Ακολουθώντας το παράδειγμα ξένων τηλεπικοινωνιακών επιχειρήσεων, και ο ΟΤΕ «βγάζει στο σφυρί» ακίνητά του

Τα φληναφήματα που επαναλαμβάνουν μονότονα οι κυβερνώντες, επηρεάζουν οπωσδήποτε μεγάλο κομμάτι όσων τους ακούν. Ομως, δεν παύουν να είναι παραμύθια. Οι ιδιωτικοποιήσεις τους μπορεί να φέρνουν κέρδη στο κεφάλαιο, συμβάλλοντας στη συγκεντροποίησή του, αλλά υπόκεινται και στους νόμους του ανταγωνισμού και της κρίσης. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουν, τις χιλιάδες εργαζομένων που απολύουν και τις διαρκώς αυξανόμενες τιμές που επιβάλλουν, για να «ρεφάρουν» τη χασούρα.

Ετσι, μετά το πέρασμά τους σε ιδιώτες, παραδοσιακές, μεγάλες, ευρωπαϊκές εταιρίες του κλάδου, που οι κυβερνήσεις συνηθίζουν να παρουσιάζουν ως πρότυπα και παρακαλούν να έρθουν για να εξαγοράσουν κομμάτι του ΟΤΕ, χαντακώνονται. Με την κατάσταση ορισμένων από αυτούς τους άλλοτε κολοσσούς θα ασχοληθούμε σήμερα.

Οι ιδιωτικοποιήσεις εκτός από τις άσχημες συνέπειες για τους εργαζόμενους και τους καταναλωτές, επιφυλάσσουν δυσάρεστες εκπλήξεις και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις

Κατ' αρχάς να παρουσιάσουμε συνοπτικά τι συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Ενωση αναφορικά με τις ιδιωτικοποιήσεις (προηγούμενα εξολοκλήρου) κρατικών τηλεπικοινωνιακών οργανισμών:

• Στην Αυστρία το 75% των μετοχών παραμένει στο κράτος. Το σχετικό θεσμικό πλαίσιο επιτρέπει την παραπέρα μείωση του κρατικού ελέγχου, μέχρι και πλήρους ιδιωτικοποίησης.
• Στο Βέλγιο το κράτος κατέχει το 50% συν μία μετοχή και ελέγχει τον Οργανισμό.
• Στη Φινλανδία, το κράτος κατέχει το 53,5% της «Sonera». Το κοινοβούλιο έχει εξουσιοδοτήσει την κυβέρνηση να κρατήσει υπό δημόσιο έλεγχο μίνιμουμ 34% του μετοχικού κεφαλαίου.
• Στη Γαλλία το κράτος κατέχει το 62% της «France Telecom». Ο νόμος προβλέπει ότι μπορεί να μετοχοποιηθεί και πάνω από το 51%.
• Στη Γερμανία το κράτος κατέχει το 65% της «Deutsche Telecom», με προοπτική τα επόμενα ένα - δύο χρόνια να μειωθεί.
• Στο Λουξεμβούργο είναι 100% κρατική επιχείρηση.
• Στη Σουηδία η «Telia» είναι 100% κρατική.
• Στην Ολλανδία το 44% της KPN ελέγχεται από το κράτος. Ασκούνται πιέσεις για συρρίκνωση του ποσοστού και πλήρη ιδιωτικοποίηση.
• Στην Πορτογαλία το ποσοστό περιορίζεται σε 10,5%. Το κράτος διατηρεί περιορισμένο δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο).

• Σε έναν από τους φαύλους κύκλους της «ελεύθερης αγοράς», τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις εισάγουν θυγατρικές τους στις χρηματιστηριακές αγορές. Ετσι, προσπαθούν - μεταξύ άλλων - να ισοσκελίσουν απώλειες που είχε το δικό τους «χαρτί» στις ίδιες χρηματιστηριακές αγορές

  Στην Ιταλία η κρατική παρουσία περιορίζεται σε 5,7%. Το δημόσιο έχει δικαίωμα αρνησικυρίας σε αποφάσεις που θεωρεί κρίσιμες για τα κρατικά συμφέροντα.
• Στην Ισπανία, η «Telefonica» είναι 100% ιδιωτική, αλλά μέχρι το 2007 το κράτος έχει μια «χρυσή μετοχή» και δικαίωμα αρνησικυρίας σε σημαντικά ζητήματα. Για παράδειγμα, το άσκησε πρόσφατα όταν αρνήθηκε να επιτρέψει στην επιχείρηση να συνάψει στρατηγική συμμαχία με την KPN.
• Ιδιωτικοποιημένες 100% είναι και οι εταιρίες σε Βρετανία, Δανία και Ιρλανδία.

Τις αρνητικές επιπτώσεις για τους εργαζομένους των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων, αλλά και τους καταναλωτές, παρουσιάσαμε σε προηγούμενο εκτενές αφιέρωμα του «Ρ» στη λεγόμενη απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών. Αλλά το πώς τις αντιμετωπίζουν οι ιδιώτες καπιταλιστές, όταν δεν αποδίδουν πλέον τα αναμενόμενα σ' αυτούς, τα ακόλουθα παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά:

Στη Γερμανία, στις 22 του Γενάρη, για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο γερμανικός κολοσσός τηλεπικοινωνιών Deutsche Telecom ανακοίνωσε ότι κατέγραψε ζημίες ύψους ενός δισ. ευρώ (340,75 δισ. δρχ.) το τέταρτο οικονομικό τρίμηνο (2000). Και αυτό ενώ οι Γερμανοί αναλυτές ανέμεναν ζημίες μέχρι 410 εκατ. ευρώ. Το χρέος της ανέρχεται πλέον σε 60,3 δισ. ευρώ (20,5 τρισ. δρχ.), δηλαδή πάνω από το 50% της χρηματιστηριακής της αξίας. Η τιμή της μετοχής στο διάστημα Μάρτη 2000-Γενάρη 2001 είχε απώλειες 66%.

Να σημειωθεί ότι τα υψηλά κέρδη που παρουσίασε ο οργανισμός τα προηγούμενα τρίμηνα του 2000 οφείλονται κύρια στο ξεπούλημα των μεριδίων που είχε σε άλλες εταιρίες και στη μετοχοποίηση θυγατρικής της στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης.

Τώρα οι αρμόδιοι της DT ευελπιστούν ότι θα αυξήσουν τα έσοδά τους από τη σχεδιαζόμενη εισαγωγή άλλης θυγατρικής (της T-MObile) στο Χρηματιστήριο, όπου έχουν συγκεντρωθεί όλες οι δραστηριότητες του ομίλου στην κινητή τηλεφωνία. Αλλες πληροφορίες, που δημοσιεύτηκαν στις 17 του Φλεβάρη στο γερμανικό Τύπο, ανέφεραν ότι η DT θα εκποιήσει ακίνητα αξίας 2,5 δισ. ευρώ (851,8 δισ. δρχ.) και τμήμα του καλωδιακού τηλεοπτικού δικτύου της.

Στις 20 του Φλεβάρη η DT ανακοίνωσε και επισήμως ότι για το οικονομικό έτος 2000-2001 αναμένει μειωμένα καθαρά κέρδη. Οι αρχικές εκτιμήσεις έκαναν λόγο για 7,4 δισ. ευρώ, αλλά η εταιρία αναθεώρησε σε 5,9 δισ. ευρώ.

Στη Γαλλία, στις 4 του Φλεβάρη, η France Telecom ανακοίνωσε την έκδοση ομολόγων αξίας 3,3 δισ. ευρώ για να καλύψει μέρος του χρέους που αντιμετωπίζει η εταιρία τον τελευταίο χρόνο. Παράλληλα, διαθέτει το 15% των μετοχών της θυγατρικής της, της Orange - της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρίας κινητής τηλεφωνίας στην Ευρώπη - στα Χρηματιστήρια του Παρισιού και του Λονδίνου. Στόχος της είναι να μειώσει το χρέος της, ύψους 60 δισ. ευρώ.

Η DT και η FT κατέχουν από 10% στο μετοχικό κεφάλαιο της αμερικανικής εταιρίας υπεραστικών κλήσεων Sprint Corp. Σε μια επιπλέον προσπάθεια να περιορίσουν τα χρέη τους, σχεδιάζουν να επαναπωλήσουν το ποσοστό τους στη διοίκηση της Sprint.

Στην Ιταλία, η Telecom Italia, σε μια προσπάθεια να περιορίσει το βαρύτατο δανεισμό της, προχωρά στην πώληση ποσοστού θυγατρικής εταιρίας, όπου υπάγεται η ακίνητη περιουσία του ομίλου, τα χρέη του οποίου ανέρχονται σε περίπου 18 δισ. ευρώ. Στις αρχές του 2000, πάντα με την αγωνία να βρει χρήματα, πούλησε το 80% άλλης θυγατρικής, κατασκευάστριας εξοπλισμού δικτύωσης ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Στη Βρετανία, η British Telecom βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με άλλες εταιρίες, προκειμένου να ξεπουλήσει το σύνολο σχεδόν των ακινήτων της. Σκοπός της είναι να μειώσει κατά περίπου 2 δισ. στερλίνες τα χρέη της, που ανέρχονται σε 30 δισ. στερλίνες. Αυτά τα κτίρια βέβαια δεν της περισσεύουν. Γι' αυτό σκοπεύει, μετά την πώλησή τους, να νοικιάσει πολλά από αυτά τα ακίνητα. Παράλληλα, μεθοδεύει την εκποίηση μεριδίων της σε εταιρίες της Ασίας.

Στην Ισπανία, η Telefonica, το Νοέμβρη, αναζητώντας κεφάλαια, «έσπρωξε» τη θυγατρική της στην κινητή τηλεφωνία, Telefonica Moviles, στη χρηματιστηριακή αγορά. Το εγχείρημα στέφθηκε από αποτυχία, καθώς κατάφερε να αντλήσει 3,3 δισ. ευρώ, ποσό πολύ μικρότερο των περίπου 6 δισ. ευρώ που υπολόγιζε πριν την εισαγωγή. Η εξέλιξη αυτή επιβάρυνε την οικονομική θέση της εταιρίας.

Στην Ολλανδία, ο διεθνής χρηματοοικονομικός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody's Investors Service στις 13 του Φλεβάρη υποβάθμισε τη δανειοληπτική βαθμολογία της ΚΡΝ, υποστηρίζοντας ότι η αδυναμία των τηλεπικοινωνιακών εταιριών να πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία τους αυξάνει τις αμφιβολίες για την ικανότητα μείωσης του χρέους τους. Το Γενάρη και η αντίστοιχη εταιρία Standard & Poor's υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της ΚΡΝ.

Εδώ έχουμε έναν φαύλο κύκλο, όπου εταιρίες διαχέουν «αναλύσεις», αναγνωρίζοντας τη δύσκολη οικονομική θέση των τηλεπικοινωνιακών οργανισμών και δημιουργώντας άσχημο κλίμα σε βάρος τους στις τράπεζες και στους τζογαδόρους των απανταχού χρηματιστηρίων. Ακολούθως δε προτείνουν ως «λύση» το ξεπούλημα της περιουσίας τους.

Να σημειωθεί ότι στη σχετική έκθεσή της, η Moody's προειδοποίησε πως ενδέχεται να υποβαθμίσει την πιστοληπτική ικανότητα και της DT. Και αυτό γιατί δεν είναι βέβαιη για την ικανότητα της DT να ανταποκριθεί στα σχέδια που έχει εκπονήσει για μείωση του χρέους έως το τέλος του χρόνου.

Τις προαναφερόμενες «συνήθειες» δείχνουν να έχουν ασπαστεί ήδη οι διοικήσεις του ΟΤΕ, έστω και αν ο Οργανισμός δεν παρουσιάζει - ακόμα - τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άλλες επιχειρήσεις.

Αναζητώντας κεφάλαια εισήγαγε τη θυγατρική του, COSMOTE στη χρηματιστηριακή αγορά, μειώνοντας το ποσοστό του στο μετοχικό κεφάλαιό της.

Στις 20 Φλεβάρη η διοίκηση του Οργανισμού αποφάσισε τη μετατροπή της Διεύθυνσης Τηλεφωνικών Καταλόγων σε θυγατρική με την ονομασία «ΙΝFΟΤΕ». Η (σημειωτέον, κερδοφόρα) Διεύθυνση διαθέτει εργοστάσιο μεγάλων εκτυπωτικών ικανοτήτων και εμπορικό τμήμα. Εκτυπώνει μεταξύ άλλων, το «Χρυσό Οδηγό» και το προηγούμενο εξάμηνο δαπανήθηκαν 3,5 δισ. δρχ. για την αναβάθμισή της. Τώρα σχεδιάζεται η είσοδος ιδιώτη στο κεφάλαιό της, ως «συνεταίρου».

Στο «σφυρί» βγάζει και την «ΟΤΕ Ασφάλιση», για την οποία προωθείται η συγχώνευσή της με ασφαλιστικό όμιλο. Παράλληλα, πουλά την «ΟΤΕ Leasing» στην Τράπεζα Πειραιώς, έναντι 2 δισ. δρχ. και 1,5 εκατομμύρια μετοχές της τράπεζας. Θυμίζουμε ότι «ΟΤΕ Leasing» ασχολείται από το 1996 με συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης εξοπλισμού εταιριών και βρίσκεται στη δεύτερη θέση των εταιριών του κλάδου, πίσω από την «Alpha Leasing», με βάση την αξία των υπογεγραμμένων συμβάσεων (30 δισ. δρχ.). Το 1999 παρουσίασε έσοδα πάνω από 20 δισ. δρχ. H «UBS Warburg», που προχώρησε στην αποτίμησή της, φέρεται να προσδιόρισε την αξία της στα 12-16 δισ. δρχ.

Επιπλέον, ο ΟΤΕ ετοιμάζεται για την εκποίηση της ακίνητης περιουσίας του και προώθησε για αυτό την ίδρυση νέας θυγατρικής, της «ΟΤΕ Ακινήτων» (ή ΟΤΕ ESTATE). Αντικείμενό της είναι η «εκμετάλλευση» - όπως εύσχημα αναφέρουν οι αρμόδιοι - μιας περιουσίας, η εμπορική αξία της οποίας υπολογίζεται σε 500 δισ. δρχ.

Ο συνολικός αριθμός των οικοπέδων του ΟΤΕ ανέρχεται σε 2.260, συνολικού εμβαδού 9.362.000 τμ. Τα δε κτίρια ανέρχονται σε 2.133, συνολικού εμβαδού 1.094.000 τμ. Είναι ένα κομμάτι από το σύνολο του πλούτου του Οργανισμού, ο οποίος συσσωρεύτηκε δεκαετίες τώρα με το μόχθο των εργαζομένων του και τα χρήματα του ελληνικού λαού. Αυτός ο πλούτος κατατμείται σήμερα και ξεπουλιέται, προκειμένου ο Οργανισμός να παρουσιάσει «θετικά οικονομικά αποτελέσματα», «αύξηση της τιμής της μετοχής» και «ικανοποιητικά μερίσματα» για τους τζογαδόρους των χρηματιστηρίων.

Σε ένα πρώτο βήμα, η Διεύθυνση Διαχείρισης Ακίνητης Περιουσίας του ΟΤΕ και η εταιρία - σύμβουλος στην εκποίηση, «Dornier Consulting», ζήτησαν από κατασκευαστικούς ομίλους τις προτάσεις τους για κατασκευή του ενός από τα Ολυμπιακά Χωριά Τύπου, σε εκτός σχεδίου οικόπεδο του Οργανισμού στην Παλλήνη, έκτασης 121 στρεμμάτων. Η αξιολόγηση θα αφορά και τη μεταολυμπιακή χρήση.

Η «Dornier Consulting» προωθεί την εκποίηση και άλλων δύο εκτάσεων που έχει ο ΟΤΕ, στα Σπάτα (έκτασης 103 στρεμμάτων) και στη Λούτσα (έκτασης 474 στρεμμάτων, εκτός σχεδίου).

Η ελληνική κυβέρνηση αναζητά μεταξύ μεγάλων ευρωπαϊκών τηλεπικοινωνιακών εταιριών (ανάμεσά τους και οι τέσσερις προαναφερόμενες), τη μία. Σκοπός της να την καταστήσει «στρατηγικό επενδυτή» του ΟΤΕ. Να της πουλήσει μέχρι και 20% του μετοχικού του κεφαλαίου και θέσεις στο ΔΣ του, ενδεχόμενα και το διευθυντικό δικαίωμα. Εξετάζει κι άλλα σενάρια, όπως ανταλλαγές μετοχών κλπ.

Αν η αγοραπωλησία προχωρήσει - με όποιον τρόπο κι αν γίνει - ποιος εγγυάται ότι ο ξένος εταίρος προσπαθώντας να καλύψει οικονομικά ανοίγματά του, δε θα ξεπουλήσει - ποιος ξέρει πού - το μερίδιό του από τον ΟΤΕ. Ποιος εγγυάται ότι οι ρήτρες που ίσως θέσει η ελληνική κυβέρνηση για να αποτρέψει το ενδεχόμενο, δε σπάσουν με το νομικό οπλοστάσιο που αναμφίβολα θα έχει και η άλλη πλευρά; Πόσο γρήγορα θα προωθήσουν οι ξένοι το ξεπούλημα της περιουσίας του ΟΤΕ, προκειμένου να αποκτήσουν άμεσα, υψηλά κέρδη; Προκειμένου να μειώσουν τα χρέη τους και τις ζημιές που παρουσιάζουν, δραστηριότητές τους σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Ενα παράδειγμα: Στην COSMOTE δεύτερος βασικός μέτοχος μετά τον ΟΤΕ, είναι - με ποσοστό 18% - η «Telenor-B Invest AS*», θυγατρική της νορβηγικής «Telenor». Οι Νορβηγοί είχαν το 49,5% του ιρλανδικού ομίλου κινητής τηλεφωνίας «Esat Digifone». To πούλησαν στην «British Telecom». Σε ανακοίνωσή της, στις 6 Φλεβάρη, η «Telenor» διευκρίνιζε ότι τα 1,24 δισ. δολ. που εισέπραξε θα τα χρησιμοποιήσει για την «ενίσχυση» του κεφαλαίου της, τη «βελτίωση» των υπηρεσιών της και την απόσβεση παλαιών χρεών.