Η ελληνική κυβέρνηση, ακολουθώντας κατά γράμμα τις αμερικανικές οδηγίες, σπεύδει στο τραπέζι ενός εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικού διαλόγου. Μάλιστα, η θεματολογία αυτής της συζήτησης, σε ό,τι αφορά στο τμήμα της, το οποίο θα διεξαχθεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και υπό τη διαμεσολάβηση του γγ της Συμμαχίας, έχει επ' ακριβώς υποδειχτεί πριν από τρία χρόνια, από το αμερικανικό Πεντάγωνο!

Τότε, το 1997, με δήλωση προς τον Τύπο ο εκπρόσωπος του Αμερικανικού Πενταγώνου, είχε διατυπώσει πέντε προτάσεις για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία θα μπορούσαν να συζητήσουν οι δύο χώρες στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία είχε αποδεχτεί την πρόταση. Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση την απέρριψε με το επιχείρημα ότι δεν μπορεί να συζητήσει ζητήματα που αφορούν σε κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Αυτές οι αμερικανικές προτάσεις, όπως αποδεικνύεται, ουδέποτε αποσύρθηκαν. Εμφανίστηκαν τον περασμένο Μάη, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας τις επανέφερε στο τραπέζι των συζητήσεών του με τον Γ. Παπανδρέου.

Αυτές ακριβώς τις προτάσεις, λοιπόν, συμφώνησε η ελληνική κυβέρνηση, μετά την τελευταία επαφή των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών στη Βουδαπέστη την περασμένη Δευτέρα, να συζητήσει με τη διαμεσολάβηση του ΝΑΤΟ, έστω κι αν - όπως πριν τρία χρόνια είχε υποστηρίξει - η όλη συζήτηση άπτεται των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας. Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που θα συζητηθούν στο ΝΑΤΟ είναι:

- Εκατέρωθεν ενημέρωση για τα προγράμματα των εθνικών ασκήσεων της επόμενης χρονιάς, ώστε να αποφεύγονται επικαλύψεις στο χρόνο και το χώρο πραγματοποίησής τους.

- Πτήσεις αφοπλισμένων αεροσκαφών στο Αιγαίο.

- Αξιοποίηση του ηλεκτρονικού συστήματος IFF του ΝΑΤΟ για την αναγνώριση των πολεμικών αεροσκαφών που πετούν στο Αιγαίο, προκειμένου να μη χρειάζεται να υποβάλουν σχέδια πτήσης.

- Επικοινωνία των ΝΑΤΟικών στρατηγείων Εσκί Σεχίρ και Λάρισας για τις πτήσεις στο Αιγαίο.

- Μείωση αριθμού και μεγέθους των στρατιωτικών ασκήσεων στο Αιγαίο.

Σύμφωνα με τη συμφωνία των Παπανδρέου και Τζεμ, διμερώς, σε επίπεδο Πολιτικών Διευθυντών θα συζητηθούν οι εξής προτάσεις για ΜΟΕ.

- Επισκέψεις πολεμικών πλοίων της μιας χώρας στα λιμάνια της άλλης.

- Συνεργασία των λιμενικών αρχών.

- Συνεργασία των δύο χωρών με άλλες μεσογειακές χώρες στο πλαίσιο της Συμφωνίας του ΝΑΤΟ «συνεταιρισμός για την ειρήνη» (PfP)

- Πρόσκληση στρατιωτικών για παρακολούθηση εθνικών ασκήσεων.

- Επαλήθευση της επέκτασης του μορατόριουμ ασκήσεων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

- Εγκατάσταση «θερμής» τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ των υπουργείων Εξωτερικών

- Εγκατάσταση «θερμής» τηλεφωνικής γραμμής μεταξύ των στρατιωτικών επιτελείων.

- Συνεργασία των δύο χωρών στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια.

- Εφαρμογή της συμφωνίας του ΝΑΤΟ για τους «ανοιχτούς ουρανούς» 11 και 12.

- Ενεργοποίηση τεσσάρων πρωτοκόλλων, που οι δύο χώρες έχουν υπογράψει μεταξύ 1969 και 1971 για την οριοθέτηση της οριογραμμής στον Εβρο, και τη διαχείριση των νερών του ποταμού.

Οπως παρατηρούν έμπειροι διπλωμάτες στην Αθήνα, μια απλή παρατήρηση των θεμάτων, τα οποία θα συζητηθούν διμερώς, πείθει πως είναι απαραίτητη η δημιουργία μιας επιτροπής από τεχνοκράτες των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας, στρατιωτικούς και διπλωμάτες, η οποία θα υποστηρίξει τεχνικά τον πολιτικό διευθυντή του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών κ. Σκοπελίτη, ο οποίος θα ηγηθεί της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας. Ηδη ο πρωθυπουργός, με επιστολή του στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας, έχει ζητήσει τις προτάσεις τους για τον τρόπο σύστασης και οργάνωσης μιας Επιτροπής Διαχείρισης Κρίσεων, η οποία εκτιμάται ότι θα προσφέρει την απαραίτητη τεχνική υποστήριξη στον επικείμενο διμερή διάλογο και τον απαραίτητο επιμερισμό των ευθυνών, καθώς τα θέματα του διαλόγου οδηγούν σε μια εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση.

Εν τω μεταξύ στην Αθήνα βρίσκεται από χτες ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και αρμόδιος υπουργός για τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, Μ. Γιλμάζ. Ο Μ. Γιλμάζ επισκέφτηκε την Αθήνα μετά από πρόσκληση του ελληνοτουρκικού επιχειρηματικού συλλόγου. Στο πλαίσιο αυτής της επίσκεψης συναντήθηκε χτες με τον υπουργό εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, ενώ σήμερα θα γίνει δεκτός από τον πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Με αφορμή την επίσκεψη Γιλμάζ στην Αθήνα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Ρέππας, όταν ρωτήθηκε για τις θέσεις της Ελλάδας αναφορικά με την υπό διαμόρφωση εταιρική σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ, βρήκε την ευκαιρία να.... σηκώσει σκόνη, προφανώς για να καλυφθεί ο εφ' όλης της ύλης διάλογος.

«Επαναλαμβάνω, είπε ο υπουργός Τύπου, ότι το κείμενο της εταιρικής σχέσης ΕΕ- Τουρκίας απαραιτήτως θα αναφέρεται σε τρεις, τουλάχιστον, άξονες. Ο ένας αφορά τα λεγόμενα «κριτήρια της Κοπεγχάγης», ο δεύτερος αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τις υποχρεώσεις της Τουρκίας να συμβάλει στη δημιουργία συνθηκών καλής γειτονίας και ο τρίτος άξονας αφορά το κυπριακό ζήτημα. Εμείς παραμένουμε σε αυτή την πολιτική θέση. Αυτό πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη της και η Τουρκία, η οποία ασφαλώς δε συμμετέχει στις διεργασίες για τη διατύπωση του κειμένου της εταιρικής σχέσης. Η ΕΕ γνωρίζει τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης από «πρώτο χέρι», αφού αξιωματούχοι της έχουν συζητήσει με τον Ελληνα πρωθυπουργό και μάλιστα προσφάτως και με τον Ελληνα υπουργό Εξωτερικών το σχετικό θέμα. Δεν υπάρχει περίπτωση, η ελληνική κυβέρνηση να μη θέσει το Κυπριακό υπό το πνεύμα και το γράμμα της συμφωνίας που έγινε στο Ελσίνκι και στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης».

Υποστηρικτής της κυβερνητικής πολιτικής για «προσέγγιση» με την Τουρκία, εμφανίστηκε ο Κ. Μητσοτάκης μετά τη συνάντηση που είχε χτες με τον Μ. Γιλμάζ. Μάλιστα, υπέδειξε στο συνομιλητή του ότι πρέπει να αποφεύγονται δηλώσεις που μπορούν να προκαλέσουν κακό σε μια πολιτική, η οποία «είναι βασικά σωστή, πολιτική προσέγγισης και διαλόγου», καθώς και να προσπαθήσει κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του να επανορθώσει τις κακές εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από τις πρόσφατες δηλώσεις του, ότι «πρέπει να μετράς τα δάχτυλά σου μετά από χειραψία με Ελληνα».

Ο πρώην πρωθυπουργός τάχθηκε υπέρ της προσέγγισης και συμμετοχής της Τουρκίας στην ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι θα αποδεχτεί τις αρχές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε η ΕΕ. Οσον αφορά το Κυπριακό, αν και εξέφρασε αμφιβολίες για το αν η Τουρκία είναι έτοιμη να προχωρήσει σε ουσιαστική συζήτηση, επισήμανε ότι σίγουρα θα ωφελήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αν προχωρήσει το θέμα της Κύπρου σε μια δίκαιη λύση.

Ο Μ. Γιλμάζ κατά την επίσκεψή του στο δημαρχείο της Αθήνας επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την προκλητική δήλωσή του λέγοντας ότι «ειπώθηκε ως αστείο και δεν αξίζει τέτοιας προσοχής».

Αντίθετος με το διάλογο για τα ΜΟΕ δήλωσε ο Γ. Βαρβιτσιώτης, τονίζοντας ότι «η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε τη διαπραγμάτευση εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο».