Associated Press

Συχνές είναι οι διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση και την οικονομική πολιτική

Η κρίση που έχει ξεσπάσει στις τουρκικές φυλακές, με αφορμή τη «μεταρρύθμιση» του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας - στο όνομα της ένταξης στην Ευρώπη - προσλαμβάνει τις τελευταίες ημέρες εκρηκτικές διαστάσεις. Η συνεχιζόμενη από τον περασμένο Οκτώβριο απεργία πείνας των πολιτικών κρατουμένων, που ξεπέρασαν προ πολλού τα ανθρώπινα όρια αντοχής, έχει όλο και μεγαλύτερο κόστος σε ανθρώπινες ζωές: Οχτώ άνδρες και γυναίκες που είχαν καταδικαστεί για «συμμετοχή σε τρομοκρατικές οργανώσεις» και μια 38χρονη μητέρα, αδελφή πολιτικού κρατούμενου και μέλος της οργάνωσης υποστήριξης των κρατουμένων «Οζγκούρ Ταγιάντ», άφησαν την τελευταία τους πνοή, σε μια ηρωική, όσο και απελπισμένη, διαμαρτυρία για την άρνηση των αρχών και της κυβέρνησης να συζητήσει - καν - το αιτήματά τους.

Οι εννέα θάνατοι, που προστίθενται στους τριάντα της επιχείρησης «Επιστροφή στη Ζωή» του περασμένου Δεκεμβρίου, που εξελίχθηκε σε ένα άνευ προηγουμένου μακελειό - ακόμη και για τα τουρκικά δεδομένα - δε μοιάζουν να συγκινούν την κυβέρνηση του «αριστερού», έτσι όπως ορίζεται στο ...θεοπάλαβο σύστημα πολιτικών αξιών της γείτονος, Μπουλέντ Ετσεβίτ. Σε κάθε ευκαιρία, η κυβέρνηση επαναλαμβάνει ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί με τους κρατούμενους απεργούς πείνας, που ανήκουν στη συντριπτική τους πλειοψηφία στις (παράνομες, εννοείται) αριστερές οργανώσεις Επαναστατικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο - Κόμμα (DHKP/C) και Κομμουνιστικός Απελευθερωτικός Στρατός των Τούρκων Εργατών (TKP - ML).

Associated Press

Ο Χ.Τουρκ και η κυβέρνηση δεν έχουν εξάλλου λόγους να ανησυχούν, σχετικά με μια ενδεχόμενη «τιμωρία» τους από την, κοπτόμενη για τα «ανθρώπινα δικαιώματα» κατά τα άλλα, Δύση. Το ίδιο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ που κατήγγειλε, στην έκθεσή του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το 2000, το «καθεστώς ατιμωρησίας» για τα βασανιστήρια από την αστυνομία και το στρατό εκφράζει την πλήρη υποστήριξή του στην τουρκική κυβέρνηση. Η Ευρωπαϊκή Ενωση επικροτεί, λέει, τις «εποικοδομητικές προσπάθειες» της τουρκικής κυβέρνησης - της ίδιας που έστειλε τανκς, ελικόπτερα κι έξι χιλιάδες κομάντος κατά των πολιτικών κρατουμένων τον περασμένο Δεκέμβριο, της ίδιας που συνεχίζει τη σχεδόν επίσημη πρακτική των βασανιστηρίων στις φυλακές - για να «βελτιωθεί η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία», αναγκαία ...προϋπόθεση, εξάλλου, για τη συνέχιση της ενταξιακής διαπραγμάτευσης. (Οχι, δεν αναφέρονται σε κάποια άλλη χώρα οι Βρυξέλλες...).

Τι κι αν η Διεθνής Ομοσπονδία Οργανώσεων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FIDH) καλεί για άμεσο διάλογο με τους κρατούμενους, τους δικηγόρους τους και εκπροσώπους οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μιλώντας για φάρσα «δήθεν συμμόρφωσης του σωφρονιστικού συστήματος προς τα ευρωπαϊκά πρότυπα»; Τι κι αν ακόμη και αυτό το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι (HRW) χαρακτήριζε προ δύο εβδομάδων «καταστροφική» για τα ανθρώπινα δικαιώματα την εισαγωγή των «ΛευκώνΚελιών» της απομόνωσης, των φυσικών και ψυχολογικών βασανιστηρίων, καλώντας για την κατάργησή τους; Τι κι αν η Ενωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας (IHD) κάνει λόγο για κατά συρροή βιασμούς, βασανισμούς, απάνθρωπες συνθήκες στις νέες φυλακές, χαρακτηρίζει πολύ επικίνδυνη την πρακτική της αναγκαστικής σίτισης και μιλά για εκατοντάδες απεργούς πείνας που βρίσκονται στα πρόθυρα του θανάτου; Για τους ιθύνοντες σε Αγκυρα, Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, αυτά είναι λεπτομέρειες. Εκφράζουν ανυπερθέτως τη «βαθιά λύπη τους» κι όποιον πάρει ο χάρος.

Στο μεταξύ, καθώς τα φτωχά και μεσαία στην εισοδηματική «κλίμακα» στρώματα του τουρκικού λαού βλέπουν τους μισθούς και τις συντάξεις τους να εξανεμίζονται, τις τιμές να κάνουν όλο και ψηλότερα άλματα, τις τραπεζικές καταθέσεις να εκμηδενίζονται, τη λίρα στο χαμηλότερο επίπεδό της εδώ και δεκαετίες, τις απολύσεις να ξεπερνούν τις 500.000 μέσα σε δύο μήνες και κάτι και την κυβέρνηση να παπαγαλίζει τη γνωστή νεοφιλελεύθερη συνταγογραφία «ανάγκης δομικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων», εξοργίζονται όλο και περισσότερο. Την εβδομάδα που πέρασε, πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι διαδήλωσαν στις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, απαιτώντας την παραίτηση της τρικομματικής κυβέρνησης των Ετσεβίτ, Μπαχτσελί και Γιλμάζ. Δεν εμπιστεύονται καθόλου τις αερολογίες περί «σταθεροποίησης» και έλλειψης «εναλλακτικών πολιτικών λύσεων» στις οποίες καταφεύγει ο - όλο και λιγότερο σεβαστός - Μπ. Ετσεβίτ, πολλώ μάλλον που ο υποτιθέμενος «Μεσσίας» της τουρκικής οικονομίας, ο νέος (υπερ)υπουργός του των Οικονομικών, Κεμάλ Ντερβίς, το μόνο που έχει κάνει είναι μερικά ταξιδάκια αναψυχής στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες. Επιτυγχάνοντας, αντί για νέα δάνεια (που βέβαια δε θα έλυναν τίποτε, απλώς θα «απάλυναν» κάπως την κρίση), μια τρύπα στο νερό.

Αυτή την εβδομάδα η λίρα βρισκόταν 75% κάτω από την αξία που είχε το Φεβρουάριο. Για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει αυτό για τους απλούς Τούρκους, αρκεί να λεχθεί ότι το 1999 το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα των Τούρκων έφθανε μόλις το 1/3 του μέσου κατά κεφαλήν εισοδήματος στην ΕΕ. Τα πράγματα έχουν φθάσει σε τέτοιο σημείο, που τα νοσοκομεία δεν μπορούν να εισάγουν φάρμακα, διότι πολύ απλά οι πολυεθνικές αρνούνται να δεχτούν να πουλήσουν τα σκευάσματά τους στην τιμή, βάσει της ισοτιμίας 820.000 λιρών προς 1 δολάριο που όρισε το τουρκικό υπουργείο Υγείας (η ισοτιμία τουρκικής λίρας - Δολαρίου είναι περίπου 1.200.000:1), επειδή χάνουν κέρδη... Και σε περιπτώσεις, όπως αυτή της 6χρονης Οζ, που πάσχει από λευχαιμία και δεν μπορεί να υποβληθεί σε χημειοθεραπεία διότι δεν υπάρχουν φάρμακα, οι λέξεις μοιάζουν πολύ λίγες για να περιγράψουν την πραγματικότητα.

Οι διαδηλωτές που κατέβηκαν στους δρόμους την εβδομάδα που πέρασε έχουν κοινές ιστορίες: «Είχα πέντε εργαζόμενους στο κατάστημά μου», λέει ο Σαλίχ. «Είναι άνεργοι τώρα. Το ίδιο κι εγώ». Από επιχειρηματίας, άνεργος: Το φάσμα της κατάρρευσης είδαν εδώ και μερικούς μήνες κάπου 15.000 επιχειρήσεις.

Ακόμη και οι μεγάλες επιχειρηματικές ενώσεις της Τουρκίας (ο όμιλος των βιομηχάνων TUSIAD, π.χ.) έχουν χάσει πλέον την υπομονή τους. Πληθαίνουν διαρκώς οι φωνές που καλούν για παραίτηση της κυβέρνησης και διορισμό τεχνοκρατών διαχειριστών. Βεβαίως, ο Ετσεβίτ και οι συν αυτώ αρνούνται να συναινέσουν σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οι επιχειρηματίες, όμως, έχουν στραφεί στις Ενοπλες Δυνάμεις, ζητώντας τους ένα (ακόμη) «μεταμοντέρνο πραξικόπημα». Και παρά τις επανειλημμένες αρνήσεις του Επιτελείου να προβεί σε αυτό, η φήμη λέει ότι το ενδεχόμενο κερδίζει έδαφος. Αυτό μας έλειπε...

*Ναζίμ Χικμέτ

Ο Κλάους Τσβίκελ είναι παλαίμαχος σοσιαλδημοκράτης συνδικαλιστής και από πολλά χρόνια πρόεδρος της μεγάλης συνδικαλιστικής οργάνωσης, του συνδικάτου μεταλλοβιομηχανίας (IG - Metall). Το αν η IG-Metall, με αριθμό μελών κοντά στα τρία εκατομμύρια, εξακολουθεί να είναι η κορυφαία οργάνωση αμφισβητείται από τα μέσα του Μάρτη, όταν ιδρύθηκε με συγχώνευση πέντε ξεχωριστών συνδικαλιστικών οργανώσεων η λεγόμενη Ver.Di, δηλαδή η Ενωση Συνδικάτων Προσφοράς Υπηρεσιών, που υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των μελών της υπερβαίνει κατά κάμποσες χιλιάδες τα τρία εκατομμύρια.

Ανεξάρτητα, όμως, από τα αριθμητικά πρωτεία, η IG - Metall θεωρείται «δυναμική», αν όχι μάλιστα η «δυναμικότερη», δηλαδή η αγωνιστικότερη οργάνωση. Ο Τσβίκελ σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ» (31 Μάρτη - 1 Απρίλη) εξηγεί γιατί το σωματείου του χρειάζεται να αγωνιστεί: Υπάρχουν - είπε - μερικά πράγματα που μας θίγουν ιδιαίτερα, π.χ. «συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση». Ναι μεν μπορέσαμε με την πίεσή μας να επιτύχουμε μερικές διορθώσεις, αλλά αυτή δεν είναι «η δική μας,» συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Ιδιαίτερα πονάει ότι ακριβώς μια κυβέρνηση με σοσιαλδημοκρατική ηγεσία εγκατέλειψε την αρχή της ισότιμα χρηματοδοτούμενης συνταξιοδοτικής ασφάλισης. Η πληγή που άνοιξε εδώ δεν έχει ακόμη γιατρευτεί.

Υπάρχει επίσης το ζήτημα της υγειονομικής ασφάλισης. Η προβλεπόμενη ρύθμιση δεν ικανοποιεί το συνδικάτο. «Βαδίζουμε εδώ σε μια νέα σύγκρουση», είπε.

Σχετικά με τα ημερομίσθια και μισθούς, όπως και με το ζήτημα της καταπολέμησης της ανεργίας, ο Τσβίκελ απάντησε: «Η οικονομία από πολύ καιρό βρίσκεται σε λαμπρή κατάσταση, οι επιχειρήσεις έχουν σοδειές λαμπών κερδών. Σε σύγκριση με αυτή την κατάσταση, ο απολογισμός της απασχόλησης είναι τελείως ανεπαρκής... Στις προσεχείς διαπραγματεύσεις (Φλεβάρη 2002) για συλλογικές συμβάσεις προτεραιότητα έχει η αύξηση των ημερομισθίων και μισθών... Οι τελευταίες αυξήσεις με τρία και με 2,1% ήταν μέτριες και δεν επακολούθησε η αύξηση της απασχόλησης, που υποσχέθηκαν».

Η παραγωγικότητα της εργασίας στον κλάδο κυμαίνεται μεταξύ εφτά και οχτώ τοις εκατό, υπογράμμισε. «Δεν αποκλείεται ως το τέλος του έτους να έχουμε ένα "εκρηκτικό μείγμα". Πάντως "μπροστά στην κατάσταση κερδών των επιχειρήσεων και της μέτριας αύξησης της απασχόλησης πολλοί εργάτες έχουν τη γνώμη: τώρα είναι η σειρά μας" (για "γερές αυξήσεις"). Αν θα γίνουν απεργίες, αυτό θα αποφασιστεί στην "ώρα του"», είπε.

Από τους επιχειρηματίες βέβαια δεν άργησε να δοθεί αρνητική απάντηση. Με το ίδιο πάντα επιχείρημα ότι αύξηση των εξόδων θα βγει σε βάρος της ανταγωνιστικότητας της γερμανικής οικονομίας, προτείνουν να μη δοθεί καμιά αύξηση. Σε δήλωσή του (στις 5 Απρίλη, στο Βερολίνο) ο πρόεδρος του Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου (DIHT), Λούντβιγκ Γκέοργκ Μπράουν, είπε χαρακτηριστικά: «Προς το συμφέρον της άμιλλας και των ανέργων θα ήταν σωστό για ένα ορισμένο διάστημα τα έξοδα από μισθούς - ημερομίσθια να παγώσουν στο σημερινό επίπεδο». Με την ευκαιρία αυτή δεν παρέλειψε να καταφερθεί και κατά της σχεδιαζόμενης "μεταρρύθμισης" του νόμου για τα καταστατικά των επιχειρήσεων και της καθιέρωσής του σε μερικό χρόνο εργασίας. Αν αυτά τα αιτήματα των καπιταλιστών γίνουν δεκτά από την κυβέρνηση, είπε, τότε "θα ξαστερώσουν οι διαθέσεις στην οικονομία"».

Οι σύνδεσμοι της (μεγάλης) οικονομίας προσθέτουν στα πιο πάνω επιχειρήματά τους και τα όχι ευοίωνα προγνωστικά για το επόμενο διάστημα. Προβλέπουν οικονομική άνοδο της τάξης του 2-2,1%, ενώ ως το φθινόπωρο του 2000 έκαναν λόγο για αύξηση 2,7%. Σαν λόγο της μείωσης προβάλλουν τη χειροτέρευση της αμερικανικής οικονομίας, τον οικολογικό φόρο και τις υψηλές ενεργειακές τομές, που «μηδένισαν» τα οφέλη που αποκόμισαν από το νόμο για τη φορολογική μεταρρύθμιση.

Αγνωστο αν και πώς θα απαντήσει ο καγκελάριος στα νέα αιτήματα των μεγαλοκεφαλαιούχων. Ομως αυτοί χαιρέτισαν αμέσως μια δήλωσή του στην εφημερίδα «Μπιλντ» (5 Απρίλη) για τους ανέργους: «Στην κοινωνία μας, είπε, δεν υπάρχει δικαίωμα τεμπελιάς» και ότι όποιος (άνεργος) αρνείται μια εργασία (ανταποκρινόμενη στις ικανότητες και δυνάμεις του), πρέπει να παίρνει λιγότερη υποστήριξη (επίδομα ανεργίας ή επίδομα κοινωνικής βοήθειας). Πιστεύει μάλιστα, όπως πρόσθεσε, ότι τα ταμεία ανεργίας «μπορούν να εφαρμόσουν με μεγαλύτερη συνέπεια τις αντίστοιχες δυνατότητες» που έχουν.

Αλλά, ενώ οι καπιταλιστές χαιρέτισαν αυτή τη «σπαθιά» του καγκελάριου στους ανέργους, από την άλλη πλευρά του ταξικού στρατοπέδου υψώθηκαν αμέσως φωνές διαμαρτυρίας. Στην τηλεόραση και από τα έντυπα μέσα ενημέρωσης ακούστηκαν γνώμες όπως «δε φτάνει ότι δε μας δίνουν δουλιά, αλλά μας απειλούν από πάνω». Ο γραμματέας της IG - Metall (του συνδικάτου μεταλλουργών) Βερολίνου - Βρανδεμβούργου, Χάου Ντίβελ, δήλωσε ότι «ασκείται πίεση στην εσφαλμένη κατεύθυνση». Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΚΟΔΗΣΟ στο Μπούντεπαγκ, Ρόλαντ Κλάους, υπογράμμισε ότι «το τελευταίο πράγμα που θα χρειάζονται οι άνεργοι και οι οικογένειές τους είναι η κοροϊδία και οι επικρίσεις τεμπελιάς».

Ακόμα και η Αντρέα Νάλες, μέλος της ηγεσίας του SPD, εξέφρασε απορία και δυσανασχέτηση, δηλώνοντας ότι από όσα ξέρει μόνο 7-10% των ανέργων αρνούνται, «για λόγους που δεν μπορεί να εξηγήσει» να ξαναπιάσουν δουλιά, αλλά το 90% των ανέργων ζητάει (και δε βρίσκει) δουλιά. Ομως ο Βαυαρός πρωθυπουργός Στόιμπερ ζήτησε να κοπεί και το μικρότερο επίδομα της «κοινωνικής βοήθειας».

Μόλις πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκαν πάλι από τη Στατιστική Υπηρεσία οι (επίσημοι) συνολικοί αριθμοί των ανέργων - αυτή τη φορά λίγες χιλιάδες κάτω από τα τέσσερα εκατομμύρια. Οι αριθμοί αυτοί αμφισβητούνται από τα συνδικάτα, γιατί παίρνουν υπόψη μόνο τους εγγεγραμμένους ανέργους, αλλά όχι και αυτούς που προσωρινά έχουν τρυπώσει σε κάποιες επιδοτούμενες υπηρεσίες, με την ελπίδα να βρουν μια μέρα κάποια μόνιμη δουλιά. Ή αυτούς που έχουν μόνο μερικές ώρες δουλιά τη μέρα ή τη βδομάδα ή ακόμα τους μαθητευόμενους που τελειώνουν τη μαθητεία και μένουν για μεγάλο διάστημα άνεργοι. Ετσι όλοι μαζί οι άνεργοι, κατά τις εκτιμήσεις των συνδικάτων, προσεγγίζουν ή μάλιστα ξεπερνάνε τα εφτά εκατομμύρια.

Τότε όμως πώς γίνεται να υπάρχουν αυτή τη στιγμή 600.000 κενές θέσεις εργασίας, όπως βεβαιώνουν οι κυβερνητικές και άλλες πηγές;

Την απάντηση τη δίνει η κάθε άλλο παρά αντιπολιτευόμενη την κυβέρνηση καθημερινή εφημερίδα «Μπερλίνερ Τσάιτουνγκ» (7-8 Απρίλη). Ναι, γράφει, υπάρχουν αυτές οι κενές θέσεις, αλλά εδώ πρόκειται για «υψηλά ειδικευμένες» επιστημονικά και τεχνολογικά θέσεις εργασίας, που όπως είναι γνωστό γίνεται από καιρό ρεκλάμα ζήτησης στις αγορές της Ινδίας, της Ρωσίας κλπ.

Κανένα συγχωροχάρτι, λοιπό, στη «Ρόζα-Πράσινη» κυβέρνηση, που προεκλογικά (το 1998) είχε υποσχεθεί να καταπολεμήσει την ανεργία.

Ορθές βέβαια οι διαπιστώσεις και η μέσω του Τύπου έκφραση διαμαρτυρίας των συνδικάτων. Αρκεί όμως αυτό για να σταματήσει τη φόρα του μεγάλου κεφαλαίου και των πολιτικών εκπροσώπων του; Οχι, απαντάει ένας συνδικαλιστής, «εργοστασιακός σύμβουλος» από το Κάσελ στις 5 Απρίλη σε εφημερίδα του Βερολίνου και υπενθυμίζει ότι π.χ. η καθιέρωση της εργάσιμης εβδομάδας των 35 ωρών στη μεταλλοβιομηχανία επιβλήθηκε «με αποφασιστική και αυτοσυνείδητη εμφάνιση» (αγώνα των συνδικάτων).