μεταφορά του ομότιτλου αστικού θεατρικού έργου του Aλαν Aϊκμπορν, αλλά σου ανοίγει την καρδιά με την κινηματογραφική ποίηση που αποπνέει! Μένει η... μισή ταινία του δημιουργού της γοητευτικής «Samsara», Παν Ναλίν, «Το μυστικό στην κορυφή του κόσμου». Μιλάμε για το κομμάτι που γύρισε στα καταπληκτικά τοπία των Ιμαλαΐων. Και εδώ για ποίηση πρόκειται! Το άλλο μισό που γύρισε στην πόλη, είναι συμβατικό και αδιάφορο! Μένει, βέβαια, και η λαογραφική, κι ως ένα σημείο ποιητική, ταινία του Στράτου Στασινού, «Πέρα από τη Λίμνη». Πρόκειται για μια απόπειρα μεταφοράς στον κινηματογράφο της ουσίας της δημοτικής ποίησης.

ΑΛΕΝ ΡΕΝΕ
Προσωπικοί φόβοι σε δημόσιους χώρους

Δεν είναι ο σεβασμός απέναντι στο έργο και στο όνομα του Αλέν Ρενέ, που σε κάνει να ευχαριστηθείς την ταινία. Και αυτά, βέβαια, μετράνε! Ευχαριστιέσαι την ταινία για τον άψογο αφαιρετικό και ποιητικό κινηματογραφικό λόγο της! Σου φέρνει στο νου το περιστέρι της μονοκονδυλιάς του Πικάσο. Τόσο απλή και τόσο όμορφη είναι και η ταινία του Ρενέ! Χρειάστηκε και αυτός να φτάσει στα 84 για να «μάθει» να κινηματογραφεί σαν παιδί! Μόνο με μια «γραμμή» και σε μεταφέρει στο όνειρο. Στην απέραντη τρυφερότητα. Στην τέλεια κινηματογραφική ομορφιά.

Ο φακός του μεγάλου Γάλλου δημιουργού δε δείχνει καθόλου κουρασμένος, παρά τα 84 χρόνια του. Ο Ρενέ, με νεανική «ανεμελιά», μετατρέπει τα νεκρά ντεκόρ, σε ζωντανά πανέμορφα τοπία. Μέσα στα οποία, με χορογραφημένες κινήσεις, κινεί τους ήρωές του. Οι οποίοι, ενώ είναι άνθρωποι ζωντανοί και ρεαλιστικοί, νιώθεις ότι έχουν την ιδιότητα να πετάνε και όχι να περπατάνε!

Εντάξει, τα πρόσωπα του έργου δε μεταφέρουν μεγάλες αξίες και μεγάλες ανησυχίες! Μικρούς προβληματισμούς και μικρούς πόνους βιώνουν! Αγωνία για αγάπη και κατανόηση εκφράζουν. Μικροντροπές και μικροσυμβιβασμούς αγωνίζονται να ξεπεράσουν. Ομως, όλα αυτά τα «μικρά» και «ασήμαντα» βιώνονται με τόνους τρυφερότητας και ευγένειας.

Η ταινία του Ρενέ είναι κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου θεατρικού έργου του Αλαν Αϊκμπορν, το οποίο καταπιάνεται με μια μικρή ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι προσπαθούν να βγουν έξω από τον εαυτό τους και να πετάξουν. Ομως, επειδή είναι άτολμοι και φοβισμένοι, περιστρέφονται γύρω από τον άξονά τους και τα προβλήματά τους. Και αυτή η περιστροφή, τελικά, τους ξαναγυρίζει στην αφετηρία!

Αδιέξοδα; Ο Αλέν Ρενέ, τόσο νέος και τόσο ζωντανός, σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσε να καταλήξει στην απαισιοδοξία! Οι ήρωές του, βέβαια, δε διάνυσαν μεγάλο ταξίδι για να φτάσουν στην Ιθάκη τους. Μια μικρή και ασήμαντη διαδρομή έκαναν. Ομως, και αυτοί συνάντησαν τους δικούς τους Κύκλωπες και τους δικούς τους Λαιστρυγόνες. Και πολύ πόνεσαν και πολλά έμαθαν! Το τέλος της ταινίας τούς βρήκε σοφότερους και, σίγουρα, θα ήθελαν και ετούτοι το ταξίδι τους να ήταν μακρύτερο και να είχε περισσότερες περιπέτειες. Κανένας τους δεν έδειχνε να βιάζεται να φτάσει στην Ιθάκη!..

Στην εποχή της κινηματογραφικής χυδαιότητας και της βίας η ταινία του Αλέν Ρενέ είναι μια βαθιά ανακούφιση! Γιατί αποδεικνύει πως ο κινηματογράφος είναι πράγματι τέχνη. Αφού δημιουργεί καλαίσθητες εικόνες, προσιτές στον απλό άνθρωπο. Ομορφες εικόνες, που μεταφέρουν όμορφα συναισθήματα.

Παίζουν: Λόρα Μοράντε, Αντρέ Ντισολιέ, Σαμπίν Αζεμά, Πιερ Αρντινί, Ιζαμπέλ Καρέ, Λαμπέρ Βιλσόν.

ΠΑΝ ΝΑΛΙΝ
Το μυστικό στην κορυφή του κόσμου

Η ταινία του Ινδού Παν Ναλίν, του δημιουργού της εντυπωσιακής Samsara, που είδαμε πέρσι, είναι δυο ταινίες σε μια συσκευασία! Η πρώτη, που είναι και η πιο καλογυρισμένη, αφορά σε μια ομάδα σκληροτράχηλων ορεινών ληστών στην περίοδο των «δρόμων του μεταξιού». Οποιο καραβάνι τύχει στο δρόμο τους ληστεύεται! Κάποια μέρα εμφανίζεται από το πουθενά μια εντυπωσιακή και το ίδιο σκληρή γυναίκα. Με το ζόρι επιβάλλει την παρουσία της! Γίνεται μέρος της ομάδας. Σε λίγο ερωτεύεται τον αρχηγό των ληστών, ο οποίος ανταποκρίνεται! Το ζευγάρι αναστατώνει την ομάδα, η οποία και διαλύεται! Ο έρωτας καταλήγει σε τραγωδία.

Το δεύτερο μέρος της ταινίας, το δεύτερο μέρος της συσκευασίας, που είναι και το πιο μικρό σε χρόνο, έχει παρόμοιο θέμα, το οποίο, όμως, διαδραματίζεται στο σημερινό Τόκιο! Και είναι σαν συνέχεια του πρώτου. Και εδώ υπάρχει η ομάδα. Και εδώ υπάρχει ο έρωτας. Και εδώ η ομάδα διαλύεται. Και εδώ η ιστορία καταλήγει σε τραγωδία!

Το πρώτο μέρος της ταινίας, παρότι θυμίζει γουέστερν, είναι επιβλητικό. Σε αυτό βοηθάει το καταπληκτικό τοπίο, τα χιονισμένα και άγρια Ιμαλάια, αλλά και οι καταπληκτικές φάτσες των ηθοποιών. Τοπίο, άνθρωποι, συναισθήματα βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία. Ο θεατής δεν χορταίνει να βλέπει!

Το δεύτερο μέρος της ταινίας, αυτό της σύγχρονης πόλης είναι συμβατικό και χωρίς έμπνευση! Είναι φανερό ότι ο Ινδός δημιουργός είναι πολύ εξοικειωμένος με τη φύση και τους μύθους της πατρίδας του. Τόσο στη Samsara, όσο και στο πρώτο μέρος της «...Κορυφής του Κόσμου», εντυπωσιάζει. Ο φακός του, τα κάδρα του, η αμεσότητα και ο ερωτισμός των ηθοποιών του, γοητεύουν τον θεατή. Χαίρεσαι κάθε στιγμή. Και, ακόμα, νιώθεις ότι κάτι σημαντικό συμβαίνει στην οθόνη. Νοιώθεις ότι η ιστορία, που σε πρώτο επίπεδο είναι, δείχνει απλή, ρεαλιστική, έχει κάτι περισσότερο να προσφέρει. Καταλαβαίνεις ότι αυτή η ρεαλιστική ιστορία κουβαλάει μαζί της παραδόσεις και μύθους αιώνων!

Παίζουν: Μιλίντ Σονάμ, Μιλένε Τζαμπανουά, Νασερουντίν Σαχ, Eρι, Τζάμπα Κάλσανγκ, κ.ά.

ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΑΣΙΝΟΣ
Πέρα από τη λίμνη

Η προσπάθεια αξίζει τον ανυπόκριτο σεβασμό μας! Ενας Ελληνας δημιουργός, κόντρα στο γενικό χαβαλέ και τη μόδα για ταινίες «δρόμου», όπως λέμε κάποιες ταινίες της πλάκας, ή για ταινίες «νεολαίας», όπως λέμε κάποιες ταινίες γενικής βαρεμάρας, έσκυψε πάνω στην ελληνική παράδοση, πάνω στην ουσία της δημοτικής ποίησης, πάνω στους λαϊκούς μύθους και προσπάθησε να μεταφέρει αυτές τις αξίες στον κινηματογράφο. Δύσκολο το εγχείρημα, γιατί δεν έχουμε παράδοση σε αυτό το είδος του κινηματογράφου με ταινίες «φιξιόν», εκτός από μία - δυο εξαιρέσεις. O,τι έχει κατατεθεί μέχρι σήμερα, έχει κατατεθεί από το χώρο του ντοκιμαντέρ.

Ο Στασινός, ντοκιμαντερίστας και ο ίδιος, «παρασύρθηκε» από την παράδοση του ντοκιμαντέρ και χρησιμοποίησε την «πεπατημένη». Εστησε τους ηθοποιούς του απέναντι από τη μηχανή του και τους ζήτησε να παριστάνουν τους αυθεντικούς. Να παίζουν, δηλαδή, τους χωριάτες. Πράγμα ακατόρθωτο, βέβαια. Ιδιαίτερα όταν δεν έχει δοθεί η απαραίτητη προσοχή στη λεπτομέρεια. (Επιλογή χώρων, ντεκόρ, κοστούμια, εκφορά λόγου, κινήσεις).

Το θέμα της ταινίας του Στασινού, η εμφάνιση από το πουθενά μιας «νεράιδας», η οποία «κλέβει» τα μυαλά ενός «μορφονιού», απαιτούσε ποιητική αντιμετώπιση, απαιτούσε υπέρβαση! Και απαιτούσε, επίσης, και αλλοπαρμένους, «φευγάτους», νεαρούς πρωταγωνιστές. Η εικόνα της θα έπρεπε να ήταν αφαιρετική, όπως είναι η δημοτική ποίηση. Οι γωνίες λήψεις, τα χρώματα, η «ατμόσφαιρα»» θα έπρεπε να στηρίζονταν στο «όνειρο» και όχι στο «ρεαλισμό» και, ακόμα χειρότερα, στο νατουραλισμό. Οσες φορές το έκανε αυτό η ταινία, όσες φορές πέρασε στην ποίηση, στην υπέρβαση, στο σουρεαλισμό ...πετούσε! Η σκηνή στο δάσος με τη νεράϊδα να ίπταται. ΄Η το πέταγμα της Πέρδικας. ΄Η, ακόμα, και η πολύ καλή, και δυνατή, ερωτική σκηνή. Ολες αυτές οι στιγμές της ταινίας, με τη θαυμάσια και πολύ λειτουργική μουσική του Νίκου Κηπουργού, έφεραν αποτέλεσμα. Η οθόνη γέμισε ποίηση... Αντάξια της εξαιρετικής, της μοναδικής ατάκας της νεράιδας, που λέει στο νεαρό, δείχνοντάς του ένα κέντημα: «Εδώ κεντάω τα τραγούδια μου»!

Το καταπληκτικό, πάντως, με την ταινία του Στασινού είναι πως, τελικά, παρ' όλες τις ατέλειές της, σε κερδίζει. Οταν τελειώσει, και βγεις από την αίθουσα, δε νιώθεις εξαπατημένος. Μπορεί να επιθυμούσες περισσότερα και καλύτερα, όμως φεύγεις αρκετά χορτασμένος. Γιατί, έστω και με δυσκολίες, επικοινώνησες με πράγματα αξίας. Με όμορφο λόγο. Με όμορφα συναισθήματα.

Παίζουν: Στάθης Μαντζώρος, Ανα Ντιμιτρίγιεβιτς, Αναστασία Πανταοπούλου, Χρήστος Καλαβρούζος, Νικόλ Κοκκίνου κ.ά.

ΓΟΥΟΛΤ ΜΠΕΚΕΡ
Οι Χαρλεάδες

Ανεκδιήγητο και κακόγουστο. Μια ομάδα μεσήλικων μικροαστών αποφασίζουν να κάνουν την «επανάστασή» τους! Λένε χιλιάδες ψέματα και σκαρφίζονται χιλιάδες δικαιολογίες, για να την κοπανήσουν από τις γυναίκες τους, οι οποίες, υποτίθεται, τους καταπίεζαν!

Ντύνονται, λοιπόν, πέτσινα και καβαλάνε τις παλιές μηχανές Χάρλεϊ, «όπως παλιά». Τότε, δηλαδή, που, σύμφωνα με τι δική τους λογική, ήταν «επαναστάτες»! Επειδή ήταν μηχανόβιοι και επειδή η μηχανή σού δίνει μια αίσθηση ελευθερίας! Κουβέντες, δηλαδή, του αέρα, για να μην πω τίποτα χειρότερο!

Να, όμως, που το ταξίδι τους βγαίνει ξινό. Πέφτουν πάνω σε πραγματικούς, σημερινούς, μηχανόβιους και γίνεται το έλα να δεις. Στο τέλος, βέβαια, οι μικροαστοί θα νικήσουν, αλλά θα συνετιστούν κιόλας! Ταινία για Αμερικανάκια!

Παίζουν: Τζον Τραβόλτα, Τιμ Αλεν, Μάρτιν Λόρεβνς, Γουίλιμ Μέισι, Ρέι Λιότα, Μαρίζα Τομέι.


ΡΟΣΝΤΙ ΖΕΜ
Λάθος πίστη

Δεν είδα την ταινία, λόγω κακού συντονισμού των... κομπιούτερ, και δεν μπορώ να κρίνω! Εχω, όμως, κάποιες πληροφορίες και σας τις μεταφέρω. Η απόφαση είναι, έτσι και αλλιώς, δική σας!

Μια γυναίκα εβραϊκής καταγωγής ερωτεύεται έναν μουσουλμάνο. Κάποια στιγμή πρόκειται να κάνουν παιδί. Οι οικογένειές τους, όμως... Αυτό, πάνω κάτω, είναι το θέμα της ταινίας. Το οποίο θέμα αντιμετωπίζεται... ελαφρά. Η ταινία είναι κωμωδία!

Παίζουν: Σεσίλ ντε Φρανς, Ροσντί Ζεμ, Πασκάλ Ελμπέ, Ζαν-Πιερ Κασέλ.

ΤΖΕΪΜΣ ΦΟΛΕΪ
Η αποπλάνηση ενός ξένου

Πρόκειται για απάτη! Απάτη ο τίτλος, απάτη το περιεχόμενο, απάτη η γραφή.

Μια γυναίκα σκοτώνεται. Η φίλη της θεωρεί δολοφόνο της έναν διαφημιστή. Οπως γινόταν στις παλιές ελληνικές ταινίες η φίλη πιάνει δουλιά στην εταιρεία του. Ο διαφημιστής είναι μεγάλος ερωτύλος, νταβατζής της γυναίκας του, αλλά καλό παιδί! Είναι, για όσους δεν καταλάβατε, ο «Ξένος» που θα αποπλανηθεί! Και, σκεφτείτε, ο υπό αποπλάνηση, είναι ο Μπρους Γουίλις! Τον οποίον δεν μπορεί να τον αποπλανήσει ούτε ελέφαντας!

Μην παραξενεύεστε, όμως! Ο κόσμος της λαμπερής χολιγουντιανής Show Bizz, έχει πολλά έξοδα. Ακριβά σπίτια και αυτοκίνητα, προσωπικό, κομμωτές, διαφημιστές, που πρέπει να συντηρήσει. Επομένως οι «αρπαχτές» είναι επιβεβλημένες!

Παίζουν (ο «Θεός» να το κάνει παίξιμο): Χάλι Μπέρι, Μπρους Γουίλις, Τζιοβάνι Ριπίσι.

ΣΤΙΒΕΝ ΧΟΠΚΙΝΣ
Οι δέκα πληγές

Πρωταγωνίστρια της ταινίας είναι η πολύ όμορφη γυναίκα, πια, και πολύ καλή ηθοποιός Χίλαρι Σουάνκ (Million Dollar Baby -Οσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου)! Το θέμα της είναι τραβηγμένο από τα μαλλιά και ακόμα παραπέρα!

Μια ιεραπόστολος χάνει την κόρη και τον άντρα της σε μια ιεραποστολή. Τους σφάζουν οι «κακοί» και «καθυστερημένοι» Σουδανοί! Οι Σουδανοί, επειδή είναι «καθυστερημένοι», πιστεύουν στα θαύματα! Τους θυσιάζουν, λοιπόν, για να... βρέξει!

Μετά τη σφαγή η ιεραπόστολος εναντιώνεται στο «θεό» και μισεί τα θαύματα και τις προκαταλήψεις. Πετάει τα ράσα και αφιερώνεται στην επιστήμη. Να όμως, που, σύμφωνα με την ταινία, και κόντρα στις επιστημονικές αποδείξεις, θαύματα γίνονται! Ενα ποτάμι κοκκινίζει χωρίς λόγο. (Το ποτάμι κοκκινίζει, όχι οι δημιουργοί της ταινίας). Οι κάτοικοι της περιοχής καλούν την επιστήμονα να δώσει επιστημονικές απαντήσεις. Εκείνη βλέπει ότι και εδώ, στην Αμερική, οι κάτοικοι μοιάζουν με τους Σουδανούς. Και εδώ σφάζουν για να... βρέξει!

Η παραπάνω ιστορία δίνει την ευκαιρία στο σκηνοθέτη να φτιάξει ένα άγριο θρίλερ. Καλογυρισμένο μεν, άγριο δε! Δίνει, επίσης, την ευκαιρία, στην ιεραπόστολο να ξαναπλησιάσει το «θεό»! Καλή η επιστήμη, καλύτερος, όμως, ο «θεός». Ο οποίος, επιπλέον, δε σε αναγκάζει να στραβωθείς στη μελέτη. Πιστεύεις χωρίς να ερευνάς..!

Παίζουν: Χίλαρι Σουάνκ, Ντέιβεντ Μορισέι, Ιντρις Ελμπα, Αννα Σοφία Ρομπ.

ΝΤΑΝΙ ΜΠΟΪΛ
Sunshine: Ο ήλιος δύει - Για πάντα

Το 2057 θα βαρέσει ξαφνικά η καμπάνα! Ο ήλιος θα είναι στα τελευταία του. Από στιγμή σε στιγμή θα πεθάνει! Μαζί του, φυσικά, θα πεθάνουν και οι άνθρωποι! Η μόνη μας ελπίδα, όσοι θα ζούμε τότε, θα είναι το πλήρωμα ενός διαστημοπλοίου, το οποίο μεταφέρει ένα μηχάνημα, το οποίο θα το τοποθετήσει στον ήλιο. Το μηχάνημα αυτό θα εμφυσήσει αέρα στο ετοιμοθάνατο αστέρι και θα αναστηθεί!

Ομως, μη θεωρήσετε τα πράγματα τόσο εύκολα! Οχι! Υπάρχει ένας κακός που θέλει το κακό του ήλιου και των ανθρώπων. Θα δοθούν μάχες -διαστημικές- ανάμεσα στους καλούς και τους κακούς! Χάρις, βέβαια, στον ηρωισμό, αλλά και στις θυσίες του πληρώματος... Η συνέχεια επί της οθόνης!

Πέστε μου, σας παρακαλώ, στο «θεό» σας, για ηλίθιους μας περνάνε; Είναι ταινία επιστημονικής φαντασίας αυτό που μας καλούνε να δούμε ή ταινία επιστημονικής ανοησίας; Αφού θέλουν σώνει και καλά να ασχοληθούν με το διάστημα χάθηκαν τα επιστημονικά ή έστω τα επιστημονικοφανή θέματα; Ο Ιούλιος Βερν δε δίψαγε για αίμα! Τη φαντασία του ελευθέρωσε ο άνθρωπος!

Παίζουν: Κίλιαν Μέρφι, Κρις Εβανς, Ρόουζ Μπερν, Μισέλ Γεό, Χιρογιούκι Σανάντα, Κλιφ Κέρτις, Τρόι Γκάριτι.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ