Ο Νάνος (Ιωάννης) Βαλαωρίτης γεννημένος το 1921 στη Λωζάνη και ζώντας για μεγάλα διαστήματα στο εξωτερικό, δεν εντάχθηκε στο ελληνοκεντρικό «ρεύμα» της λογοτεχνικής και γενικότερα πνευματικής γενιάς του '30. Δεχόμενος τις επιρροές του υπερρεαλισμού έγινε νωρίς υπέρμαχός του και μάλιστα τόσο πολύ που θεωρήθηκε «υπονομευτής» της ελληνικής λογοτεχνικής παράδοσης. Ανήσυχος πάντα, υπερασπίστηκε αργότερα και μέσω του περιοδικού που έβγαζε από το 1963, το «Πάλι», το ποιητικό κίνημα «beat». Το πρώτο εκδομένο στην Ελλάδα ποιητικό βιβλίο του (1947) ήταν «Η τιμωρία των μάγων». Το 1958 ακολούθησε η συλλογή «Κεντρική στοά». Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν χρόνια έως ότου το 1982 να αποσπάσει το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Μερικές γυναίκες», ενώ το 1998 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας - Χρονικού για το βιβλίο του «Μοντερνισμός, Πρωτοπορεία και "Πάλι"». Βραβείο αναγνώρισης ως ένα βαθμό της λογοτεχνικής προσφοράς του.

Το βιβλίο διαρθρώνεται ως εξής: Σε εκτενή προλεγόμενα. Σε χρονολόγιο, το οποίο παρακολουθεί το «οικογενειακό δέντρο» των οπλαρχηγών Βαλαωριταίων (από τον 17ο αιώνα) και τη ζωή του Ν. Βαλαωρίτη, στην Ελλάδα, στο εξωτερικό, τη θητεία του ως καθηγητή της Συγκριτικής Φιλολογίας και Δημιουργικού Γραψίματος στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φραντσίσκο, όπου ζει μέχρι σήμερα. Σε εργογραφία - βιβλιογραφία (εκδόσεις έργων του, συνεργασίες του με έντυπα, συνεντεύξεις του, δημοσιεύματα για το έργο του, από το 1933 μέχρι το 1999). Σε παράρτημα -ανθολόγιο (ποιημάτων και δοκιμίων του για λογοτεχνικά θέματα). Σε ευρετήρια (τίτλων ποιημάτων, προσώπων, περιοδικών, εφημερίδων). Και σε δημοσιεύματα του Δ. Χ. Σκλαβενίτη για τον Ν. Βαλαωρίτη.

Ας παραθέσουμε, όμως, και δύο χαρακτηριστικά «δείγματα» της ποίησης του Ν. Βαλαωρίτη:

«Στα σπλάχνα της στέρησης ετοιμάζεται η/ εξέγερση/ που θα σαρώσει εκείνους που νέμονται/ τον πλούτο της γης/ χωρίς να ρωτάνε κανέναν τους λαίμαργους/ λεηλάτες/ του κέρδους του άνομου, του μίσους, αυτούς/ που θαρρούν/ πως με τα τανκς αγοράζουν ησυχία και/ τάξη».

«Ο Μακρυγιάννης/ο Κάλβος, ο Σολωμός, ο Ανώνυμος Ελληνας/ γνώρισαν πριν από μας την πικρή αγωνία/ το σπαραγμό της ψυχής και του πνεύματος/ την πατημένη απ' τον ξένο τον ντόπιο εχθρό/ απεγνωσμένη ελπίδα».