Ο Π. Μαυραντώνης στο εργαστήριο συντήρησης του Αρχείου

Η εργασία βασίστηκε στην επιστημονική και πειραματική εργασία στο Εργαστήριο Συντήρησης και Αποκατάστασης του Ιστορικού Αρχείου του ΚΚΕ. Αποτυπώνει την εργασία και τα αποτελέσματά της, στη συντήρηση και αποκατάσταση του Ιστορικού Αρχείου του Κόμματος, στα σχεδόν 30 χρόνια λειτουργίας του εργαστηρίου, μετά τις καταστροφικές πλημμύρες, που έπληξαν και την έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ, τον Οκτώβρη του 1994.

Στόχος της εργασίας είναι να ελέγξει την αποτελεσματικότητα των μεθόδων που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση της γήρανσης και της φθοράς του χαρτιού και εάν υπάρχει βελτίωση στη μικροδομή και στις μικρομηχανικές ιδιότητες του χαρτιού σε δείγματα από το Ιστορικό Αρχείο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας.

Μέχρι στιγμής σε όλες τις μελέτες για την αποτίμηση των μεθόδων συντήρησης κυρίαρχη μέθοδος ήταν η «τεχνητή γήρανση», όμως σε αυτήν την εργασία η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εφαρμοζόμενων μεθόδων έγινε με δείγματα χαρτιού που έχουν υποστεί «φυσική γήρανση».

Η εργασία ξεφεύγει από την παγιωμένη μέτρηση των μηχανικών ιδιοτήτων με τεχνητή γήρανση για να αποτιμήσει τα αποτελέσματα της συντήρησης του χαρτιού και μπαίνει σε βάθος στο μόριο της κυτταρινικής αλυσίδας με σύγχρονες μεθόδους. Επίσης, για πρώτη φορά λαμβάνεται υπόψη η σταθερή υγρασία και θερμοκρασία σε έναν αρχειακό χώρο και πώς αυτό επηρεάζει τη μικροδομή και τις φυσικοχημικές ιδιότητες του χαρτιού σε βάθος χρόνου.

Από μεριάς τους οι καθηγητές, πέρα από τις επιστημονικές παρατηρήσεις τους, τόνισαν ότι τα αποτελέσματα της εργασίας μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στην επιστημονική περιοχή των υλικών, στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών σε βιβλιοθήκες και αρχεία, στη συντήρηση και αποκατάσταση αρχειακού υλικού.

Αλλωστε, στη διατριβή δίνεται έμφαση στον έλεγχο της μικροδομής και των ιδιοτήτων του ιστορικού χαρτιού, στη συντήρηση και αποκατάστασή του με νέες μεθόδους που βασίζονται στη φυσική του γήρανση, σε δείγματα που έχουν υποβληθεί σε όλα τα στάδια της συντήρησής του, ακόμα και σε αυτό της αποστείρωσης.

Στάθηκαν, επίσης, στη σημαντικότητα της επιστημονικής δουλειάς που πραγματοποιείται στο Αρχείο του ΚΚΕ και την ανάγκη να ενταχθούν και άλλες σύγχρονες μέθοδοι, καθώς και να συνεχιστούν και παραπέρα οι μελέτες. Ανέφεραν, επίσης, ότι όλη αυτή η προσπάθεια διάσωσης, προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης του Αρχείου του ΚΚΕ είναι η πιο μαζική προσπάθεια που έγινε και γίνεται στην Ελλάδα και έχει γίνει κατορθωτό να ενταχθεί στην Εκπαίδευση.

Ο Π. Μαυραντώνης με καθηγητές - μέλη της εξεταστικής επιτροπής, τον Δ. Γόντικα και τον Κ. Γουλιάμο

Στην παρουσίαση παραβρέθηκαν εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ ο Δημήτρης Γόντικας και ο Φάνης Παρρής, ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΚΚΕ Κώστας Γουλιάμος, πολλοί καθηγητές του ΕΜΠ, επιστήμονες που βοήθησαν αποφασιστικά με μετρήσεις, ανταλλαγή πείρας και συμβουλών στην υλοποίηση αυτής της εργασίας, καθώς και φοιτητές του Τμήματος Χημικών Μηχανικών.

Σύντομο χαιρετισμό στην παρουσίαση απηύθυνε ο Δημήτρης Γόντικας, ο οποίος σημείωσε τα εξής:

«Χαιρόμαστε σήμερα ιδιαίτερα, γιατί ένα ακόμα μέλος του ΚΚΕ, ο Παναγιώτης Μαυραντώνης, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, διεκδικεί να κατακτήσει έναν ακόμα επιστημονικό τίτλο. Τον τίτλο του διδάκτορα.

Και είμαστε διπλά χαρούμενοι, γιατί αυτός ο τίτλος είναι αποτέλεσμα μιας τεράστιας, δημιουργικής εργασίας, ενός μεγάλου αγώνα για τη σωτηρία, αποκατάσταση και συντήρηση του ιστορικού Αρχείου του ΚΚΕ, που αντιμετώπισε θανάσιμο κίνδυνο από τη φοβερή πλημμύρα το 1994.

Ο Π. Μαυραντώνης είναι από τους πρώτους ανάμεσα σε χιλιάδες που με αυτοθυσία κυριολεκτικά έπεσαν στη μάχη για τη σωτηρία του.

Το πολύτιμο αυτό Αρχείο, όπως ξέρετε, όχι μόνο σώθηκε, αλλά και αποκαταστάθηκε και συντηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το πρωτότυπο αρχειακό υλικό φυλάσσεται σε κατάλληλες συνθήκες και ταυτόχρονα ψηφιοποιείται. Εχει ήδη ψηφιοποιηθεί πολύ μεγάλο μέρος.

Το Αρχείο μας σήμερα τροφοδοτεί μεγάλης, ιστορικής σημασίας επιστημονικές εργασίες, πολλές και σημαντικές εκδόσεις, αξιοποιείται ποικιλοτρόπως για τη διάδοση της ιστορικής αλήθειας για μεγάλα γεγονότα στον 20ό αιώνα. Ενα μεγάλο μέρος είναι ψηφιοποιημένο και αναρτημένο στο επιμορφωτικό κέντρο "Χαρίλαος Φλωράκης".

Πρόκειται για μια μεγάλη βάση δεδομένων, που είναι στη διάθεση των επιστημόνων, των ιστορικών, των ερευνητών, των νέων, των φοιτητών, όλων όσοι θέλουν να αναζητήσουν χρήσιμες πληροφορίες, να ερευνήσουν και να μελετήσουν την Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, του 20ού αιώνα μέσα από την ανακάλυψη του πραγματικού δημιουργού της, του εργαζόμενου λαού και των αγώνων του, μέσα από την Ιστορία της ταξικής πάλης.

Είμαστε περήφανοι γι' αυτό το επίτευγμα που είναι ένας άθλος.

Ενα επίτευγμα που στηρίχθηκε στέρεα στην αξιοποίηση της επιστήμης, της γνώσης και της σχετικής εμπειρίας, στην επιστημονική έρευνα για την αναζήτηση πρακτικών λύσεων για πρωτόγνωρα και επείγοντα προβλήματα.

Το Κόμμα μας από την πρώτη στιγμή αναζήτησε βοήθεια σε όλα τα σχετικά επιστημονικά ιδρύματα, μέσα κι έξω από την Ελλάδα, σε κάθε έναν και κάθε μία που διέθετε την απαραίτητη επιστημονική γνώμη. Ομολογούμε με ικανοποίηση ότι βρήκαμε απλόχερη ανταπόκριση και υποστήριξη κι είμαστε για πάντα ευγνώμονες.

Σε όλη αυτή την προσπάθεια ο χημικός μηχανικός Π. Μαυραντώνης στάθηκε πολύτιμος επιστημονικός σύμβουλος, αλλά και πρωταγωνιστής στον σχεδιασμό, κυρίως της αποκατάστασης και συντήρησης ενός τεράστιου όγκου χάρτινου αρχείου εκατομμυρίων σελίδων.

Θα μπορούσαμε να μιλάμε για πολλές ώρες για αυτόν τον σχεδιασμό και τα πολλά προβλήματα που έπρεπε να λύσουμε.

Με τη συμβολή του Παναγιώτη βρέθηκαν πολύτιμες λύσεις, κωδικοποιήθηκαν και προσαρμόστηκαν στις ιδιαιτερότητες του Αρχείου του Κόμματος διάφορες επιστημονικές μέθοδοι. Δημιουργήθηκε έτσι μια ολοκληρωμένη επιστημονική βάση, που μας βοήθησε να οργανώσουμε σε μαζική κλίμακα τις διαδικασίες αποκατάστασης και συντήρησης του Αρχείου.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία ο Παναγιώτης αξιοποίησε την κατακτημένη γνώση, τη διεθνή και ντόπια τεχνογνωσία και εμπειρία, αναζήτησε τις καλύτερες λύσεις, δοκίμασε νέες σκέψεις και μεθόδους.

Στηρίχθηκε σε επιστημονικά ιδρύματα και εξειδικευμένους επιστήμονες, ειδικά στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μελέτησε βήμα το βήμα όλη αυτή την εμπειρία και με επιμονή, δημιουργικότητα, έκανε με επιτυχία τις απαραίτητες επιστημονικές γενικεύσεις που κατέληξαν σε ένα μεταπτυχιακό, και σήμερα αυτή η δημιουργική δουλειά ολοκληρώνεται με τη διδακτορική του εργασία.

Πιστεύουμε ότι είναι μια ουσιαστική συμβολή στην ανάπτυξη της επιστήμης σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, παραδίνεται ένας χρήσιμος πρακτικός οδηγός για τη φροντίδα και προστασία μεγάλων αρχειακών συλλογών. Είμαστε σίγουροι ότι ο Παναγιώτης θα συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο την ερευνητική, επιστημονική του δραστηριότητα.

Ευχαριστούμε για άλλη μια φορά όλους και όλες που βοήθησαν το ΚΚΕ να σώσει το Αρχείο του, αλλά και για την επιστημονική στήριξη που πήραμε, καρπός της οποίας είναι και η σημερινή εργασία του Παναγιώτη που παραδίδεται στην κρίση σας».