Από τις εκδόσεις "Φιλίστωρ" κυκλοφόρησε στη σειρά "Ιστορία ιδεών" η βιοεργογραφική μελέτη τηςΚάρεν Βίντιες" "Η φιλοσοφία ως πάθος - Η ζωή και το έργο της Σιμόν ντε Μπωβουάρ" Μετάφραση Γιάννη Σπανδωνή,επιστημονική θεώρηση Μιχάλη Κατσιμίτση.

• Από τις εκδόσεις "Bell" κυκλοφόρησε το δημοφιλές κατά την ύστερη αρχαιότητα έργο του Λατίνου Απουλήιου "Ο Χρυσός Γάιδαρος - ή Μεταμορφώσεις",που καθρεφτίζει τον κόσμο και τις πνευματικές αναζητήσεις του 2ου μ. Χ. αιώνα. (Μετάφραση Παναγιώτης Τασιόπουλος).
• Από τον Ελευθερουδάκη κυκλοφόρησε το έργο της Τασούλας Παπακυρίλου "Η γαλάζια γάτα (Η παιδική δημιουργικότητα σίγουρος δρόμος για τη συναισθηματική ωριμότητα)", το οποίο περιέχει πολλά ζωντανά παραδείγματα από την πολύχρονη εικαστική ενασχόληση της συγγραφέως με παιδιά.
• Από το περιοδικό "Δεξαμενή" του Συνδέσμου Μεγαλοσχολιτών "Η καθ' ημάς Ανατολή" (Δημ. Σούτσου, 46, Αμπελόκηποι, τηλ. 6430.680) κυκλοφόρησαν τα βιβλία: Αλκτίνης Διαμαντοπούλου "Οταν γκρέμισε ο γυάλινος τοίχος" (μυθιστόρημα) και Σάββα Ε. Τσιλένη "6 + 1 σχέδια σχεδίας κλειστής θαλάσσης" (ποιήματα).
• Από τις εκδόσεις του περιοδικού "Μανδραγόρας" κυκλοφόρησαν: Κώστας Κρεμμύδας "Υπέρ Ηρώων" (ποίηση). Σταύρος Μίχας "Το άπειρο της σιωπής" (ποίηση). Αλέξανδρος Αραμπατζής "Το μανιφέστο της κοινής προσφοράς" (ποίηση). Θ. Γ. Παπαγεωργίου "Στη σκιά του ακροβάτη" (αφηγήματα).
• Από τον "Ιάμβλιχο" (Μάρνη 5 - 7, τηλ. 5221.744, 5227.678) κυκλοφόρησε το βιβλίο του Λιούις Σπενς "Μύθος και θρύλοι των Ινδιάνων" - ανθολόγιο των αντιπροσωπευτικών μύθων τριών περιώνυμων ινδιάνικων φυλών, των Ιροκουά, Σιου και Παονί. Μετάφραση Ελένη Παπαδοπούλου.
• Από τις "Αχαϊκές Εκδόσεις" (Παύλος Μαρινάκης, Κολοκοτρώνη 4, 26221 Πάτρα, τηλ. 061.271880) κυκλοφόρησε το βιβλίο Παύλος Μαρινάκης "Καιροί - Τόποι - Ανθρωποι" που, σε 269 σελίδες εικονογραφημένες με φωτογραφίες, αναφέρεται στην Ελλάδα (1940 - 44) στη Δίκη της Νυρεμβέργης, στη σύγχρονη Αίγυπτο, και στους συγγραφείς Τσβάιχ, Καμί, Μαλρώ.
• "Αρχαία Στάγειρα - Η γενέτειρα του Αριστοτέλη" (δεύτερη περιοδική έκδοση - 1997 - της Κοινότητας Ολυμπιάδας, αρχαιολογικού περιεχομένου).
• "Παρουσία" (περιοδικό της Ενωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών, τεύχος 3).
• "Επιλογή" (μηνιαία οικονομική επιθεώρηση, Σεπτέμβρης 1997, με αφιέρωμα για τη γεωργία).
• "Bestseller" (περιοδικό για το βιβλίο, τεύχος 17).
• "Περίπλους ναυτικής ιστορίας" (περιοδικό του Μουσείου της Ελλάδας, Ιανουάριος - Μάρτιος 1998).
• "Κρήτη" (Παγκρήτιο περιοδικό, τεύχος 231).
• "Αρβανον" (περιοδικό ιστορίας, γλώσσας, λαογραφίας, επικαιρότητας, τεύχος 20).
• "Ιμβρος" (περιοδικό του Συλλόγου Ιμβρίων Αθηνών, τεύχος 49).
• "Νεότητα Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού" (περιοδικό του ΕΕΣ, Μάιος 1998).
• "Μετά" (περιοδικό θεμάτων παιδείας, τεύχη με τίτλο "Μετά τις εξετάσεις '98" και "Μετά τα αποτελέσματα '98".

Ο Δημήτρης Χαλατσάς τύπωσε την πρώτη ποιητική συλλογή του με τίτλο "Σίδηρα Ι", και την επανεξέδωσε το 1974. Επειτα η συλλογή "Σίδερα ΙΙ" (1975),"Καστελλιώτικα" (1978), "Υμνολόγιο" (1982). "Ληστρικά τραγούδια" (1984),"Υπερβολές" (1996), και τώρα "Σίδερα ΙΙΙ". Ο τίτλος, παραπέμποντας στα"Σίδερα Ι" της κατοχής, Καλύπτει ποιήματα κοινής θεματικής - Κατοχικά - Μετακατοχικά.

Πρόκειται για ποιήματα - "αφιερώματα" - όπως θα τα χαρακτήριζε ο ίδιος ο δημιουργός τους - σ' αυτούς "που πόνεσαν πολύ (... ), που ρίγησαν στον κίνδυνο/ την αγάπη, την αρρώστια, το θάνατο".

Είναι ποίηση της μνήμης που ανασταίνει τη μάνα που "έφυγε" μόλις ο ερχομός των παιδιών της πρόλαβε να της "γλυκάνει το χαμόγελο". Ποίηση της χαμένης νιότης: "Πού είναι οι πλάτες/ γι' άρματα, / τι έγινε η θωριά σου; / Πού είσαι λεβεντιά!" αναφωνεί ο ποιητής. Είναι και ποίηση της αναγέννησης, καθώς ο Δ. Χ. Χ. αντιλαμβάνεται ότι η νιότη χάνεται μόνο, όσο χρειάζεται για να περάσει μέσα από μια "μεταμόρφωση" στο άλλο εγώ του, όπως η εγγονή του, όταν της λέει: "Μπήκες στα δεκατέσσερα/ κι ακούω/ τον παρθενικό σου αλαλαγμό/ το πνιχτό φωναχτό σου, / φωναχτό/, των θεραπαινίδων της Ναυσικάς/ σαν είδαν το γυμνό Οδυσσέα/ την ιαχή/ των κοριτσιών του Ολύμπου/ στα ορφικά την άνοιξη. / Σε βλέπω/ ν' ανθίζεις ανέγγιχτη/ στάλα ζωής".

Για την αέναη άνθηση της ζωής, εμποδίζουν οι ήρωες το θάνατο να κυριαρχήσει, ακόμα και με τον ίδιο το θάνατό τους. Κι ο ποιητής θυμάται και υμνεί: "Οταν σου πρόσταξαν: Μπροστά! προχώρησες/ και χωρίς να καταλάβεις/ σου φύτεψαν στο κοφτερό/ μυαλό σου τη σφαίρα, / κι έπεσες μπρούμυτα, / φράζοντας το δρόμο τους/ ρωμαλέα την τελευταία στιγμή: / Οχι! Δε θα περάσετε".Τύτα τα "Σίδερα" του Δ. Χ. Χ., συμβολίζουν κάθε είδους δεσμά, που πρέπει ο άνθρωπος να σπάσει, για να βγει στο φως της αληθινής ελευθερίας.(Εκδόσεις Δ. Χ. Χαλατσά, Ακαδημίας 61).

Γιάννης ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

Μ' αυτή την τρίτη συλλογή ο διευθυντής του "Εθνους" Δ. Βάρος αποκαλύπτεται πολύ καλός ποιητής. "Φιμωμένος να κρατώ κάτω απ' τα πόδια μου/ τις κραυγές του έρωτα, της ζωής και του αγώνα/ (... ) Βάλε κι άλλο φυτίλι, Δημήτρη!". Δίνει αμέσως, στο "Πρελούδιο", το στίγμα του: η διαμαρτυρία που φτάνει σ' ένα απελπισμένο κήρυγμα επανάστασης, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Μια έκρηξη ψυχής.

Το βιβλίο είναι μια συσσώρευση καίριων επισημάνσεων που οδηγούν σταθερά στην "έξοδο", επώδυνα. Μέσα από εσωτερικές συγκρούσεις, αμφιβολίες, μεταπτώσεις. Μια ευγένεια διατρέχει το λόγο του: "ταξιδεύω/ σαν δέμα χωρίς παραλήπτη... / Κληρονόμος/ ονείρων που αναβάλλονται/ Οφειλέτης/ χρέους που μου φόρτωσε η γνώση". Πικρός σαρκασμός. "Το μέλλον έρχεται πάμφωτο/ μέσα απ' τους καθοδικούς σωλήνες/ Μόνο που τα περιστέρια/ πνίγηκαν όλα στην αιθαλομίχλη". Και επωδός, συνεχίζεται ο θρήνος: "κι ο Μπελογιάννης δε ζει/ Μήτε ο Λαμπράκης/ Μα ζουν οι δολοφόνοι τους/ (... ) Στοχεύοντας ίσια στις καρδιές/ των καινούργιων μας ηρώων". Σποραδικές ριπές ελεύθερου σκοπευτή. Και πάλι ο θρήνος."Δείξε μου ένα σημάδι δράσης, σύντροφε/ Δεν μπορώ να τραγουδήσω μονάχος μου απόψε". "Κι όλο με πιάνει να χυθώ/ σε δρόμους και πλατείες/ Να ανάψω ολόγυρα φωτιές... ". Αμφιταλαντεύσεις: "Σχίσε τα ποιήματα. Ας το παραδεχτούμε/ Δεν πετάνε πια αετοί στον ουρανό μας".

Ξαφνικά, συμβολοποιεί το νησάκι της Σαντορίνης: "Σφίγγα Θηρασία/ (... ) Δώσ' το σύνθημα ν' ανεμίσουν τα λάβαρα/ Δώσ' το σύνθημα να χτυπήσουν/ τα ταμπούρλα της επίθεσης". Και πάλι πτώση "Γιατί η μνήμη του Νοέμβρη, σύντροφε, / (... ) Είναι ένα γραμμάτιο χρόνια τώρα διαμαρτυρημένο". Και κορύφωση της αγωνίας: "Η απελπισία λοιπόν/ Η απελπισία να γίνει μάνα της βίας!". (Εκδόσεις "Καστανιώτη")

Μανώλης ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ

Τις εμπειρίες του από το στρατό ο Νίκος Κάσδαγλης είχε την παράλογη (για τους συνηθισμένους ανθρώπους και την εποχή του) τόλμη να παρουσιάσει στο πολυσυζητημένο βιβλίο "Κεκαρμένοι" (κουρεμένοι, νεοσύλλεκτοι, α έκδοση 1959). Πάντα του τολμηρός, νεαρός εντάχθηκε στην Εθνική Αντίσταση και πολύ αργότερα πολέμησε ανοιχτά με την πένα του τη χούντα (κείμενο για τον Γιώργο Σεφέρη, 18 κείμενα).

Για το τι συνέβαινε στο στρατό στη δεκαετία του '50, στην άγρια αυτή μετεμφυλιακή περίοδο, αποκαλύπτει σκίζοντας το πυκνό πέπλο σιωπής με τη ρωμαλέα όσο και λιτή, απέριττη γραφή του, πρωτοτυπώντας στη διατύπωση του μύθου. Χρησιμοποίησε ένα τέχνασμα. Τοποθέτησε από την αρχή το κύριο γεγονός και κατόπιν σε χωριστά κεφάλαια αφηγείται τα όσα συνέβησαν στο καθένα πρόσωπο, που παραβρέθηκε σ' αυτό. Από την πλευρά, επομένως, όλων των παρευρισκομένων και κατά την άποψή τους αντιμετωπίζεται η πλοκή κι αναπτύσσονται τα επιμέρους γεγονότα.

Πολλά έρχονται στην επιφάνεια, κυρίως η νόσος εκείνων που έχουν κάποια σαρδέλα και πώς προσπαθούν να επιβληθούν στους κατώτερους ιεραρχικά με τον κτηνώδη και βίαιο τρόπο που τους προσφέρει η μηδαμινή τους εξουσία.

Αξίζει πολλά η επανέκδοση κι η ένταξη του βιβλίου στα εκλεκτά της πεζογραφίας μας. Ο πρόλογος από τον Mario Vitti παρουσιάζει την εγκυρότερη κριτική θέση για το συνολικό έργο του συγγραφέα και περισσότερο για τους "Κεκαρμένους". Συμπληρώνοντας την εικόνα γι' αυτό υπάρχει και επίλογος από τον ανιψιό του συγγραφέα για το πώς δέχτηκε ο ίδιος την τεχνική του, που στα μάτια του "φαντάζει ακόμα και σήμερα ανατρεπτική".

Το κλίμα και το ύφος ζωντανεύουν οι διασπαρμένες στο κείμενο ξυλογραφίες του Γιώργη Βαρλάμου,ο οποίος έχει φιλοτεχνήσει και το εξώφυλλο (Εκδόσεις"BELL" 1997).

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

"Μια φορά κι έναν καιρό σε μια πολιτεία ζούσε ένας άνθρωπος, που γεννήθηκε με λίγο μυαλό και γι' αυτό όλοι τον έλεγαν αγαθό".Ετσι αρχίζει το πρώτο το παραμύθι, "Ο Αγαθός και οι δύο Ληστές",του Κώστα Γανωτή,το οποίο τιτλοφορεί και το βιβλίο του. Πρόκειται για μια συλλογή όμορφων, τρυφερών, αλληγορικών, ιστορικής βάσης, αλλά και λαογραφικών παραμυθιών, εικονογραφημένων με όμορφες - γεμάτες από την τρυφεράδα και την αφέλεια της λαϊκότροπης τέχνης - ζωγραφιές της Μαρίας Κόκκου.Μια συλλογή, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Αρμός",σε μια αληθινά όμορφη, εξαιρετικά καλαίσθητη, αρμόζουσα για γιορτινή μέρες έκδοση (με την ποιότητα και το χρώμα του χαρτιού, με μια σελιδοποίηση που "αναπνέει", με τον τύπο των γραμμάτων), η οποία παρουσιάστηκε χτες.

Ο γνωστός συνθέτης Κ. Γανωτής παραμυθολογεί με το ήθος, το ύφος, τον απόκρυφο, ανάλαφρο διδακτισμό της λαϊκής, προφορικής παραμυθικής μας παράδοσης και με την απλή, καθάρια, αγνή, λαγαρή γλώσσα του λαού, παράγοντας διά της φαντασίας, της ευαισθησίας και του λόγου "μουσική", στην οποία δίνουν γήινα χρώματα και "θεοφιλική" χάρη οι νάιφ εικόνες της Μ. Κόκκου.

Στα "Απομνημονεύματά" του ο δημοσιογράφος Ανδρέας Ι. Κανής, παρουσιάζει όσα θυμάται κι έζησε, από τους ηρωικούς αγώνες της Αντίστασης.

Στο προλογικό του σημείωμα γράφει: "Οσα θα διαβάσεις, μπορεί να είναι απίστευτα, αλλά είναι πέρα για πέρα αληθινά.

Ούτε μια λέξη παραπάνω, από όσα μου έχουν συμβεί στην εξηκονταετία που πέρασα κι έζησα την τόσο πολυτάραχη περιπετειώδη κι έντονη ζωή μου.

Με ύφος γλαφυρό, απλό αφηγείται τα παιδικά του χρόνια, όταν ξεκίνησε σαν τυπογράφος και μετά τη δράση του στην Κατοχή και την ΕΑΜική Αντίσταση.

Μικρά κομμάτια, που λένε πολλά και ζωντανεύουν μνήμες και γεγονότα, που λίγο πολύ τα ζήσαμε μετέπειτα κι εμείς.

Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμεί ο πίνακας "Πρώτη του Μάη 1944" του Βάλια Σεμερτζίδη. Την επιμέλεια της έκδοσης έκανε ο Κ. Κορίδης. (Εκδόσεις "ΙΩΛΚΟΣ".

Φώτης Π. ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ

Το βιβλίο του Σταύρου Καλφιώτη έχει ιδιαίτερη αξία. Μαζί με την ιστορία του εξαιρετικού πατέρα του, παρελαύνει και η ιστορία των νεότερων χρόνων της Ελλάδας: από τη Μικρασιατική Καταστροφή έως το 1950 περίπου. Παρελαύνει το έπος της Αλβανίας, το έπος της Εθνικής Αντίστασης. Αναφέρονται ενδιαμέσως ο Εμφύλιος Πόλεμος, ο διωγμός και κατατρεγμός των αγωνιστών της ελευθερίας και της Εθνικής Αντίστασης. Τα όργια των δοσιλόγων και οι δολοφονίες με δικαστικές αποφάσεις!

Είμαι βέβαιος ότι ο ιστοριογράφος του μέλλοντος θα αντλήσει πολλά στοιχεία για τη συγγραφή της ιστορίας της Ελλάδας των πρόσφατων χρόνων.

Βασ. Ι. ΛΑΖΑΝΑΣ