Σοβαρές αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις στην παραγωγική βάση της χώρας, στην οικονομία και την απασχόληση, αλλά και στην ίδια τη ΔΕΗ, με το νέο καθεστώς προμηθειών υλικών της ΔΕΗ, όπου, από τις γνωστές Προγραμματικές Συμφωνίες, η διοίκηση της ΔΕΗ προχωράει στην προμήθεια υλικών με διεθνείς «μειοδοτικούς» διαγωνισμούς. Η αλλαγή του καθεστώτος προμηθειών είχε εξαγγελθεί ως ένας από τους βασικούς στόχους της νέας διοίκησης της Επιχείρησης ενόψει της ιδιωτικοποίησής της. Από προχτές, με απόφαση του ΔΣ της Επιχείρησης, ξεκινάει η αλλαγή του καθεστώτος αρχικά από τον τομέα των ορυχείων. Επονται και οι άλλοι κλάδοι της ΔΕΗ και οι ανάλογες αποφάσεις αναμένονται σχετικά σύντομα.

Η απόφαση της διοίκησης της ΔΕΗ στηρίχτηκε στο επιχείρημα ότι με τους διεθνείς μειοδοτικούς διαγωνισμούς η ΔΕΗ εξασφαλίζει υλικά σε χαμηλότερες τιμές, ούτως ώστε να μειώνονται οι δαπάνες και να αυξάνονται τα κέρδη που θα μοιράζονται οι ιδιώτες οι οποίοι θα τη βάλουν στο χέρι. Το επιχείρημα αυτό, όμως, δεν αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα, αφού πλέον είναι γνωστό ότι οι εταιρίες κατασκευής υλικών για ενεργειακές επιχειρήσεις είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, λόγω των εξαγορών και των συγχωνεύσεων που έχουν σημειωθεί παγκοσμίως στον κλάδο.

Αυτή τη στιγμή σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο κλάδος ελέγχεται πλήρως από την ALSTOM και τη SIEMENS, αλλά και από την αμερικανική GENERAL ELECTRIK. Οι κολοσσιαίες αυτές επιχειρήσεις λειτουργούν με πρακτική «καρτέλ» και, ούτε λίγο-ούτε πολύ, καθορίζουν τη λειτουργία της αγοράς. Συνεπώς, το λιγότερο, είναι άστοχο να θεωρείται ότι ο διεθνής διαγωνισμός είναι μειοδοτικός άρα και συμφερότερος, αφού ελέγχεται από συγκεκριμένες πολυεθνικές.

Η αλλαγή του καθεστώτος προμηθειών θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα, πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, η λειτουργία των οποίων στηριζόταν σε ένα μεγάλο ποσοστό στην κατασκευή υλικών για τη ΔΕΗ, να αντιμετωπίσουν οξύτατα προβλήματα, ή ακόμα να οδηγηθούν στο κλείσιμο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία, την απασχόληση και την ανάπτυξη. Αντίθετα, πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές, που αφορούν σε παραγγελίες της ΔΕΗ, θα γεμίζουν τα ταμεία των προαναφερθεισών πολυεθνικών.

Τη στιγμή που πάρθηκε αυτή η απόφαση, όλες οι εισηγήσεις των αρμοδίων στελεχών της ΔΕΗ σημειώνουν ότι οι προγραμματικές συμφωνίες λειτούργησαν προς όφελος της Επιχείρησης, και όχι σε βάρος της, όπως επιχειρείται να εμφανιστεί σήμερα. Βέβαια, κάποιες φορές - καθώς χρησιμοποιήθηκε η ΔΕΗ από τους εκάστοτε κυβερνώντες - πιθανά να υπήρξαν δυσλειτουργίες και αδυναμίες, ωστόσο σε καμία περίπτωση αυτό δεν είναι κανόνας.

Με το καθεστώς των προγραμματικών συμφωνιών, όπως αναφέρεται στις σχετικές εισηγήσεις στον τομέα των ορυχείων, υπήρχε η εξασφάλιση της επάρκειας, η μείωση των αποθεμάτων (υλικών), η ικανοποιητική ποιότητα των υλικών και η οικονομία κλίμακας. Επίσης, με τις προγραμματικές συμφωνίες, η ΔΕΗ είχε το δικαίωμα να πραγματοποιεί κοστολογικούς ελέγχους στις εταιρίες, με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται η μείωση του τιμήματος και οι διαπραγματεύσεις γίνονταν πάνω σε πραγματικά δεδομένα, ενώ υπήρχε και η ομοιογένεια των υλικών και των ανταλλακτικών.

Στο εξής, με τις διαδικασίες των διεθνών «μειοδοτικών» διαγωνισμών, η ΔΕΗ δε θα μπορεί να ασκεί κανέναν κοστολογικό έλεγχο, αλλά ούτε να έχει πληροφόρηση για την τεχνογνωσία των επιχειρήσεων ούτως ώστε να διασφαλίζει τη διαμόρφωση των τεχνικών προδιαγραφών των υλικών που έχει ανάγκη η Επιχείρηση. Επίσης, ακόμα και αν μπούμε στη λογική τους, δηλαδή της «ανταγωνιστικότητας», τότε η πραγματικότητα εμφανίζεται ακόμα πιο ζοφερή, αφού η ΔΕΗ θα ελέγχεται από τους ίδιους που δημιουργούν τους ανταγωνιστές της...

Μικρότερες από εκείνες που είχαν ανακοινωθεί αρχικά και από τον υπουργό Ανάπτυξης είναι τελικά οι μειώσεις στις τιμές των βενζινών που ανακοινώθηκαν χτες και θα ισχύσουν από σήμερα μέχρι τα μεσάνυχτα της επόμενης Τετάρτης. Συγκεκριμένα, από σήμερα οι τιμές των δύο τύπων βενζίνης σούπερ και αμόλυβδης μειώνονται κατά 5,5 δρχ. και 6 δρχ. το λίτρο αντίστοιχα, ενώ αυξάνεται κατά 4,3 δρχ. το λίτρο η τιμή του πετρελαίου κίνησης.

Οπως άφησε να εννοηθεί και ο υπουργός Ανάπτυξης Ν. Χριστοδουλάκης, μετά τη συνάντηση που είχε τη Δευτέρα με εκπροσώπους του κυκλώματος εμπορίας καυσίμων, οι παραπάνω μειώσεις είναι μόνο μια προσωρινή παύση στο χορό των αυξήσεων που έχει ανοίξει εδώ και μήνες. Στην πράξη οι τιμές των βενζινών έφτασαν να ξεπεράσουν κατά πολύ τις 300 δρχ. το λίτρο, καθώς από την αρχή του χρόνου αυξήθηκαν περίπου 60 δρχ. το λίτρο. Την ίδια στιγμή που οι καταναλωτές είναι έρμαια των κερδοσκοπικών ορέξεων των πολυεθνικών και του μεγάλου κεφαλαίου, η κυβέρνηση εξαντλεί την πολιτική της για τις τιμές των καυσίμων σε... φιλικές συζητήσεις με τους εκπροσώπους τους, με τους οποίους - σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης - θα συναποφασίζει τον τρόπο αντιμετώπισης των εκάστοτε κρίσεων. Ταυτόχρονα, αφήνει αιχμές και επιχειρεί δημόσια να φορτώσει ευθύνες για τη διαμόρφωση των τιμών και τις αποκλίσεις που παρουσιάζονται μεταξύ «ενδεικτικών» και πραγματικών τιμών λιανικής πώλησης στον τελευταίο τροχό της άμαξας που είναι οι πρατηριούχοι.

Οι «ενδεικτικές» τιμές λιανικής πώλησης που διαμορφώνει το υπουργείο Ανάπτυξης γι' αυτή τη βδομάδα διαμορφώνονται ως εξής:

• Για το λεκανοπέδιο της Αττικής και το νομό Θεσσαλονίκης της σούπερ στις 281,10 δρχ. το λίτρο, της αμόλυβδης στις 268 δρχ. και του πετρελαίου κίνησης στις 212,90 δρχ. το λίτρο.
• Για τις περιοχές της Α' ζώνης η «ενδεικτική» τιμή της σούπερ διαμορφώνεται στις 286 δρχ., της αμόλυβδης στις 272,90 δρχ. και του πετρελαίου κίνησης στις 217,90 δρχ. το λίτρο.
• Για τη Β' ζώνη η «ενδεικτική» τιμή της σούπερ είναι 289 δρχ., της αμόλυβδης 275,90 και του πετρελαίου κίνησης 220,90 δρχ. το λίτρο.
• Για τις περιοχές της Γ' ζώνης με 18% ΦΠΑ οι «ενδεικτικές» τιμές λιανικής πώλησης είναι 291 δρχ. το λίτρο για τη σούπερ, για την αμόλυβδη 277,90 δρχ. και για το πετρέλαιο κίνησης 222,90 δρχ. το λίτρο, ενώ για τις περιοχές της ίδιας ζώνης με 13% ΦΠΑ οι αντίστοιχες τιμές είναι 280,80 δρχ. το λίτρο για τη σούπερ, 269,10 δρχ. για την αμόλυβδη και 214,90 δρχ. για το πετρέλαιο κίνησης.