Κάθε μέρα πατώντας ένα μόνο κουμπί της τηλεόρασης ή του ραδιοφώνου χιλιάδες εικόνες περνούν μπροστά μας και χιλιάδες ήχοι διοχετεύουν πληροφορίες. Πληροφορίες παλιές, καινούριες, επαναλαμβανόμενες, άλλες πάλι για να ξυπνήσει η μνήμη, να νοσταλγήσουν οι παλιοί ή για να μάθουν οι νεότεροι. Πατώντας ένα κουμπί συμβαίνει αυτό το "θαύμα", για το οποίο δουλεύουν εκατοντάδες άνθρωποι. Φιλμ, φωτογραφίες, κασέτες, μηχανήματα, έγγραφα... Η ιστορία της επικοινωνίας και ενημέρωσης από τις απαρχές του ραδιοφώνου μέχρι σήμερα. Και ό,τι περνάει μπροστά από τα μάτια μας ή πολιορκεί την ακοή μας έχει ζωή με αρχή, μέση και τέλος.

Αυτό το τέλος προσπάθησε κατ' αρχήν να... αναβάλει η δημιουργία του Αρχείου - Μουσείου της ΕΡΤ το 1990, συγκεντρώνοντας το αρχειακό και μουσειακό υλικό της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης. Ο,τι έχει συγκεντρωθεί βρίσκεται στο Μουσείο της ΕΡΤ,όπου οι χώροι είναι ακατάλληλοι και σε αποθηκευτικούς χώρους στο Σταυρό και στο Μπογιάτι. Εργαστήρια συντήρησης δεν υπάρχουν,εκτός από το Οπτικοακουστικό Εργαστήρι για τη συντήρηση και ταξινόμηση των ταινιών.

Αλλά η αρχή γίνεται την Κυριακή. Το σεμινάριο για τη συντήρηση του οπτικοακουστικού υλικού ήταν επιθυμία χρόνων, που μεθαύριο πραγματοποιείται από τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ,σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αρχείου και Μουσείου της ΕΡΤ.Αλλωστε πρόκειται για την ιστορία της ενημέρωσης, της μετάδοσης της πληροφορίας και της επικοινωνίας, την ιστορία του 20ού αιώνα.

Ταινίες από τα δέκα πρώτα χρόνια λειτουργίας της τηλεόρασης, όπως ειδήσεις, ντοκιμαντέρ, ντοκουμέντα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού που τοποθετούνται πριν το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπηρεσιακά έγγραφα, κανονισμοί και πλήθος φωτογραφιών. Οι τελευταίες αποτελούν ένα μεγάλο και ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι του αρχείου. Ξεκίνησε με την αγορά της συλλογής του φωτορεπόρτερ Πέτρου Πουλίδη,που περιλαμβάνει 6.500 γυάλινες πλάκες και ζελατίνες, με θέματα της καθημερινής ζωής από το μεσοπόλεμο μέχρι τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, 144 γυάλινα σλάιτς προερχόμενα από το Φωτογραφικό Οίκο Εμίλ Ντεϊρόλ, μεταπολεμικό φωτογραφικό υλικό που αγγίζει τις 150.000 κ. ά. Επίσης, στις φωτογραφίες της ΕΡΤ υπάρχουν 3.500 γυάλινες αρνητικές πλάκες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και το Επος της Αλβανίας, 36 άλμπουμ της ΥΕΝΕΔ με θέματα από το Β Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Πόλεμο της Κορέας, 50 άλμπουμ με θέματα από τις δραστηριότητες της Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης από το 1970 έως σήμερα κ. ά. Βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος του υλικού είναι σε αρνητικό φιλμ, γεγονός που δυσχεραίνει την ιστορική τεκμηρίωση, τη συντήρηση και την ταξινόμηση. Μεγάλο, εξάλλου, τμήμα του υλικού καταχωρείται σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές για ευκολότερη πρόσβαση.

Στο σεμινάριο, που απευθύνεται σε πτυχιούχους του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εργων Τέχνης του ΤΕΙ και θα διαρκέσει μέχρι 2 του Απρίλη, ειδικοί στη συντήρηση του οπτικοακουστικού υλικού θα αναφερθούν στις αιτίες φθοράς και σε μεθόδους αντιμετώπισης (προληπτικά και σωστικά). Την έναρξη θα κάνει την Κυριακή (10πμ) στο αμφιθέατρο του ΥΠΠΟ ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ, Ευ. Γιαννακόπουλος. Θα μιλήσουν ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαιοτήτων, Νίκος Μίνως, ο πρόεδρος της ΕΡΤ, Παναγιώτης Παναγιώτου, η διευθύντρια του Μουσείου - Αρχείου της ΕΡΤ, Κυριακή Αρσένη, ο υπεύθυνος της Ταινιοθήκης της Ελλάδας, Θόδωρος Αδαμόπουλος και η συντονίστρια του σεμιναρίου, Βασιλική Χατζηγεωργίου.

Το επόμενο βήμα θα πρέπει να είναι η δημιουργία όχι μόνο ενός αξιοπρεπούς και κατάλληλου Μουσείου, αλλά και η διαρκής συντήρηση του υλικού με τη σύσταση εξοπλισμένου εργαστηρίου συντήρησης.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ

Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης,με τίτλο "Εικόνες του 21ου αιώνα",ξεκινάει την πορεία του, στις 15 Μαρτίου και για 7 μέρες, φέρνοντας στο "Ολύμπιον" και στο Ινστιτούτο "Γκαίτε" εικόνες από τις γειτονιές του κόσμου, εικόνες ανθρώπων, εικόνες της πραγματικότητας, της κοινωνίας, της δημιουργίας. Περισσότερες από 80 ταινίες από όλο τον κόσμο ανοίγουν ένα παράθυρο αλήθειας, χρησιμοποιώντας την πραγματικότητα ως κύριο αφηγηματικό μέσο.

Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης,που συνδιοργανώνουν το ΥΠΠΟ,τοΦεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και η Νέα Ελληνική Τηλεόραση,περιλαμβάνει τις εξής ενότητες: Οψεις του κόσμου, Πορτρέτα - Ανθρώπινες Διαδρομές, Η καταγραφή της μνήμης, Ανθολογία - Ελληνικά Ντοκιμαντέρ, Μουσική μέσα από το φακό, Στα όρια του έρωτα - Το τέλος της δεκαετίας του '90. Αφιερώματα (στον διακεκριμένο ντοκιμαντερίστα και σκηνοθέτη Δημήτρη Μαυρίκιο). Επίσης, εκατό χρόνια μετά τη γέννηση του Τζ. Ιβενς,μια από τις μεγαλύτερες μορφές του Ευρωπαϊκού ντοκιμαντέρ, θα προβληθεί η τελευταία του ταινία "Ιστορία του Ανέμου",την παρουσίαση της οποίας θα κάνει η σύντροφος και συνεργάτιδά του Μ. Λοριντάν - Ιβενς.

Επίσης, όπως ανακοινώθηκε σε χτεσινή συνέντευξη Τύπου, φέτος για πρώτη φορά διοργανώνεται Αγορά Ντοκιμαντέρ,με στόχο να καλύψει τους συγκεκριμένους τομείς εμπορικής δραστηριότητας που απαιτούν οι ανάγκες των τηλεοπτικών δικτύων της Βαλκανικής, ενώ θα πραγματοποιηθεί και Βαλκανική Συνάντηση.Θα διεξαχθεί ημερίδα για τις νέες τεχνολογίες με τίτλο "Νέα Μέσα: Εργαλεία επικοινωνίας για τον 21ο αιώνα (χορηγός η ΕΤ-3). Τέλος, θα πραγματοποιηθεί τριήμερο σεμινάριο - εργαστήριο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ντοκιμαντέρ,με θέματα παραγωγής και διανομής. Το σεμινάριο γίνεται σε συνεργασία με το ελληνικό γραφείο του προγράμματος "Μίντια" του υπουργείου Τύπου και ΜΜΕ.

Ο εκδοτικός οίκος "Αλέξανδρος" παρουσίασαν χτες στη "Στοά του Βιβλίου" δύο νέες, ενδιαφέρουσες και χρηστικής αξίας για ειδικούς και μη, δερματόδετες εκδόσεις τους. Πρόκειται για το δίτομο, πλούσια εικονογραφημένο, εξαιρετικά συμπυκνωμένο και εκλαϊκευτικό έργο του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ Νικολάου Κ. Μουτσόπουλου "Ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού" και το βιβλίο του καθηγητή Πολιτικής Ιστορίας στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ Γεωργίου Αναστασιάδη "Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας (1993-1998)".

"Ηταν και είναι παντού οι Ελληνες, όπως τα βατράχια. Οπου βλαστάνει η άμπελος, η ελαία, και η συκή και είχαν επαφή με άλλους αρχαίους λαούς, οι οποίοι μιλούσαν για τον πλούτο του ελληνικού πολιτισμού που τους άγγιξε. Οι Ελληνες στη σύγχρονη εποχή έφτασαν σ' όλα τα πέρατα του κόσμου. Προηγήθηκαν όμως οι αρχαίοι μας πρόγονοι, που εξαπλώθηκαν σ' όλο τον γνωστό αρχαίο κόσμο, προς βορρά και νότο, στη Δύση και στην "καθ' ημάς Ανατολή"". Τα παραπάνω μεταξύ άλλων σημείωσε ο Ν. Μουτσόπουλος, υπονοώντας τη χωροχρονική διαδρομή που καλύπτει το έργο του από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

Ενα έργο που - με επικεφαλής τον ίδιο, επιμελητή τον εκπαιδευτικό και συγγραφέα Αριστείδη Κεσόπουλο και 15μελές συντακτικό επιτελείο ειδικών επιστημόνων, αλλά και φιλολόγων, συγγραφέων, λαογράφων και δημοσιογράφων - αποτελεί ένα συμπυκνωμένο "πανόραμα" όλων των πτυχών του ελληνικού πολιτισμού, όπως εξελίσσεται από τα προϊστορικά έως τα σύγχρονα χρόνια (Θρησκεία, Φιλοσοφία, Επιστήμες, Γλώσσα - Φιλολογία, Αρχαιολογία - Μουσεία, όλες οι μορφές της Τέχνης, Δίκαιο - Νομοθεσία, Οικονομία, Πολίτευμα - Πολιτική, Κοινωνία, ήθη - έθιμα, αθλητισμός, πνευματικά ιδρύματα, βιβλιοθήκες).

Το έργο του Γ. Αναστασιάδη "Σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας (1993-1998)", όπως είπε μεταξύ άλλων ο ίδιος, "είναι μια ιστοριογραφική δοκιμή στα κράσπεδα της επικαιρότητας. Ο αναγνώστης βρίσκει όσα διαδραματίστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια. Μοιάζει σαν δημοσιογραφικό βλέμμα πάνω στα γεγονότα (βουλευτικές και δημοτικές εκλογές, θάνατοι πολιτικών, ίδρυση πολιτικών φορέων), τα φλέγοντα θέματα της εξωτερικής μας πολιτικής, "ψηφίδες" των πολιτικών αντιπάλων, ακόμα και της πολιτιστικής μας ζωής, όπως η "Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα". Νομίζω ότι είναι ένα εύχρηστο και συνοπτικό "κόρπους" της πρόσφατης πολιτικής μας ιστορίας".

Μια αξιέπαινη πρωτοβουλία, που δεν είχε μόνο φιλανθρωπικό σκοπό, αλλά και στόχο να επισημανθεί ένα κοινωνικό πρόβλημα, ήταν η χθεσινή εκδήλωση που διοργάνωσε η Πολιτιστική Ενωση Ελληνίδων και οι συντελεστές της παράστασης του θεάτρου "Διάνα".Τα έσοδα από την παράσταση του έργου του Τζον Πρίσλεϊ "Ενας επιθεωρητής έρχεται",θα διατεθούν για τους οροθετικούς και ασθενείς του AIDS. Θυμίζουμε ότι το έργο παρουσιάζεται σε μετάφραση Μαρλένας Γεωργιάδη και σκηνοθεσία Εύης Γαβριηλίδη.Παίζουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Χρυσούλα Διαβάτη, Αγγελος Αντωνόπουλος, Αλεξανδριανή Σικελλιανού, Οδυσσέας Σταμούλης, Χάρης Ασημακόπουλος, Χρύσα Διακάτου.

"Το έργο - όπως μας είπε ο Νικήτας Τσακίρογλου - προσφέρεται για τέτοιου είδους εκδηλώσεις, γιατί έχει κοινωνικό περιεχόμενο. Νομίζω ότι, σήμερα, σε μια εποχή ωχαδελφισμού και συσσώρευσης κοινωνικών προβλημάτων, χρειάζεται ο καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του, τις ενοχές του γι' αυτά που συμβαίνουν. Αυτό ακριβώς θίγει το έργο του Πρίσλεϊ. Είναι μια παράσταση ιδιαίτερα δύσκολη, που απαιτεί ατμόσφαιρα, ώστε να υπάρξει ο υπέρτατος κριτής, που δεν είναι άλλος από τη συνείδησή μας".

Το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας ανεβάζει, σήμερα, στο θέατρο "Παλλάς",τη δεύτερη χειμερινή του παραγωγή. Πρόκειται για το έργο του Αλεξέι Νικολάγιεβιτς Αρμπούζωφ "Φθινοπωρινή ιστορία" ή "Κωμωδία παλιάς μόδας",που ανεβαίνει σε μετάφραση Κ. Κοτζιά,σκηνοθεσία Γιώργου Ρεμούνδου,σκηνικά - κοστούμια Νίκης Πέρδικα,μουσική Τάσου Καρακατσάνη.Τους ρόλους ερμηνεύουν: Αννα Φόνσου και Γιάννης Καρατζογιάννης.

Μια δυναμική ερωτική ιστορία με δύο πρόσωπα που νομίζουν ότι ο κύκλος της ζωής έχει κλείσει. Ενα έργο γεμάτο συγκίνηση, όπου οι δύο ήρωες μπλέκονται σε μια ιστορία αναπάντεχη, σ' ένα μάθημα ανθρωπιάς, όπου η ανθρωπιά γίνεται ομορφιά, ερωτική γοητεία και κατακτάει.

• Πρεμιέρα, έχει, αύριο και το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας με το έργο του Νικολάου Λάσκαρη "Μαλλιά κουβάρια",που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία Νίκου Χαραλάμπους και Αλίκης Αλεξανδράκη,σκηνικά - κοστούμια Αριάδνης Βοζάνη,μουσική επιμέλεια Στάθη Γυφτάκη.Παίζουν: Χρήστος Αποσπόρης, Γιώργος Βούτος, Ιφιγένεια Δεληγιαννίδου, Μιχάλης Μαρκάτης, Μαρία Μίχα κ. ά.

Το δανεισμό αντικειμένων από την 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κρήτης στο Μέγαρο Μουσικής για την έκθεση (εγκαινιάζεται στις 15/3) "Η Βενετία της Ελλάδας - Η Ελλάδα των Βενετών" ενέκρινε το ΚΑΣ. Η συζήτηση που έγινε επιβεβαίωσε προηγούμενο δημοσίευμά μας για τον πώς οργανώνεται η έκθεση. Αν και φιλοξενεί ευαίσθητα μεταβυζαντινά έργα δεν έγινε μουσειολογική μελέτη και δε ζητήθηκε από την αρμόδια Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ - η οποία ασχολήθηκε με τις 18 εικόνες της Βενετίας που θα εκτεθούν - συνεργασία για τη διαμόρφωση των καταλλήλως για τα εκθέματα συνθηκών.

Οι αρμόδιες υπηρεσίες έμαθαν τον κατάλογο των δανειζόμενων αντικειμένων από τον Τύπο, καθώς το Μέγαρο Μουσικής δεν μπήκε καν στον κόπο της αλληλογραφίας. Μόλις πριν τρεις ημέρες η Διεύθυνση Προϊστορικών - Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Διεύθυνση Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων απηύθυναν στο Μέγαρο επιστολή για τον τρόπο της οργάνωσης, επισημαίνοντας ότι "δεν υπάρχει υψηλός επαγγελματισμός". Υπάρχει, όμως, η υψηλή κάλυψη του ΥΠΠΟ...