Την ίδια στιγμή που το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και τα τιμολόγια που θέσπισε η κυβέρνηση για τις επισκευές των κτιρίων που έπαθαν ζημιές από τον περσινό σεισμό κρίνονται τουλάχιστον ως ανεπαρκή και δεν οδηγούν στην ενίσχυση των κτιρίων, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι τα ρήγματα της Αττικής μπορούν ανά πάσα στιγμή στο μέλλον να προκαλέσουν νέα απρόβλεπτα σεισμικά φαινόμενα.

Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της χτεσινής δεύτερης μέρας του Διήμερου που οργάνωσε ο ΟΑΣΠ με θέμα «Ο σεισμός της 7ης Σεπτέμβρη 1999: Ενας χρόνος μετά».

Το βασικό συμπέρασμα συλλογικής μελέτης που παρουσίασε ο Σ. Λαλεχός, με θέμα «Ενεργές τεκτονικές δομές της Αττικής και γεωδυναμική του σεισμού της Αθήνας» είναι το εξής: «Οι ρηξιγενείς ζώνες σημαντικού μήκους που εντοπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά σεισμικά γεγονότα στο μέλλον. Για το λόγο αυτό, τα συγκεκριμένα ρήγματα, πολλά από τα οποία έχουν άγνωστη μέχρι στιγμής και επομένως απρόβλεπτη συμπεριφορά, πρέπει να μελετηθούν περισσότερο, με τελικό στόχο την επανεκτίμηση του σεισμικού κινδύνου και της σεισμικής επικινδυνότητας τόσο για την πόλη της Αθήνας, όσο και για τις παρακείμενες περιοχές».

Τη στιγμή όμως που υπάρχουν αυτές οι δυσοίωνες προβλέψεις, όπως σημειώνεται στην εισήγηση του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών, την οποία παρουσίασε ο αντιπρόεδρός του Α. Χατζηδάκης, το θεσμικό πλαίσιο που εξαγγέλθηκε δεν οδηγεί στην ενίσχυση των οικοδομών. «Η έλλειψη θεσμικού πλαισίου και κανονισμών - τόνισε συγκεκριμένα - αλλά και πολιτικής για την αντιμετώπιση των υφισταμένων κατασκευών, ώθησε σε μια λογιστική γραφειοκρατία με προφανή στόχο τον περιορισμό του δημοσιονομικού κόστους. Δεν πρέπει, λοιπόν, να εκπλήσσει η διαπιστωμένη απροθυμία των ιδιοκτητών, να ενταχθούν σε μια γραφειοκρατική περιπέτεια με αβέβαιο αποτέλεσμα και συνεπώς οι χαμηλοί ρυθμοί υποβολής αιτήσεων σε σχέση με τον αριθμό των βλαβθέντων κτιρίων».

Οπως επισημαίνεται στην ίδια εισήγηση:

• Η επιστημονική αντιμετώπιση μιας προς επισκευή κατασκευής δεν μπορεί να υπακούει στους περιορισμούς και λογιστικούς κανόνες που τέθηκαν για τη διαδικασία της δανειοδότησης.
• Δεν υπάρχουν προδιαγραφές για τον έλεγχο των υφισταμένων κατασκευών και δεν είναι σαφές σε ποια έκταση πρέπει να διαπιστωθεί η πραγματική φέρουσα ικανότητα, άρα δεν οριοθετείται η ευθύνη των «επισκευαστών» μηχανικών.
• Υπάρχει πρόβλημα στελέχωσης των ΤΑΣ, καθώς δεν υπάρχουν αρκετά έμπειροι μηχανικοί για την αντιμετώπιση όλων των περιπτώσεων, ενώ αντίθετα το υπηρεσιακό πνεύμα που έχει κυριαρχήσει είναι η περικοπή των προϋπολογισμών.
• Δεν υπάρχει καμία διαδικασία πραγματικού ελέγχου της ποιότητας των πραγματοποιούμενων επισκευών και δεν υπάρχει καμία προϋπόθεση για το ποιος μπορεί να αναλαμβάνει τέτοιες εξειδικευμένες εργασίες.
• Το υπάρχον πλαίσιο ωθεί εξ αρχής σε ένα συμβιβασμό του μελετητή μηχανικού ανάμεσα σε εκείνο που κρίνει ότι πρέπει να γίνει και σε εκείνο που μπορεί να πληρωθεί.
• Από το πλήθος των προτάσεων που είχε στη διάθεσή της η κυβέρνηση για μια ουσιαστική παρέμβαση προς τη βελτίωση της ποιότητας των κατασκευών, τελικά εξήγγειλε και προχώρησε στη νομική επεξεργασία της παραπέρα ποινικοποίησης του επαγγέλματος του μηχανικού.

Οπως επισημαίνεται στην ίδια εισήγηση, απαιτείται άμεση αναπροσαρμογή του τιμολογίου με αυξήσεις των τιμών μονάδας κατά 40% γιατί αυτό σήμερα αντιστοιχεί περίπου στο 60% της πραγματικής δαπάνης. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν υπολογίσει κανείς πως ένα σημαντικό μέρος της στεγαστικής συνδρομής (περίπου 25 - 30%) αποτελεί τις εισφορές στο ΙΚΑ.

Πέρα από όλα αυτά το τιμολόγιο περιέχει σημαντικές ανακολουθίες που οδηγούν σε τραγελαφικές καταστάσεις. Για παράδειγμα η ανακατασκευή των τοίχων κατά το τιμολόγιο, είναι φθηνότερη από την επισκευή των επιχρισμάτων του, τη στιγμή που πρέπει να υπάρχει και πρόσθετο κονδύλι κατά την ανακατασκευή των τοίχων, θα πρέπει να αφαιρεθούν και τα κουφώματα, να τροποποιηθούν ενδεχομένως και να επανατοποθετηθούν, αν αντέξουν. Η επισκευή εγκατάστασης ηλεκτρολογικών είναι ίδια (50.000 δρχ.) και για ένα διαμέρισμα 40 τ.μ. και για έναν επαγγελματικό χώρο 2.000 τ.μ.! Υπάρχουν πλαφόν που αναγκάζουν το μηχανικό πολλές φορές να μετατρέπει τις μισές ανακατασκευές τοίχων σε επισκευές επιχρισμάτων! επειδή ένα σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού είναι επισκευές σε επιχρίσματα, η δωρεάν κρατική αρωγή είναι πολύ μικρότερη από το 1/3 της στεγαστικής συνδρομής που τόσο πολύ έχει διαφημιστεί. Το ότι υπολογίζεται μάλιστα μέχρι τα 120 τ.μ. ιδιοκτησίας, οδηγεί ώστε σε περιπτώσεις ενιαίων χώρων επαγγελματικής χρήσης, κυριολεκτικά η κρατική αρωγή να εκμηδενίζεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρθηκε, είναι αυτό επαγγελματικού κτιρίου στα Α. Λιόσια που επί εγκεκριμένου από το ΤΑΣ προϋπολογισμού 20 εκατ. δρχ., η δωρεάν κρατική αρωγή είναι μόλις 780.000 δρχ. (ποσοστό 3,9%)!

Ολα αυτά, όπως καταγγέλθηκε, οδηγούν σίγουρα σε ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων στις υπηρεσίες των ΤΑΣ...

Ελλείψεις εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη στους πολεοδομικούς φακέλους των 27 κτιρίων που κατέρρευσαν, στοιχίζοντας τη ζωή σε 140 ανθρώπους κι αυτό παρότι έχουν ξοδευτεί περί τα 70 εκατ. δρχ. για τη μηχανοργάνωση των στοιχείων. Αυτό ανέφερε ο πρόεδρος της Επιτροπής εξέτασης των αιτίων Γ. Λεονταρίτης ο οποίος πρόσθεσε ότι μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί η έρευνα για 8 κτίρια (μεταξύ αυτών και της ΦΑΡΑΝ), ενώ σύντομα θα βγει το πόρισμα και για την πολυκατοικία της οδού Πίνδου στη Ν. Φιλαδέλφεια και για τη ΡΙΚΟΜΕΞ, ενώ για τα υπόλοιπα κτίρια, αυτά θα βγαίνουν σταδιακά μέχρι το τέλος του χρόνου. Μέχρι σήμερα για το έργο της διερεύνησης έχουν δαπανηθεί πάνω από 4 δισ. δρχ., δηλαδή κατά μέσο όρο 150 εκατ. δρχ. για κάθε κτίριο.

Ο Μ. Χρονόπουλος, μέλος της Επιτροπής, στη δική του εισήγηση αποκάλυψε πως βρέθηκαν κατασκευαστικά προβλήματα στο κτίριο του εργοστασίου της ΡΙΚΟΜΕΞ. Επίσης ανέφερε ότι στο 80% των κτιρίων που κατέρρευσαν τα ισόγεια ήταν ανοιχτά, δηλαδή είτε διέθεταν πιλοτές είτε δεν είχαν καλυφθεί. Το 60% των κτιρίων αυτών κτίστηκαν τη δεκαετία '70 - '80 και το 1/3 ήταν βιοτεχνίες ή βιομηχανίες. Πολλά από τα κτίρια που κατέρρευσαν είχαν προσθήκες και προγενέστερες βλάβες είτε από το σεισμό του 1985 είτε από τις πυρκαγιές.

Πολλοί ομιλητές, τέλος, ζήτησαν να υπάρξουν ουσιαστικά μέτρα ενίσχυσης της αντισεισμικής θωράκισης της χώρας, και την έκδοση αξιόπιστων εγχειριδίων για τις μεθόδους επισκευής και ενίσχυσης των κατασκευών.