Την ετοιμότητα της ΕΕ να αναλάβει νέα «δράση» για τη διαφύλαξη των συμφερόντων της στα Δυτικά Βαλκάνια, εν μέσω νέας έντασης των ανταγωνισμών για αυτήν την κρίσιμη περιοχή, εξέφρασε ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας Ζ. Μπορέλ, μιλώντας στη Διάσκεψη του Μονάχου.

Συγκεκριμένα, μετέφερε την «ανησυχία» της ΕΕ για την κατάσταση στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, μετά και τις νέες αποφάσεις με τις οποίες η ηγεσία των Σερβοβόσνιων ενισχύει την «αυτοτέλειά» τους από τις «ενιαίες» δομές του μορφώματος, ενώ συνεχίζονται τα σενάρια για συνοριακές αλλαγές στην περιοχή.

«Η κατάσταση γίνεται πιο ανησυχητική από ποτέ. Δεν ήταν ποτέ εύκολη, αλλά τώρα οι φυγόκεντρες δυνάμεις προκαλούν μεγάλη ανησυχία», είπε ο Μπορέλ, σπεύδοντας να ξεκαθαρίσει ότι ΕΕ και ΗΠΑ δεν θα μείνουν θεατές σε εξελίξεις που θα θέσουν σε κίνδυνο τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα.

«Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι σε στενή επαφή με τις ΗΠΑ, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ και εγώ στείλαμε πολύ σοβαρές προειδοποιήσεις. Δεν πρόκειται να δεχτούμε τον διαμελισμό και την αποσύνθεση της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης», τόνισε, αναφερόμενος στα σύνορα που προέκυψαν από τους πολέμους της δεκαετίας του 1990 στην περιοχή και συμφωνίες - συμβιβασμούς όπως αυτή του Ντέιτον, από την οποία προέκυψε και η Βοσνία - Ερζεγοβίνη.

Την περασμένη βδομάδα η Βουλή της «Σερβικής Δημοκρατίας» (RS), της μίας από τις δύο συνιστώσες οντότητες του μορφώματος της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, ενέκρινε μια αρχική πρόταση νόμου για τη δημιουργία χωριστού σώματος για την επιλογή δικαστών και εισαγγελέων, ουσιαστικά στρώνοντας το έδαφος για την «απόσυρση» της RS από τα «ενιαία» ανώτατα δικαστικά όργανα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Θυμίζουμε ότι σχετικές ανακοινώσεις η Μπάνια Λούκα είχε κάνει από το φθινόπωρο, αναφέροντας μάλιστα ότι θα επιδιωχθεί «αυτονόμηση» των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και της ανώτατης Φορολογικής Υπηρεσίας της RS. Βοσνιακά ρεπορτάζ σημείωναν ότι η σχετική απόφαση θα τεθεί σε 60ήμερη δημόσια διαβούλευση, μετά την οποία θα γίνει η τελική ψηφοφορία στη Βουλή.

Χτες, προσερχόμενος στη συνεδρίαση των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ (όπου, εκτός της Ουκρανίας, και τα Βαλκάνια ήταν πάλι ψηλά στην ατζέντα), ο Μπορέλ τούς κάλεσε «να λάβουν αποφάσεις για το πώς θα σταματήσουν αυτήν τη δυναμική στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και πώς θα αποφύγουν ενδεχόμενη διάλυση της χώρας».

Ενδεικτικές ήταν και οι δηλώσεις του Αυστριακού ΥΠΕΞ Αλ. Σάλενμπεργκ, ο οποίος επεσήμανε ότι η Βοσνία και τα Βαλκάνια δεν πρέπει να γίνουν «παιδότοπος για παράγοντες εκτός Ευρώπης».

Την ίδια στιγμή, πυκνές συνεχίζονται οι επαφές μεταξύ των κυβερνήσεων Βουλγαρίας - Βόρειας Μακεδονίας.

Στο περιθώριο της Διάσκεψης του Μονάχου, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Κ. Πέτκοφ συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Βόρειας Μακεδονίας Στ. Πενταρόφσκι, συζητώντας τη «δυναμική των (διμερών) ομάδων εργασίας (σ.σ. που έχουν στηθεί για την επιτάχυνση της διμερούς αναθέρμανσης), την παραγωγικότητα αυτού του σχεδίου και τις ευκαιρίες για μια σημαντική πρόοδο στο ευρωπαϊκό πεδίο, κάτι που θα σήμαινε κοινή επιτυχία».

Είχε προηγηθεί συνάντηση του Πέτκοφ με τον ομόλογό του Ντ. Κοβατσέφσκι, ενώ θα ακολουθήσει στις 24/2 - 25/2 στη Σόφια η συνεδρίαση της μεικτής επιτροπής εμπειρογνωμόνων που έχουν στήσει οι δύο πλευρές για την Ιστορία και την Εκπαίδευση.

Εντείνονται οι ενδείξεις ότι μπαίνουν στην τελική ευθεία τα πολύμηνα σκληρά παζάρια ΗΠΑ και Ιράν στη Βιέννη, με επίμαχο ζήτημα τη διατήρηση της διεθνούς Συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, με τη μεσολάβηση και των άλλων δυνάμεων που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία.

Ο Ιρανός Πρόεδρος Ε. Ραϊσί, από την Ντόχα όπου βρέθηκε χτες, τόνισε ότι για να πετύχουν οι συνομιλίες στη Βιέννη «οι ΗΠΑ πρέπει να αποδείξουν τη βούλησή τους να άρουν σημαντικές κυρώσεις».

Ο δε εκπρόσωπος του ιρανικού ΥΠΕΞ, Σ. Χατιμπζαντέχ, δήλωσε νωρίτερα ότι οι διαπραγματεύσεις της Βιέννης έχουν σημειώσει «σημαντική πρόοδο», προσθέτοντας ωστόσο πως «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να συμφωνηθούν όλα» και πως «τα εναπομείναντα ζητήματα είναι τα πιο δύσκολα».

Επίσης, το Σάββατο ο Ιρανός ΥΠΕΞ Χ. Αμιραμπντολαχιάν είχε δηλώσει ότι η χώρα του είναι έτοιμη να προχωρήσει σε ανταλλαγή κρατουμένων με τις ΗΠΑ, προσθέτοντας ότι οι συνομιλίες για την αναβίωση της Συμφωνίας μπορεί να επιτύχουν «το συντομότερο δυνατό», αν οι ΗΠΑ λάβουν τις απαραίτητες πολιτικές αποφάσεις.

Την Κυριακή, εξάλλου, σε μία ακόμα κίνηση που αξιοποιείται στα παζάρια, 250 Ιρανοί βουλευτές (σε σύνολο 290) κάλεσαν τον Ραϊσί να επιμείνει στους όρους που έχουν θέσει για διατήρηση της Συμφωνίας του 2015, χαρακτηρίζοντας την κυβέρνηση των ΗΠΑ «σκληρή και τρομοκρατική» και τη Γαλλία, τη Βρετανία και τη Γερμανία «αδύναμες» να εκπληρώσουν τις υποσχέσεις τους για εφαρμογή της Συμφωνίας αφότου οι ΗΠΑ αποχώρησαν μονομερώς το 2018. Κάλεσαν τον Ραϊσί να διδαχθεί από αυτήν την «εμπειρία» και να καθορίσει «ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές».

Την ίδια ώρα το Ισραήλ παρακολουθεί «από κοντά» τις συνομιλίες στη Βιέννη. Η υπουργός Μεταφορών Μεράβ Μιχαέλι, μιλώντας στη συνδιάσκεψη προέδρων εβραϊκών οργανισμών στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι η ισραηλινή κυβέρνηση καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να γίνει η διαφαινόμενη συμφωνία «όσο το δυνατόν καλύτερη». Η ίδια πρόσθεσε πως η επικείμενη συμφωνία φαίνεται να έχει «πολύ πιο σύντομες χρονικές προθεσμίες», χαρακτηρίζοντάς την εν τέλει «προβληματική».

Απόψεις για την επανεκκίνηση της διπλωματικής διαδικασίας στο Παλαιστινιακό και τις εξελίξεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή αντάλλαξαν το Σάββατο στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου οι ΥΠΕΞ Αιγύπτου, Ιορδανίας, Γερμανίας και Γαλλίας.

«Τονίζουμε την ανάγκη να απόσχουν από όλα τα μονομερή μέτρα που υπονομεύουν τη λύση των δύο κρατών και τις προοπτικές για μία δίκαιη και διαρκή ειρήνη», ανέφερε η κοινή ανακοίνωση των τεσσάρων ΥΠΕΞ, με την οποία κάλεσαν την ισραηλινή κυβέρνηση να απόσχει από διεύρυνση των εβραϊκών εποικισμών, τις κατασχέσεις παλαιστινιακής γης και την έξωση των Παλαιστινίων από τα σπίτια τους.

Ο Παλαιστίνιος ΥΠΕΞ Ριάντ αλ Μάλικι, πάντως, σχολιάζοντας τη συνάντηση των τεσσάρων ομολόγων του επεσήμανε την ανάγκη να μην επέλθει η ομαλοποίηση των σχέσεων αραβικών χωρών με το Ισραήλ πριν την επίλυση του Παλαιστινιακού (μολονότι ήδη έχουν προχωρήσει σε αυτό το θέμα χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο, στο πλαίσιο των «συμφωνιών του Αβραάμ» από το φθινόπωρο του 2020).

• Στο μεταξύ, η ισραηλινή Αρχή Φύσης και Πάρκων ανακάλεσε τα αρχικά σχέδια για απαλλοτρίωση (και καταπάτηση...) εδαφών του Ορους των Ελαιών, που ανήκουν στο Ελληνικό Πατριαρχείο Ιερουσαλήμ, έπειτα από αντιδράσεις χριστιανικών οργανώσεων και εκκλησιών ότι η εφαρμογή ενός τέτοιου σχεδίου συνιστά «προσχεδιασμένη επίθεση σε βάρος των Χριστιανών στους Αγίους Τόπους». Την απόφαση για τη διεύρυνση εθνικού πάρκου της Ιερουσαλήμ με εδάφη του Ορους των Ελαιών είχε πάρει το Δημοτικό Συμβούλιο της Ιερουσαλήμ.