Ο Νάνος (Ιωάννης) Βαλαωρίτης γεννημένος το 1921 στη Λωζάνη και ζώντας για μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό, δεν εντάχθηκε στο ελληνοκεντρικό «ρεύμα» της λογοτεχνικής και γενικότερα πνευματικής γενιάς του '30. Δεχόμενος τις επιρροές του υπερρεαλισμού έγινε νωρίς υπέρμαχός του και μάλιστα τόσο πολύ που θεωρήθηκε «υπονομευτής» της ελληνικής λογοτεχνικής παράδοσης. Ανήσυχος πάντα, υπερασπίστηκε αργότερα και μέσω του περιοδικού που έβγαζε από το 1963, το «Πάλι», το ποιητικό κίνημα «beat». Το πρώτο εκδομένο στην Ελλάδα ποιητικό βιβλίο του (1947) ήταν «Η τιμωρία των μάγων». Το 1958 ακολούθησε η συλλογή «Κεντρική στοά». Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν χρόνια έως ότου το 1982 να αποσπάσει το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Μερικές γυναίκες», ενώ το 1998 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας - Χρονικού για το βιβλίο του «Μοντερνισμός, Πρωτοπορεία και "Πάλι"». Βραβείο αναγνώρισης ως ένα βαθμό της λογοτεχνικής προσφοράς του.

Το βιβλίο διαρθρώνεται ως εξής: Σε εκτενή προλεγόμενα. Σε χρονολόγιο, το οποίο παρακολουθεί το «οικογενειακό δέντρο» των οπλαρχηγών Βαλαωριταίων (από τον 17ο αιώνα) και τη ζωή του Ν. Βαλαωρίτη, στην Ελλάδα, στο εξωτερικό, τη θητεία του ως καθηγητή της Συγκριτικής Φιλολογίας και Δημιουργικού Γραψίματος στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φραντσίσκο, όπου ζει μέχρι σήμερα. Σε εργογραφία - βιβλιογραφία (εκδόσεις έργων του, συνεργασίες του με έντυπα, συνεντεύξεις του, δημοσιεύματα για το έργο του, από το 1933 μέχρι το 1999). Σε παράρτημα -ανθολόγιο (ποιημάτων και δοκιμίων του για λογοτεχνικά θέματα). Σε ευρετήρια (τίτλων ποιημάτων, προσώπων, περιοδικών, εφημερίδων). Και σε δημοσιεύματα του Δ. Χ. Σκλαβενίτη για τον Ν. Βαλαωρίτη.

Ας παραθέσουμε, όμως, και δύο χαρακτηριστικά «δείγματα» της ποίησης του Ν. Βαλαωρίτη:

«Στα σπλάχνα της στέρησης ετοιμάζεται η/ εξέγερση/ που θα σαρώσει εκείνους που νέμονται/ τον πλούτο της γης/ χωρίς να ρωτάνε κανέναν τους λαίμαργους/ λεηλάτες/ του κέρδους του άνομου, του μίσους, αυτούς/ που θαρρούν/ πως με τα τανκς αγοράζουν ησυχία και/ τάξη».

«Ο Μακρυγιάννης/ο Κάλβος, ο Σολωμός, ο Ανώνυμος Ελληνας/ γνώρισαν πριν από μας την πικρή αγωνία/ το σπαραγμό της ψυχής και του πνεύματος/ την πατημένη απ' τον ξένο τον ντόπιο εχθρό/ απεγνωσμένη ελπίδα».

Για πέμπτη συνεχή χρονιά το περιοδικό για το βιβλίο «Διαβάζω», απένειμε λογοτεχνικά βραβεία, με κριτική επιτροπή τους Αλέξη Ζήρα, Ελισάβετ Κοτζιά, Μισέλ Φάις, Βαγγέλη Χατζηβασιλείου, Τιτίκα Δημητρούλια και Κώστα Καρακώστα.

Τα βραβεία του 2000 απονεμήθηκαν ως εξής: Ποίησης στον Χριστόφορο Λιοντάκη («Με το φως», εκδόσεις Καστανιώτη, το οποίο πήρε και το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2000). Μυθιστορήματος στην Ερση Σωτηροπούλου («Ζιγκ- ζαγκ στις νεραντζιές», «Κέδρος», κρατικό βραβείο μυθιστορήματος). Διηγήματος στον Χριστόφορο Μηλιώνη («Τα φαντάσματα του Γιορκ», «Κέδρος»). Πρωτοεμφανιζόμενου πεζογράφου, παμψηφεί, στον Δημήτρη Μίγγα (Των κεκοιμημένων», εκδόσεις «Πόλις»).

Φέτος το «Διαβάζω» καθιέρωσε και βραβεία παιδικού και εφηβικού βιβλίου, με κριτική επιτροπή τους Αλεξάνδρα Ζερβού, Μένη Κανατσούλη, Μάνο Κοντολέων, Γιάννη Σ. Παπαδάτο, Βίκη Πάτσιου. Το βραβείο παιδικού βιβλίου απονεμήθηκε στον Χρήστο Μπουλιώτη («Το άγαλμα που κρύωνε», Πατάκης) και του εφηβικού βιβλίου στην Τούλα Τίγκα («Τα χρόνια τρέχοντας», Πατάκης).

Το «Εντός» παρουσίασε χτες στο Δημαρχείο Καισαριανής τη μελέτη του Βαγγέλη Σακκάτου «Ανδρέας Λασκαράτος και Μικέλης Αβλιχος (Δυο μεγάλοι Κεφαλονίτες σατιρικοί)».

• Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης στις 4/12 (7.30μμ) στο Ιδρυμα «Γουλανδρή - Χορν» (πλ. Αέρηδων) θα παρουσιάσουν τον τιμητικό τόμο «Ενθύμησις Νικολάου Μ. Παναγιωτάκη».
• Οι εκδόσεις «Αστραία» στις 4/12 (8μμ) στην Ελληνοαμερικανική Ενωση (Μασσαλίας 22) θα παρουσιάσουν το νέο λεύκωμα του σκιτσογράφου Γήση Παπαγεωργίου «Ο μεγάλος θίασος», το οποίο - με το χιούμορ της καρικατούρας - απαθανατίζει μερικούς από τους πιο σημαντικούς και πλατιά γνωστούς Ελληνες ηθοποιούς του 20ού αιώνα, που έγραψαν ιστορία στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
• Ο Καστανιώτης θα παρουσιάσει στο «Κέντρο Λόγου και Τέχνης 104» (Θεμιστοκλέους 104): Στις 4/12 (7μμ) αφιέρωμα στο έργο του σκηνοθέτη και θεατρικού συγγραφέα Γιώργου Σεβαστίκογλου. Στις 5/12 (8μμ) το ποιητικό βιβλίο του Μάνου Λουκάκη «Παλάμη ωχρού μελισσοκόμου».

Στο θέατρο «Ηβη» (Σαρρή 27 και Ψυρρή), στις 4/12 (8.30μμ) το μυθιστόρημα του δημοσιογράφου Παύλου Κάγιου «Σε είδα να 'σαι αόρατος». Στις 5/12 (6.30μμ) στου Ελευθερουδάκη (Πανεπιστημίου 17) το βιβλίο του Παντελή Κοντογιάννη «Συνεπιβάτες».

Τα «Ελληνικά Γράμματα» στις 4/12 (12.30μμ) στη «Στοά του Βιβλίου» θα παρουσιάσουν τα βιβλία της σειράς «Βιβλβιοθήκη Οικονομικής και Πολιτικής Θεωρίας».

• Ο «Πατάκης» (Ακαδημίας 65) θα παρουσιάσει: Στις 2/12 (12μ) το βιβλίο των Βούλας Ηλιάσκου, Καίτης Δαλμάτσου - Ζερβουδάκη «12 μήνες 12 τραγούδια». Στις 5/12 (7μμ) θα παρουσιάσει αφιέρωμα στο συγγραφικό έργο της Ζωρζ Σαρρή.

• Οι εκδόσεις «Πατάκη» κυκλοφόρησαν έναν σημαντικό τόμο αφιερωμένο στον κορυφαίο Ισπανό ποιητή και δραματουργό Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και στον δικό μας σπουδαίο Νίκο Γκάτσο. Ο τόμος περιέχει θέατρο και ποίηση του Λόρκα σε απόδοση του Νίκου Γκάτσου. Πρόκειται για τις έξοχες μεταφράσεις των θεατρικών έργων του Λόρκα «Ματωμένος γάμος», «Ο Περλιμπλίν και η Μπελίσα»,«Το σπίτι της Μπερνάρντα Αλμπα» και για τα ποιητικά του «Παραλογή του μισοΰπνου» και «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας». Το μυθιστόρημα του Στέφανου Δάνδολου «Και φόρεσαν χειροπέδες στα πουλιά». Το μυθιστόρημα του Μάκη Συνοδινού «Η περιττή του θεού». Το παιδικό βιβλίο των Ιζαμπέλ Μακουά -Νταβίντ Μερβέιγ «Ο κροκόδειλος που έτρωγε χιόνι» (απόδοση Φίλιππος Μανδηλαράς). Το παιδικό βιβλίο της Σούζαν Σάμερς «Το μεγαλύτερο δώρο-Η ιστορία του τέταρτου μάγου».
• Οι εκδόσεις «Στρατή Φιλιππότη» κυκλοφόρησαν τη λαογραφική μελέτη της Γιάννας Β. Σέργη «Νεοελληνικά λαϊκά νανουρίσματα και ταχταρίσματα». Από τις εκδόσεις «ΕΡΙΝΝΗ» (Φιλιππότης) κυκλοφόρησε το βιβλίο του επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Βασιλείου Φρ. Τωμαδάκη «Ο Ιωάννης Δ. Κονδυλάκης στη νήσο Τήνο (24-25 Μαρτίου 1983 και 14-15 Αυγούστου 1985 - Οι εντυπώσεις. Οι επιστολιμαίες ανταποκρίσεις. Τα τηλεγραφήματα)».
• Η «Δωδώνη», στη σειρά «Ελληνικό Θέατρο», κυκλοφόρησε δύο τόμους με θεατρικά έργα του σκηνοθέτη Νίκου Περέλη. Ο ένας τόμος περιλαμβάνει τα έργα «Η μοναξιά των σκουληκιών» και «Η μπόμπα» και ο άλλος τα έργα «Συμβόλαιο τιμής» και «Μπλακ άουτ».
• Οι εκδόσεις «Σάκκουλα» κυκλοφόρησαν: Το (έντυπο και ηλεκτρονικό) έργο μιας ομάδας ειδικών επιστημόνων «Ερμηνεία του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας» (2.234 σελίδες). Η επιστημονική συγκρότηση του έργου έγινε υπό την εποπτεία των καθηγητών Κ. Δ. Κεραμέως και Ν. Θ. Νίκα, καθώς και του επίτιμου αρεοπαγίτη Δ. Γ. Κονδύλη. Το έργο, το οποίο -αξιολογώντας 123.542 αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων, καθώς και του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και διεθνών διαιτητικών δικαστηρίων και παραθέτοντας πλούσια βιβλιογραφία - ερμηνεύει πλήρως κατ' άρθρο τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Εκτός των προαναφερθέντων επιστημόνων στη μελετητική-συγγραφική ομάδα συμμετείχαν και άλλοι καθηγητές, δικαστικοί και νομικοί (Π. Αρβανιτάκης, Σ. Κουσούλης, Δ. Κράνης, Κ. Μακρίδου, Μ. Μαργαρίτης, Γ. Νικολόπουλος, Γ. Ορφανίδης, Ε. Ποδηματά, Ι. Τέντες, Α. Φουντούκος). Στη σειρά «Προεκτάσεις στην εκπαίδευση» τη μελέτη του Τζον Χεντ «Εκπαιδεύοντας τους εφήβους (Ζητήματα της εφηβείας που επιδρούν στην ανάπτυξη της ατομικής ταυτότητας κατά την εκπαίδευση και την εργασία)» (μετάφραση Πελαγία Κοτσώνη).
• Η «Εμπειρία Εκδοτική» κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο της Βίκυς Ζαγκαβιέρου «Οκτώ στάσεις».
• Ο «Κέδρος» κυκλοφόρησε: Το νέο ποιητικό βιβλίο του βραβευμένου με το περσινό κρατικό βραβείο ποίησης Γιάννη Κοντού «Περιμετρική». Το βιβλίο του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Γερνάω επιτυχώς». Το βιβλίο του Παναγιώτη Παπαϊωάννου «Στην υγεία σου αγάπη μου» (φανταστικές ιστορίες). Το μυθιστόρημα της Ραλλούς Γιαννουσοπούλου «Ο Τζακ ταξιδεύει σε άσπρο ουρανό». Το μυθιστόρημα του Κώστα Ζάπα «Μπλε καρδιά». Το μυθιστόρημα του Μέιρ Σάλεβ «Οι αγάπες της Ιουδήθ» (μετάφραση Αναστασία Ταμπάκη). Το μυθιστόρημα του Γκυ Βαντερχέγκε «Το αγόρι του Εγγλέζου» (μετάφραση Γιώργος-Ικαρος Μπαμπασάκης). Το μυθιστόρημα του Σάνι Μούτου «Ο κέρεος ανθίζει τη νύχτα» (μετάφραση Γιώργος Κοντογεώργος).
• Τα «Ελληνικά Γράμματα» κυκλοφόρησαν την ποιητική συλλογή της Βιολέτας Χ. Κωνσταντινίδου «Ερωτικά ροδάγκαθα».
• Γιώργος Τσαλίκης «Αντίλαλοι μιας εποχής» (διηγήματα, Αθήνα 2000).
• Ελένη Σ. Οικονομίδου «Για ένα χαμόγελο» (ποιήματα).