Στις 2 Απρίλη είναι η Παγκόσμια Μέρα Παιδικού Βιβλίου, και πολλοί Σύλλογοι Γονέων την αξιοποιούν προετοιμάζοντας γιορτές βιβλίου στα σχολεία τους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα πυκνώνουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες, αφού όλο και μεγαλώνει η ανησυχία γονιών και εκπαιδευτικών σχετικά με την επαφή των παιδιών με το βιβλίο και το διάβασμα.

Γονείς πολύ συχνά συζητούν μεταξύ τους για το ότι τα παιδιά τους από όλο και μικρότερες ηλικίες εξοικειώνονται με την αναζήτηση εύκολης και ρηχής πληροφορίας, και όχι με την περισσότερο κοπιαστική διαδικασία της ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου. Το μυαλό τους εκπαιδεύεται στη γρήγορη εναλλαγή εικόνας, όχι στην αφομοίωση μέσα από το διάβασμα ολόκληρου βιβλίου. Και η αλήθεια είναι ότι σε μια κοινωνία όπως η σημερινή, που απεχθάνεται τη γενική μόρφωση, δεν είναι να απορεί κανείς που ένα μεγάλο μέρος της νεολαίας αποκτά μια χρησιμοθηρική αντίληψη για τη γνώση, αντίληψη η οποία δεν της επιτρέπει να διαβάσει τίποτα άλλο πέρα από όσα χρειάζονται για να μπει σε μια σχολή, ή για να πάρει έναν καλό βαθμό στο πτυχίο. Ειδικά σε αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, αποκτά ιδιαίτερη σημασία η συλλογική προσπάθεια ώστε τα σχολεία, ο χώρος που «ακουμπούν» στην καθημερινότητά τους εκατοντάδες λαϊκές οικογένειες, να ανοίξουν ένα μεγάλο «παράθυρο» στο βιβλίο και στη γνώση.

Ετσι, αίθουσες εκδηλώσεων μετατρέπονται σε εκθέσεις βιβλίου τις οποίες επισκέπτονται τα παιδιά με τους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς τους, συγγραφείς μπαίνουν στα σχολεία και μιλούν με τα παιδιά για τα έργα τους, τις ιστορίες που έχουν σκαρφιστεί και τι θέλουν να μας πουν με αυτές, για την ίδια τη διαδικασία της συγγραφής, αλλά συζητούν και με τους γονείς, ανταλλάσσοντας εμπειρίες από την προσπάθεια να προσεγγίσουν τα παιδιά το βιβλίο και το διάβασμα. Σε άλλα σχολεία προετοιμάζονται δημιουργικές δραστηριότητες, όπως εργαστήρια γνωριμίας με την τέχνη της εικονογράφησης και την τυπογραφία, δράσεις φιλαναγνωσίας, π.χ. «φτιάχνουμε τους δικούς μας σελιδοδείκτες» ή «ανταλλάσσουμε και διαβάζουμε όλοι μαζί τα αγαπημένα μας βιβλία», κ.λπ.

Ταυτόχρονα, οι πρωτοβουλίες αυτές είναι και μια καταγγελία για τα μέσα που διαθέτουν σήμερα γονείς και εκπαιδευτικοί στην προσπάθειά τους να φέρουν τα παιδιά σε επαφή με το βιβλίο: Σχολικές βιβλιοθήκες έχουν λίγα από τα Δημοτικά και τα Γυμνάσια - Λύκεια της χώρας. Οι δανειστικές βιβλιοθήκες των δήμων στις γειτονιές είναι είδος προς εξαφάνιση και όπου υπάρχουν, στην πλειοψηφία τους χαρακτηρίζονται από φτώχεια και εγκατάλειψη, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις.

Την ώρα που τα σχολικά εγχειρίδια με την αποσπασματικότητα και τον ανορθολογισμό τους «δένουν τα χέρια» εκπαιδευτικών και μαθητών... Την ώρα που οι φωτοτυπίες τείνουν να αντικαταστήσουν τα βιβλία... Πόσο πιο ευνοϊκό έδαφος για το βιβλίο είναι ένα σχολείο που διαθέτει τη δική του δανειστική βιβλιοθήκη, που τα παιδιά θα μπορούν να επισκέπτονται συστηματικά και να δανείζονται βιβλία και που ο δάσκαλος θα την εντάσσει στην εκπαιδευτική διαδικασία; Σε αρκετές περιπτώσεις, λοιπόν, η προετοιμασία της γιορτής συνδυάζεται και με τη διεκδίκηση σύγχρονων βιβλιοθηκών στα σχολεία, με συλλογή υπογραφών από τους γονείς, σχετικά αιτήματα στους δήμους και άλλες πρωτοβουλίες.

Μικρότερα παιδιά που έχουν ανάγκη και απαιτούν με τον τρόπο τους περισσότερο δημιουργικό χρόνο με τις μαμάδες τους...

Μεγαλύτεροι νέοι και νέες που εξοργίζονται με τη βία κατά των γυναικών και ταυτόχρονα βομβαρδίζονται από τη σημερινή κουλτούρα που θέλει τη γυναίκα εμπόρευμα...

Σε κάθε περίπτωση, η 8η Μάρτη προσφέρεται για γόνιμες συζητήσεις και προβληματισμούς τόσο μέσα στην τάξη όσο και έξω από αυτή. Το περιοδικό «κόκκινο Αερόστατο» έχει φιλοξενήσει πολλές φορές σχετικά θέματα στις σελίδες του, και συγκεντρώνει πλούσιο υλικό για να επεξεργαστούν εκπαιδευτικοί και γονείς με τα παιδιά.

Από την ιστορική αναδρομή καθιέρωσης της Παγκόσμιας Μέρας της Γυναίκας, που ξεκινά όταν για πρώτη φορά μετά από χιλιάδες χρόνια οι γυναίκες «βγαίνουν από το σπίτι» και εργάζονται κατά εκατομμύρια σε εργοστάσια, εταιρείες, στο Εμπόριο κ.α., κάτω από άθλιες συνθήκες. Μέχρι και τη σημερινή εποχή των λεγόμενων «ίσων ευκαιριών» αλλά της πραγματικής και βαθιάς ανισοτιμίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, και της ακόμα πιο ριζικής ανισότητας μεταξύ των γυναικών της εργατικής τάξης και των αστών γυναικών.

Για να εξυπηρετηθεί η παραπάνω συζήτηση, βοηθά η δημιουργική έκφραση των παιδιών, με συνεντεύξεις, ιστορίες, ομαδικές ζωγραφιές (π.χ. φτιάχνουμε μια ιστοριογραμμή με εικόνες και λόγια που αποτυπώνουν τη θέση της γυναίκας ανά τους αιώνες, ή μια γραμμή αντίθεσης που αναδεικνύει στο σήμερα τις αντιθέσεις ανάμεσα στη ζωή μιας γυναίκας εργαζόμενης και σε αυτή μιας επιχειρηματία, κ.ά.). Οι Ομάδες και οι Σύλλογοι Γυναικών - μέλη της ΟΓΕ έχουν πλούσια πείρα από εκδηλώσεις με μαθητές, με βάση την οποία έχουν επιμεληθεί και ειδικά υλικά ώστε να συζητήσουν με μαθητές και μαθήτριες και μέσα στα σχολεία. Ηδη υπάρχουν 15μελή μαθητών Γυμνασίων αλλά και εκπαιδευτικοί που προετοιμάζουν αντίστοιχες δράσεις.

Οι φίλοι του «κόκκινου Αερόστατου» σε όλη την Ελλάδα συνεχίζουν τη βουτιά στην ιστορία των ανθρώπινων κοινωνιών εξερευνώντας πώς ζούσαν τα παιδιά και οι νέοι στις φεουδαρχικές κοινωνίες, με βάση τις σελίδες του αφιερώματος του περιοδικού για τη φετινή σχολική χρονιά. Το αφιέρωμα είναι εμπνευσμένο από το βιβλίο «Κι όμως, κινείται...», μια πολύτιμη έκδοση για παιδιά και νέους από τη «Σύγχρονη Εποχή» που δεν πρέπει να λείπει από καμία βιβλιοθήκη.

Σε αυτό το τεύχος και με τη βοήθεια του ειδικά επεξεργασμένου εκπαιδευτικού υλικού τα παιδιά προσπαθούν να φτάσουν στην έξοδο ενός μεσαιωνικού κάστρου και για να ανοίξουν την πύλη μαζεύουν κλειδιά απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις: «Μπαίνοντας στη φεουδαρχική κοινωνία, τι άλλαξε και τι έμεινε ίδιο;», «νέα κοινωνία, σημαίνει νέα ανάπτυξη! Τι αναπτύχθηκε, πολλαπλασιάστηκε ή ανακαλύφθηκε στη φεουδαρχική κοινωνία;», «πώς είναι διαμορφωμένη η κοινωνική πυραμίδα της φεουδαρχίας;», «πώς επέδρασε η ανάπτυξη του εμπορίου και της βιοτεχνίας στην εξέλιξη των φεουδαρχικών κοινωνιών;». Σημείο που δείχνει να εντυπωσιάζει τα παιδιά είναι όταν ανακαλύπτουν τη σχέση της φεουδαρχικής κοινωνίας με τον τίτλο του βιβλίου καθώς αυτός είναι «δανεισμένος» από τη φράση με την οποία λέγεται ότι απάντησε ο Γαλιλαίος στην Ιερά Εξέταση: «Κι όμως, γυρίζει!». Μία φράση που δείχνει τη σιγουριά και την αποφασιστικότητά του για το δίκιο του, αφού αυτό που ισχυρίζεται για την κίνηση της Γης γύρω από τον Ηλιο έχει αποδειχθεί με επιστημονικά ευρήματα. Ετσι και τα παιδιά μαθαίνουν πως η ανθρώπινη κοινωνία κινείται, εξελίσσεται συνεχώς και μάλιστα πως ο τροχός της εξέλιξης πάει μόνο μπροστά. Ακόμα κι αν οι περισσότεροι σήμερα πιστεύουν ή τους μοιάζουν όλα ακίνητα... Μέσα και από τις σελίδες του βιβλίου μαθαίνουν πώς κυλά ο τροχός για να κινήσει η Ιστορία προς τα μπρος!