• Αρκετές και αρκετοί από μας θα 'χαμε ακούσει στα παιδικά μας χρόνια και αργότερα διηγήσεις για τον "συναγωνιστή Κουκλοθέατρο", που δίπλα στους αντάρτες, τις αντάρτισσες και τα αετόπουλα ψυχαγωγούσε στη διάρκεια της Κατοχής παιδιά και μεγάλους στα χωριά. Ηταν ο Νίκος Ακίλογλου, που με κίνδυνο της ζωής του, όπως και άλλοι αγωνιστές, γυναίκες και άντρες καλλιτέχνες, όργωνε την Ελεύθερη Ελλάδα, αλλά και περιοχές που ελέγχονταν από τους Γερμανούς, δίνοντας με τις παραστάσεις του χαρά και προωθώντας συγχρόνως το αντιστασιακό πνεύμα. Αγαπημένη κούκλα του - αυτοσχέδια όπως όλες - ο "Γαρίδας". Η "Τσαρουχοναυμαχία" ήταν η μεγάλη επιτυχία του κουκλοθεάτρου και την είχε γράψει ο "Γρηγόρης" (Γεράσιμος Σταύρου).

Πριν λίγες μέρες η "Τσαρουχοναυμαχία" ξαναζωντάνεψε στο δημαρχείο Καισαριανής από τον ίδιο τον Ακίλογλου, με συνεργάτες νέους ανθρώπους που έδωσαν "ψυχή" στις υπόλοιπες κούκλες. Το σημερινό ακροατήριο ήταν πιτσιρίκια που είχαν έρθει με τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, παιδιά που συνομιλούσαν με τις κούκλες, συμμετείχαν στην παράσταση, έπαιρναν μέρος στη μάχη με τους Γερμανούς. Μια παράσταση συγκινητική, που έδειξε πώς μπορούν να περάσουν ζωντανά τα μηνύματα της αντίστασης στη νέα γενιά, χωρίς να χρειάζονται πάντα εκδηλώσεις - μνημόσυνα....

• Την ξαναείδαμε μέσα από τα έργα της, την ξαναείδαμε μέσα από το θαυμάσιο λεύκωμα "Γυναίκες από όλη την Ελλάδα" με σκίτσα από τις εξόριστες συναγωνίστριές της. Αντικρίσαμε πάλι την Κατερίνα Χαριάτη στην εκδήλωση που έγινε, ενάμιση χρόνο μετά το θάνατό της, στην αίθουσα της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών με ομιλήτρια τη συγγραφέα Ναταλία Αποστολοπούλου.

Λογοτέχνιδα, αλλά κυρίως μια από τις καλύτερες Ελληνίδες ζωγράφους, η Κατερίνα Χαριάτη - Σισμάνη, η Ζακυνθινιά, έδωσε μέχρι το τέλος τον αγώνα της παλικαρίσια, παρά τα προβλήματα της υγείας της, παρά την προχωρημένη ηλικία της. Θα θυμούμαστε πάντα τη ζωντάνια της, το κοφτερό μυαλό της, τη θέλησή της να πηγαίνει να ψηφίζει "για να ενισχύσει το Κόμμα", τη λαχτάρα της να μιλήσει, να επικοινωνήσει... Και βέβαια τα θαυμάσια έργα της, εμπνευσμένα από τον αγώνα των απλών γυναικών...

• Καμιά φορά η απουσία είναι πιο αισθητή από την παρουσία. Ετσι και στην περίπτωση της Τατιάνας Γκρίτση - Μιλλιέξ, που δεν μπορεί να βγει από το σπίτι της. Ηταν περισσότερο από ποτέ παρούσα με το πνεύμα της στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της πρόσφατα στο Πολιτιστικό Κέντρο Ζωγράφου, δίπλα στο Μουσείο "Γουναροπούλου". Μια πολύ ζεστή και συγκινητική εκδήλωση, όπου φυσικά παραβρισκόταν ο σύντροφος της ζωής της, διακεκριμένος ελληνιστής Ροζέ Μιλλιέξ. Η φωνή και αποσπάσματα από τα έργα της, η αντιστασιακή συμβολή της (το 1941 ίδρυσε το ΕΑΜ Καλλιθέας) αλλά και η γυναικεία διάσταση μέσα από το έργο της: Γι' αυτό μίλησε ο λογοτέχνης και βιβλιοκριτικός Τάκης Μενδράκος, που στάθηκε στο ανδροκρατικό κλίμα της εποχής εκείνης.

Εξι ιστορίες συνθέτουν το μυθιστόρημα "Αλλάζουμε;" που βλέπει το φως το 1957. Ενα από τα καλύτερα αφηγήματα της Τατιάνας Γκρίτση - Μιλλιέξ που κερδίζει το κρατικό βραβείο διηγήματος (και όχι μυθιστορήματος). "Οι έξι αυτές ιστορίες - είπε ο Τ. Μενδράκος - συνθέτουν ένα σπονδυλωτό, σαφώς ενιαίο αφήγημα, όπου η συγγραφέας παρακολουθεί την ηρωίδα της από διαφορετική κάθε φορά οπτική γωνία, μια ηρωίδα που στη διαδρομή της προσπαθεί να ανατρέψει την πανίσχυρη θεωρία και αρχή της ανδροκρατίας". Το βιβλίο αυτό εκτός από τις επανεκδόσεις που γνώρισε, μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στη Γαλλία με τον τίτλο "Το δώρο του Κάιν".

Επιμέλεια: Αλίκη Ξένου - ΒΕΝΑΡΔΟΥ