Ηταν στο στέκι του Λουμίδη, το καλοκαίρι του 1960, όταν ο Μίκης Θεοδωράκης συναντιέται τυχαία με τον Οδυσσέα Ελύτη. Στην κουβέντα τους, για την ποίηση και τη μουσική, ο ποιητής προτείνει στον συνθέτη να δει το νέο του έργο, το "Αξιον Εστί".Το ταξίδι ενός μνημειώδους έργου, που έμελλε να σφραγίσει την ελληνική μουσική και να αγκαλιαστεί από το λαό μας είχε ήδη αρχίσει. Το βιβλίο θα το παραλάμβανε λίγο αργότερα ο Μίκης, μ' ένα δέμα που του έστειλε ο ποιητής στο Παρίσι.

"Είμαι αγράμματος στη μουσική, το ξέρεις, και περιμένω να με φωτίσεις" έγραφε στην πρώτη του επιστολή προς τον συνθέτη ο Οδυσσέας Ελύτης για να προσθέσει: "Εχω εμπιστοσύνη σε σένα". Μαζί με την επιστολή του έστελνε και το "Ανάμεσα Σύρο και Τζιά", σαν "χαιρετισμό της πατρίδας". Το τραγούδι θα δισκογραφηθεί το 1964, την ίδια χρονιά με το "Αξιον Εστί". "Η ώρα του "Αξιον Εστί" εσήμανε πια", έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης στη δεύτερη επιστολή του(16/12/'60) προς τον Μίκη Θεοδωράκη. "Η αδυναμία μου για το "Αξιον Εστί" παραμένει μεγάλη. Ισως γιατί ξέρω ότι δεν πρόκειται πια να καταπιαστώ με σύνθεση που ν' αγκαλιάζει τόσο πλατιά αισθήματα της ολότητας... Σημείωσε ότι είναι το πρώτο ποιητικό έργο που έγραψα με την ενσυνείδητη πρόθεση να το συνδέσω με μουσική. Η εξέλιξη και διάδοση της μουσικής στα χρόνια μας και η τελειοποίηση της τεχνικής που επιτρέπει στους πολλούς να την πλησιάσουν, δεν μπορούσε να μ' αφήσει ανεπηρέαστον. Το όνειρό σου ήταν και είναι δικό μου από καιρό: να διοργανωθούν μεγάλες εξορμήσεις μουσικοποιητικές στο ύπαιθρο - γιατί όχι στα αρχαία θέατρα; Προχώρησε εσύ στη δουλειά και όλα θα γίνουν. Μου τόχει διδάξει η πείρα. Αμα υπάρχει το άξιο έργο, βρίσκονται όλα τ' άλλα". Ποιος όμως θα έδινε τα μέσα για την παρουσίαση ενός μεγάλου συμφωνικού ορατορίου, που έφερε την υπογραφή ενός πρώην Μακρονησιώτη; Αν και το έργο είχε προγραμματιστεί να παιχτεί στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, απαγορεύτηκε με ανακοίνωση της τότε κυβέρνησης της Ενωσης Κέντρου. Πρόσχημα η παρουσία του Μπιθικώτση, που θεωρήθηκε ανάρμοστη για την ιερότητα του χώρου. Τελικώς το έργο θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά ολοκληρωμένο στο Θέατρο "Κοτοπούλη", την Ανοιξη του '64. Η ανεπανάληπτη χημεία λόγου και μουσικής, που ονομάζεται "Αξιον Εστί", αποκαλύπτεται. Μέσα από τη φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση και τουΘεόδωρου Δημήτριεφ και με αφηγητή τον Μάνο Κατράκη.Το έργο ανοίγει τα φτερά του για να αγκαλιάσει την Ελλάδα, τον κόσμο ολόκληρο. Εκατοντάδες οι συναυλίες σε όλο τον κόσμο από ελληνικές και ξένες ορχήστρες. Ο δίσκος με τον τίτλο "Μίκη Θεοδωράκη Το Αξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη", θα γίνει ο πιο εμπορικός δίσκος του Μ. Θεοδωράκη.

Εχοντας την άποψη ότι το τραγούδι δεν είναι καθόλου ασυμβίβαστο με την ποίησή του και ότι του προσφέρει τη χαρά να δίνει στους άλλους, ο Οδυσσέας Ελύτης άφησε την ποίησή του να συναντηθεί με τις νότες πολλών συνθετών μας. Με τον Μίκη Θεοδωράκη θα ξανασυναντηθεί στις "Μικρές Κυκλάδες" με ερμηνεύτρια την Ντόρα Γιαννακοπούλου και τον συνθέτη (1966). Η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι θα αγκαλιάσει τα τέσσερα τραγούδια του Οδυσσέα Ελύτη από τον"Κύκλο με την Κιμωλία" του Μπρεχτ (1959), αλλά και αργότερα το "Με την πρώτη σταγόνα της βροχής" και το "Ελένη" ("Μεγάλος Ερωτικός", 1971 - 1972) με ερμηνευτές τους Δημήτρη Ψαριανό και Φλέρη Νταντωνάκη. Με τον ποιητικό του λόγο θα συναντηθούν επίσης: ο Αργύρης Κουνάδης ("Ο Ελύτης διαβάζει Ελύτη: "Εξι και μία Τύψεις" και "Επτά νυχτερινά επτάστιχα""). Ο Νότης Μαυρουδής στο "Ασμα Ηρωϊκό και Πένθιμο για τον Χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας"(1967) αλλά και στο "Στην όχθη της καρδιάς μου". Ο Γιάννης Μαρκόπουλος στο έργο "Ηλιος ο Πρώτος" (1969), ο Λίνος Κόκοτος στο "Θαλασσινό τριφύλλι"(1972), ο Μιχάλης Τρανουδάκης στην "Ποδηλάτισσα" (1979), ο Δημήτρης Λάγιος στο έργο "Ο Ηλιος ο ηλιάτορας" (1982), ο Ηλίας Ανδριόπουλος στους"Προσανατολισμούς" (1984), η Αγγελική Ιονάτου στη "Μαρία Νεφέλη" και τον"Ερωτα" κ.ά. Το πάντρεμα της ποίησής του με τη μουσική μάς έδωσε δεκάδες υπέροχα τραγούδια, που ερμήνευσαν μεταξύ άλλων ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Μαρία Φαραντούρη, ο Γιώργος Νταλάρας, η Μαρία Δημητριάδη, η Αλκηστις Πρωτοψάλτη, η Αφροδίτη Μάνου, η Αρλέτα κ.ά.

"Χτυπά η καμπάνα του μεσημεριού/ κι αργά στις πέτρες τις πυρρές χαράζονται τα γράμματα/ ΝΥΝ και ΑΙΕΝ και ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ".

Αξιος εστί ο Ποιητής, που στη βαθιά σιωπή του χτεσινού απομεσήμερου σαλπάρισε για τις αμμουδιές του ουρανού, με "διασκελισμούς διαβαίνοντας την Ελλάδα τη δεύτερη του επάνω κόσμου".Αυτή τη φορά οι στίχοι του τον "διέψευσαν" και "στον ορίζοντα του ελληνικού" του δικού του "θανάτου"... υπήρχαν σύννεφα. Και μια "τρομαχτική ηρεμία, όπως αυτή που ακολουθεί τον κεραυνό (...). Οπου τον απόντα συμπαραστέκουν με την ίδια επίσημη σοβαρότητα οι παρόντες. Σαν να θέλουν να δείξουν πόσο δύσκολο είναι να διανυθεί και από τις δύο μεριές η μηδαμινή απόσταση που χωρίζει τη μια στιγμή από την άλλη - εννοώ την κατοπινή της, αυτήν που μεταβάλλει και την τάξη του κόσμου...".

Η πολύ προσωπική, σεμνή "οδός" του έδωσε τον τρόπο να διαβούμε την απόσταση από την παρουσία στην απουσία. Σιωπήσαμε χτες οι άνθρωποι. Σαν να σιώπησε κι η φύση. Επαυσε ο αέρας που τον "εγέννησε". Κρύφτηκε ο ήλιος που τον μεγάλωσε. Φουρτούνιασε η θάλασσα που τον ευλόγησε. Εγειραν τα γράμματα που λάτρεψε. Το Υ, "μια υδρία", και το Ε, "όλο αέρα", και το Λ "πραγματικά βρεμένο. Ιδιο βότσαλο".

Αηχο το κλάμα, ανέκφραστες οι σκέψεις στην κηδεία του Ποιητή. Μα πώς στην ύστατη στιγμή, "στην ύστατη ένταση του μαύρου" να μεταχειριστούμε τη γλώσσα που εκείνος μελώδησε με γράμματα και λέξεις;

Είχε δίκιο. Η σιωπή ήταν ο μόνος, ο ένας τρόπος, για μας.

Για κείνον, για το ταξίδι του, αρκούσαν "μόνον τ' απαραίτητα" σ' ένα "σάκο ταξιδιωτικό στον ώμο/ στην τσέπη μου έναν Οδηγό/ τη φωτογραφική μου μηχανή στο χέρι. / Βαθιά στο χώμα και βαθιά στο σώμα μου θα πάω να βρω ποιος είμαι. / Τι δίνω και τι μου δίνουν και περισσεύει το άδικο".

"Χρυσέ ζωής αέρα..." ο Ποιητής κουράστηκε "τόσα χρόνια μετέωρος" κι έχει "ανάγκη από γης". Μια και μόνη φωνή, σαν να 'ταν όλων οι φωνές, τον αποχαιρέτησε: "Αθάνατος".

Στο παρεκκλήσι του Α Νεκροταφείο, βουβοί προσήλθαν οι συγγενείς του Οδυσσέα Ελύτη, οι φίλοι, όσοι τον αγάπησαν. Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος, ο πρωθυπουργός, οι αρχηγοί των κομμάτων, καθώς και άλλα στελέχη του. Συγκλονισμένοι προσήλθαν και οι άνθρωποι των Τεχνών και των Γραμμάτων, αλλά και πλήθος "ανώνυμου" κόσμου, που άφησε στον ποιητή λίγα λουλούδια και ένα κομμάτι μνήμη...

• "Κομμάτια κι αποσπάσματα της ηρωικής εξόδου που χρειαζόμαστε κι εμείς σαν πρόσωπα, σαν πολίτες, σαν κοινωνία και πατρίδα, είναι η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη" είπε μεταξύ άλλων ο υπουργός Πολιτισμού, Σταύρος Μπένος,κατά τη διάρκεια της προχτεσινής ειδικής συνεδρίασης της Βουλής, στη μνήμη του ποιητή. Δεκάδες εξάλλου είναι τα συλλυπητήρια τηλεγραφήματα για το θάνατο του Οδ. Ελύτη.
• "Υπήρξε αναμφισβήτητα ο πιο εμπνευσμένος ποιητής του Αιγαίου, αναφέρει η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών.Αλλά όχι μόνο. Γιατί ο Ελύτης ενσάρκωσε πρώτα πρώτα και ερμήνευσε το πάθος του ελληνικού λαού για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της χώρας και την υπεράσπιση του πολιτισμού του κατά τρόπο μοναδικό".
• Η Κύπρος και η υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, Κλαίρη Αγγελίδου,χαιρετούν τον ποιητή με τον στίχο του "Στον παράδεισο έχω σημαδέψει ένα νησί".
• "Είθε - γράφει το ΔΣ του ΣΕΗ - ο "άνεμος" του ποιητή να παρασύρει τους πολίτες και την ηγεσία αυτού του τόπου, που τόσο αγάπησε, σε άλλους "προσανατολισμούς". "Στη λειτουργία των δυσκολότερων ονείρων, εκεί που ανάβουν και χάνονται τα ζεστά μυστικά του κόσμου"".
• Τη "βαθιά της οδύνη για το χαμό του ποιητή που διαμόρφωσε τη συνείδηση του νεοελληνισμού και υπήρξε ιδρυτικό της μέλος" εξέφρασε η Εταιρεία Ελλήνων Τεχνοκριτικών.
• "Πενθούμε για τον Οδυσσέα Ελύτη και αισθανόμαστε τυχεροί που έζησε και δημιούργησε στη δική μας χώρα" ανέφερε η Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση.
• "Ο πνευματικός κόσμος γίνεται πιο μικρός και ο πόνος μέγας" αναφέρει η ΑΔΕΔΥ.
• Το ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας καταθέτει στη μνήμη του Οδυσσέα Ελύτη το ποσό των 2.000.000 δρχ. για τους σκοπούς του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
• Η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών στη μνήμη του Οδυσσέα Ελύτη αποφάσισε να διαθέσει 100.000 δραχμές για την ανέγερση σχολείου στους Καλάς του Πακιστάν που επιχειρούν Ελληνες δάσκαλοι.
• Συλλυπητήρια επίσης έστειλαν το Εθνικό Θέατρο, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ, Γ. Θωμάς, ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών κ.ά.