Ποιήτρια, πεζογράφος, ζωγράφος, σκηνογράφος, σκιτσογράφος, σχεδιάστρια, διακοσμήτρια. Μια πολυσύνθετη πνευματική δημιουργός, που σημάδεψε με την προσφορά της τη νεότερη εικαστική τέχνη του τόπου μας και έδωσε δυναμικό "παρών" μέχρι το τέλος της ζωής της, στους αγώνες του λαού μας για ένα καλύτερο αύριο. Πνεύμα ελεύθερο, αδάμαστο και φωτεινό, χαρακτήρας ακέραιος, η Κατερίνα Χαριάτη,με το μολύβι και το πινέλο "έγραψε" μια ξεχωριστή ιστορική μαρτυρία. Πήρε μέρος, από τις πρώτες Ελληνίδες, στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ, ενώ στα χρόνια που ακολούθησαν με συνέπεια και αγωνιστικότητα πάλεψε μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ.

Στην Κατερίνα Χαριάτη και στη μεγάλη εικαστική και αγωνιστική προσφορά της, ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες στην "Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών", ενάμιση χρόνο από το θάνατό της.

Γέννημα θρέμμα του επτανησιακού πολιτισμού η Κ. Χαριάτη γεννήθηκε το 1911 στη Ζάκυνθο, σε αστικό φιλελεύθερο περιβάλλον. Από πολύ μικρή ήρθε σε επαφή με τη λογοτεχνία, την ποίηση, το θέατρο και τις τέχνες. Αν και με αριστοκρατική καταγωγή, παρέμεινε γνήσιο τέκνο της επτανησιακής ριζοσπαστικής παράδοσης, κοντά στο λαό, συμμετέχοντας στο προοδευτικό κίνημα των καιρών της.

Ατυχείς οικογενειακές συγκυρίες την έφεραν στην Αθήνα το 1930, όπου εργάστηκε στην Εθνική Τράπεζα, "όμως η τέχνη ήτανε πάντα το προσωπικό της καταφύγιο", ανέφερε η κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης Ναταλία Αποστολοπούλου."Σ' αυτήν εκφραζόταν αδιάλειπτα με πίστη στον άνθρωπο και στο καλύτερο μέλλον που του άξιζε (...). Ενα χρόνο αργότερα συντρίβει τον τόπο μας μια πραγματική συμφορά: Η 4η Αυγούστου με τη δικτατορία του Μεταξά. Και στη συνέχεια η φασιστική συνέπειά της, η ιταλική επίθεση και ο αλβανικός πόλεμος. Η κατοχή με τις ολέθριες συνέπειές της για την πατρίδα και το λαό μας. Κι ακούγεται το εγερτήριο σάλπισμα του ΕΑΜ - ΚΚΕ ".

"Με τ' οράματά του για ελευθερία, εθνική ανεξαρτησία της πατρίδας και συγχρόνως μια καλύτερη και δικαιότερη ζωή για όλο το λαό, η Κατερίνα συγκλονίζεται και θα βοηθήσει μ' όλες της τις δυνάμεις τη λαβωμένη πατρίδα (...). Η δράση της αγωνίστριας Κ. Χαριάτη γίνεται έντονη, συνεπής και ασταμάτητη. Είναι παρούσα παντού: Στα συλλαλητήρια, τις διαδηλώσεις, τον παράνομο Τύπο, σ' όλες τις μορφές του αγώνα".

Το 1948, η Κ. Χαριάτη χαρακτηρίζεται "επικίνδυνη", απολύεται από την Εθνική Τράπεζα και εξορίζεται (1948 - 1952) στη Χίο, το Τρίκκερι, τη Μακρόνησο και πάλι στο Τρίκκερι.

"Οι πολιτικές εξόριστες", τόνισε η Ν. Αποστολοπούλου "στην πεντάχρονη αυτή κόλαση της εξορίας τους, αποκομμένες από τον άλλο κόσμο, σακατεμένες από τα βασανιστήρια, τις αρρώστιες, την πείνα και τη σκλαβιά, μένουν πάντα ορθές και λαχταρούν τη ζωή και την ειρήνη. Μες στο σκοτάδι του φασισμού (...) προγραμματίζουν σωστά τη μάθηση και την ποιοτική ψυχαγωγία τους. Και το ερημόνησο του Τρίκκερι μεταβάλλεται σ' ένα απέραντο "κρυφό σχολειό", σε πηγή πολιτισμού. Σ' αυτή τη γιγάντια προσπάθεια των εξορίστων γυναικών, η συνεξόριστη Κατερίνα προσφέρει όλον τον πλούτο του πολυσύνθετου ταλέντου της".

"Εκείνο όμως που θα μείνει αξέχαστο και θα της χαρίσει την αθανασία, είναι τα 200 σκίτσα της, έργο της εξορίας, με αυθεντικά μοντέλα - ισάριθμες συνεξόριστές της. Τα εκφραστικά αυτά σκίτσα είναι μια ιστορική μαρτυρία. Ολα τα σχέδιά της απαλά, τρυφερά, αποκαλύπτουν την εσωτερική δύναμη της αγωνίστριας γυναίκας".

Το 1975 κυκλοφορεί έναν καλαίσθητο τόμο, μεγάλου σχήματος με τίτλο "Γυναίκες απ' όλη την Ελλάδα",αφιερωμένο στο Παγκόσμιο Ετος Γυναίκας. Ενα μνημειώδες τεκμήριο των ταραγμένων εκείνων καιρών. Ξεχωριστό έργο της εικαστικής της δημιουργίας, είναι ο πίνακας "Τσαγκαρίνες",στον οποίο τέσσερις γυναικείες μορφές από το συνεργείο του τσαγκαράδικου, μαστορεύουν τα σαραβαλιασμένα παπούτσια των συνεξόριστών τους.

Μετά την εξορία η Κ. Χαριάτη, με πίκρες και απογοητεύσεις, με ανέχεια και φτώχεια που τη σήκωσε με μοναδική αξιοπρέπεια, αγωνίζεται ν' ανασυγκροτηθεί. Συνεχίζει τα μαθήματα ζωγραφικής κοντά στο μεγάλο δάσκαλό της Γιώργο Μπουζιάνη.Το 1985 μάλιστα, κυκλοφορεί το βιβλίο "Μαθητεύοντας κοντά στον Μπουζιάνη",μια προσωπική "μαρτυρία" που με τρόπο σπάνιο, μας φέρνει στοιχεία πολύτιμα για τον Μπουζιάνη.

Για την κατ' εξοχήν ερωτική έκφραση - την ποίηση - εκδίδει μια μόνο ποιητική συλλογή, με τίτλο: "Οι χτύποι της καρδιάς" (1963). Το 1980 ανασύρει από τη μνήμη της ένα παλιό ζακυνθινό παραμυθάκι "Το παραμύθι της Μαρούλας" και το εικονογραφεί αφιερώνοντάς το στα παιδάκια της Ζάκυθος και όλου του κόσμου, "στα παιδάκια που αγαπάνε τον ήλιο και τη μανούλα τους". Το 1986 εκδίδει ένα προσωπικό της ημερολόγιο με τίτλο "Προπολεμικά ειδύλλια" και το 1992 το βιβλίο "Δύο Ζακυνθινά Σαλόνια".Από τις πολύπλευρες καλλιτεχνικές αναζητήσεις της Κ. Χαριάτη, σημειώνουμε τη δραστηριότητά της στο θέατρο, όπου εργάστηκε για 15 χρόνια, κατασκευάζοντας σκηνικά, κοστούμια και μάσκες.Για το βιβλίο της "Σκίτσα Θεάτρου" οΓ. Βακαλό έγραφε "(... αφού τελείωνε η σκληρή δουλιά της στα εργαστήρια, καθισμένη ως αργά στο σκοτάδι της πλατείας, έπαιρνε σκίτσα από την παράσταση, από τους ανθρώπους που κινιόνταν γύρω της στην πρόβα, μια λεπτομέρεια, μια κίνηση, μια σιλουέτα δοσμένη με ευαισθησία, γρηγοράδα και σιγουριά".

"Το πέρασμα της εικόνας ευθύς από το μάτι στο χέρι, προϋπόθεση των χειρονομιακών αξιών κάθε καλού σκίτσου, είναι έμφυτο, φαίνεται στην Κατερίνα Χαριάτη, σε όλες της τις εκδηλώσεις. Και δεν απέχει από αυτό που θα τη χαρακτήριζε και σαν άνθρωπο, που έζησε "με την καρδιά στο χέρι"".

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ