Σε ό,τι αφορά στην πολιτιστική κληρονομιά η παράγραφος 2 του άρθρου 5 προβλέπει: «Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, μπορεί να καθορίζονται για την πραγματοποίηση στρατηγικών επενδύσεων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, οι ειδικοί όροι ανάδειξης και προστασίας αρχαιοτήτων και άλλων μνημείων που εντοπίζονται κατά την υλοποίηση της επένδυσης ή υπάρχουν πριν από την έναρξή της. Μετά την έκδοση του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος της παραγράφου αυτής δεν απαιτείται η έκδοση άλλης απόφασης από υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού».

Τα παραπάνω σημαίνουν κατάργηση, στην πράξη, του αρχαιολογικού νόμου, ο οποίος αποτελεί την τελευταία «γραμμή άμυνας» για την πολιτιστική κληρονομιά - πάντα στο πλαίσιο του αστικού κράτους φυσικά - αφού οι αποφάσεις του εκάστοτε υπουργού Πολιτισμού εκδίδονται μετά από γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων συμβουλίων του υπουργείου που είναι υπεύθυνα για την πολιτιστική κληρονομιά (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων κ.ά). Με την παραπάνω παράγραφο όμως η διαχείριση και η «τύχη» των αρχαιοτήτων που πιθανόν θα βρεθούν στο πλαίσιο των εργασιών μιας επένδυσης αλλά ακόμη κι αν υπάρχουν εκεί που θέλει ο ιδιώτης να επενδύσει (!)... αφήνονται σε προεδρικά διατάγματα «κατά παρέκκλιση» κάθε άλλης διάταξης, προφανώς και του αρχαιολογικού νόμου! Επιπλέον, από τη στιγμή που εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα, η Αρχαιολογική Υπηρεσία απλώς... το «βουλώνει»!

Πρόκειται για μία άκρως επικίνδυνη εξέλιξη που πρέπει να βρει αντίσταση, όχι μόνο από τους εργαζόμενους στον πολιτισμό, αλλά συνολικά από το λαϊκό κίνημα, αφού, εκτός του ότι απειλείται ό,τι μπορεί να βρεθεί, απειλούνται και τα ήδη γνωστά μνημεία και αρχαιότητες. Η καταστροφή των οποίων, ως γνωστόν, δεν είναι αναστρέψιμη.

Η παραπάνω διάταξη «επισφραγίζει» τα «μνημόνια» που έχουν υιοθετήσει ηγεσίες του υπουργείου Πολιτισμού διαφόρων κυβερνήσεων που συστάθηκαν από το 2010 και μετά και που αφορούν στο πώς θα διενεργείται η αρχαιολογική έρευνα στα μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Πρόκειται για «μνημόνια» - «προπομπούς» της παραπάνω διάταξης, αφού θέτουν ασφυκτικά όρια στην αρχαιολογικά έρευνα, τέτοια, που στην πράξη την ακυρώνουν, στο όνομα της «επίσπευσης» των έργων.

Ενα ακόμη βήμα εμπορευματοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί η συνεργασία της «Europa Nostra» και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ) για τη «διάσωση» της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η «Europa Nostra» είναι οργάνωση - ομπρέλα πολλών ευρωπαϊκών «ΜΚΟ», με αντικείμενό τους την πολιτιστική κληρονομιά. Είναι ιδεολογικοπολιτικό «παιδί» της ΕΕ και από τα δυναμικότερα εργαλεία εφαρμογής της αντιδραστικής της πολιτικής στον πολιτισμό. Γι' αυτό δεν είναι «τυχαία» η χρηματοδότησή της από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με «χορηγίες», μεταξύ των οποίων «φιγουράρουν» επιχειρηματικοί κολοσσοί των τραπεζών, τηλεπικοινωνιών, ενέργειας κ.λπ. Το 2002, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θεσμοθέτησε το «Βραβείο πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ». Στο πλαίσιο της εφαρμογής της πολιτικής της ΕΕ για τον πολιτισμό συνεργάζεται και με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Το πρόγραμμα αφορά στην «αναζήτηση» των επτά περισσότερο απειλούμενων μνημείων της Ευρώπης ώστε να «κινητοποιήσει» δημόσιες και ιδιωτικές «πηγές» χρηματοδότησης σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διάσωσή τους. Ολοφάνερα η πολιτική εκχώρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς στο κεφάλαιο γίνεται πλέον σε μεγαλύτερη κλίμακα, με πρόσχημα την «αναζήτηση» χρηματοδότησης, σαν να μην αποτελεί πολιτική επιλογή του αστικού κράτους η υποχρηματοδότηση του πολιτισμού, ώστε να αρθούν και τα τελευταία «εμπόδια» δημόσιας διαχείρισης. Στόχος, η πλήρης υπαγωγή του πολιτισμού στο «άρμα» της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου.

Ο Πλάθιντο Ντομίνγκο, πρόεδρος της «Europa Nostra», το έθεσε ...«κομψά»: «Η πολιτιστική κληρονομιά είναι το μεγαλύτερο περιουσιακό στοιχείο της Ευρώπης: Το αργό πετρέλαιο, το αποθεματικό μας σε χρυσό. Η κληρονομιά μας είναι το ψωμί και το βούτυρο της Ευρώπης, όσο είναι η καρδιά και η ψυχή της». Ενώ κατά τον Werner Hoyer, πρόεδρο της ΕΤΕ, η «συνεισφορά» της τράπεζας «σε αυτό το έργο» θα «παρέχει αναλύσεις και συμβουλές για καταλληλότερους τρόπους χρηματοδότησης των έργων που επελέγησαν στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος».

Η πρώτη λίστα με «τα 7 πλέον απειλούμενα μνημεία» θα ανακοινωθεί στο συνέδριο για τα 50χρονα της Europa Nostra στην Αθήνα (Ιούνης 2013).

ΜΕΧΡΙ ΤΙΣ 10/3 θα παίζεται στο θέατρο «Ακροπόλ» το εκπληκτικά επίκαιρο έργο του Μπ. Μπρεχτ «Η αγία Ιωάννα των σφαγείων», σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη. Παίζουν (αλφαβητικά) οι: Βίκυ Βολιώτη, Κίκα Γεωργίου, Δημήτρης Δεγαΐτης, Μίνως Θεοχάρης, Δανάη Κατσαμένη, Λάμπρος Κτεναβός, Γόνη Λούκα, Κωσταντίνος Μαραβέλιας, Αγγελος Μπούρας, Μιχάλης Οικονόμου, Ελένη Ουζουνίδου, Αιμίλιος Χειλάκης. Μετάφραση - δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Δεπάστας, μουσική: Σταύρος Γασπαράτος, κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης. Το έργο του Μπρεχτ κατεβαίνει, προκειμένου να ανεβαστεί (15/3), το έργο του Νικολάι Γκόγκολ «Ο Επιθεωρητής», σε σκηνοθεσία του Σπύρου Ευαγγελάτου.