Οι «επεκτατικές» τάσεις της Κοινότητας Αγίου Ορους και εκτός των «συνόρων» της, απασχόλησαν το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην προχτεσινή του συνεδρίαση.

Το ΚΑΣ συζήτησε το αίτημα της Κοινότητας για δημιουργία «καταφυγίου τουριστικών σκαφών» στην Ουρανούπολη, δηλαδή δημιουργία νέου λιμανιού προς αντικατάσταση του υπάρχοντος, το οποίο εξυπηρετεί τα σκάφη που μεταφέρουν τους επισκέπτες από την Ουρανούπολη στο Αγιον Ορος. Το νέο λιμάνι χωροθετείται σε δημόσια έκταση, ιδιοκτησίας του ΕΟΤ, και έχει παραχωρηθεί προς χρήση από την Κοινότητα Ουρανούπολης γι' αυτό το σκοπό.

Το θέμα απασχόλησε και παλιότερα το ΚΑΣ, χωρίς όμως να προβεί σε γνωμοδότηση, μόνο σε επιτόπια αυτοψία. Επιτροπή του ΚΑΣ που έκανε την αυτοψία, εκτίμησε ότι η δημιουργία του λιμανιού 800 μέτρα από τον οικισμό Ουρανούπολης, θα αποσυμφορήσει την περιοχή του σημερινού λιμανιού, διασώζοντας παράλληλα το παρακείμενο μνημείο (Πύργος Ουρανούπολης) που κινδυνεύει άμεσα, αφού τα συνωστιζόμενα στο λιμάνι φορτηγά περνάνε «ξυστά» από αυτό. Η επιτροπή πρόσθεσε, ότι εκτός του μνημείου (μετατρέπεται σε μουσείο) θα απελευθερωθεί και ο αρχαιολογικός περίπατος από την Ουρανούπολη έως τη Μονή Ζυγού (η οποία βρίσκεται εκτός των ορίων του Αγίου Ορους), ο οποίος τώρα υπέχει τη θέση... χώρου στάθμευσης χιλιάδων οχημάτων.

Αλλά και οι κίνδυνοι για το ευρύτερο περιβάλλον από τη δημιουργία του νέου λιμανιού, είναι πολλοί και τέθηκαν από μέλη του ΚΑΣ, που τελικά μειοψήφησαν. Κατ' αρχήν, εκτός από δημόσια, η έκταση είναι και ελεγχόμενη διότι βρίθει αρχαιοτήτων, συνεπώς, τέτοιου είδους εγκατάσταση θα πλήξει σοβαρά τη φυσιογνωμία της. Επίσης η κλίμακα της εγκατάστασης είναι μεγαλύτερη από τις ανάγκες που καλείται να καλύψει. Ετσι δηλώθηκε η ανησυχία για τη δημιουργία ενός τόσο μεγάλου λιμανιού, που προοπτικά θα εκμεταλλεύεται μονοπωλιακά η θρησκευτική ηγεσία του Αγίου Ορους. Ερωτηματικά προκάλεσε και η ανάδειξη του Αγίου Ορους ως «εργολάβου» - όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά - με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον της περιοχής. Να σημειωθεί πως μέχρι τώρα, η Κοινότητα Ουρανούπολης τηρεί «σιγήν ιχθύος» για το θέμα, κάτι που ερμηνεύεται ως «δυσφορία» της, αφού η λειτουργία του λιμανιού στο κέντρο της, σημαίνει και οικονομικά οφέλη.

Ανησυχία προκαλεί και η μελέτη που κατέθεσε η Κοινότητα Αγίου Ορους, η οποία χωροθετεί τα 16.500 τ.μ. της χερσαίας έκτασης όπου θα γίνουν οι λιμενικές εγκαταστάσεις, ενώ ο μόλος θα απλωθεί 250 μ. μέσα στη θάλασσα. Στις εγκαταστάσεις προβλέπεται και δημιουργία ξενώνα 760 τ.μ. (εκτός των άλλων βοηθητικών εγκαταστάσεων), γεγονός που ξεπερνά την κλίμακα ενός απλού «καταφυγίου» σκαφών... Οσον αφορά στην προστασία του μνημείου, οι μειοψηφήσαντες στο ΚΑΣ αντιπρότειναν την αναζήτηση τρόπων προστασίας και όχι μεταφορά του προβλήματος μερικές εκατοντάδες μέτρα παραπέρα.

Το ΚΑΣ τελικά ενέκρινε κατά πλειοψηφία τη δημιουργία του λιμανιού, με τον όρο να μη χτιστεί τίποτε άλλο εκτός των εγκαταστάσεων που προβλέπει η συγκεκριμένη μελέτη. Πλην... «τρώγοντας έρχεται η όρεξη».

Στο πλαίσιο των θεατρικών προτάσεών της η Πολιτιστική Επιτροπή του ΚΣ της ΚΝΕ, προτείνει την παράσταση των Στέφανου Ληναίου και Ελλης Φωτίου στο θέατρο «Αλφα» με τη λαϊκή κοινωνική κωμωδία του Ντάριο Φο «Δεν πληρώνω... Δεν πληρώνω». Η παράσταση ανεβαίνει σε απόδοση - σκηνοθεσία Στέφανου Ληναίου, μετάφραση Αννας Βαρβαρέσου, σκηνικά Νίκου Σαριδάκη και μουσική Βασίλη Δημητρίου. Παίζουν: Στέφανος Ληναίος, Ελλη Φωτίου, Στέφανος Ιατρίδης, Μαργαρίτα Ζαχαρίου, Δημήτρης Μπικηρόπουλος, Μάρκος Λεζές. Ετσι, λοιπόν, στις 2 και στις 9 Μαρτίου οι θεατές που θα προμηθευτούν προσκλήσεις από την είσοδο της ΚΟΑ, θα πληρώσουν εισιτήριο 3.000 δρχ. στο ταμείο του θεάτρου (Πατησίων και Στουρνάρη).

Αμετάκλητα (!) αποφάσισαν οι φανατικοί ισλαμιστές Ταλιμπάν, που κατέχουν την εξουσία στο Αφγανιστάν, να καταστρέψουν όλα τα αρχαιολογικά μνημεία της χώρας, όπως δήλωσε προχθές ο υπουργός Εξωτερικών του καθεστώτος, Ουακίλ Αχμέντ Μουταουάκελ στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Η απόφαση ανακοινώθηκε (26/2) από τον ανώτατο ηγέτη των Ταλιμπάν, τον μουλά Μοχάμαντ Ομάρ και αφορά την καταστροφή όλων των προϊσλαμικών αγαλμάτων σ' όλη την επικράτεια του Αφγανιστάν - μεταξύ των οποίων βρίσκονται και μοναδικά αριστουργήματα της προϊσλαμικής βουδιστικής τέχνης - σοκάροντας τη «διεθνή κοινότητα», η οποία «έθρεψε» και «θρέφει» τους Ταλιμπάν.

Ο Ομάρ είπε ότι η καταστροφή δεν είναι τίποτε περισσότερο από ...«σπάσιμο πέτρας»(!), αφού «πάνω απ' όλα τιμούμε το Ισλάμ. Καθήκον μου είναι να εφαρμόσω τις προσταγές του Ισλάμ (που απαγορεύουν τα είδωλα)... Η διαφύλαξη των αγαλμάτων αυτών θα ήταν αντίθετη με το Ισλάμ... ενώ η καταστροφή τους είναι προσταγή του».

Ανάμεσα στα απειλούμενα αγάλματα είναι και δυο γιγαντιαία αγάλματα του Βούδα στο κεντρικό Αφγανιστάν, τα οποία έχουν κηρυχτεί από την Ουνέσκο ως «Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Οι δυο Βούδες, ηλικίας σχεδόν 2.000 ετών, βρίσκονται στο Μπαμιγιάν, δυτικά της πρωτεύουσας Καμπούλ. Το ένα άγαλμα έχει ύψος 53 μέτρα και θεωρείται το ψηλότερο στον κόσμο άγαλμα του Βούδα σε όρθια στάση.

Η Ουνέσκο απηύθυνε μια ήπια ...έκκληση για τη «διαφύλαξη των αριστουργημάτων της πολιτιστικής κληρονομιάς του Αφγανιστάν». Ανάλογα ...χλιαρή θέση πήρε και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν. Να σημειωθεί ότι ο Ελληνας πρεσβευτής στο Πακιστάν και πρόεδρος της «Εταιρείας για τη Διαφύλαξη της Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Αφγανιστάν» (SPACH), Δημήτρης Λούντρας, που εκπροσωπεί την Ουνέσκο, πιστεύει πως «αν κανείς δεν τους σταματήσει θα το πραγματοποιήσουν», προσθέτοντας ότι «οι αξιωματούχοι των Ταλιμπάν τούς αρνήθηκαν την πρόσβαση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καμπούλ» - όπου 12-60 αγάλματα, περίπου, έχουν ήδη καταστραφεί από το 1992 και μετά - και ότι, όπως πληροφορήθηκε, «σήμερα ο ένας από τους δυο μοναδικούς Βούδες του Μπαμιγιάν έχει ήδη δεχτεί επίθεση».

Για άμεση κινητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης, μίλησε ο πρώην γενικός διευθυντής Αρχαιολογίας και επιμελητής Ιστορικών Μνημείων του Αφγανιστάν, Ζεμάρ Ταρζί, ενώ κατά της απόφασης τάχθηκε και η αφγανική αντιπολίτευση, η οποία μιλά για «ιστορική και εθνική προδοσία».