• Αρκετές και αρκετοί από μας θα 'χαμε ακούσει στα παιδικά μας χρόνια και αργότερα διηγήσεις για τον "συναγωνιστή Κουκλοθέατρο", που δίπλα στους αντάρτες, τις αντάρτισσες και τα αετόπουλα ψυχαγωγούσε στη διάρκεια της Κατοχής παιδιά και μεγάλους στα χωριά. Ηταν ο Νίκος Ακίλογλου, που με κίνδυνο της ζωής του, όπως και άλλοι αγωνιστές, γυναίκες και άντρες καλλιτέχνες, όργωνε την Ελεύθερη Ελλάδα, αλλά και περιοχές που ελέγχονταν από τους Γερμανούς, δίνοντας με τις παραστάσεις του χαρά και προωθώντας συγχρόνως το αντιστασιακό πνεύμα. Αγαπημένη κούκλα του - αυτοσχέδια όπως όλες - ο "Γαρίδας". Η "Τσαρουχοναυμαχία" ήταν η μεγάλη επιτυχία του κουκλοθεάτρου και την είχε γράψει ο "Γρηγόρης" (Γεράσιμος Σταύρου).

Πριν λίγες μέρες η "Τσαρουχοναυμαχία" ξαναζωντάνεψε στο δημαρχείο Καισαριανής από τον ίδιο τον Ακίλογλου, με συνεργάτες νέους ανθρώπους που έδωσαν "ψυχή" στις υπόλοιπες κούκλες. Το σημερινό ακροατήριο ήταν πιτσιρίκια που είχαν έρθει με τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, παιδιά που συνομιλούσαν με τις κούκλες, συμμετείχαν στην παράσταση, έπαιρναν μέρος στη μάχη με τους Γερμανούς. Μια παράσταση συγκινητική, που έδειξε πώς μπορούν να περάσουν ζωντανά τα μηνύματα της αντίστασης στη νέα γενιά, χωρίς να χρειάζονται πάντα εκδηλώσεις - μνημόσυνα....

• Την ξαναείδαμε μέσα από τα έργα της, την ξαναείδαμε μέσα από το θαυμάσιο λεύκωμα "Γυναίκες από όλη την Ελλάδα" με σκίτσα από τις εξόριστες συναγωνίστριές της. Αντικρίσαμε πάλι την Κατερίνα Χαριάτη στην εκδήλωση που έγινε, ενάμιση χρόνο μετά το θάνατό της, στην αίθουσα της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών με ομιλήτρια τη συγγραφέα Ναταλία Αποστολοπούλου.

Λογοτέχνιδα, αλλά κυρίως μια από τις καλύτερες Ελληνίδες ζωγράφους, η Κατερίνα Χαριάτη - Σισμάνη, η Ζακυνθινιά, έδωσε μέχρι το τέλος τον αγώνα της παλικαρίσια, παρά τα προβλήματα της υγείας της, παρά την προχωρημένη ηλικία της. Θα θυμούμαστε πάντα τη ζωντάνια της, το κοφτερό μυαλό της, τη θέλησή της να πηγαίνει να ψηφίζει "για να ενισχύσει το Κόμμα", τη λαχτάρα της να μιλήσει, να επικοινωνήσει... Και βέβαια τα θαυμάσια έργα της, εμπνευσμένα από τον αγώνα των απλών γυναικών...

• Καμιά φορά η απουσία είναι πιο αισθητή από την παρουσία. Ετσι και στην περίπτωση της Τατιάνας Γκρίτση - Μιλλιέξ, που δεν μπορεί να βγει από το σπίτι της. Ηταν περισσότερο από ποτέ παρούσα με το πνεύμα της στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της πρόσφατα στο Πολιτιστικό Κέντρο Ζωγράφου, δίπλα στο Μουσείο "Γουναροπούλου". Μια πολύ ζεστή και συγκινητική εκδήλωση, όπου φυσικά παραβρισκόταν ο σύντροφος της ζωής της, διακεκριμένος ελληνιστής Ροζέ Μιλλιέξ. Η φωνή και αποσπάσματα από τα έργα της, η αντιστασιακή συμβολή της (το 1941 ίδρυσε το ΕΑΜ Καλλιθέας) αλλά και η γυναικεία διάσταση μέσα από το έργο της: Γι' αυτό μίλησε ο λογοτέχνης και βιβλιοκριτικός Τάκης Μενδράκος, που στάθηκε στο ανδροκρατικό κλίμα της εποχής εκείνης.

Εξι ιστορίες συνθέτουν το μυθιστόρημα "Αλλάζουμε;" που βλέπει το φως το 1957. Ενα από τα καλύτερα αφηγήματα της Τατιάνας Γκρίτση - Μιλλιέξ που κερδίζει το κρατικό βραβείο διηγήματος (και όχι μυθιστορήματος). "Οι έξι αυτές ιστορίες - είπε ο Τ. Μενδράκος - συνθέτουν ένα σπονδυλωτό, σαφώς ενιαίο αφήγημα, όπου η συγγραφέας παρακολουθεί την ηρωίδα της από διαφορετική κάθε φορά οπτική γωνία, μια ηρωίδα που στη διαδρομή της προσπαθεί να ανατρέψει την πανίσχυρη θεωρία και αρχή της ανδροκρατίας". Το βιβλίο αυτό εκτός από τις επανεκδόσεις που γνώρισε, μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στη Γαλλία με τον τίτλο "Το δώρο του Κάιν".

Επιμέλεια: Αλίκη Ξένου - ΒΕΝΑΡΔΟΥ

• Τρία σε... ένα η φετινή ατζέντα της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας. Είναι ένα πολύ χρήσιμο "εργαλείο" που περιλαμβάνει τηλεφωνική ατζέντα, ημερολόγιο και μπλοκ με σημειώσεις. Ακόμα σκίτσα, σχόλια, συνθήματα και... λίγο χιούμορ.

Στο ημερολόγιο ειδικότερα θα βρείτε κατάλογο με τα τηλέφωνα και τις διευθύνσεις γυναικείων οργανώσεων, γυναικείων τμημάτων των κομμάτων και συνδικαλιστικών οργανώσεων, υπουργείων, εφημερίδων, μουσείων καθώς και χρήσιμες πληροφορίες για τα ταξίδια σας - με αεροπλάνο, τρένο και λεωφορείο.

Αγωνιστικό μήνυμα και κάλεσμα προς τις γυναίκες να συμμετέχουν στο έβδομο συνέδριο της ΟΓΕ (που θα γίνει το Μάρτη του 1998) απευθύνει η εισαγωγή της ατζέντας. "Φρόντισε, γράφει η Κατίνα Καραμάνου, γεν. γραμματέας της ΟΓΕ, να μην είναι συνέδριο μόνο των μελών της, να γίνει συνέδριο όλων των γυναικών. Να γίνει αφετηρία για τη δημιουργία ενός μαζικού γυναικείου κινήματος αντάξιου των περιστάσεων".

Και ποιες είναι οι περιστάσεις; "Κατακτήσεις εργαζομένων, πολιτισμός, υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση, παρασύρονται από τη λαίλαπα που σαρώνει στο πέρασμά της κάθε τι που με αγώνες κατακτήθηκε. Παρουσιάζουν σαν προοδευτική εξέλιξη της κοινωνίας την ανεργία, τη φτώχεια, τη μερική απασχόληση, την προκλητικά υπέρογκη αύξηση των κερδών των οικονομικά ισχυρών. Φίλη, επισημαίνεται, αυτά που συμβαίνουν σήμερα αφορούν κύρια εσένα γιατί πρέπει να γνωρίζεις ότι πάντα είσαι πρώτη στις "εκσυγχρονιστικές" ρυθμίσεις... Σε μια εποχή που όπως διακήρυξε ο πρωθυπουργός,ο "εργαζόμενος θα πρέπει να έχει ο ίδιος την ευθύνη της ασφάλισης, της υγείας, της στέγασής του και όχι το κράτος", όπως ρητά προβλέπει το μη "εκσυγχρονισμένο" ακόμα Σύνταγμα της χώρας μας...".

• Λογοτεχνικό, πληροφοριακό, ενδιαφέρον και το "ημερολόγιο των γυναικών 1998" που εκδίδει όπως κάθε χρόνο η "Σελάνα". Εδώ, ανάμεσα σε άλλες χρήσιμες για τα γυναικεία ζητήματα πληροφορίες, υπάρχουν στοιχεία που αφορούν έρευνες, εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν το χρόνο που έρχεται και τηλέφωνα για ώρα ανάγκης (για παιδιά, κακοποίηση, νομικά και άλλα προβλήματα, οικογενειακό προγραμματισμό, κέντρα ψυχικής υγιεινής, συναισθηματική και ψυχολογική στήριξη, κέντρα στήριξης ανθρώπων που θέλουν να απεξαρτηθούν από τα ναρκωτικά και κέντρα στήριξης ατόμων με AIDS).
• Με πίνακες μεγάλων ζωγράφων (που μπορείτε να κόψετε και κορνιζάρετε όταν περάσει ο χρόνος) είναι φιλοτεχνημένη η ατζέντα - επιτραπέζιο ημερολόγιο - της Γιούνισεφ. Αφιερωμένη στη "χαρά των παιδιών" δεν παραλείπει ωστόσο να θυμίσει την ντροπή της ανθρωπότητας και των ισχυρών αυτής της γης: "Κάθε χρόνο σημειώνονται περισσότεροι από δώδεκα εκατομμύρια παιδικοί θάνατοι που θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί", γράφει.
• Αν δε θέλετε να κάνετε ένα τυποποιημένο, χωρίς φαντασία δώρο, μπορείτε να επισκεφθείτε το εκθετήριο του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, όπου θα βρείτε δώρα εμπνευσμένα από τη λαϊκή μας παράδοση σε τιμές προσιτές. Μικρά αριστουργήματα - σε κοσμήματα, φυλαχτά, σφραγίδες, διακοσμητικά αντικείμενα- είδη γραφείου, κεντήματα, σταμπωτά, δαντέλες - όλα έργα τέχνης, ασημένια, επάργυρα, επίχρυσα από μπρούντζο. (Πιστές ή ελεύθερες αναπαραγωγές ιστορικών αντικειμένων και έργων παραδοσιακής τέχνης από τις συλλογές του Μουσείου). Ακόμα: μετάλλια, εικαστικά έργα, παιχνίδια και εκδόσεις - ανάμεσα σε άλλα οι"ελληνικές φορεσιές" και τα "ελληνικά κεντήματα".

Τα έσοδα από τις πωλήσεις διατίθενται για την πραγμάτωση των σκοπών του Μουσείου. (Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο βρίσκεται στην οδό Σταδίου, απέναντι από το άγαλμα του Κολοκοτρώνη, στην παλιά Βουλή. Ευκαιρία αυτές τις μέρες να κάνετε και μια επίσκεψη με τα παιδιά σας! (Ανοιχτό μέχρι τις 2 μμ). Ειδικά για τα παιδιά υπάρχουν παζλ με ιστορικά θέματα και χειροποίητα μολυβένια στρατιωτάκια.

• Χριστουγεννιάτικο παζάρι θα γίνει σήμερα από 11 πμ έως 5 μμ και αύριο 5- 8μμ, στο εντευκτήριο του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων, Βουλής 44α. Τα έσοδα θα διατεθούν για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που εκπονεί ο Σύνδεσμος για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στους Κούρδους.

• Στο "Θέατρο Κάτω από τη γέφυρα" (Ηλεκτρικός σταθμός Νέου Φαλήρου) ο Ν. Δαφνής με τους συνεργάτες του παρουσιάζουν την τριλογία "Γράμμα στον Ορέστη", του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Μέσα από το έργο ενός άντρα, η Κλυταιμνήστρα, η μεγάλη αυτή συκοφαντημένη ηρωίδα, παίρνει - ύστερα από αιώνες - το αίμα της πίσω. Μαζί με τα άλλα δύο μονόπρακτα είναι ένας ύμνος στη δύναμη της γυναίκας που αλλοτριώθηκε αλλά και ένας ύμνος στην ειρήνη. Οι αναφορές στην καταστροφή και στους αιχμαλώτους της Τροίας (βλέπε Κασσάνδρα) θυμίζουν έντονα τον πρόσφατο πόλεμο στη Βοσνία.
• Στο "Πειραματικό θέατρο της πόλης", της Μαριέττας Ριάλδη, την "Προδομένη γυναίκα" της Σιμόν ντε Μποβουάρ. Ενα έργο που πρέπει να δουν ιδιαίτερα οι νέες για να προετοιμαστούν για όλες τις εκδοχές της ζωής και να μην κλείσουν την ύπαρξη και τις δημιουργικές τους ικανότητες στα καλούπια και τους ρόλους με τους οποίους τις ανατρέφει το σύστημα - αλλά και τις βομβαρδίζουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (αποχαύνωσης).