Associated Press

Από πρόσφατη (13/5) αντιαμερικανική διαδήλωση στο Λίβανο

-- Ποια είναι η θέση του φιλειρηνικού κινήματος στο Λίβανο υπό τις εκρηκτικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στη χώρα και τις καταιγιστικές εξελίξεις που ακολούθησαν τη δολοφονία του Ραφίκ Χαρίρι;

-- Η δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι - στις 14/2/2005 - που καταδικάστηκε διεθνώς, ως γεγονός, κατά τη γνώμη μας, μπορούσε να οδηγήσει το Λίβανο σε ακόμη πιο επικίνδυνη κατάσταση, μια κατάσταση που θα έθετε σε κίνδυνο την ειρήνη και την ενότητα της χώρας. Αμέσως, το κίνημά μας, σε συνεργασία με άλλες προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις, δυνάμεις που έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιπολίτευση, εκτιμήσαμε ότι πρέπει να θέσουμε ορισμένους άμεσους στόχους πάλης.

Καταρχάς, να αποκαλυφθεί η αλήθεια για τη δολοφονία Χαρίρι: ποιος κρύβεται πίσω από αυτήν και γιατί το έκανε. Ζητήσαμε, επίσης, τη βοήθεια και την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών για να συσταθεί στο Λίβανο μια επιτροπή, μια διεθνής ανεξάρτητη επιτροπή, που θα διεξαγάγει ενδελεχή έρευνα για το ζήτημα, έτσι ώστε να μην υπάρξει καμία συγκάλυψη. Θεωρήσαμε ότι η ηθική ευθύνη για τη δολοφονία βαραίνει τους επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας, του λιβανικού μηχανισμού ασφαλείας που υποστηριζόταν και είχε άμεσες διασυνδέσεις με το συριακό στρατό κατοχής. Γι' αυτό και ταχθήκαμε υπέρ της απομάκρυνσης των επικεφαλής των υπηρεσιών αυτών από τις θέσεις τους.

Ακόμη, επαναφέραμε στο προσκήνιο ένα αίτημα που διατυπώνουμε εδώ και καιρό, ως κίνημα ειρήνης: να αποχωρήσει ο συριακός στρατός. Δεν υπήρχε κανένας λόγος παραμονής του συριακού στρατού στο Λίβανο, ιδιαίτερα μετά τη νίκη των λιβανικών απελευθερωτικών δυνάμεων και την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού κατοχής από τη «ζώνη ασφαλείας». Η παράταση αυτής της στρατιωτικής παρουσίας ενίσχυε και την ανάμειξη της συριακής ηγεσίας στις καθημερινές πολιτικές καταστάσεις της χώρας, κάτι που δεν επιθυμεί η πλειοψηφία των Λιβανέζων και δεν είναι προς το συμφέρον του λαού μας και τους στόχους του για πρόοδο και δημοκρατία.

Σήμερα, πλέον, ο συριακός στρατός έχει αποσύρει όλες τις δυνάμεις του από το Λίβανο. Το κακό, όμως, είναι ότι αυτό δεν έγινε ως αποτέλεσμα μιας συνεννόησης μεταξύ των δύο χωρών αλλά υπό την πίεση για εφαρμογή της απόφασης 1559 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια απόφαση που προσχεδιάστηκε από τις ΗΠΑ και υποστηρίχτηκε από τη Γαλλία και την ΕΕ, στο πλαίσιο του σχεδίου που προωθούν, για τη λεγόμενη «Μεγάλη Μέση Ανατολή». Η συριακή αποχώρηση έγινε υπό αυτή την πίεση.

Οι προοδευτικές και φιλειρηνικές δυνάμεις του Λιβάνου επιθυμούν και επιδιώκουν στενές διμερείς σχέσεις με τη Συρία, σχέσεις συνεργασίας και αλληλοϋποστήριξης αλλά βασισμένες στον αμοιβαίο σεβασμό. Οσο αντιτασσόμαστε στην ανάμειξη της Συρίας στα εσωτερικά του Λιβάνου, άλλο τόσο αντιτασσόμαστε στις προσπάθειες των ΗΠΑ να αναμειχθούν, διά μέσου αυτών των πιέσεων, στην πολιτική σκηνή του Λιβάνου για να τη μετατρέψουν σε ένα υποχείριό τους, πολιτικά ή και στρατιωτικά. Ενα υποχείριο που θα δρα ενάντια στα συμφέροντα του λιβανικού λαού και των αντιστασιακών δυνάμεων της χώρας που μάχονται ακόμη για την απελευθέρωση του τελευταίου κατεχόμενου εδάφους, των αγροκτημάτων Σεμπάα από τον ισραηλινό στρατό.

Μετά τη συριακή αποχώρηση, οδεύουμε προς τις λιβανικές εκλογές, οι οποίες, δυστυχώς, για άλλη μια φορά θα διεξαχθούν με έναν εκλογικό νόμο εντελώς αντιδραστικό και αντιδημοκρατικό. Ενα νόμο που συντηρεί την κρίση μην εξασφαλίζοντας ελεύθερες εκλογές που θα οδηγήσουν σε πραγματική ειρήνη και ενότητα. Το λιβανικό κίνημα ειρήνης ζητά εδώ και χρόνια, όπως και άλλες προοδευτικές δυνάμεις, την υιοθέτηση ενός δημοκρατικού και δίκαιου εκλογικού νόμου, ενός νόμου που θα εξασφαλίζει την εκλογή αντιπροσώπων διά της απλής αναλογικής και δε θα λαμβάνει υπόψη τα θρησκευτικά δόγματα.

Μόνο αν υπάρξει ένας τέτοιος νόμος μπορεί να εξασφαλίσει την εκπροσώπηση όλων των πολιτικών κομμάτων στο Κοινοβούλιο. Με τον υπάρχοντα νόμο, θα επικρατήσει για άλλη μια φορά η αντιδραστική αστική τάξη της χώρας. Η τάξη που ευθύνεται για όλες τις πολιτικές κρίσεις που έχουμε υποφέρει. Η τάξη που υποστηρίχτηκε από τη Συρία για αρκετό καιρό και σήμερα γίνεται προσπάθεια να την προσεταιριστούν, και το έχουν πετύχει σε μεγάλο βαθμό, οι ΗΠΑ. Φυσικά, αυτή η τάξη δεν επιθυμεί καμία πολιτική ή οικονομική αλλαγή στο Λίβανο.

Υπό αυτό το πρίσμα, γίνεται αντιληπτό ότι η κατάσταση στο Λίβανο, παρά την αποχώρηση των συριακών στρατευμάτων, παραμένει εξαιρετικά επικίνδυνη και αμφίρροπη.

-- Πώς βλέπετε το ρόλο της ΕΕ στις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και στο Λίβανο;

-- Κατά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, η ΕΕ είχε πάρει κάποιες αποστάσεις από τις αμερικανικές επιλογές. Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες εξέφρασαν ανοιχτά τότε τη διαφωνία τους. Εδώ όμως και ένα χρόνο περίπου, νομίζουμε ότι ΗΠΑ - ΕΕ και φυσικά ΝΑΤΟ, βρίσκονται σε μια διαδικασία, τουλάχιστον, συντονισμού και συνεργασίας. Αυτή η επαναπροσέγγιση δείχνει ότι ΗΠΑ - ΕΕ προσπαθούν να διανείμουν, μεταξύ τους, με ηρεμότερο τρόπο την περιοχή της Μέσης Ανατολής για να διασφαλίσουν ο καθένας χωριστά τα δικά τους συμφέροντα.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μπορεί κανείς να μιλά για την ολόπλευρα σύνθετη προσωπικότητα του Χαρίλαου Φλωράκη. Μόνο που αυτό μπορούν να το κάνουν εκείνοι που είτε έζησαν κοντά του είτε είχαν ιδιαίτερο πνευματικό δεσμό μαζί του. Οι υπόλοιποι είναι ή απλοί αγωνιστές στο ίδιο μετερίζι ή άνθρωποι της διανόησης, της επιστήμης και του πολιτισμού ή εργαζόμενοι που αισθάνθηκαν το δίκιο των λόγων του από ταξικό ένστικτο. Υπάρχει και μια μικρή μερίδα ανθρώπων που λένε τον καλό λόγο του εικοσιτετραώρου λόγω του θλιβερού γεγονότος του θανάτου του. Με αυτές τις σκέψεις αναφέρομαι στην ιδιαίτερη πλευρά του Χαρίλαου Φλωράκη που σχετίζεται με το Κίνημα Ειρήνης. Αυτό το κάνω από τη θέση που είχα την τύχη να βρεθώ στην κορυφή της πυραμίδας του Κινήματος Ειρήνης τη δεκαετία του 1980 που ήταν η δεκαετία της μεγάλης ανάπτυξης του Κινήματος. Ολοι τότε γνωρίζαμε, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, ότι στις γραμμές αυτής της ανάπτυξης παιζόταν η μελλοντική πορεία της ανθρωπότητας. Ηταν η εποχή της λεγόμενης «ισορροπίας του τρόμου». Το Κίνημα Ειρήνης είχε δύο αλληλεξαρτόμενους στόχους. Ο ένας ήταν η αποφυγή ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος. Γι' αυτό αγωνιζόταν για τον παγκόσμιο αφοπλισμό με άμεσο περιορισμό έως κατάργηση των πυρηνικών όπλων. Ο άλλος ήταν η εξοικονόμηση πόρων που έδινε αυτός ο περιορισμός να διατεθούν στην ανάπτυξη του επιπέδου ζωής του ανθρώπου. Το σύνθημα της εποχής συνοψιζόταν στις λέξεις «ταυτόχρονος ελεγχόμενος παγκόσμιος αφοπλισμός» με μετατόπιση των διεθνών σχέσεων από το στρατιωτικό στο πολιτικό - διπλωματικό πεδίο.

Στην Ελλάδα το διεθνές πρόβλημα της Ειρήνης έπαιρνε ιδιαίτερη οξύτητα λόγω της ύπαρξης ανεξέλεγκτων αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων επιπλέον των συμβατικών υποχρεώσεων ως μέλος του ΝΑΤΟ. Πρόκειται για το πλέγμα εξαρτήσεων της Ελλάδας ως απότοκο του εμφυλίου πολέμου μέσω των ελληνο-αμερικανικών λεόντειων συμφωνιών τύπου μπανανίας. Σε αυτό το πλαίσιο διεθνών κι εσωτερικών προβλημάτων το Κίνημα Ειρήνης στην Ελλάδα είχε μια αξιόλογη ανάπτυξη σε όγκο και ποιότητα. Στο σημείο αυτό ακριβώς βρίσκεται η άκρη της πολιτικής παρουσίας του Χαρίλαου Φλωράκη ως ηγέτη του ΚΚΕ. Στην περίοδο της ανάπτυξης της δεκαετίας του 1980 το Κίνημα Ειρήνης διασταυρώθηκε με πολιτικές δυνάμεις και στηρίχτηκε αποφασιστικά κυρίως από το ΚΚΕ. Η μεγάλη πολιτική του έμπνευση ήταν ότι κατόρθωσε να δεχτεί στους κόλπους του την ποικιλία του προοδευτικού χώρου και να απλωθεί σε ανοιχτές δημόσιες εμφανίσεις και συζητήσεις στις γειτονιές της Ελλάδας. Κατόρθωσε να συσπειρώσει σε ενιαίο μέτωπο διαφορετικές κινήσεις ειρήνης και να γίνει ένα μεγάλης σημασίας κοινωνικό γεγονός. Κυρίως κατόρθωσε να διαμορφώσει ενιαία πολιτική πλατφόρμα που στήριζε τη φιλειρηνική πολιτική της ΕΣΣΔ. Σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά και ο Χαρίλαος Φλωράκης. Εάν κανείς διαβάσει τις τότε ομιλίες του για το ζήτημα της Ειρήνης θα το διαπιστώσει. Εάν γίνει αποδεχτό το γεγονός της ιδιαίτερης ανάπτυξης του Κινήματος Ειρήνης τη δεκαετία του 1980 με τη σωστή πολιτική του, τότε θα εκτιμήσει καλύτερα την προσωπικότητα του Χαρίλαου Φλωράκη ως πολιτικού εκφραστή. Περισσότερο, σήμερα, κάτω από το βάρος της έλευσης της νέας τάξης πραγμάτων, η πολιτική του Χαρίλαου Φλωράκη πρέπει να μελετηθεί από το Κίνημα Ειρήνης μέσα στα νέα άλλα όχι απρόβλεπτα δεδομένα.