Η πρώτη των νέων αιθουσών του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών κρίθηκε "φορτωμένη" με αρχιτεκτονικά μέλη, ενώ θα ήταν προτιμότερο να παραμείνει λιτή και να λειτουργεί ως χώρος υποδοχής, με εποπτικό υλικό και χρήση της νέας τεχνολογίας. Τελικά η παράθεση δεκάδων αντικειμένων και αρχιτεκτονικών μελών της παλαιοχριστιανικής περιόδου, έτσι όπως αντιμετωπίστηκε από τη μελέτη της "επανέκθεσης", ίσως να μην οδηγεί στη γνώση της εποχής και στην αίσθηση των κτιρίων της. Πολλές από τις αρχιτεκτονικές κατασκευές στις οποίες θα τοποθετηθούν αντικείμενα, κυρίως εικόνες, αντιμετωπίστηκαν επιφυλακτικά, αφού είναι δυνατόν οι βυζαντινότροπες και βαριές κατασκευές να παραπλανούν τον επισκέπτη, όπως για παράδειγμα το περιστύλιο στο οποίο επρόκειτο να αναρτηθούν οι αμφιπρόσωπες φορητές εικόνες.

Η διάταξη του εκθεσιακού υλικού μάλλον ήταν πυκνή σε πολλά σημεία. Γεγονός που, ενδόμυχα ίσως, οδηγούσε στην απορία μήπως διχάστηκε ο στόχος: Μπορεί μία εύληπτη έκθεση, που θα αναδεικνύει τους σταθμούς της Βυζαντινής Τέχνης δίχως να κουράζει το θεατή, να συνταιριάξει με την επιθυμία να "ξαλαφρώσουν" οι αποθήκες και να βγει στο φως όσο το δυνατόν περισσότερο υλικό;

Στην περίπτωση του Βυζαντινού Μουσείου φάνηκε πως δεν μπορεί. Αλλωστε ούτε οι αποθήκες είναι απαραίτητα ο τροφοδότης των μουσείων, ούτε τα μουσεία ο τελικός σταθμός των αποθηκευμένων αντικειμένων. Η μελέτη όμως έδειξε να κινείται αναποφάσιστα ανάμεσα σε αυτά τα δύο, αλλά και στους όρους "επανέκθεση" ή "νέα έκθεση". Σχεδόν αυτόματα οδηγήθηκε στην υποβάθμιση της αξιολογικής παρουσίας ειδών της τέχνης και απόδειξη αυτού ήταν η επιλογή πληθώρας αντικειμένων μικροτεχνίας, εκκλησιαστικών σκευών κ. ά. σε αντίθεση με τα δείγματα της μνημειακής ζωγραφικής που ήταν ελάχιστα.

Ολα αυτά θα επανεξεταστούν από επιτροπή,με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα του ΥΠΠΟ, Ευγένιο Γιαννακόπουλο,αφού η μελέτη εγκρίθηκε κατ' αρχήν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Η επιτροπή θα αποτελείται από τα μέλη του ΚΑΣ: Γιάννη Τζεδάκι (γενικός διευθυντής Αρχαιοτήτων), Νίκο Ζία (καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης), Ισίδωρο Κακούρη (προϊστάμενος της Διεύθυνσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων), Μαίρη Παναγιωτίδου (καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας).

Δ. Μ.

Χωρίς νεοτερισμούς, ακολουθώντας πιστά τη μουσική γραφή του Τζιάκομο Πουτσίνι, η "Τόσκα" ανοίγει την αυλαία της νέας καλλιτεχνικής περιόδου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής,την Κυριακή (15/11), στις 7μ.μ. Η όπερα, που θεωρείται η ωραιότερη από τα λυρικά έργα του μεγάλου μουσουργού, παρουσιάστηκε πριν λίγο διάστημα στο θέατρο "Περγκολέζι" της Γιέζης, στην Ιταλία, εγκαινιάζοντας τη συνεργασία της ΕΛΣ με θέατρα του εξωτερικού. Μια συνεργασία, που, σύμφωνα με τα όσα είπε χτες ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής, Περικλής Κούκος,συνδύασε τις καλλιτεχνικές εμπειρίες των δύο θεάτρων, έχοντας στόχο το καλύτερο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

Αριστοτεχνικό μείγμα δράματος και μουσικής, η "Τόσκα" χαρακτηρίζεται από έντονη θεατρικότητα, στοιχείο που κυριαρχεί στις όπερες του Πουτσίνι. Βασίζεται στο θεατρικό έργο του Σαρντού, που υπήρξε προσωπική επιτυχία της Σάρα Μπερνάρ, ενώ η πρεμιέρα της δόθηκε στη Ρώμη, το 1900.

Στο ανέβασμα του λυρικού έργου, όπως ανέφερε ο Νίκος Πετρόπουλος,στον οποίο ανήκουν η σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια, ακολουθήθηκε η δύσκολη οδός της παρουσίασης του έργου χωρίς νεοτερισμούς. "Η "Τόσκα" παρουσιάζεται όπως πρέπει να είναι, όπως ακριβώς έχει γραφεί. Ο Πουτσίνι είναι θέατρο και στο έργο του οποιαδήποτε μουσική φράση πρέπει να έχει τη λογική της, την ψυχολογία της, τη θεατρικότητά της". Ο ίδιος επισήμανε το "μεγάλο άλμα που πραγματοποίησε η Λυρική με την πρώτη της συμπαραγωγή με θέατρο του εξωτερικού" και την ανάγκη τέτοιες συνεργασίες να συνεχιστούν.

"Ενώνοντας τις δυνάμεις μας", είπε ο αρχιμουσικός Αντζελο Καβαλάρο,"καταφέραμε να κάνουμε μια πολύ καλή παράσταση, στην οποία συμμετέχουν καλλιτέχνες διεθνούς επιπέδου". Οσον αφορά στον τρόπο παρουσίασης είπε: "Ακολουθήσαμε πιστά την παρτιτούρα του Πουτσίνι, σπρώχνοντας το δραματικό "πλήκτρο"".

Το ρόλο της Τόσκα ερμηνεύουν διαδοχικά οι Ινές Σαλαζάρ, Σόνια Μιλένκοβιτς, Μαρία Κατσούρα,του Καβαραντόσι οι Μάριο Μαλανίνι, Ζάχος Τερζάκης, Δημήτρης Στεφάνου, του Σκάρπια οι Σιλβάνο Καρόλι, Ανδρέας Κουλουμπής, Γιώργος Ν. Παππάς κ.ά. Συμμετέχει η Παιδική Χορωδία "Μανώλης Καλομοίρης".Παραστάσεις θα δοθούν επίσης στις 18, 20, 21, 22/11 και στις 3, 5, 9, 11/12.