Τα παραμύθια δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο να πορευτεί με την φαντασία του στον θαυμαστό κόσμο του υπέρλογου, διαρρηγνύοντας το φράγμα που περιβάλλει τα πράγματα της νοητής πραγματικότητας, της στείρας και αμετάτρεπτης καθημερινότητας. Κι ακόμα νουθετούν και προβληματίζουν χωρίς να είναι εμφανής ο απώτερος σκοπός τους, όταν υπάρχει αποχρών λόγος, που δεν είναι και απαραίτητο να υπάρχει. Για τούτο και αρέσουν σε μικρούς και μεγάλους.

Από τις εκδόσεις "Σύγχρονη Εποχή" κυκλοφορούν τα "Παραμύθια" του Α. Πούσκιν, δυο παραμύθια, με ήρωα τον τσάρο, ένα βασιλιά, που άλλοτε είναι θύμα ανθρώπων του στενού του περιβάλλοντος εξαιτίας της ευπιστίας του, όπως στην περίπτωση του Σαλτάν, κι άλλοτε θύτης, πονηρός, ανόητος, επιλήσμων, όπως στην περίπτωση του Νταντόν, ο οποίος τιμωρείται παραδειγματικά, ενώ ο Σαλτάν αμείβεται και δικαιώνεται. Και στις δυο περιπτώσεις έρχεται, με διαφορετικό τρόπο, η κάθαρση.

Ο Νταντόν, ένας τσάρος μια φορά, για να έχει ήσυχο το κεφάλι του, εκτός των άλλων μέτρων που έλαβε για την αντιμετώπιση των εχθρών του, ζήτησε τη βοήθεια κάποιου γέρου σοφού. Εκείνος του χάρισε ένα χρυσό πετεινάρι για να προειδοποιεί τον τσάρο, όταν θα πλησίαζε εχθρός στα σύνορα. Οταν όμως ήρθε ο καιρός να εκπληρώσει την υπόσχεσή του, αρνήθηκε να δώσει στον σοφό την τσαροπούλα. Κι αντίς αυτό, σκότωσε το σοφό γέρο. Χίμηξε όμως το πετειναράκι και κατάφαγε τον τσάρο.

Οσο για τον άλλο τσάρο, τον Σαλτάν, αυτός έπεσε θύμα της ευπιστίας του, αφού χωρίς να εξετάσει τα λεγόμενα των αδερφάδων της γυναίκας του, έδωσε διαταγή να τη σκοτώσουν μαζί με το γιο του, που του είπαν πως είναι τέρας. Αλλά στα παραμύθια το κακό τιμωρείται και κάποτε η αλήθεια φανερώνεται. Ετσι ο Σαλτάν αντάμωσε κάποτε το γιο του και τη γυναίκα του, που σώθηκαν. Ομως η μεγάλη χαρά όλων δεν άφησε να τιμωρήσουν τις κακές και ζηλόφθονες αδερφάδες της τσαρίνας.

Ο Δημήτρης Ραβάνης - Ρεντής,που μας έχει δώσει την υπέροχη "Ωραία Ελένη των γαϊδάρων", έχει μεταφέρει στη γλώσσα μας τα παραμύθια αυτά σε ποιητική μορφή, με άρτιο και καλοδουλεμένο, μουσικό και επιβλητικό στίχο. Ο Γιάννης Κυριακίδης τα πλαισίωσε με τις έξοχες ζωγραφιές του, και η "Σύγχρονη Εποχή" πρόσφερε μια θαυμάσια έκδοση, ανάμεσα σε τόσες άλλες αξιόλογες.

Ελένη ΧΩΡΕΑΝΘΗ

Στον Γιώργο Σιδέρη είχαμε αναφερθεί, όταν εκδόθηκε από τη "Σύγχρονη Εποχή" επιλογή διηγημάτων του με τίτλο "Τα πεζά" (1995).

Η "Γιωργαλού" (πρώτη έκδοση 1975) και τώρα η τέταρτη από τη "ΣΕ" αποτελεί την "κλασική" δημιουργία του συγγραφέα, το στίγμα του στη νεοελληνική πεζογραφία.

Εχοντας γνωρίσει ο Γιώργος Σιδέρης από παιδί την αδικία και τις διώξεις - πεντάχρονος πήρε το δρόμο της προσφυγιάς, από τη Σμύρνη, μαζί με την οικογένειά του - εντάχθηκε πολύ νωρίς στο προοδευτικό κίνημα, αγωνίστηκε στην Εθνική Αντίσταση και "βραβεύτηκε" από τις τότε κυβερνήσεις με εξορίες και φυλακές για δεκαπέντε χρόνια.

Ολη η εμπειρία του από τη ζωή έχει μεταφερθεί στο ποιητικό και πεζογραφικό έργο του. Κυρίαρχο παραμένει το πιο έντονο και σημαντικό κομμάτι της, που διαποτίζει τη συνολική προσφορά του στα γράμματα: Η "Εθνική Αντίσταση".

Η "Γιωργαλού", μια μεσόκοπη αγρότισσα, χτυπημένη άγρια από τη μοίρα, αφού έχασε νωρίς τον πρώτο της γιο, από τα δίδυμά της, κι αμέσως μετά τον άντρα της, από τον καημό του, στην αρχή ακόμα της Αντίστασης πέφτει ηρωικά και το δεύτερο παιδί της από τα δίδυμα, ανατινάζοντας δυο εχθρικά πολεμικά καράβια. Κορύφωμα της αφήγησης είναι η συμμετοχή της ίδιας στον εξολοθρεμό πολλών Γερμανών.

Ρομαντισμός, με πλούσια αισθήματα, πλοκή που προκαλεί το ενδιαφέρον για την εξέλιξη και την κατάληξή της, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της νουβέλας αυτής. Οι προσωπογραφίες ζωντανεύουν μορφές ανθρώπων, που αγγίζουν την ψυχή με τις πράξεις και τη συμπεριφορά τους. Είναι όλοι παραδείγματα προς μίμηση, απλοί, ίσιοι, τίμιοι, ντόμπροι, αγωνιστές, έτοιμοι να θυσιαστούν για το συνάνθρωπο και την πατρίδα.

Τέτοια αφηγήματα πρέπει να συμπεριληφθούν στα νεοελληνικά αναγνώσματα των σχολείων μας, για να μπολιαστεί η νεολαία με τα υψηλά καταλυτικά διδάγματα της Εθνικής Αντίστασης.

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ

• "Τοπική δημοσιότητα και επαρχιακός Τύπος στην Ελλάδα", τιτλοφορείται το βιβλίο του Νίκου Δεμερτζή, σε έκδοση της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας.Οπως αναφέρθηκε στη χτεσινή συνέντευξη Τύπου, "η μελέτη αυτή είναι η πρώτη συστηματική προσέγγιση στη διερεύνηση των κυριότερων παραμέτρων, που προσδιορίζουν διαχρονικά τη φυσιογνωμία, τη θέση και τις στάσεις του επαρχιακού Τύπου στη χώρα μας. Αποτελεί μια χρήσιμη μελέτη, που δίνει την εικόνα της ιστορικής διαδρομής του επαρχιακού Τύπου και τεκμηριωμένη πρόταση για τη μελλοντική του πορεία στην υπηρεσία του τόπου, σημαδεύοντας παράλληλα τις αδυναμίες του και τα προβλήματά του".
• Στην πολυκύμαντη ζωή και δημιουργία του Ανδρέα Κάλβου, αναφέρεται η μυθιστορηματική βιογραφία του Νίκου Σκαράκη "Στη σκιά του πεπρωμένου".Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Αστήρ" (Λυκούργου 10). Αναφέρεται στο σκληρό αγώνα επιβίωσης, στις φιλοδοξίες, στις ερωτικές περιπέτειες, στη φτώχεια και τις απογοητεύσεις, που βασάνισαν τον μεγάλο μας ποιητή.

• Τακτική γενική συνέλευση πραγματοποιεί η Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών,το Σάββατο (30/3), στις 10 πμ, στην "Αίθουσα Μιχαήλας Αβέρωφ" (Γενναδίου 8 και Ακαδημίας). Θα συζητηθούν ο απολογισμός πεπραγμένων του ΔΣ, ο οικονομικός απολογισμός και η έκθεση της Εξελεγκτικής Επιτροπής. Σε περίπτωση μη απαρτίας η συνέλευση θα επαναληφθεί στις 6 του Απρίλη, την ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο.