Το Πέραμα, το είπαν εξορία του Αδάμ και τόπο κατατρεγμένων. Ανθρωποι από κάθε γωνιά της Ελλάδας αγόρασαν ή καταπάτησαν ένα κομμάτι γης, να στήσουν την παράγκα τους, το αυθαίρετο, πάνω στο βράχο, στο κοκκινόχωμα. Ολονυχτίς το χτίζανε, τη μέρα γκρεμιζόταν, από τα συνεργεία της αστυνομίας, που είχαν ιδιαίτερη ευχαρίστηση να περιποιούνται τα χτίσματα των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Φοβέριζαν τις γυναίκες, έβριζαν, κατέστρεφαν τα υλικά με μανία και χλεύαζαν ξεδιάντροπα τον κόπο του ανθρώπου που ήθελε ν' αποκτήσει κάτι δικό του, κι όλα αυτά το πρωί, όταν έλειπαν οι άνδρες στο μεροκάματο.

Μεροκάματο στην οικοδομή, στα προάστια της Αττικής, να θέλει ο εργαζόμενος δυο και τρεις συγκοινωνίες για να φτάσει, κι εκεί στο περίμενε στη στάση, να συναντά γείτονες που έτρεχαν κι αυτοί να προλάβουν το πρώτο τρενάκι με το φτηνό εργατικό εισιτήριο. Για τη δουλιά στο εργοστάσιο, στις καπνοβιομηχανίες, μακαρονοποιίες, στα λιπάσματα της Δραπετσώνας, στο λιμάνι του Πειραιά...

Οι υπόλοιποι, στα καρνάγια, στην παραλία κι οι άλλοι στο μπάρκο. Στα ποντοπόρα...

Γκαπ - γκουπ οι σφυριές από τα ναυπηγεία της παραλίας, από την Ψαρού μέχρι το Τέρμα. Χτύπος μονότονος ολημερίς, που σταματούσε τ' απόγευμα, ναυαγούσε στα νερά θαρρείς, να κρυφτεί στα κουφάρια του Ξέρξη.

Απόηχος από σφυρίγματα πλοίων, από φωνές γυρολόγων της δεκαετίας του '60, από τις σειρήνες, όταν έγινε η μεγάλη έκρηξη στη ΣΕΛ, όταν τα κομμάτια από τις μπουκάλες υγραερίου εκσφενδονίζονταν στον αέρα, πύρινες γλώσσες σε νύχτα κόλασης, σπάζοντας τζάμια, τρυπώντας στέγες. Απόηχος από τον εσπερινό της καμπάνας του Αϊ - Νικόλα με τον θρυλικό εφημέριο παπα - Γιώργη, που είχε κάνει εξόριστος στη Μακρόνησο. Απόηχος από τη μουσική της μικρής μπιζουτιέρας με τα συρταράκια, δώρο του ναυτικού στη γυναίκα του. Είναι και κάτι άλλοι ήχοι, που σημαδεύουν ακόμα πιο βαθιά, όπως αυτοί από τα μοιρολόγια, κάθε που κάποιο κακό μαντάτο έφτανε στη συνοικία. Κι έτρεχε ο κόσμος να συμπαρασταθεί στο σπίτι του θαλασσοπνιγμένου, να προσφέρει από το υστέρημά του.

Κι έτρεχε ο κόσμος ορμητικός, συνειδητοποιημένος, σπίτι - σπίτι, να βγάλει βουλευτή στη Β Πειραιώς τον Μίκη Θεοδωράκη και τραγουδούσε η νεολαία των Λαμπράκηδων και διοργάνωνε εκδηλώσεις κι εκδρομές κι ήταν παντού παρούσα η νεολαία του Περάματος. Εκεί και στην κηδεία του Λαμπράκη, εκεί και στην κηδεία του Σωτήρη Πέτρουλα, ακόμη κι άσχετοι με την ιδεολογία του ΚΚΕ άνθρωποι γέμισαν λεωφορεία και πήγαν, γιατί ήξεραν και τους θείους του Σωτήρη, έλεγαν μια καλημέρα στη γειτονιά.

Σαρωνικέ μου, τα κυματάκια σου, Ψυττάλεια με το φάρο σου και το σημερινό βιολογικό καθαρισμό, γειτονιές του Περάματος, χωρίς το σφύριγμα του τρένου, το βλέπετε τώρα σαν είδος μουσειακό. Ποιος είπε ότι ανακάλυψε τελευταία το Πέραμα; Ποιοι δείχνουν αμέριστο ενδιαφέρον στους αγώνες της δημοτικής αρχής; Ποιοι συναγωνίζονται στα κροκοδείλια δάκρυα, όταν ένας εργάτης πέφτει θύμα της εργοδοσίας στη Ζώνη;..

Ισως ρωτήσουν κάποιο άσχετοι. Στάσεις Μπλαζάκη, Παπαδοπούλου, ΙΚΑ, Αύρα, Τέρμα. Κι οι βενζινάκατες Πέραμα - Παλούκια και το πανηγύρι της Φανερωμένης στη Σαλαμίνα, αποδράσεις για τον τότε κάτοικο. Πέραμα. Μη λυπάσαι Βικτωρούλα, μη χάνεις την αισιοδοξία σου, αγωνίσου με τους άλλους, όλοι μαζί, ακριβή η άνοιξη, μα, ο δρόμος δικός σου, δικός μας, για τον αγώνα, για την αξιοπρέπεια, τη ζωή, τον πολιτισμό, το Πέραμα.

Κούλα ΚΑΡΑΜΗΝΑ

Τη μεγάλη σημασία και, επομένως, τη μεγάλη ανάγκη στήριξης της αμπελοκαλλιέργειας στα μικρά νησιά της Μεσογείου, υπογράμμισε το Διεθνές Συμπόσιο για τα κρασιά των μικρών νησιών της Μεσογείου, που έγινε πρόσφατα (5-6 Ιούλη) στη Σαντορίνη, με τη συμμετοχή αρμοδίων των διοικητικών και υπηρεσιακών αρχών και των επαγγελματικών φορέων - ιδιωτικών και συνεταιριστικών - του αμπελοοινικού τομέα και πρωτοβουλία της ΚΕΟΣΟΕ.

Στα μικρά νησιά της Μεσογείου - όπως τονίζεται στα συμπεράσματα του συνεδρίου - η αμπελουργία έχει μεγάλη ιστορική, οικολογική, τουριστική, οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική αξία και δεν μπορεί να αντικατασταθεί από εναλλακτική καλλιέργεια. Στα μικρά νησιά του Αιγαίου η αμπελοκαλλιέργεια - σε ορισμένες περιπτώσεις μαζί με την ελαιοκαλλιέργεια - είναι μοναδική καλλιέργεια, που στηρίζει την αγροτική οικονομία των νησιών. Και η καλλιέργεια του αμπελιού συνδέεται με την ίδια την πολιτιστική ανάπτυξη των μικρών νησιών και με την πολιτιστική ταυτότητα που δημιούργησαν ανά τους αιώνες όσον αφορά την ενασχόληση και τον τρόπο διαβίωσης των κατοίκων τους. Ωστόσο, η αμπελοκαλλιέργεια στα μικρά νησιά γίνεται ασύμφορη οικονομικά και εγκαταλείπεται τα τελευταία χρόνια, λόγω της αντιαγροτικής πολιτικής που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση, που στηρίζει τα υποβαθμισμένα ποιοτικά κρασιά των βόρειων χωρών και περιοχών της Ευρώπης σε βάρος των ποιοτικών κρασιών όπως αυτά που παράγονται στα νησιά της Μεσογείου.

Επισημαίνεται ότι ο αμπελώνας των μικρών νησιών συμβάλλει, εκτός των άλλων, στη διαμόρφωση των περιβαλλοντικών συνθηκών των νησιών και η εγκατάλειψη της καλλιέργειας εγκυμονεί σοβαρούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Ενώ η καταστροφή του περιβάλλοντος θα επηρεάσει ακόμα και την τουριστική ανάπτυξη των νησιών. Σημειώνεται πως στα μικρά νησιά της Μεσογείου καλλιεργούνται παλιές ντόπιες ποικιλίες που συμβάλλουν στη διατήρηση της "βιοποικιλιακής" και της διεθνούς οινολογικής διαφοροποίησης. Ακόμα, τα κρασιά των μικρών νησιών, με παράδοση χιλιετιών, διαθέτουν ποιοτικούς χαρακτήρες, γνήσιους και αντιπροσωπευτικούς τύπους που εκτιμώνται ιδιαίτερα, λόγω των μοναδικών ιδιομορφιών των οικοσυστημάτων που χαρακτηρίζουν τα νησιά αυτά.

Πέρα, λοιπόν, από τα γενικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η αμπελοκαλλιέργεια σαν ξεχωριστή αγροτική παραγωγή και τα οποία οξύνονται, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ειδικότερο πρόβλημα με την αμπελοκαλλιέργεια στα μικρά νησιά, οι συμμετέχοντες στο Διεθνές Συμπόσιο αποφάσισαν να συγκροτήσουν μόνιμη Διεθνή Επιτροπή με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων κρατών - μελών της ΕΕ. Ο στόχος είναι η διατήρηση και προστασία της αμπελουργίας και της οινολογίας των μικρών νησιών με την προώθηση της συνεργασίας όλων αυτών των νησιών και τη διεκδίκηση μέτρων από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στην κατεύθυνση αυτή ζητείται:

Η ΕΕ να πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα για μια ευνοϊκή νομοθεσία που να δίνει διέξοδο σε νομικά, φορολογικά και οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το κρασί στα μικρά νησιά.

Τα κράτη - μέλη να διεκδικήσουν προστατευτικά και αναπτυξιακά μέτρα που να αντιμετωπίζουν τη δραματική κατάσταση της αμπελουργίας στα νησιά. Επίσης καλείται η Ουνέσκο να αναγνωρίσει την ιδιαίτερη αξία των αμπελουργικών περιοχών των νησιών του Αιγαίου μεταξύ των διεθνών ζωνών όλου του κόσμου.

Πρώτα ήρθε η φωτιά, μετά η κυβέρνηση. Λάθος. Πρώτα ήρθε η κυβέρνηση και μετά η φωτιά. Που, απλά, ολοκλήρωσε την καταστροφή. Ετσι, οι πάνω από 2.000 ρητινοπαραγωγοί της Εύβοιας, δεν έχουν να οργίζονται μόνο για το χέρι του εμπρηστή. Αφού ακόμα δεν έχουν εισπράξει την οικονομική ενίσχυση των 800 εκατομμυρίων δρχ. που δικαιούνται από το 1996 και η οποία καταβάλλεται στα πλαίσια του προγράμματος - ειρωνεία - "προστασίας δασών από τις πυρκαγιές". Ο γραμματέας του Σωματείου Ρητινοκαλλιεργητών - Δασεργατών Νομού Ευβοίας, Γ. Λαδογιάννης, αποκάλυψε στο "Ρ" ότι η απόφαση για τη διάθεση της πίστωσης έχει εγκριθεί από τις 9/4/97. Μόνο που δεν έφτασε ποτέ στα χωριά. Αντίθετα, ήρθε η φωτιά να καταστρέψει μόνο στο Πήλι 20.000 στρέμματα και 92 τόνους ρετσίνι. Απόγνωση.