Βαθιά συγκίνηση μας προκάλεσε ένα βιβλίο, που μας ήρθε από τα ξένα. Οχι μόνο με το περιεχόμενό του, αλλά και για το πώς, γιατί, από ποιον και πού έγινε αυτό το βιβλίο. Βαθιά συγκίνηση μας προκάλεσε και το προλόγισμά του. Ας τα πάρουμε με τη σειρά τα πράγματα.

Στο εξώφυλλο του βιβλίου, από σεμνότητα, άφαντος ο δημιουργός του. Μόνο "κόσμημα" του εξωφύλλου ένα χαρακτικό και ο τίτλος: "ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ από τους αγώνες του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ" και ο υπότιτλος: "Λόγια και μουσική".Στην τρίτη σελίδα η αφιέρωση: "Σ' αυτούς που τα τραγούδησαν. Σ' αυτούς που τα τραγουδάνε".Στην τέταρτη σελίδα σε μικρογραφία μια θαυμάσια, γνωστή αφίσα του ΕΑΜ, με ένα παλικάρι με τουφέκι στο χέρι να καλεί διεγερτικά: "Πατριώτες στ' άρματα". Στην πέμπτη ανακαλύπτεις τον δημιουργό του βιβλίου, τον Παναγιώτη Τζίβα και πού ζει, συγκινημένος και με όσα και όπως έγραψε προλογίζοντας το βιβλίο, ο δάσκαλος του Π. Τζίβα τότε που ήταν παιδί και σήμερα επίτιμος λυκειάρχης Δημ. Ι. Παπακωνσταντίνος.

Στον Π. Τζίβα ξαναναφερθήκαμε γράφοντας (26/7/1998) απλώς για το βιβλίο του "Οι επιδέξιοι κιβδηλοποιοί και ο κουτσός χαμάλης".Σ' αυτό το σημείωμα για την πορεία και τις "αγάπες" του Π. Τζίβα αντλούμε στοιχεία του από τον πρόλογο του δασκάλου του:

"Με λογισμό και μ' όνειρο πορεύτηκε στην ξενιτιά. Στην ιστορική χόβολη ξαναγύρισε ευλαβικά η συνείδηση. Χαιρετίζω με βαθύτατη συγκίνηση το αετόπουλο. Με περισσή αγάπη στο όραμά του. Με σεβασμό στη μνήμη του για ό,τι σπουδαίο και τρανό που έδωσε ο λαός μας στα χρόνια της φασιστικής πανούκλας (... ). Η όλη του φροντίδα δύσκολη, σε ξένη χώρα και με αντίξοες προϋποθέσεις (... ). Γυρνάει με χαρά τη σκέψη του στα παιδικά του χρόνια περπατώντας στις γειτονιές του, στην Ιτιά Παρνασσίδας, με το φίλο του Λουκά Στάχτη και τα άλλα αετόπουλα, όταν μαζί όλοι με τα ξύλινα ντουφέκια τους έριχναν στάχτη στα μάτια των γερμανικών φυλακίων.

Ο ενθουσιασμός της εφηβείας και η πίστη η ακλόνητη στα ζωντανά ιδανικά και όχι στα ψευδεπίγραφα, νικούν τους φόβους και τους δισταγμούς. Βίωσε την αθάνατη Εθνική μας Αντίσταση, πέρασαν στις φλέβες οι μελωδίες του αντάρτικου τραγουδιού, μπήκαν στο αίμα του και ρίζωσαν στο νου, τη συνείδηση και την καρδιά του. Αυτό το μέγα ιστορικό γεγονός της νεότερης ιστορίας μας οδηγητικός κανόνας και της δικής του πορείας. (... ) Τραγούδι γίνηκε το φως. Αστροπελέκι ο ΕΛΑΣ στύλωνε την Ελλάδα μας. Και οι έφηβοι ανδρώνονταν πριν από την ηλικία τους. Με βηματισμό ταχύ και υπεύθυνο ωρίμαζαν γόνιμα". Και ο Δ. Παπακωνσταντίνος, αφού με ποιητική ευαισθησία μνημονεύσει "βωμούς" αγωνιστικών θυσιών και την πίστη του ότι "οι λαοί δε θα σκύψουν στους διωγμούς. Θα παλεύουν και θα οραματίζονται και θα νικήσουν", χαιρετίζει τη σεμνότητα του πνευματικού οβολού και την υψηλοφροσύνη του Π. Τζίβα.

Το πλούσια εικονογραφημένο (ιστορικές φωτογραφίες, χαρακτικά των ΕΑΜ και ΕΛΑΣ, πορτρέτα αγωνιστών, μεταξύ των οποίων του Μπελογιάννη, του Διαμαντή και σχέδια) βιβλίο του Π. Τζίβα περιέχει πλήρως τους στίχους πολλών αντάρτικων τραγουδιών, των ΕΑΜ, ΕΛΑΣ και ΔΣΕ και τους όρκους του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ. Το σπουδαιότερο: Στο βιβλίο κάθε τραγούδι συνοδεύεται και με τη μουσική του, με παρτιτούρα στην αντικρινή σελίδα, πράγμα που δε βρίσκει κανείς σε ανάλογες ελλαδικές εκδόσεις. Στο τέλος του βιβλίου, το "αετόπουλο" όπως υπογράφει, ο Π. Τζίβας σημειώνει ότι "μερικές μελωδίες είναι όπως τις κράτησε η μνήμη (1940 - 1946 Παρνασσίδα, 1946 Αθήνα) το ίδιο και για μερικούς στίχους.

Πρόκειται για βιβλίο αληθινή προσφορά για τη διάσωση και διάδοση της αγωνιστικής μουσικής μας παράδοσης. Προσφορά για τις νέες γενιές, όπου κι αν ζουν. Στην πατρίδα ή στην ξενιτιά.

Α. Ε.

• Από τον "Καστανιώτη" στη σειρά "Δοκίμια" κυκλοφόρησαν τα ενδιαφέροντα βιβλία: Σπύρος Πλασκοβίτης "Γραφές και συναντήσεις" (το πρώτο μέρος περιέχει γραπτές σκέψεις του συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κοινωνία, την πολιτική και τις εξελίξεις της στη δεκαετία μας, και το δεύτερο δοκιμιακά κείμενα για επιμέρους πτυχές Νεοελλήνων συγγραφέων). Σπύρος Τζουβέλης "Ταξίδι στην Ιστορία με τον Καβάφη" (αναφορές στη σχέση της καβαφικής ποίησης με ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα και με την "Ποιητική" του Αριστοτέλη, και στα διδακτικά ποιήματά του). Επίσης κυκλοφόρησαν: Γιώργος Σταυριανός "Το τρυφερό παραμύθι του κόσμου" (μυθιστόρημα του γνωστού συνθέτη). Ζαν ντ' Ομερσόν "Η ιστορία του περιπλανώμενου Ιουδαίου" (μετάφραση Ράνιας Τζιφοπούλου - Στέφανου Κωνσταντινίδη,μυθιστόρημα του γνωστού Γάλλου ακαδημαϊκού). Νεντίμ Γκιουρσέλ "Ο ξενιτεμένος Μουσταφά κι η ψηλόκορμη λεύκα" (μετάφραση από τα τουρκικά του Στέλιου Ρ. Ροϊδη,διηγήματα).
• Από τον "Κέδρο" κυκλοφόρησαν: Δύο μελέτες του Σάκη Σερέφα για τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική. Τίτλος του πρώτου "Πτώματα και φαντάσματα στη Θεσσαλονίκη του εμφυλίου" (περιγράφει εκτελέσεις στο Επταπύργιο και "φαντασμάτων" στην πόλη). Τίτλος του δεύτερου ("Αλητεία Χαλκιδικής" (αφορά σε περιηγητικές αφηγήσεις από το 1793 και εντεύθεν και σε μαρτυρία του συγγραφέα το 1993). Επίσης κυκλοφόρησαν: Αρης Αλεξάνδρου "Το κιβώτιο" (20ή έκδοση του γνωστού μυθιστορήματος). Ζωή Θ. Σπυροπούλου "Εποχή μάταιων επιδόσεων" (πεζογράφημα γύρω από τη δεκαετία του '80). Παναγιώτης Μαχαλιώτης "7 κούπα" (μυθιστόρημα). Σε παιδιά απευθύνεται το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Ζακ Τουντούζ "Εκείνος που ξυπνούσε τα ηφαίστεια" σε απόδοση της Κίρα Σίνου.
• "Αναδρομές (ένας πρώην Επονίτης θυμάται)" τιτλοφορείται το βιβλίο του Γεώργιου Λευκαδίτη (αναμνήσεις του από τον Αρη και την Εθνική Αντίσταση στη Δυτική Φθιώτιδα). Λαμία 1998. Διάθεση στην Αθήνα από το "Εναλλακτικό βιβλιοπωλείο" (Θεμιστοκλέους 37).
• Από το "Πλέθρον" (Μασσαλίας 20Α), στη σειρά "Μαρτυρίες" κυκλοφόρησε το βιβλίο του εκπαιδευτικού Πέτρου Γ. Βότση "Μακεντόντσετο: Οδοιπορικό μιας πικρίας" που αναφέρεται σε ένα χωριό της Φλώρινας την εποχή του εμφυλίου.
• Ο Ζώης Τιμ. Κουτσαύτης (Αντισθένους 24, Ν. Κόσμος, ΤΚ 11743, τηλ. 9220.398) κυκλοφόρησε τρία βιβλία του: "Μαρξ και Πλάτων","Παύλος ο ηθικός" και "Από τη γη στο άστρο Ωμέγα".
• Από τις "Εκδόσεις της Μέσα Πατρίδας" (Φωκυλίδου 10, Αθήνα, τηλ 3628.638) κυκλοφόρησε το βιβλίο του Κώστα Ν. Τριανταφύλλη "Με νύχια και με δόντια" (Πρόκειται για το προσωπικό του ημερολόγιο από τις διώξεις του στα χρόνια του εμφυλίου και μετά. Κεντρική διάθεση του βιβλίου από τον "Κέδρο" (Γεννηματά 3).
• Από τις εκδόσεις Χατζηνικολή κυκλοφόρησαν: Αντρέ Μπρινκ "Ονειφαντασίες της άμμου" (μετάφραση Χριστίνας Ξανθοπούλου,μυθιστόρημα). Αντριου Μίλερ "Ο λυτρωτής πόνος" (μετάφραση Τάκη Κίρκη,μυθιστόρημα). Μισέλ Ντεόν "Η αυλή των μεγάλων" (μετάφραση Αλίκης Σαλίμπα,μυθιστόρημα).
• Από τα "Νέα Σύνορα" - "ΑΑ Λιβάνη" κυκλοφόρησαν: Μπερνάρ Βεμπέρ "Η επανάσταση των μυρμηγκιών" (μετάφραση Βίκης Δέμου,αλληγορικό μυθιστόρημα - μπεστ σέλερ). Δημήτριος Σ. Παπαδόπουλος (Σταυρωτής) "Αβεσσαλώμ" (ιστορικό - πολιτικό μυθιστόρημα). Χρήστος Μπελλές "Φρυκτορία" (ποίηση).
• Από την "Ωκεανίδα" κυκλοφόρησαν: Αμίν Μααλούφ "Τα λιμάνια της Ανατολής" (μετάφραση Νίκης Ντούζε - Μαρίας Ρομπλέν,μυθιστόρημα). Εβελιν Λάου "Η άλλη γυναίκα" (μετάφραση Κατερίνας Γεωργαντά,μυθιστόρημα)
• Από τον "Παπαζήση" κυκλοφόρησαν: Πάρις Βαρβαρούσης "Στρατηγική των παιγνίων (Συνεργασία και σύγκρουση στις διεθνείς σχέσεις)" (μελέτη). Βασίλης Σακκάς "Ανοιξη και Χειμώνας ή Επειδή αγαπώ ακόμα..." (ποίηση).
• Σταύρος Κ. Μποσνακίδης "Γεγονότα των καιρών (950 π.Χ. - 1917 μ.Χ.) - Συμπόσιο (643 π.Χ. - 1998 μ.Χ. - Νεοέλληνες ποιητές (1822 - 1998). Εκδόσεις "ΜΠΟΣ" (Μελπομένης 39, ΤΚ 15561 Χολαργός, τηλ. 6512.351).
• Αλκμήνης Διαμαντοπούλου "Οταν γκρέμισε ο γυάλινος τοίχος" (μυθιστόρημα, Αθήνα 1998).
• Από την "Αγκυρα" κυκλοφόρησαν: Θαλής Δ. Μυλωνάς "Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 1948 - 1998. (Ολα τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους)" (ιστορική αναδρομή και τα άρθρα της Διακήρυξης). Κωνσταντίνα Δούκα "Η κόρη του στρατηγού" (μυθιστόρημα).
• Ηρώ Βακαλοπούλου "Η επίσκεψη του Σακοράφα" (θεατρικό έργο, εκδόσεις "Παρατηρητής").
• Από τις εκδόσεις "Bell" κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα του Ζόρζε Αμάντο "Ο πόλεμος των αγίων" (μετάφραση Φραγκώ Καραογλάν.
• Ιγνάτιος Αλεξίου "Ο κόσμος έχει μια φορά" (ποίηση, εκδόσεις "Ιδμων" - ΤΘ 48030, Πετρούπολη, ΤΚ 13231).
• Από τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λεβαδείας κυκλοφόρησε το, πλούσια και όμορφα εικονογραφημένο με έγχρωμες φωτογραφίες, βιβλίο της Αναστασίας Κανδύλη "Τα φυτά της Ερκυνας (στη μυθολογία, στη Βίβλο, στην Ιστορία)". (Διεύθυνση Βιβλιοθήκης: Πλ. Λ. Κατσώνη, ΤΚ 32100 Λιβαδειά, τηλ. 0261 - 25.340).
• Από τον "Ιωλκό" κυκλοφόρησαν: Στέλιος Κοντοθανάσης "Στιγμές σιωπής" (ποίηση). Κωνσταντίνα Σουλά - Τζαφάρα "Το αόρατο λουλούδι".(ποιήματα).
• Αννυ Κουτροκόη - Χατζηπουλίδου "Απαστράπτοντος του κρυστάλλου" (ποιήματα), "Νέα Πορεία",1998).
• Κάθριν Ντιουν "Καινούρια αρχή (μετάφραση Καίτη Οικονόμου,μυθιστόρημα, εκδόσεις Ψυχογιός).
• Ελίζαμπεθ Μπεργκ "Το κάλεσμα του φεγγαριού" (μετάφραση Νάνα Σαμαρτζή, μυθιστόρημα, εκδόσεις Φυτράκη).
• Θανάσης Αργυρίου "Εσύ φταις!" (διηγήματα, εκδόσεις "Δρομεύς" - Ακαδημίας 57, 3640.726).
• Γεράσιμος Λ. Μεταξάς "Ερχομός" (ποιήματα, εκδόσεις Στέφανος Βασιλόπουλος - Ιπποκράτους 6, 3678.343).
• Τάκης Καμπύλης "Οι φλόγες" (ποιήματα, Αθήνα 1997).
• Νικόλαος Κεχαγιάς - Ναίθωνας "Η Ευτέρπη του βάλτου" (μυθιστόρημα, διεύθυνση συγγραφέα: Ηρακλειδών 11, τηλ. 3455.125).
• Παναγής Λευκαδίτης "Εξήντα ρομαντικά σονέτα" (ποίηση, διεύθυνση ποιητή: Ξενοφώντος 30, 17673 Καλλιθέα).
• Γιάννη Παληοκώστα "Ο άνθρωπος σα θεός και σα λύκος" (ποίηση, Αθήνα 1998).
• Τουριστικός Οδηγός Ελλάδος 1998 - 1999 (Πατησίων 137, τηλ. 8641.688).

Πολλά αγιάτρευτα τραύματα, που συνεχώς πυορροούν, προέρχονται από την αναγκαστική μετανάστευση μέσα στην ίδια σου τη χώρα, από την πλήρη ελευθερία (μιλάμε για το χώρο) του χωριού στο έρεβος της μεγαλούπολης. Φυσικά, όταν σύντροφος αχώριστος είναι η ανέχεια κι η εγκατάσταση σ' ένα υπόγειο δυάρι.

Αυτό το καθημερινό μαρτύριο με τους ήρωες, που το υποφέρουν θέλοντας και μη, μεταφέρει στο "Μυστικό τετράδιό" της η Λίτσα Ψαραύτη.

Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1980 κι εξακολουθεί τη συγγραφική της δραστηριότητα με στόχο της την παιδική κι εφηβική ηλικία.

Εφηβικό είναι κι αυτό το μυθιστόρημά της, ψυχογραφικό, με έντονα τονισμένο το κοινωνικό στοιχείο. Αλήθειες που κάτω από το φως της πένας γίνονται σπαραχτικές μαρτυρίες ενός σάπιου και διεφθαρμένου κόσμου που δεν υπολογίζει αισθήματα κι ευαισθησίες.

Βιβλίο που διαβάζεται από μικρούς και μεγάλους, όπως τονίζει και το εκδοτικό του ("Πατάκης" 1997).

Το επάγγελμα που ασκεί ένας συγγραφέας τού δίνει εναύσματα για να δημιουργήσει. Η Μοσχούλα Κοντοσταύλου - Σταυράκη,συμβολαιογράφος στην Πάρο, παίρνοντας το υλικό της από τη δουλιά και το περιβάλλον που ζει, συνθέτει εννέα διηγήματα - κάποια ίσως είναι αληθινές ιστορίες - κοινωνικά με τη μετρημένη και συγκεκριμένη γλώσσα της επιστήμης της.

Η ανθρωπιά κι η γυναικεία ευαισθησία διαχέεται απ' άκρη σ' άκρη, τονίζοντας τον ανθρώπινο πόνο και τ' αδιέξοδα των φτωχών κι εγκαταλειμμένων και μοναχικών ανθρώπων.

Πρέπει να προσεχτεί αυτή η πρώτη προσπάθεια - είναι το πρώτο της βιβλίο. Η γραφή της είναι ώριμη και το περιεχόμενο καλοστημένο. (Εκδόσεις "Φιλιππότη",1997).

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ